Dualizm agrarny Europy XVI-XVIII wieku. Jakie były jego przyczyny i w czym się wyraził?

Granica dwóch systemów rolnych ustaliła się na rzece Łabie. Zmiany rolnictwa na Zach. szły wyraźnie w kierunku gospod. kapitalist.(induwid. władanie ziemią, system dzierżawny, powiązanie z produkcją przemysłową i kapitałem mieszczańskim). Natomiast Wsch. przyjął narzucony popyt na zboże i rozwijał jednostronną produkcję polową. Narastały też różnice w dziedzinie społecznej: na Zach. wzrastała rola nowej szlachty oraz ożywionego protestancką ideologią mieszczaństwa, natomiast na Wsch. umocnił się system feudalny oparty na poddaństwie chłopów, słabości miast i dominacji politycznej warstwy szlacheckiej. Konsekwencją tego było postępujące zacofanie gospo. wschodu Europy.
PRZYCZYNY AGROTECHNICZNE DUALIZMU AGRARNEGO:
* teoria militarna-władcy europejscy zaczęli rezygnować ze służby rycerskiej na rzecz wojska (zaciężnych i najemnych). Rycerstwo mogło zajmować się uprawą rolną.
* teoria monetarna-napływ kruszców, dewaluował pieniądz i realna wartość renty pieniężnej(korzyść dla chłopów
* teoria przyrodnicza-Eur. Wsch. posiadała korzystniejsze warunki do uprawy niż Eur. Zach.
* teoria polityczna-wzrosła pozycja polit. szlachty wsch. eur. dzięki tej pozycji można było wprowadzić gospodarkę opartą na pracy chłopów i zaostrzyć poddaństwo
* teoria socjologiczna-na Zach. upowszechnił się "duch kapitalist."-wyrażał sie on w zaborczości przemocy i bezwzględności
PRZYCZYNY DEMOGRAFICZNE DUALIZMU
* na przełomie XV-XVI w. były gęściej zaludnione reginy Eur na południu(Francja, Nadrenia i Niderlandia-ok. 40os/km2)
* w Eur. Zach. wzrost poziomu ludności spowodował brak wystarczającej ilości żywności(przyczyny: wyjałowienie gleb, wyczerpany zapas ziemi)
* deficyt żywności-braki zboża i mięsa. Likwidacja deficytu możliwa była dzięki importowi z Eur Wsch do Zach.