Trawienie tłuszczy, białek, kwasów nukleinowych i cukrów
TRAWIENIE TŁUSZCZY
W pierwszym etapie trawienia tłuszczy (w DWUNASTNICY) krople tłuszczu są emulgowane. Oznacza to, że zmniejsza się ich napięcie powierzchniowe, co później ułatwia dostęp enzymów trawiących tłuszcze (LIPAZY). Dzieje się tak dzięki żółci produkowanej przez wątrobę. Żółć zmniejsza napięcie powierzchniowe kropli tłuszczu.
Przez trzustkę wydzielane są enzymy LIPOLITYCZNE – lipazy (trzustkowe), które są aktywne w środowisku zasadowym. Dzięki nich zostaje rozszczepione wiązanie estrowe w tłuszczach.
Strawione tłuszcze są wchłaniane w jelitach przez kosmki jelitowe do naczyń limfatycznych (niewielkie ilości kwasów tłuszczowych do naczyń krwionośnych).
TRWIENIE KWASÓW NUKLEINOWYCH
Są trawione w środowisku zasadowym w dwunastnicy przez nukleazy wydzielane przez trzustkę i jelito.
TRAWIENIE BIAŁEK
Zaczyna się w żołądku. Gruczoły żołądka (komórki główne gruczołów żołądkowych właściwych) produkują PEPSYNOGEN. Jest to proenzym proteolityczny. Uaktywnia się w kwaśnym środowisku żołądka i zmienia się w czynna PEPSYNĘ. Jest ona endopepsydazą. Endopeptydaza to enzym proteolityczny który działa na środkowe wiązania w łańcuchu polipeptydowym (łańcuchu aminokwasów). Rozcina on wiązania peptydowe białek i wyższych polipeptydów na niższe polipeptydy.
Po części strawione białka dostają się z żołądka do dwunastnicy. Trzustka wydziela do dwunastnicy proenzymy proteolityczne: 1)trypsynogen i chymotrypsynogen (aktywowane w trypsynę i chymotrypsynę) oraz 2)proaminopeptydazy i prokarboksypepetydazy (>aminopeptydazy i karboksypeptydazy).
2- egzopeptydazy, są to enzymy, które rozczepiają końcowe wiązania peptydowe. Mogą one rozcinać wiązania peptydowe od strony końca karboksylowego albo aminowego stąd nazwy.
Gruczoły jelitowe wydzielają tylko proaminopeptydazy.
Kiedy białka zostaną już rozłożone na aminokwasy, są wchłaniane w jelicie przez kosmki jelitowe do naczyń krwionośnych.
W żołądku wydzielana jest także RENINA (podpuszczka/ chymozyna). Jest to enzym występujący u młodych ssaków, który powoduje ścinanie rozpuszczonego białka mleka i jego trawienie.
TRAWIENIE CUKRÓW
Są trawione przez enzymy amylolityczne, które tną wiązanie O-glikozydowe w cukrach.
Zaczyna się już w jamie ustnej. Działa tam AMYLAZA ŚLINOWA, która rozkłada skrobie i glikogen poprzez dekstryny do maltozy. W żołądku nie są trawione, ponieważ enzymy amylolityczne są aktywne tylko w środowisku obojętnym lub lekko zasadowym, a w żołądku jest środowisko kwaśne.
Dopiero w dwunastnicy następuje kolejny etap trawienia. Przez trzustkę wydzielana jest amylaza trzustkowa, a przez jelito – AMYLAZA JELITOWA, maltaza, sacharaza i laktaza. Amylaza jelitowa i trzustkowa działają podobnie jak amylaza ślinowa - rozkład skrobi i glikogenu na maltozę.
Maltaza rozkłada maltozę na 2 cząsteczki glukozy, sacharaza sacharozę na glukozę i fruktozę, a laktaza laktozę na glukozę i galaktozę.
Cukry w takiej prostej postaci są wchłaniane w dwunastnicy i jelicie czczym przez kosmki jelitowe do naczyń krwionośnych.