Kudowa Zdrój

Kudowa powstała na terenie starszej wsi Czermna, chociaż niektóre źródła podają, że istniała tu czeska wioska Lipolitów. Pierwsza pisemna wzmianka o Kudowie pochodzi z 1560 r., (wieś nosiła wówczas nazwę Chudoba). Wzmiankowane już w 1580 r. źródła wody mineralnej dopiero czterdzieści lat później zostały przebadane, opisane i zaczęły się cieszyć znaczną renomą. Pomimo, iż powstawały pierwsze urządzenia zdrojowe, ważniejsze znaczenie odgrywało wówczas tkactwo chałupnicze, którym trudniła się większość mieszkańców. Kiedy w 1783 roku uzdrowisko zakupiła spółka lekarzy, przystąpiono do jego rozbudowy: wzniesiono nowe łazienki oraz dom gościnny. W 1798 r. w mieście wzniesiono pierwszy w hrabstwie kłodzkim i jeden z nielicznych na Śląsku kościół. Równocześnie w okolicy rozwijało się hutnictwo żelaza. Wybudowana kuźnica i huta wykorzystywała ubogie złoża rud żelaza występujące w okolicy Kulina Kłodzkiego i Jawornicy.
W 1813 roku właścicielem Kudowy Zdroju został generalny gubernator Śląska - hrabia F.W. von Gtzen, który założył park, promenadę, wzniósł pawilon do kąpieli gazowych oraz zapraszał do Kudowy w celach politycznych znane osobistości (m.in. króla Fryderyka Wilhelma III). Na jego posiadłości została podpisana konwencja pomiędzy Prusami, Austrią i Rosją. Kolejni właściciele miasta przyczyniali się do coraz szybszego rozwoju uzdrowiska. Specjalizacja w lecznictwie kardiologicznym oraz poprowadzenie lini kolejowej Kłodzko-Kudowa-Czechy spowodowało rozwój budownictwa i wzmożony napływ kuracjuszy. Miasto stało sie modnym na arenie międzynarodowej (gościło m.in. Winstna Churchilla), a pod koniec XIX w. stało się turystyczną enklawą dla przybywających tu licznie Żydów. W czasie wojny na terenie Zakrza utworzono obóz pracy, będący filią Gross-Rosen.
Po wojnie uzdrowisko znacznie się rozbudowało, podobnie jak przemysł włókienniczy, na potrzeby którego wzniesiono nową dzielnicę mieszkaniową. Rozwój miasta stanowi już zagrożenie dla dalszego funkcjonowania uzdrowiska, zwłaszcza, że na jego terenie jest jedno z najruchliwszych przejść granicznych Dolnego Śląska.
Kudowa Zdrój położona w województwie dolnośląskim, na Ziemii Kłodzkiej jest jednym z najpiękniejszych uzdrowisk w kraju. Miasto położone na wysokości około 400 m, wśród Lewińskich Wzgórz, u podnórza Gór Stołowych z górującym Lisim Grzbietem Skalniaka (915 m n.p.m.) i Błędnymi Skałami (850 m n.p.m.), jest osłonięte z przeciwległej strony Górami Orlickimi. Z trzech stron otaczają Kudowę lasy świerkowe, przebłyskujące w zależności od pory roku: zielenią lub czerwienią i złotem - buków, klonów, białych brzóz, wiązów i jaworów. Lasy te chronią uzdrowisko przed chłodnymi i wilgotnymi podmuchami wiatrów ze wschodu i północy, podnosząc walory Kudowy jako uzdrowiska przywracającego siły rekonwalescentom i leczącego choroby serca.
Otoczone zielenią: parkami, skwerami sanatoria hotele, pensjonaty, wille czy kwatery prywatne oferują komfort wypoczynku, który umożliwi pełne wykorzystanie każdego dnia urlopu.
Do miasta obecnie przyłączone są także pobliskie dawne wsie, takie jak: Czermna, Pstrążna, Brzozowice, Bukowina, Słone oraz Jakubowice.

- ATRAKCJE TURYSTYCZNE KUDOWY -

Park Zdrojowy - Największy i najbardziej okazały teren Kudowy, zaprojektowany na wzór parków angielskich. Po przekroczeniu kamiennych schodów parkowe alejki doprowadzają do: budynku Pijalni połączonej z Salą Koncertową, Stawu Zdrojowego, Hali Spacerowej położonej nad główną aleją, sanatorium Polonia oraz "Zameczku". Atrakcyjna jest również parkowa zieleń: krzewy rododendronów, kwiatowe dywany oraz wspaniały parkowy drzewostan również z egzotycznymi okazami: saganowcami, dracenami, agawami i kaktusami. Wyróżniają się również te najstarsze: Świerk Sudecki, pomnik przyrody, który jesienią tworzy ze spadających liści naturalną altanę, 300-letni Jesion Wyniosły oraz 200-letni Buk Purpurowy. Latem przy głównej alei stawiane są palmy. W sumie każda pora roku dostarcza tu niesamowitych wrażeń, które owiane zapachem przyrody, pokolorowane barwami pór roku, popite źródlaną wodą pozostają w nas na lata.
Pijalnia wód mineralnych – największa na Dolnym Śląsku pijalnia połączona z salą koncertową, z której rozbrzmiewają utwory Moniuszki. Smakiem tutejszej wody zachwycał się nie tylko wielki polski kompozytor lecz także Jędrzej Śniadecki oraz Leon Marchlewski. Na ścianach obrazy węgierskiego artysty Arpada v. Molnara.

Kaplica Czaszek- kaplica, której ściany oraz sklepienie wyłożone są prawdziwymi czaszkami i szczątkami ludzkimi. Unikalne dzieło kultury religijnej, jedyne tego typu w Polsce (jedna z trzech w Europie) wzbudza lęk a jednocześnie rozważania o śmierci. Umieszczone tam zostały przez tutejszego proboszcza.
Ruchoma Szopka – [3 km od centrum Kudowy, ul. Kościuszki 110] stara sudecka chałupa, w której obejrzeć można 250 lipowych ruchomych figurek oraz organy o 270 głosach (piszczałkach) w 10 rejestrach. Szopka jest wynikiem żmudnej dwudziestoletniej pracy jednego człowieka. Zamiłowany do muzyki i rzeźbiarstwa piętnastolatek przy użyciu scyzoryka z drewna lipowego rozpoczął najpierw pracę nad figurkami, poruszanymi wówczas ręcznie. Kilka lat po jej ukończeniu, zabrał się za drewniane organy, nad którymi pracował przez 8 lat. Obecnie obydwa dzieła podziwiają turyści z wielu narodowości, wszyscy, którzy mają okazję wybrać się do Kudowy.
Skansen Kyltury Ludowej - skansen w Prążnej (3 km od Kudowy), będący zbiorem zabytkowych obiektów z terenu Sudetów, które niegdyś służyły mieszkańcom tych ziem. Budynki mieszkalne, wiejska kuźnia, wieża alarmowa wyposażone sa w oryginalne sprzęty. To tutaj odbywają się .... pieczeniu chleba w prawdziwym piecu chlebowym.

Szlak Ginących Zawodów – muzeum plenerowe w Kudowie-Czermnej (200 m od kaplicy czaszek), w którym można zapoznać się z ginącymi obecnie zawodami takimi jak: garncarstwo, młynarstwo i kowalstwo oraz obcować ze strusiami, bażantami oraz kurkami chińskimi w utworzonym tu minizwierzyńcu. Atrakcją są odbywające się tu codziennie ok. godz 10.00 wypieki wiejskiego chleba o unikalnej recepturze oraz degustacje wiejskiej pajdy ze smalcem. Warte obejrzenia są również pokazy ręcznego toczenia naczyń glinianych na kole garncarskim. Wszyscy odwiedzający mają możliwość własnoręcznego wykonania glinianej pamiątki.
Muzeum Żaby – [ul. Słoneczna 31] znajdują się tu zbiory 3000 przeróżnych maskotek, przedmiotów z wizerunkami żab lub o żabich kształtach, pochodzących z 20 krajów świata ze wszystkich kontynentów. Powiększająca się z roku na rok kolekcja zachęca do powrotu do tego nietypowego muzeum wszystkich, niezależnie od wieku.

Muzeum Zabawek – zachęcamy do podróży do Krainy Dzieciństwa. Wspomnienia słodkiego, beztroskiego czasu pokazują jak ważną rolę w życiu każdego człowieka odegrały zabawki. Obojętnie: pluszowe, z porcelany, drewna, gliny a nawet te żeliwne, blaszane czy cynowe zawsze wywoływały i wywołują pozytywne uczucia. Zebrane przez Marię i Mirosława Ozierańskich eksponaty z XIX-XX w. z pewnością pozwolą na duży relaks w gronie rodziny.

Altana Miłości – punkt widokowy na najwyższym wzniesieniu Kudowy – Górze Parkowej. Stąd podziwiać można panoramę Kudowy i okolic.

Teatr „Pod Blachą” - żeliwna hala w stylu secesyjnym z pocz. XX w., w której „żyje echo”.
Aquapark „Wodny Świat” - ogrzewany energią słoneczną basen, na terenie którego oprócz zjeżdżalni znajduje się również jaccuzi, sauna, gejzer,siłownia, fitness club, sauna oraz kręgielnia.
Stajnia Na Górce – przejażdżki bryczką, saniami oraz spanie na sianie.
Pomnik Trzech Kultur - symbol wzniesiony w hołdzie wszystkim mieszkańcom tych ziem – Polakom, Niemcom, Czechom którzy przyczynili się do rozwoju Czermnej od XIV w.
Zabytkowa dzwonnica – ponad 150 letnia dzwonnica wybudowana na planie kwadratu o drewnianej konstrukcji.

- ATRAKCJE TURYSTYCZNE OKOLIC KUDOWY -

Błędne Skały - to polskie "Skalne Miasto" położone na wysokości 852 m., na zachodnim krańcu stoliwa Skalniaka. Na ponad 21 hektarowej powierzchni porozrzucane różnorodne formy skalne, krzyżujące się kilkumetrowe szczeliny oraz skalne zakamarki tworzą swoisty labirynt. Przejście wytyczoną trasą zwiedzania, częściowo moszczoną drewnem unaocznia jak wielkim artystą może być natura. W wyniku erozji skał piaskowca o różnej odporności lepiszcza kwarcowego i słabego marglowego powstały różnorodne formy: grzyby, baszty, stoły, maczugi, tunele oraz wąwozy skalne. Większość z nich posiada własne nazwy: Kurza Stopka, Stołowy Głaz, Skalne Siodło, Skalna Brama, Końska Noga Labirynt, Kasa, Tunel. Wejście na Skalne Czasze pozwoli obejrzeć panoramę okolicy.
Szczeliniec Wielki - jest najwyższym (919 m) i najatrakcyjniejszym szczytem Gór Stołowych. Z daleka przypomina wysoki klocek o prawie pionowych ścianach i płaskim wierzchołku. Na miejscu okazuje się, że zbocza to skalny 60 metrowy mur, na którego szczyt prowadzą schody o 665 stopniach, a wierzchołek jest spękaną ławicą piaskowców ciosowych tworzących największe w Polsce "skalne miasto". Fantazyjnym kształtom skałek położonych na trzech różnych poziomach nadano określone nazwy: Mamut, Słoń, Wielbłąd, Wiewiórka, głowa Księżniczki Emilki. Na nich, pomiędzy nimi, w najdziwniejszych miejscach zwracają uwagę często zdeformowane kształty świerka, brzozy, buka, jarzębiny oraz liczne gatunki mchów (w tym świecący mech), porostów i wątrobowców. Pomiędzy i na skałkach W niektórych z głębokich spękaniań i szczelin: Czyściec, Diabelska Kuchnia czy 30 metrowe Piekło latem leży śnieg. Na najwyższym punkcie Szczelińca Wielkiego "króluje" Fotel Liczyrzepy, z którego rozlega się piękna panorama okolicy – pasma górskie Sudetów, zarówno po polskiej jak i czeskiej stronie. Na wniesienie (najwyższe obok Szczelińca Małego-895 m.) wybrał się niegdyś sam Wolfgang Goethe, co upamiętnia tablica znajdująca się obok schroniska.

Skalne Grzyby - to duże zgrupowanie skałek o kształcie grzybów, maczug i wież, na terenie Gór Stołowych. Do Skalnych Grzybów najłatwiej dojść z Batorowa szlakiem żółtym (ok. 30 minut) lub z Wambierzyc szlakiem niebieskim ( ok. 70 minut )
Twierdza Kłodzka i labirynty - unikalny zabytek architektury militarnej. Fortyfikacje powstałe już w IX wieku swój rozkwit zawdzięczają Fryderykowi II Wielkiemu, który w XVII w uczynił je największymi na pruskim Śląsku. Od tego momentu służyła jako: wiezienie, fabryka zbrojeniowa, obiekt wojskowy; a od lat 70-tych XX w. stopniowo udostępniano do zwiedzania samą twierdzę oraz system podziemnych korytarzy i lochów rozciągających się pod kłodzką starówką.

Podziemna Trasa Turystyczna im. 1000-lecia Państwa Polskiego - ciąg wyrobisk podziemnych utworzony w trakcie prac zabezpieczających miasto przed katastrofami (działaniem wód gruntowych, nietrwałymi fundamentami oraz zawalającymi się korytarzami).

Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie - dkryta w 1966 r największa jaskinia w Sudetach, na stoku Góry Stromej jest wielką turystyczną atrakcją. Znana długość korytarzy wynosi 3000 m. Na terenie całej jaskini utworzono rezerwat przyrody. Różnorodne formy krasowe, szczątki zwierząt prehistorycznych w namulisku na dnie jaskini W celu utrzymania stałego mikroklimatu zamykana jest na okres 25.XI-25.I