Św. Józef Sebastian Pelczar

św. Józef Sebastian Pelczar (1842-1924)
Pochodzenie, wykształcenie.
Józef Sebastian Pelczar przyszedł na świat 17 stycznia 1842 r. w małym miasteczku Korczyna koło Krosna. Rodzice posiadali dość duże gospodarstwo rolne, dzięki czemu należeli do ludzi zamożnych. Byli też ludźmi światłymi, odznaczali się także głęboką pobożnością. Józef za-czął uczęszczać do szkoły w rodzinnej miejscowości, następnie kontynuował naukę w Rze-szowie gdzie zaliczał się do celujących uczniów tamtejszego gimnazjum. W 1858 r. przeniósł się do Przemyśla, wstępując do tamtejszego seminarium duchownego. Jako alumn ukończył nauki gimnazjalne, składając w 1860 r. egzamin dojrzałości. Od jesieni rozpoczął 4-letni kurs nauk teologicznych w przemyskim Instytucie Teologicznym. Właśnie w seminarium wykry-stalizował się jego ideał życiowy, którym miało być poświęcenie się w służbie Bogu i bliźnim przez kapłaństwo. Święcenia kapłańskie otrzymał 17 lipca 1864 r., po czym objął funkcję wi-kariusza w Samborze. Po roku udał się na teologiczne studia wyższe do Rzymu. Przebywał tam od grudnia 1865 do kwietnia 1868 r. Studiował teologię na Grgorianum i prawo kanoni-czne w Liceum św. Apolinarego. Studia ukończył uzyskaniem doktoratu z obu studiowanych dziedzin. Po powrocie do Polski ponownie objął wikariat w Samoborze, oddając się z pasją pracy na ambonie i w konfesjonale.

Działalność dydaktyczna, pisarska i społeczna.
W początkach roku szkolnego 1869/1870 opuścił Sambor i objął obowiązki prefekta semi-narium duchownego w Przemyślu, w kolejnym roku został profesorem teologii pastoralnej, wykładał także prawo kanoniczne. 19 marca 1877 r. otrzymał nominację wykładowcy na świeżo utworzonej katedrze historii kościoła i prawa kanonicznego Uniwersytetu Jagielloń-skiego. W Krakowie spędził 22 lata. Od 1880 r. wykładał teologię pastoralną, bliższą jego za-miłowaniom. W latach 1881 i 1885 był dziekanem Wydziału Teologicznego UJ, pełnił też w latach 1880/1881 funkcję prorektora oraz w latach 1882/1883 rektora tegoż Uniwersytetu. Bę-dąc księdzem, profesorem a później biskupem, oddawał się pracy pisarskiej. Jego dorobek obejmuje 41 pozycji, oprócz listów pasterskich, instrukcji i artykułów zamieszczanych w cza-sopismach. Pisał dzieła ascetyczne np. Życie duchowne, rozmyślania dla kapłanów i zakon-nic, popularnoteologiczne, prawnicze oraz dotyczące duszpasterstwa i okolicznościowe. Seba-stian Pelczar był także inicjatorem wielu przedsięwzięć społecznych. Pierwszym z nich było założenie Konferencji św. Wincentego a Paulo. Jako profesor uniwersytetu starał się duszpas-tersko oddziaływać na młodzież akademicką, organizując dla niej konferencje religijno-apolo-getyczne. Jako rektor UJ zasłużył się troską o rozbudowę jego gmachów. Kierował także So-dalaicją Mariańską kapłanów w Krakowie do końca swego pobytu w tym mieście. Stale wspierał finansowo felicjankę siostrę Samuelę, która prowadziła tanią kuchnię dla młodzieży szkolnej i akademickiej. Działał także niezwykle aktywnie w krakowskim Towarzystwie Oś-wiaty Ludowej, które w tym czasie rozwinęło niezwykle żywą działalność. W związku z tą społeczną działalnością pozostaje także powołanie przez niego w 1894 r. żeńskiego zgroma-dzenia zakonnego Służebnic Najświętszego Serca Jezusowego (Sercanki). Zgromadzeniem tym opiekował się do końca życia, czuwając nad jego rozwojem wewnętrznym i zewnę-trznym. Kolejną jego inicjatywą było powołanie w Krakowie Towarzystwa Artystów św. Łu-kasza, które miało za zadanie wyeliminowanie z kościołów a także domów prywatnych tan-detnych przedmiotów o treści religijnej. Jako biskup przemyski położył szczególny nacisk na rozbudowę sieci parafialnej w diecezji oraz problem nauczania religii młodzieży szkolnej w szkołach ludowych. W trosce o poziom nauczania wprowadził egzamin dla katechetów tych szkół, a nieco później szkół średnich. Organizował także konferencje apologetyczno-filizo-ficzne, które następnie ogłaszał drukiem. W 1902 r. założył małe seminarium w Przemyślu dla 40 chłopców, wybudował także dom dla dwu katolickich stowarzyszeń rzemieślniczych: Przyjaźń i Towarzystwa im. Tadeusza Kościuszki. W 1905 r. powołał do życia w diecezji przemyskiej Związek Katolicko-Społeczny. Był też jednym z inicjatorów utworzenia w 1909 r. Hospicjum Polskiego dla księży odbywających swoje studia w Rzymie. Po zakończeniu I wojny światowej zajął się sprawą zniszczeń wojennych w diecezji wspierając inicjatywy od-budowywania kościołów. Troszczył się także o podniesienie poziomu moralnego diecezji, który uległ obniżeniu na skutek wojny.

Sylwetka duchowa.
Na pierwszy plan wysuwa się tutaj gorliwość o chwałę Bożą, która wypływała z głębokiej wiary. Powodowała ona, że wszystkie swoje obowiązki spełniał bardzo sumiennie i dokład-nie. Podejmował także prace, które przekraczały zakres jego zasadniczych powinności. W stosunku do ludzi cechowała go niezwykła życzliwość, którą wyrażał poprzez swoje niezli-czone inicjatywy społeczne. Pomimo ogromnej aktywności dnia codziennego nie zaniedby-wał życia wewnętrznego. Dużo czasu spędzał na modlitwie, skrupulatnie i często odprawiał rekolekcje oraz dni skupienia. Swoje bogate wnętrze duchowe harmonijnie łączył z życiem niezwykle aktywnym, we wszystkim zaś kierował się duchem wiary, aby stawać się człowie-kiem Bożym.

Beatyfikacja, kanonizacja.
Czynne życie biskupa przerwała po krótkiej chorobie śmierć 28 marca 1924 r. W związku z opinią świętości, jaką cieszył się S. Pelczar podjęto starania o jego beatyfikację. W latach 1954-57 przeprowadzono diecezjalny proces informacyjny w Kurii przemyskiej, którego akta przesłano do Rzymu. W 1991 r. doczesne szczątki biskupa przełożono do srebrnego relikwia-rza a następnie przeniesiono do przemyskiej bazyliki katedralnej. Uroczystej beatyfikacji słu-gi Bożego Józefa Sebastiana dokonał papież Jan Paweł II 3 czerwca 1991 r. w Rzeszowie, po-dczas swej czwartej pielgrzymki do Ojczyzny. Tego samego dnia, podczas nawiedzenia kate-dry Św. Jana Chrzciciela w Przemyślu, modlił się u grobu błogosławionego Józefa Pelczara. 18 maja 2003 r. w dniu swoich 83 urodzin, Jan Paweł II kanonizował w Rzymie Józefa Sebas-tiana Pelczara oraz Urszulę Ledóchowską.