Starość (Okres przekwitania, klimakterium)

Starość przypadająca po sześćdziesiątym roku życia jest ostatnią fazą rozwoju człowieka, kończy okres dojrzałości płciowej. W tym czasie zaburzony zostaje rytm cyklu płciowego. W następstwie zmian hormonalnych mogą wystąpić tzw. uderzenia gorąca. Tym mianem określa się nagle pojawiające się uczucie gorąca z towarzyszącymi zlewnymi potami, prowadzące do powstania czerwonych plam na skórze. Często po takim ataku pojawia się nieprzyjemne uczucie zimna. Mogą one nawet przerywać sen. Może pojawić się uczucie lęku, kołatanie serca, zawroty głowy i obrzmienie stawów. Należy jednak pamiętać, że starość nie jest chorobą.
Starzenie się to stopniowe, wraz z wiekiem zmniejszanie się aktywności biologicznej organizmu; proces związany z osłabieniem funkcji regulacyjnych układu nerwowego i hormonalnego, co prowadzi do obniżenia podstawowej przemiany materii, zmniejszenia siły mięśni i szybkości przewodzenia impulsów nerwowych, zaburzeń pamięci, zmniejszenia aktywności fizycznej organizmu. O szybkości starzenia się decyduje w dużej mierze czynnik genetyczny. Starość przyspieszają np. przebyte choroby, urazy, niewłaściwe odżywianie się i tryb życia, mieszkanie na terenach ekologicznie zniszczonych, praca w szkodliwych warunkach, a hamują m.in. aktywny fizycznie i psychicznie tryb życia oraz prawidłowa dieta. W starzeniu znaczenie mają głównie trzy mechanizmy: 1) uszkodzenie i obumieranie komórek zwł. nerwowych, 2) zmniejszenie się aktywności komórek odpowiedzialnych za odporność organizmu, 3) zmiany w strukturze międzykomórkowej objawiające się np. zmarszczkami oraz wiotkością i cienkością skóry. Starzenie się jest procesem nieodwracalnym; zabiegi profilaktyczne mogą jednak przedłużyć zachowanie zadowalającej sprawności fizycznej i umysłowej w wieku starczym.
Wszystkie zmiany, jakie zachodzą w organizmie człowieka w okresie przekwitania, wywierają znaczny wpływ na samopoczucie psychiczne. Wiele ludzi w okresie starzenia skarży się na bezsenność, uczucie osłabienia, bóle głowy, a także depresyjny nastrój lub uczucie rozdrażnienia. Okres przekwitania przypada w czasie nasilenia stresów, które nawet bez występującego wówczas przestrojenia hormonalnego nie byłoby łatwe do opanowania. Zwykle po czterdziestym roku życia każdy sporządza bilans: dzieci opuszczają dom, partnerstwo wydaje się „nieco zużyte”. Kobiety pragnące znowu poświęcić się
pracy zawodowej narażone są często na gorzkie rozczarowanie. Na rynku pracy uważane są za starsze i mniej użyteczne. Zmienia się budowa ciała. Podczas kiedy dla mężczyzn pojawienie się zmarszczek nie stanowi zwykle problemu, wiele kobiet odczuwa dotkliwe zmiany elastyczności skóry, włosów, a także pojawiające się tu i ówdzie zaokrąglenia ciała. Okres przekwitania jest często naznaczony piętnem strat. Kobiety muszą się pogodzić nie tylko z utratą dzieci. Mniej realne stają się własne marzenia i nadzieje, poważnym problemem staje się uczucie lekceważenia starszych kobiet przez otoczenie. Rozpowszechniony w społeczeństwie obraz wiecznie młodej, pięknej i ubóstwianej kobiety pozostawia głębokie rany w poczuciu własnych wartości starszych kobiet. Wymienione obciążenia mogą nasilić wiele fizycznych i psychicznych dolegliwości.
Starość w zależności od nastawienia pozytywnego lub negatywnego może być pogodna i spokojna bądź smutna i przygnębiająca. W okresie starości nadchodzi czas na emeryturę. Starzy ludzie musza czuć się potrzebni, cieszyć się z tego, co ich jeszcze czeka, optymistycznie patrzeć na przyszłość. Starość traktować muszą jako kolejny naturalny okres w życiu, który może być szczęśliwy.