Podstawowe elementy budowy organizmu!
1.Struktura budowy narządów:
Komórki- tkanki- narządy- układy narządów- organizm
2.Komórka jest podstawowym elementem funkcjonalnym ( funkcje życiowe zachodzą na terenie komórki) i strukturalnym ( wszystkie organizmy zbudowane są z komórek) organizmu żywego.
a)Kształt i wielkość (1-10 min- zwierzęca)
b)Elementy budujące komórkę zwierzęcą (organella) i ich funkcje
3.SCHEMAT BUDOWY KOMÓRKI ZWIERZĘCEJ
a) Błona komórkowa- oddziela wnętrze komórki od środka; nadaje kształt; zapewnia transport wybranych substancji do i z komórki; odbiera informacje
b) Cytoplazma (cytozal)- miejsce procesów chemicznych; transport między organellami
c) Jądro- uczestniczy w podziale komórki; decyduje o czynnościach życiowych komórki; gromadzi i przechowuje informacje genetyczną
d) Siateczka sródplazmatyczna (retikulum)- system błon wydzielających w komórce obszary w których mogą przebiegać różnorodne procesy
e) Rybosomy- produkcja białek
f) Miotodondrium- miejsce procesów oddychania (wytwarzanie energii)
g) Wodniczka (wakuda)- magazyn w którym komórka przechowuje substancje zapasowe,
niepotrzebne lub szkodliwe. Wypełniona jest ona sokiem komórkowym. Utrzymanie odpowiedniej jędrności.
h) Lizosomy- zawierają enzymy rozkładające składniki pokarmowe
4.Tkanka- jest to zespół komórek posiadających wspólne pochodzenie, a więc podobnie zbudowanych i pełniących podobna funkcję w organizmie. W świecie zwierząt wyróżniamy cztery podstawowe typy komórek:
- nabłonkową -łączną
- nerwową -mięśniową
TYP RODZAJ FUNKCJA BUDOWA WYSTEPOWANIE W ORGANIZMIE
NABŁONKOWA OKRYWAJĄCY OCHRONNA UKŁAD ŚCIŚLE PRZYLEGAJĄCYCH KOMÓREK NA POWIERZCHNI SKÓRY
NABŁONKOWA WYŚCIELAJĄCY OCHRONNA -||- JAMA USTNA NARZĄDY WEWNĘTRZNE
NABŁONKOWA ZMYSŁOWY ODBIERANIE BODŹCÓW, INFORMACJI -||- NA JĘZYKU W JAMIE NOSOWEJ
NABŁONKOWA GRÓCZOŁOWY WYTWARZANIE POTRZEBNYCH SUBSTANCJI NP. ŁÓJ, POT -||- W SKÓRZE
ŁĄCZNA STANOWI ŁĄCZNIK W ORGANIZMIE, WYPEŁNIA PUSTE PRZESTRZENIE DLA WSZYSTKICH RODZAJÓW: ZBUDOWANA JEST Z MARTWEJ SUBSTANCJI MIĘDZY KOMÓRKOWEJ I ROZMIESZCZONYCH W NIEJ ZYWYCH KOMÓREK
ŁĄCZNA OPOROWA KOSTNA OCHRONNA, PODPOROWA KOMÓRKI KOSTNE ROZMIESZCZONE S.A. W TWARDEJ WYSYCONEJ FOSFORAMI WAPNIA I MAGNEZU SUBSTANCJI MIĘDZY KOMÓRKOWEJ KOŚCI
ŁĄCZNA OPOROWA CHRZĘSTNA OCHRONNA, PODPOROWA KOMÓRKI CHRZĘSTNE ROZMIESZCZONE W SUBSTANCJI MIEDZY KOMÓRKOWEJ NP. MAŁŻOWINA USZNA , NOS SZKIELET
ŁĄCZNA TŁUSZCZOWA MATERIAŁ ZAPASOWY, OCHRONA NARZĄDÓW WEWNĘTRZNYCH KOMÓRKI WYPEŁNIONE TŁUSZCZEM POD SKÓRA
ŁĄCZNA PŁYNNA, KREW TRANSPORT SKŁADNIKÓW POKARMOWYCH, TLEN I DWUTLENEK WĘGLA , OBRONA ORGANIZMU ZAWIESZONE W OSOCZU (SUBSTANCJA MIEDZY KOMÓRKOWA) KOMÓRKI ERYTOCYTY(KRWINKI CZERWONE),LENKOCYTY(KRWINKI BIAŁE) TROMBOCYTY ( PŁYTY KRWI) NACZYNIA KRWIONOSNE I SERCE
ŁĄCZNA PŁYNNA, LINFA TRANSPORT POKARMU I OCHRONA ORGANIZMU PRZESĄCZ OSOCZA KRWI I LIMFOCYTY UKŁAD LIMFATYCZNY
MIĘŚNIOWA MIĘSNIE GŁADKIE SKURCZ NARZĄDÓW WEWNĘTRZNYCH (NIE ZALEŻNIE OD NASZEJ WOLI) PODŁÓŻNE KOMÓRKI O WRZECIONOWATYM KSZTAŁCIE Z CENTRALNIE UMIESZCZONYM JĄDREM JELITA, PENCHERZ, ŚCIANY ZOŁĄDKA
MIĘSNIOWA MIĘSIEŃ SPECYFICZNY SERCA PRACA SERCA ZBUDOWANY PODOBNIE JAK MISIEN SZKIELETOWY, ALE DZIALA JAK MIESIEN GLADKI SERCE
NERWOWY ŁACZNIK ORGANIZMU ZE SRODOWISKIEM ODBIERA, PRZEDTWARZA I PRZEKAZUJE IMPULSY KOMÓRKI NERWOWE9NEURONY) DZIEKI WYPUSTKĄ RWORZĄ SIEĆ WYPEŁNIONA SUBSTANCJĄ GLEJOWA, KTÓRA MA ZA ZADANIE ODRZYWIAĆ, DOTLENIAĆ I CHRONIĆ NEURONY
6. Narząd (organ)- jest to zespół tkanek o określonej postaci, spełniający określoną funkcje np. wątroba, mózg, serce.
7. Układ- jest to zespól narządów, służący do wykonywania określonej czynności życiowej np. układ pokarmowy, układ oddechowy, układ nerwowy.