Daniel Naborowski i motyw vanitas w jego utworach.
Daniel Naborowski – urodził się w 1573 roku, najprawdopodobniej w Krakowie. Pochodził z raczej niezamożnej rodziny szlacheckiej. Był wyznawcą kalwinizmu i prowadził aktywne życie religijne. Przez kilkanaście lat studiował medycynę i prawo na uniwersytetach w Niemczech, Włoszech i Francji. Jednym z jego nauczycieli był między innymi Galileusz. Ponadto Naborowski wiele podróżował po Europie Zachodniej. Na całe swoje życie związał się z litewskim dworem Radziwiłłów. Pełnił u nich funkcje dyplomaty oraz nadwornego medyka i nauczyciela. Zanim ukończył czterdzieści lat był raz żonaty (był to zresztą związek nieudany). Jego dokładna biografia obecnie jest znana w niewielkim stopniu. Mimo to w dzisiejszej historii literatury uważa się go za jednego z pierwszych, wybitnych autorów barokowej poezji dworskiej, odznaczającej się fantazyjnymi konceptami, nawiązującej do twórczości włoskiego poety, Giambattisty Marina. Poza pisaniem własnych utworów, Naborowski przekładał dzieła literackie z kilku języków (doskonale posługiwał się łaciną, starożytną greką, francuskim, niemieckim, włoskim). Jednak twórczość poetycka była dla Naborowskiego zajęciem pobocznym. Z tego względu nie funkcjonowała ona w historii literatury aż do XX wieku. Naborowski nie drukował swoich utworów, a do dzisiejszych czasów zachowały się one tylko dzięki temu, że były zapisywane w sylwach szlacheckich. Utwory barokowego poety na szeroką skalę spopularyzował dopiero znany polski pisarz i znawca literatury staropolskiej, Jarosław Marek Rymkiewicz.
Wiersze to między innymi:
Marność – utwór nawiązuje do motywu vanitas. Całe ludzkie życie jest tytułową marnością. Trwa ono bardzo krótko i jest niczym w zestawieniu z potęgą czasu. W związku z tym człowiek jest bezradny wobec otaczającej go rzeczywistości. Wiersz zawiera przesłanie, że należy przyjąć taki stan rzeczy ze stoickim spokojem i poddać się prawom rządzącym światem.
Krótkość żywota – ten wiersz, podobnie jak przywołany powyżej, nawiązuje do motywu vanitas. Przy pomocy skomplikowanych, kunsztownych porównań przedstawia jak krótkie jest ludzkie życie w porównaniu z wiecznością.
Do Anny – tutaj również pojawia się motyw vanitas. Człowiek tak naprawdę nie ma większego wpływu na swoje życie, rządzi nim siła wyższa, której wyroki są mu nieznane. Potęga przemijania zestawiona jest z inną, przeciwstawiającą się jej, równie mocną potęgą, wieczną miłością.
Naborowski zmarł w 1640 roku w Wilnie.