Lobbing w UE i krajach Europy Zachodniej

Lobbing w UE i krajach Europy Zachodniej


Bruksela jest ojczyzną ugrupowań lobbingowych. Działają wszędzie. Są bardzo profesjonalne. Nie ukrywają się. Również i urzędnicy Wspólnot Europejskich nie ukrywają faktu, że spotykają się z nimi, konsultują i podejmują decyzje biorąc je pod uwagę?
J-D Giuliani, Marchands d?Influences, Paris, Seuil 1991

I. Powstanie grup nacisku w Unii Europejskiej
? Dotychczasowy przebieg procesu podejmowania decyzji w UE świadczy o tym, że jednym z jego ważnych elementów, zyskującym na znaczeniu (...), jest działalność tych sił społecznych, które określa się mianem grup nacisku...? Są to grupy bardzo zróżnicowane, ale wszystkie zajmują się wywieraniem wpływu na instytucje UE i ich przedstawicieli a ich działalność powszechnie uznawana jest za lobbing. ? W demokracji lobbing traktowany jest jako ogniwo pośredniczące pomiędzy obywatelami i ugrupowaniami a instytucjami władzy, często przybierające postać dialogu. Rzecznictwo interesów nie jest czymś nowym i nieznanym, ale dopiero współcześnie szeroko dyskutuje się o jego wielowymiarowości i wieloaspektowości ? Działalność lobbingowa ma swoje początki jeszcze przed powstaniem pierwszych ugrupowań integracyjnych, ale formalny początek działania grup nacisku dał w 1951r. Traktat Paryski, na forum którego istniało już 8 takich grup. W miarę upływu lat i pogłębiania się procesów integracyjnych liczba grup prowadzących działalność lobbingowa relatywnie wzrastała. I tak:

1951r. Forum EWWiS 8 grup nacisku
1960r. 71 grup nacisku
Koniec lat 60-tych Ok. 350 grup nacisku
Koniec lat 70-tych Ok. 400 grup nacisku
1980r. 439 grup nacisku
1987r. 650 grup nacisku
Połowa lat 90-tych
3000 grup nacisku
i ponad 10 tyś lobbystów

? W Unii Europejskiej, podobnie jak w wielu państwach członkowskich, rozwój lobbingu jest determinowany przez wiele czynników o charakterze politycznym i ekonomicznym. Jednym z najważniejszych uwarunkowań stymulujących zmiany w działalności lobbingowej jest proces pogłębiania się integracji europejskiej, a więc przekazywania kompetencji państw członkowskich na poziom UE ?. Tak ogromny wzrost liczby grup nacisku spowodowany był również zmianami, jakie wprowadzały kolejno: Jednolity Akt Europejski, który stworzył nowe możliwości i warunki działania dla biznesu i Traktat z Maastricht, który poprzez utworzenie unii ekonomiczno- monetarnej i poprzez wprowadzenie wspólnej waluty Euro pogłębił jeszcze już i tak zaawansowaną integrację. Wszystkie te czynniki doprowadziły do wzmocnienia istniejących już grup i powstania nowych, działających różnych sektorach społeczno ? gospodarczych.

II. Klasyfikacja grup nacisku w Unii.

1. Europejskie (międzynarodowe) grupy nacisku
2. Krajowe grupy nacisku
3. Grupy nacisku sektora prywatnego

1. Europejskie (międzynarodowe) grupy nacisku:

a) ? stanowią one federacje lub stowarzyszenia krajowych grup nacisku i określane są mianem Eurogrup lub Euro-Fed. Do tej kategorii należą również bezpośrednie stowarzyszenia firm na szczeblu UE...?
b) większość krajowych grup nacisku UE wchodzi w skład międzynarodowych grup nacisku o zasięgu ogólnoeuropejskim, światowym i regionalnym
c) powstały one w wyniku łączenia się krajowych grup z poszczególnych państw członkowskich oraz w skutek łączenia się grup, które już wchodziły w skład organizacji o zasięgu ogólnoeuropejskim, a które powstały w państwach członkowskich.
d) są to grupy liczące ponad 5 tyś. członków-wyborców, członków krajowych stowarzyszeń
e) są one prawdziwymi reprezentantami interesów określonych środowisk, mają uprzywilejowany status i swoich przedstawicieli na szczeblu Unii.

Najbardziej wpływowe międzynarodowe grupy nacisku to:
Rolnictwo:
# Komitet Zawodowych Organizacji Rolnych COPA, działający od 1958r. i skupiający 31 krajowych grup nacisku z 15 państw członkowskich posiadający 19 tyś. członków;
# Komitet Ogólny Spółdzielczości Rolnej UE COGECA, działający od 1959r., w jego skład wchodzi 16 grup krajowych kilka międzynarodowych; liczy 14 tyś. członków;
Przemysł:
# Związek Konfederacji Przemysłów Europy UNICE; działa od 1958r., jest centralną europ. Grupą producentów przemysłowych, skupia 39 krajowych organizacji ze wszystkich krajów UE oraz od 1993r. z Polski, Czech, Słowacji, od 1995r. z Chorwacji Estonii, Litwy, Łotwy, Słowenii i Węgier;
Przemysł chemiczny:
# Rada Europejska Przemysłu Chemicznego

Przemysł farmaceutyczny:
# Europejska Federacja Związków Przemysłu Farmaceutycznego
f) słabszymi grupami są: Zrzeszenie Europejskich Konstruktorów Samochodów ACEA
g) na forum UE w dziedzinie przemysłu funkcjonują także małe, wąsko wyspecjalizowane i posiadające relatywnie mało członków inne grupy m.in.: Europejska Federacja
Przemysłu Guzików;
h) działają również liczne grupy na styku przemysłu i handlu Europejskich m.in.: Zrzeszenie Europejskich Izb Handlowych Przemysłowych EUROCHAMBRES
i) na szczególną uwagę zasługują grupy reprezentujące interesy pracowników najemnych: Europejska Konfederacja Związków Zawodowych CES
j) interesy konsumentów są reprezentowane na forum UE przez: Europejskie Biuro Związków Konsumentów oraz przez
Konfederację Organizacji Rodzinnych Wspólnoty Europejskiej
Coraz większą rolę zaczynają odgrywać bezpośrednie stowarzyszenia europejskich przedsiębiorców lub stowarzyszenia osób kierującymi tymi przedsiębiorstwami m.in.: ?Europejski Okrągły Stół Przemysłowców ERTI?. Tworzą go od 1983r. prezesi 45 największych europejskich firm: Bayer, Philips, Fiat, Siemens, Daimler-Benz, Nestle, ABB, Renault, Unilever, Krupp i in. Podobne znaczenie ma również European information Technology Round Table, która powstała na rzecz Europejskiej Unii Monetarnej. Jeszcze innym przykładem jest Europejska Rada Amerykańskich Izb Handlowych, która reprezentuje interesy wielkich przedsiębiorców.

2. Krajowe grupy nacisku:

a) z reguły wchodzą w skład Eurogrup, ale tworzą w Brukseli własne, niezależne biura;
b) najbardziej typowe grupy tego rodzaju to: organizacje producentów przemysłowych, producentów rolnych, handlowców, transporterów, rzemieślników, pracowników wolnych zawodów, najemnych i konsumentów w skład każdej z tych grup centralnych wchodzą wąsko wyspecjalizowane grupy branżowe, które w obronie swoich interesów łączą się w specjalne instytucje branżowe;
c) do krajowych grup zaliczają się również organizacje regionalne i społeczności lokalne
d) ? swoje biura w Brukseli ma już także kilkanaście stanów USA oraz kanadyjska prowincja Quebek

3. Grupy nacisku sektora prywatnego:

a) jest to najmniej jednorodna pod każdym względem kategoria grup lobbingowych w Unii
b) są to przedsiębiorstwa, które samodzielnie reprezentują interesy w Brukseli tworząc własne przedstawicielstwa m.in.: ? Bayer, Bertelsmann AG, British Airways, Citroen Autos, ford Europę, Eni ?
c) własne przedstawicielstwo oprócz firm europejskich mają również amerykańskie:
? American Airlines, Microsoft Erope, Walt Disney Company (?)oraz japońskie Mitsubishi Electric Europe, Nissan Europe ? . Ważne jest to, iż samodzielny lobbing nie przeszkadza im wchodzić w skład różnych grup międzynarodowych.
d) międzynarodowych ramach grup nacisku sektora prywatnego działają również tzw. konsultanci, firmy konsultingowe i kancelarie prawnicze, tworzą oni grupy zawodowych lobbystów, którzy odpłatnie reprezentują interesy innych podmiotów; jako grupa lobbingowa są oni bardzo skuteczni i wysoko notowani;
e) do tej grupy zalicza się również grupy o charakterze promocyjnym, które zajmują się
propagowaniem i promowaniem idei, poglądów politycznych i religijnych m.in.:
Stowarzyszenie na rzecz Europejskiej Unii Monetarnej.



III. Cele grup nacisku i sposób ich realizacji na forum Unii Europejskiej.

Cele:
# zasadniczym celem działalności grup nacisku jest reprezentowanie interesów swoich
członków
# obrona tych interesów na forum unijnym
# dostęp do organów i instytucji unijnych
# wywieranie na nie presji
# wpływanie dzięki nim na procesy decyzyjne

Środki realizacji celów:
# sposoby bezpośrednie, dzięki którym grupy mogą bezpośrednio wywierać presję na
organy i instytucje;
# sposoby pośrednie ( opinia publiczna, mas media)
# stosunki oficjalne ( konferencje, seminaria, demonstracje)
# stosunki nieoficjalne ( spotkania i rozmowy o charakterze prywatnym, przyjęcia,
rozmowy telefoniczne, podarunki)
?Wszystkie formy wzajemnych stosunków pomiędzy instytucjami i organami Wspólnoty a grupami nacisku, zarówno te o charakterze oficjalnym, jak i nieoficjalnym, pozwalają grupom na zaprezentowanie ich stanowiska w danej kwestii, na próbę przekonania o słuszności ich argumentów wywarcie presji na partnerów ze strony UE, aby w swych decyzjach starali się uwzględniać również partykularne interesy grup nacisku ?

II. Podstawy prawne działalności grup nacisku w krajach członkowskich Unii
Europejskiej.

W większości krajów członkowskich nie istnieją regulacje prawne określające relacje pomiędzy lobbystami reprezentującymi określone grupy interesu a parlamentarzystami. Istnieją tylko trzy wyjątki: Dania i Niemcy, Polska

Niemcy ? są krajem europejskim, gdzie lobbing został uregulowany. Chodzi tu przede wszystkim o związki pomiędzy światem polityki a grupami interesu. Ustawa z dnia 21 września 1972 r. Wprowadza obowiązek rejestracji lobbies w Bundestagu. W rejestrze znajduje się nazwa i adres siedziby stowarzyszenia, skład dyrekcji i managementu, dziedzinę, zainteresowania stowarzyszenia, liczbę członków, jak również nazwiska przedstawicieli oraz adres biura stowarzyszenia w siedzibach Bundestagu i rządu federalnego. Do Bundestagu należy obowiązek przygotowanie spisu stowarzyszeń, zawartego w dokumentach rejestracyjnych, do corocznej publikacji w gazecie Federalnej (?Bundesanzei ? ger?).

Dania ? Duński Folketing przyznaje odrębny status grupom interesu. Lobbyści podlegają rejestracji, figurują w archiwach komisji. Corocznie publikowana jest lista ? rejestr lobbystów. Uwzględnienie w rejestrze stanowi warunek wstępny ? daje możliwość uzyskania karty wstępu do budynków parlamentarnych oraz prawo przedstawienia opinii w czasie przesłuchań organizowanych przez komisje parlamentarne. Komisjom przysługuje przywilej zapraszania ekspertów bądź stowarzyszeń niefigurujących w rejestrze.

Francja ? W Zgromadzeniu Narodowym działalność lobbystyczna nie podlega żadnym przepisom ani odrębnemu kodeksowi postępowania. Nie ma też listy czy rejestru grup nacisku, które nie są ??znanym?? ani ??uznawanym?? zjawiskiem. Obowiązuje tylko jedno istotne postanowienie: zgodnie z art.26(1) par.1 ogólnych zarządzeń Prezydium Zgromadzenia Narodowego w sprawie zasad poruszenia się po siedzibie Zgromadzenia ?osoby mające imienne przepustki wydane przez przewodniczącego lub przez kwestorów, mogą mieć wstęp do Salonu Pokoju??. W praktyce dotyczy to około 20 osób odpowiedzialnych za służby informacyjne ( public relations), w tym kontakty z parlamentem w kilku najważniejszych przedsiębiorstwach publicznych i kilku instytucjach. W rzeczywistości o wiele więcej osób reprezentujących interesy dużych prywatnych firm lub organizacji zawodowych i związkowych, może mieć stały lub czasowy wstęp do pewnych pomieszczeń, np. na prośbę jednego lub kilku deputowanych. Zgodnie z art.23 regulaminu Zgromadzenia Narodowego zabrania się tworzenia w izbie grup w celu obrony interesów prywatnych, lokalnych lub zawodowych, które to grupy wymagałyby o członków działania według odgórnych zaleceń. Zabranie się również organizowania na terenie siedziby Zgromadzenia Narodowego spotkań stałych grup, których celem jest obrona takich interesów. W Senacie nie funkcjonuje żadna lista ani rejestr grup nacisku. Grupy lub organizacje zawodowe, które chcą uzyskać dostęp do Senatu, zwracają się do przewodniczącego Senatu. Prośby rozpatruje Sekretariat Generalny Przewodniczącego, który wydaje zgodę na wejście do Pałacu (siedziby Senatu) i ewentualnie do kuluarów Sali posiedzeń (około kilkunastu zezwoleń rocznie), jeżeli uzna daną organizację za wystarczająco ważną i reprezentowaną (np. Adwokatura Paryża, Izba Notarialna, Zgromadzenie Stałe Izb Rolnych, Electricite de France, Gaz de France itp.) Prośby można również kierować do Kolegium Kwestorów, które wydaje przepustki (około 20 rocznie) do Sali Konferencyjnej i Galerii Popiersi. Przedstawiciele grup interesu nie obowiązuje żaden kodeks postępowania - każde ich niestosowne zachowanie może być przedmiotem ustnej uwagi, a dana osoba uznana, na prośbę senatora, za persona non grata. Zgodnie z art.5(6) regulaminu Senatu, który zabrania tworzenia w izbie grup w celu obrony interesów prywatnych, lokalnych lub zawodowych. Prezydium Senatu zezwala na organizowanie tzw. Grup badawczych ( study groups) i grup roboczych ( working groups).

Wielka Brytania - W Izbie Gmin członków obowiązuje rejestracja działalności lobbystycznej i konsultacyjnej tylko wtedy, gdy czerpią z niej dochody finansowe. Osoba taka rejestruje swą działalność w rejestrze spraw członków Parlamentu. Rejestr ten jest jawny i udostępniony do publicznego wglądu. Izba Gmin natomiast dysponuj szeregiem sankcji wobec członków, którzy nie zastosowali się do wymogu rejestracji. Są to: upomnienie, nagana, kara zawieszenia w czynnościach lub wykluczenie z Izby. Izba sama decyduje o tym, czy wyciągnąć konsekwencje karne wobec swego członka. W Izbie Lordów, zgodnie z tradycją, lordowie sami składają oświadczenia dotyczące ich sytuacji. W przypadku, kiedy uczestniczą w dyskusji, w której reprezentowane są ich osobiste interesy. W Wielkiej Brytanii nie obowiązuje rejestracja lobbystów. Dyskusje na ten temat podejmowanie były kilkakrotnie w latach 1969, 1974, 1984-1985. Za każdym razem, z obawy przed niemożliwością opracowania wyczerpującej listy, a co za tym idzie, uprzywilejowaniem pewnych lobbystów, odstępowano o wniosku o rejestrację. W Wielkiej Brytanii w Izbie Gmin, jakikolwiek nie istnieje dostępna publicznie lista lobbystów. W 1994 r. Dwa oddzielne stowarzyszenia lobbystów parlamentarnych wprowadziły kodeksy deontologiczne. Rejestry lobbystów zostały utworzone w Stowarzyszeniu Zawodowych Konsultantów Politycznych i w Instytucie ds. Public Realtions. Należy zaznaczyć, że są to dobrowolne kodeksy i dobrowolne rejestry. W obu izbach Parlamentu ?puszczono w obieg? nieformalną propozycje utworzenia rejestru i kodeksu postępowania, skierowaną głównie do zawodowych lobbystów oraz zaangażowanych w lobbing członków Parlamentu. Sugeruje to, że każda firma świadcząca usługi lobbystyczne powinna być zarejestrowana. Wciąż podlega dyskusji problem procedury rejestracyjnej w odniesieniu do innych uczestników lobbingu, m.in.: stowarzyszeń, związków zawodowych. W przyszłości rejestr taki ma być publicznie dostępny i zarządzany przez Parlament.

Pozostałe kraje europejskie wykorzystują system akredytacji, analogiczny do występującego w Parlamencie Europejskim, wydając ? w zależności od potrzeb ? jednorazowe bądź okresowe karty wstępu. W większości parlamentów narodowych komisjom parlamentarnych przysługuje prawo wysłuchania opinii osób bądź organizacji pozaparlamentarnych w ramach procedury konsultacji, jeżeli taka uważana jest za niezbędną.

IV. Regulacje lobbingu w instytucjach Unii Europejskiej.

Na forum Parlamentu Europejskiego poruszane są kwestie etyczne, dotyczące dozwolonych kontaktów pomiędzy parlamentarzystami a lobbystami. Pierwszym raportem na ten temat, przedstawionym Komisji Regulaminowej w maju 1991 r, był raport członka Parlamentu, belgijskiego socjalisty Marca Galle?a. Dotyczył on wprowadzenia kodeksu postępowania (Code of Conduct) i publicznego rejestru lobbystów akredytowanych przy parlamencie. Galle definiował lobbystę, jako każdego, kto działa w imieniu trzeciej strony i broni interesów tej strony w kontaktach z Parlamentem Europejskim i innymi instytucjami wspólnotowymi. Podstawy prawne określające zasady współpracy instytucji unii z grupami są mało precyzyjne i słabo rozbudowane. Mimo tego, są one autentycznymi partnerami i współdecydentami w UE. Zasady funkcjonowania grup nacisku na forum Unii zostały określone zarówno przez Traktat Paryski, jak i Traktaty Rzymskie, ale dotyczyły one nielicznych wtedy grup i nie zawierały one konkretnych postanowień określających ich status i pozycję. Dopiero Traktat z Maastricht w sposób bardziej precyzyjny sformułował podstawy prawne współpracy grup nacisku z instytucjami UE. Mówi on o potrzebie dialogu na szczeblu europejskim między pracodawcami i pracownikami a innymi instytucjami Wspólnot oraz określił on partnerską pozycję grup nacisku w procesie podejmowania decyzji w Unii.

V. Lobbing na forum głównych organów Unii Europejskiej.

1. Grupy nacisku a Komisja Europejska:
? Odmiennie niż w większości systemów demokratycznych, w których głównym obiektem działalności lobbingowej są tamtejsze parlamenty, czyli organy ustawodawcze, w Unii Europejskiej najatrakcyjniejszą instytucją dla lobbystów jest Komisja Europejska ?. Dzieję się tak, ponieważ Komisja ze względu na swoje uprawnienia legislacyjne i wykonawcze, obok Rady Unii zajmuje centralne miejsce w procesie decyzyjnym i od początku była obiektem zainteresowania międzynarodowych grup nacisku, ale i sama dostrzegała w tych grupach ważnego partnera. ? Oficjalne stanowisko Komisji Europejskiej wobec grup nacisku zostało sformułowane w jej komunikacie z 2.12.1992r., zatytułowanym ? Otwarty i strukturalny dialog między Komisją a specjalnymi grupami interesu?. Potwierdzał on jawny i otwarty charakter reprezentacji interesów ?. Komisja Europejska aktywnie współpracuje przede wszystkim z międzynarodowymi grupami nacisku. Stanowisko to spowodowane jest tym, że grupy te cechują się dużym stopniem reprezentatywności i dużą autonomią działania.

2. Grupy nacisku a Parlament Europejski:
Parlament Europejski, obok Komisji, jest tym organem, wokół którego koncentruje się działalność grup nacisku. Jest on organem, który formalnie uregulował swoje kontakty z lobbystami poprzez ?kodeks postępowania? nie tylko lobbystów (art. 3 aneksu IX Regulaminu wewnętrznego Parlamentu), ale i swoich parlamentarzystów (aneks I Regulaminu wewnętrznego Parlamentu). Dzięki tym poczynaniom Parlament chciał zapewnić przejrzystość swojej działalności i wzmocnić zasady etyki zawodowej w kontaktach z grupami nacisku. Zainteresowania Parlamentem wzrosło, gdy powiększone zostały jego kompetencje i bierze on udział w procesie decyzyjnym poprzez wnoszenie zmian do projektów aktów prawnych Komisji. To właśnie w tym momencie grupy nacisku rozpoczynają oddziaływać na Parlament.

3. Grupy nacisku a Rada Unii Europejskiej:
Rada Unii Europejskiej współpracuje jednocześnie z międzynarodowymi, jak i krajowymi grupami nacisku. Międzynarodowe grupy nacisku zainteresowane są współpracą z Rada, ponieważ odgrywa ona pierwszoplanową rolę w procesie podejmowania decyzji. Jednakże biorąc pod uwagę międzyrządowy charakter Rady, i obrady ? za zamkniętymi drzwiami?, możliwości i sposoby bezpośredniego oddziaływania na nią przez te grupy są ograniczone. Należy jednak powiedzieć, że mimo tych ograniczeń są grupy, które dzięki swojej reprezentatywności mogą wywierać wpływ na decyzje Rady. ? Lobbing na szczeblu Rady UE może być skuteczny tylko w wypadku, gdy poszczególne grupy informują ministrów obradujących w ramach Rady o swoich problemach i potrzebach ?


4. Grupy nacisku a inne organy Unii Europejskiej:
Poza trzema podstawowymi organami UE przedmiotem zainteresowania grup nacisku są również, choć w mniejszym stopniu, Komitet Ekonomiczno ? Społeczny oraz Komitet Regionów, które są organami doradczymi Unii. Komitety te są obiektami zainteresowania grup nacisku, ponieważ pierwszy z nich reprezentuje różne dziedziny życia społeczno ? gospodarczego, gospodarczego, a drugi władze regionalne państw członkowskich. Międzynarodowe grupy nacisku mogą brać udział w posiedzeniach plenarnych Komitetu Ekonomiczno ? Społecznego, ale tylko w charakterze obserwatora. Mogą one również nadsyłać swoje opinie w sprawach rozstrzyganych przez Komisję, ale z racji tego, iż opinia Komitetu nie jest dla rady wiążąca obniża to skuteczność oddziaływania grup w Komitecie. Natomiast Komitet Regionów jest atrakcyjny dla wielu grup, gdyż zapewnia on reprezentację interesów lokalnych i regionalnych na forum Unii.



VI. Postrzeganie polskiego lobbingu.

?Problem polega na tym, że my myślimy o takich kontaktach dwuznacznie. Tymczasem całym cywilizowanym świecie trudno sobie wyobrazić, żeby np. szef General Motors czy Coca-Coli nie miał kontaktów z politykami i senatorami, którzy tworzą prawo. (...) A u nas ten lobbing, który cały świat traktuje jako największy kapitał, jest postrzegany dwuznacznie?
J.Kulczyk, cyt., Za: P. Gabriel, M. Zieleniewski,
?Piąta władza, czyli kto naprawdę rządzi Polską??,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, s. 40

Według badań przeprowadzanych w Polsce, jasno wynika, iż lobbing w Polsce w zdecydowanej większości postrzegany jest jako sieć nieformalnych powiązań, w których wspólne interesy mieszają się z kontaktami towarzyskimi, a główna zasada brzmi ?dziś ty mnie, jutro ja tobie?. Na pytanie o rodzaje wpływów wywieranych na posłów ankietowani najczęściej wskazywali najczęściej na dwie kategorie ? ?wykorzystywanie powiązań towarzysko ? osobistych? oraz ?dostarczanie informacji?. Następne typowania dotyczyły ?ułatwiania kariery politycznej?, ?wzajemność usług?, pojawiało się również ?korumpowanie i przekupywanie? oraz ?szantaż?. Okazuje się, zatem, iż w doświadczeniach parlamentarzystów najczęstszym sposobem wywierania na nich wpływu są metody, które można zaliczyć do ?szarej strefy? lobbingu (wykorzystywanie powiązań osobistych, ułatwianie kariery, wzajemność usług). Metody te są moralnie naganne, ale bardzo często niekaralne. Dla zrozumienia specyfiki lobbingu w Polsce warto zwrócić uwagę na kilka kwestii. Po pierwsze rzecznictwo interesów jest znaczącym zjawiskiem społecznym, co potwierdzają wypowiedzi zarówno przedsiębiorców, jak i polityków. Ocena lobbingu jest jednak bardzo zróżnicowana i ambiwalentna, a często nawet negatywna ? lobbing traktowany jest jako działalność korupcjogenna, budząca wątpliwości prawne i etyczne. Taka sytuacja jest wysoce niekorzystne tylko dal rozwoju rzecznictwa interesów Polsce. Z jednej strony, warunki, w jakich prowadzona jest działalność hobbystyczna, wpływają na sposób jej prowadzenia i postrzegania (np. wysoka podatność na korupcje w społeczeństwie narzuca określone standardy skutecznego działania lobbystów). Równocześnie rzecznictwo interesów jest czynnikiem mającym duży wpływ na kulturę polityczną i zwrotnie przyczynia się do utrwalania pewnych wzorców zachowań także w innych obszarach sfery publicznej.

Kto w Polsce uprawia działalność lobbystyczną?
a) duże przedsiębiorstwa i korporacje ? wśród nich główna rolę pełnią firmy zagraniczne. Przenoszą one z innych krajów rozwiązania organizacyjne i strategie lobbystyczne i stosują je w Polsce. W grupie największych zagranicznych lobbystów wymienić należy: Procter&Gamble, Philip Morris (Fundusz Plantatorski) i Unitek Distillers.
b) politycy i grupy interesów powiązane z władza polityczną ?
c) branżowe grupy interesów ekonomicznych
d) związki, organizacje i stowarzyszenia gospodarcze ? wśród nich za najbardziej znaczące uważa się: Konfederację Pracodawców Polskich, Krajowa Izbę Gospodarczą, Business Centra Club, Polska Rade Biznesu. Biorą one udział w procesie legislacyjnym, monitorują i opiniują akty prawne, wypowiadają się na temat polityki gospodarczej rządu i ingerencji państwa w gospodarkę, organizują spotkania i dyskusje na tematy gospodarcze z czołowymi przedstawicielami życia politycznego. Stanowiska najbardziej aktywnych obecne są mediach, ich członkowie finansują kampanie wyborcze wybranych polityków i popierają własnych kandydatów wyborach parlamentarnych.
e) związki zawodowe ? Niezależny Samodzielny Związek Zawodowy ?Solidarność? oraz Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych. Ważną rolę odgrywają także niektóre branżowe organizacje o charakterze masowym m.in. Związek Nauczycielstwa Polskiego. Grupy takie dysponują silnymi instrumentami nacisku politycznego instrumentami postaci masowej mobilizacji członków czy strajku.
f) organizacje i stowarzyszenia społeczne ? największa aktywność przejawiają one w zakresie edukacji, ochrony zdrowia, pomocy społecznej, rodziny, dzieci i młodzieży, sztuki i kultury, rozwoju regionalnego lokalnego, kultury fizycznej, praw konsumenta, oraz feministyczne czy ekologii. Organizacje te nie stanowią jednak takiej siły, jaka posiadają te ugrupowania na Zachodzie. Jednak potarcia one doskonale dochodzić swoich praw, czego dowodem są liczne protesty czy strajki.
g) lokalne władze samorządowe ? podejmują one działania zmierzające do zwiększenia udziału samorządów w finansach państwa, zmiany prawa, wspomagają rozwój lokalny, pozyskują nowych inwestorów.
h) wyspecjalizowane firmy doradcze i konsultingowe ? chodzi tu o firmy działające w zakresie public affairs, public relations, governmental relations oraz niektóre kancelarie prawnicze.

Firm zajmujących się oficjalnie lobbingiem w Polsce jest niewiele, ale przewidywany jest szybki rozwój tego rodzaju usług. Wymienione podmioty nie wyczerpują oczywiście całego spektrum grup nacisku lub innych lobbystów, którzy zajmują się rzecznictwem interesów Polsce. Cześć z nich ma charakter lokalny, niezinstytucjonalizowany lub niesformalizowany i nie są one przedmiotem publicznej dyskusji. Niektóre z nich działają zresztą w ukryciu, SA bezprawne i uprawiają bardzo specyficzną odmianę lobbingu a mianowicie są to np. organizacje przestępcze
Lobbing

Grupa interesu- jest to spojona więziami społecznymi zbiorowość, którą jednoczy świadomość istnienia wspólnych (grupowych) potrzeb i celów, uogólnianych jako interesy grupowe. Członkowie grupy, wykorzystując posiadane zasoby mogą dożyć do powołania formalnych struktur organizacyjnych (organizacji grupy interesu),które ułatwiają promocję oraz realizację interesów grupy. Organizacje umożliwiają uzyskanie wpływu na ośrodki mające mniejszy lub większy potencjał decyzyjny (rząd, parlament, sądy, partie polityczne, administracja publiczna, organizacje międzynarodowe).

Lobbing- jest to takie działanie organizacji grup interesów, które polega na dostarczaniu we właściwym czasie (np. podczas opracowywania projektu ustawy w komisji parlamentarnej), w konkretnym miejscu (np. na forum komisji parlamentarnych) oraz wybraną drogą odpowiednio opracowywanych informacji. Celem tego rodzaju przedsięwzięcia jest legalna korekta politycznego procesu decyzyjnego, której wdrożenie sprzyjać będzie realizacji interesów grupowych.
Można wskazać na 5 podstawowych elementów działalności lobbystycznej:
a) Lobbyści reprezentują określone interesy w toku negocjacji z przedstawicielami politycznych i administracyjnych gremiów decyzyjnych. Są oni rzecznikami określonych interesów, zarówno wtedy gdy działają indywidualnie (lobbing zawodowy), jak i wówczas, gdy podejmują się swoich zadań z racji przynależności do określonych struktur (organizacji grup interesu, partii politycznych itd.)
b) Lobbyści, mając na celu uzyskanie odpowiednich decyzji, postępują w myśl zasady wzajemności. Dążą zatem do zawarcia transakcji z przedstawicielami władzy. Ustępstwa czynione przez negocjujące strony są przedmiotem przetargu o charakterze konkretnym lub dotyczącym wartości nadrzędnych (np. dobra wspólnego)
c) Skuteczny lobbing wymaga kooperacji nie tylko pomiędzy grupą interesu a jej agentami (partiami politycznymi, organizacjami grup interesu) i rzecznikami (lobbystami), ale również pomiędzy agentami i rzecznikami interesów a gremiami decyzyjnymi,
d) Niezbędna jest mobilizacja opinii środowisk, które w ocenie lobbujących przyczynić się mogą do powodzenia akcji. Mobilizacja, w zależności od rangi problemu, objąć może przedstawicieli konkretnego środowiska(np. producentów cukru), całą kategorię społeczno-zawodową (np. rolników), a nawet media i ogólnospołeczną opinię publiczną (np. w przypadku negocjacji dotyczących przyszłego członkostwa w UE). Tak więc lobbyści starają się zyskać uwagę i przychylność tych podmiotów, które w ich ocenie powinny być zainteresowane postulowanym obrotem spraw,
e) Lobbing jako forma komunikacji, jest jedną z wielu praktyk wykorzystywanych w sferze PR

Lobbing ofensywny- polega na kreowaniu nowych płaszczyzn działania dla grup interesu, inicjowaniu procesów decyzyjnych oraz przewidywaniu problemów i wychodzenia im naprzeciw. Celem akcji ofensywnej będzie m.in. działanie na rzecz umieszczenia jakiejś sprawy w planie działania ośrodka decyzyjnego, ale też niedopuszczenie do uchwalenia aktu prawnego lub podjęcia określonej decyzji, która naruszałaby interesy klienteli lobującej organizacji.

Lobbing defensywny- koncentruje się on na działaniach na rzecz zachowania istniejącego stanu rzeczy. Będą to działania podtrzymujące stan prawny sprzyjający interesom określonej grupy oraz wspierające dotychczasowy kierunek realizacji programów administracyjnych.

Dwa podtypy działań w ramach lobbingu:
a) Lobbing bezpośredni- jego istotą jest dążenie do spotkania ?twarzą w twarz? z decydentem, którego przychylność ma kluczowe znaczenie. Zastosowanie tej taktyki wymagać będzie spotkań z kilkoma decydentami, a nawet z ludźmi należącymi do ich rodzin raz kręgów towarzyskich. Opinia jednego z decydentów ma znaczenie kluczowe wówczas, gdy w gestii określonego funkcjonariusza leży wydanie decyzji o charakterze wiążącym
b) Lobbing pośredni- koncentruje się on na oddziaływaniach na rzecz zdobycia poparcia opinii publicznej dla zagadnień, których dotyczy kampania. W tym przypadku chodzi o nadanie rozgłosu kwestiom będącym przedmiotem działań. Niezbędne jest w tym celu pozyskanie przychylności mediów o możliwie największym zasięgu. Kluczowe dla akcji lobbingu pośredniego są przedsięwzięcia zorientowane na kreację wizerunku publicznego. Akcje tego rodzaju nie zawsze są zorientowane na doprowadzenie do podjęcia konkretnych decyzji. Ich celem może być również upowszechnienie pozytywnych skojarzeń odnoszących się do działalności określonej organizacji, ukazanie jej ludzkiego oblicza?. Skojarzenia te mogą okazać się pomocne w późniejszych działaniach zorientowanych na korektę procesów decyzyjnych.


Cele działalności lobbingowej (etapy realizacji kampanii lobbingowej):
a) Dopasowanie i zniekształcanie zagadnień, które są przedmiotem akcji, w taki sposób, aby przestały być one postrzegane jako partykularne, a zaczęły obyć odbierane jako istotne dla możliwie najszerszej części społeczeństwa,
b) Upolitycznienie problemu, czyli rozwój politycznego kontekstu zagadnień, które są przedmiotem promocji; zadaniem o kluczowym znaczeniu jest tu przystosowanie określonej kwestii do wymogów politycznego procesu decyzyjnego,
c) Rejestracja upolitycznionego problemu na ?wokandach? spraw rozpatrywanych przez ośrodki władzy; zagadnienia na rzecz których lobuje organizacja powinny być oficjalnie uwzględnione w harmonogramach pracy ośrodków decyzyjnych,
d) Działania na rzecz poparcia sankcjami prawnymi tych decyzji, które koresponduj ze stanowiskiem prezentowanym przez lobbystów,
e) Monitorowanie i kontrolowanie procesu implementacji decyzji, czyli działania na rzecz sprawnego wprowadzenia w życie postanowień korespondujących z rozwiązaniami, które są przedmiotem promocji
U S T A W A
z dnia 7 lipca 2005 r.
O DZIAŁALNOŚCI LOBBINGOWEJ W PROCESIE STANOWIENIA PRAWA 1)
Opracowano na podstawie:
Dz.U. z 2005 r. Nr 169, poz. 1414
Rozdział 1
PRZEPISY OGÓLNE
Art. 1
Ustawa określa zasady jawności działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa, zasady wykonywania zawodowej działalności lobbingowej, formy kontroli zawodowej działalności lobbingowej oraz zasady prowadzenia rejestru podmiotów wykonujących zawodową działalność lobbingową.
Art. 2
1. W rozumieniu ustawy działalnością lobbingową jest każde działanie prowadzone metodami prawnie dozwolonymi zmierzające do wywarcia wpływu na organy władzy publicznej w procesie stanowienia prawa.
2. W rozumieniu ustawy zawodową działalnością lobbingową jest zarobkowa działalność lobbingowa prowadzona na rzecz osób trzecich w celu uwzględnienia w procesie stanowienia prawa interesów tych osób.
3. Zawodowa działalność lobbingowa może być wykonywana przez przedsiębiorcę albo przez osobę fizyczną niebędącą przedsiębiorcą na podstawie umowy cywilnoprawnej.
Rozdział 2
ZASADY JAWNOŚCI DZIAŁALNOŚCI LOBBINGOWEJ W PROCESIE STANOWIENIA PRAWA
Art. 3
1. Rada Ministrów przygotowuje, co najmniej raz na 6 miesięcy, program prac legislacyjnych Rady Ministrów dotyczący projektów ustaw.
2. Program, o którym mowa w ust. 1, zawiera w szczególności:
1. zwięzłą informację o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań, które planuje się zawrzeć w projekcie ustawy;
2. wskazanie istoty rozwiązań, które planuje się zawrzeć w projekcie ustawy;
3. wskazanie organu odpowiedzialnego za opracowanie projektu ustawy;
4. imię i nazwisko oraz stanowisko lub funkcję osoby odpowiedzialnej za opracowanie projektu ustawy;
5. adres strony urzędowego informatora teleinformatycznego - Biuletynu Informacji Publicznej, zwanego dalej "Biuletynem Informacji Publicznej", na której udostępnieniu podlegać będą dokumenty, o których mowa w art. 5 i 6.
3. W programie, o którym mowa w ust. 1, uwzględnia się również fakt rezygnacji z prac nad danym projektem ustawy, podając przyczyny tej rezygnacji.
4. Program, o którym mowa w ust. 1, podlega udostępnieniu w Biuletynie Informacji Publicznej .
5. Program, o którym mowa w ust. 1, Rada Ministrów przedstawia niezwłocznie Sejmowi.
Art. 4
Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów i ministrowie przygotowują swoje programy prac legislacyjnych dotyczące projektów rozporządzeń. Przepisy art. 3 ust. 2-4 stosuje się odpowiednio.
Art. 5
Projekty ustaw i rozporządzeń podlegają udostępnieniu w Biuletynie Informacji Publicznej z chwilą przekazania projektów do uzgodnień z członkami Rady Ministrów.
Art. 6
Z chwilą udostępnienia w Biuletynie Informacji Publicznej programów prac legislacyjnych, o których mowa w art. 3 i 4, albo w przypadku, gdy projekt nie był zawarty w programie prac legislacyjnych, z chwilą udostępnienia projektu w Biuletynie Informacji Publicznej, udostępnieniu w Biuletynie Informacji Publicznej podlegają również wszelkie dokumenty dotyczące prac nad projektem.
Art. 7
1. Z chwilą udostępnienia w Biuletynie Informacji Publicznej programów prac legislacyjnych, o których mowa w art. 3 i 4, albo w przypadku, gdy projekt nie był zawarty w programie prac legislacyjnych, z chwilą udostępnienia projektu w Biuletynie Informacji Publicznej, każdy może zgłosić zainteresowanie pracami nad projektem ustawy lub rozporządzenia.
2. Zgłoszenie, o którym mowa w ust. 1, wnosi się, na urzędowym formularzu, do organu odpowiedzialnego za opracowanie projektu ustawy albo rozporządzenia.
3. Zgłoszenie, o którym mowa w ust. 1, podlega udostępnieniu, z wyjątkiem adresów osób fizycznych, w Biuletynie Informacji Publicznej jako dokument dotyczący prac nad projektem ustawy albo rozporządzenia.
4. Podmiot dokonujący zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1, podaje w zgłoszeniu:
1. imiona i nazwiska oraz adresy osób uprawnionych do reprezentowania tego podmiotu w pracach nad projektem ustawy lub rozporządzenia;
2. jeżeli występuje na rzecz osoby prawnej - nazwę i siedzibę tej osoby;
3. jeżeli występuje na rzecz podmiotu innego niż osoba prawna - odpowiednio, jego imię i nazwisko oraz adres albo jego nazwę i siedzibę;
4. interes, który w odniesieniu do danej regulacji zamierza chronić oraz rozwiązanie prawne, o którego uwzględnienie będzie zabiegać.
5. Do zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1, załącza się:
1. w przypadku gdy podmiot dokonujący zgłoszenia, występuje w ramach zawodowej działalności lobbingowej - zaświadczenie o wpisie do rejestru, o którym mowa w art. 11 ust. 8;
2. w przypadku gdy podmiot dokonujący zgłoszenia, występuje na rzecz osoby prawnej zarejestrowanej w Krajowym Rejestrze Sądowym - wyciąg z Krajowego Rejestru Sądowego dotyczący tej osoby prawnej.
6. Podmioty, które zgłosiły zainteresowanie pracami nad projektem ustawy lub rozporządzenia, mają obowiązek zgłosić organowi odpowiedzialnemu za opracowanie projektu ustawy albo rozporządzenia zmiany danych podlegających zgłoszeniu w terminie 7 dni od dnia ich wystąpienia.
7. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tryb zgłaszania zainteresowania pracami nad projektem ustawy lub rozporządzenia, w tym wzór formularza zgłoszenia, kierując się potrzebą ułatwienia dokonywania zgłoszeń.
Art. 8
1. Po wniesieniu projektu ustawy do Sejmu może zostać przeprowadzone, na zasadach określonych w regulaminie Sejmu, wysłuchanie publiczne dotyczące tego projektu.
2. Podmiot, który zgłosił zainteresowanie pracami nad projektem ustawy może, na zasadach określonych w regulaminie Sejmu, wziąć udział w wysłuchaniu publicznym dotyczącym tego projektu.
Art. 9
1. Podmiot odpowiedzialny za opracowanie projektu rozporządzenia może przeprowadzić wysłuchanie publiczne dotyczące tego projektu.
2. Informacja o terminie wysłuchania publicznego dotyczącego projektu rozporządzenia podlega udostępnieniu w Biuletynie Informacji Publicznej co najmniej na 7 dni przed dniem wysłuchania publicznego.
3. Prawo wzięcia udziału w wysłuchaniu publicznym, o którym mowa w ust. 1, ma każdy podmiot, który zgłosił zainteresowanie pracami nad projektem rozporządzenia co najmniej na 3 dni przed dniem wysłuchania publicznego.
4. Jeżeli ze względów lokalowych lub technicznych, w szczególności ze względu na liczbę osób chętnych do wzięcia udziału w wysłuchaniu publicznym, nie jest możliwe zorganizowanie wysłuchania publicznego dotyczącego projektu rozporządzenia, podmiot uprawniony do jego organizacji może:
1. zmienić termin lub miejsce wysłuchania publicznego podając w Biuletynie Informacji Publicznej przyczyny tej zmiany oraz nowy termin lub miejsce wysłuchania publicznego;
2. odwołać wysłuchanie publiczne podając w Biuletynie Informacji Publicznej przyczyny odwołania.
5. Podmiot organizujący wysłuchanie publiczne w szczególności:
1. kieruje przebiegiem wysłuchania publicznego;
2. zapewnia niezakłócony przebieg wysłuchania publicznego;
3. udziela głosu uczestnikom wysłuchania publicznego.
6. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tryb przeprowadzania wysłuchania publicznego dotyczącego projektów rozporządzeń i sposób dokumentowania jego przebiegu, mając na uwadze zapewnienie identyfikacji osób uczestniczących w wysłuchaniu publicznym, swobody prezentacji racji i argumentów uczestników wysłuchania publicznego oraz sprawnego przebiegu wysłuchania.
Rozdział 3
REJESTR PODMIOTÓW WYKONUJĄCYCH ZAWODOWĄ DZIAŁALNOŚĆ LOBBINGOWĄ ORAZ ZASADY WYKONYWANIA ZAWODOWEJ DZIAŁALNOŚCI LOBBINGOWEJ
Art. 10
1. Tworzy się rejestr podmiotów wykonujących zawodową działalność lobbingową, zwany dalej "rejestrem".
2. Minister właściwy do spraw administracji publicznej prowadzi rejestr w postaci bazy danych zapisanej na informatycznych nośnikach danych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. Nr 64, poz. 565).
3. Rejestr zawiera następujące dane:
1. firmę, siedzibę i adres przedsiębiorcy wykonującego zawodową działalność lobbingową albo imię, nazwisko i adres osoby fizycznej niebędącej przedsiębiorcą wykonującej zawodową działalność lobbingową;
2. w przypadku przedsiębiorców wykonujących zawodową działalność lobbingową - numer w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym albo numer w ewidencji działalności gospodarczej.
4. Rejestr jest jawny.
5. Informacje zawarte w rejestrze podlegają udostępnieniu w Biuletynie Informacji Publicznej, z wyjątkiem adresów osób fizycznych.
Art. 11
1. Wpis do rejestru jest dokonywany na podstawie zgłoszenia.
2. Zgłoszenie, o którym mowa w ust. 1, wnosi się na urzędowym formularzu i podaje się w nim:
1. firmę, siedzibę i adres przedsiębiorcy wykonującego zawodową działalność lobbingową albo imię, nazwisko i adres osoby fizycznej niebędącej przedsiębiorcą wykonującej zawodową działalność lobbingową;
2. w przypadku przedsiębiorców wykonujących zawodową działalność lobbingową - numer w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym albo numer w ewidencji działalności gospodarczej.
3. Do zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1, załącza się dokumenty potwierdzające prawdziwość danych podanych w zgłoszeniu.
4. W przypadku stwierdzenia w zgłoszeniu, o którym mowa w ust. 1, braków formalnych, organ prowadzący rejestr wzywa podmiot dokonujący zgłoszenia do usunięcia braków.
5. W przypadku oczywistej bezzasadności zgłoszenia lub nieusunięcia, w terminie 7 dni, pomimo wezwania organu prowadzącego rejestr, braków formalnych zgłoszenia, organ prowadzący rejestr odmawia dokonania wpisu do rejestru. Odmowa dokonania wpisu następuje w drodze decyzji administracyjnej.
6. Wpis do rejestru jest odpłatny. Opłatę za wpis do rejestru uiszcza się dokonując zgłoszenia. Opłata nie może przekroczyć 100 zł.
7. Podmioty wpisane do rejestru mają obowiązek zgłosić organowi prowadzącemu rejestr zmiany danych podlegających wpisowi do rejestru w terminie 7 dni od dnia ich wystąpienia.
8. Organ prowadzący rejestr wydaje na żądanie podmiotu wpisanego do rejestru zaświadczenie o wpisie do rejestru. Zaświadczenie jest ważne 3 miesiące od dnia wydania.
9. Organ prowadzący rejestr na wniosek podmiotu wpisanego do rejestru wykreśla ten podmiot z rejestru.
10. Minister właściwy do spraw administracji publicznej określi, w drodze rozporządzenia:
1. sposób zgłaszania i dokonywania wpisów w rejestrze i ich aktualizacji, w tym wzór formularza zgłoszenia,
2. rodzaje dokumentów potwierdzających prawdziwość danych podanych w zgłoszeniu,
3. wzór zaświadczenia o wpisie do rejestru,
4. wysokość opłaty za wpis do rejestru, ustalonej na poziomie niestanowiącym ograniczenia w zgłaszaniu zawodowej działalności lobbingowej do rejestru
- kierując się potrzebą ułatwienia dokonywania zgłoszeń.
11. Art. 12
12. Zawodowa działalność lobbingowa może być wykonywana po uzyskaniu wpisu do rejestru.
13. Art. 13
14. W przypadku wydania na podstawie art. 41 Kodeksu karnego lub art. 9 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (Dz.U. Nr 197, poz. 1661, z późn. zm.2) ), prawomocnego orzeczenia zakazującego wykonywania zawodowej działalności lobbingowej organ prowadzący rejestr wykreśla z rejestru przedsiębiorcę albo osobę fizyczną, których dotyczy to orzeczenie. Wykreślenie z rejestru następuje w drodze decyzji administracyjnej.
15. Art. 14
1. Podmiot wykonujący zawodową działalność lobbingową ma prawo wykonywać tę działalność także w siedzibie urzędu obsługującego organ władzy publicznej.
2. Kierownik urzędu, o którym mowa w ust. 1, zapewnia podmiotom wykonującym zawodową działalność lobbingową wpisanym do rejestru dostęp do kierowanego przez siebie urzędu w celu umożliwienia właściwego reprezentowania interesów podmiotów, na rzecz których jest wykonywana ta działalność.
3. Zasady wykonywania zawodowej działalności lobbingowej na terenie Sejmu i Senatu określają odpowiednio regulamin Sejmu i regulamin Senatu.
Art. 15
Podmiot wykonujący zawodową działalność lobbingową jest obowiązany doręczyć organowi władzy publicznej lub pracownikowi urzędu obsługującego organ władzy publicznej, przed którym występuje, zaświadczenie o wpisie do rejestru, wraz z pisemnym oświadczeniem zawierającym wskazanie podmiotów, na rzecz których wykonuje tę działalność.
Rozdział 4
KONTROLA ZAWODOWEJ DZIAŁALNOŚCI LOBBINGOWEJ
Art. 16
4. Organy władzy publicznej są obowiązane niezwłocznie udostępniać w Biuletynie Informacji Publicznej informacje o działaniach podejmowanych wobec nich przez podmioty wykonujące zawodową działalność lobbingową, wraz ze wskazaniem oczekiwanego przez te podmioty sposobu rozstrzygnięcia.
5. Kierownicy urzędów obsługujących organy władzy publicznej, każdy w zakresie swojego działania, określą szczegółowy sposób postępowania pracowników podległego urzędu z podmiotami wykonującymi zawodową działalność lobbingową oraz z podmiotami wykonującymi bez wpisu do rejestru czynności z zakresu zawodowej działalności lobbingowej, w tym sposób dokumentowania podejmowanych kontaktów.
Art. 17
W przypadku stwierdzenia, że czynności wchodzące w zakres zawodowej działalności lobbingowej są wykonywane przez podmiot niewpisany do rejestru, właściwy organ władzy publicznej niezwłocznie informuje o tym na piśmie ministra właściwego do spraw administracji publicznej.
Art. 18
6. Kierownicy urzędów obsługujących organy władzy publicznej opracowują raz w roku, do końca lutego, informację o działaniach podejmowanych wobec tych organów w roku poprzednim przez podmioty wykonujące zawodową działalność lobbingową.
7. Informacja, o której mowa w ust. 1, zawiera:
1. określenie spraw, w których zawodowa działalność lobbingowa była podejmowana;
2. wskazanie podmiotów, które wykonywały zawodową działalność lobbingową;
3. określenie form podjętej zawodowej działalności lobbingowej, wraz ze wskazaniem, czy polegała ona na wspieraniu określonych projektów, czy też na występowaniu przeciwko tym projektom;
4. określenie wpływu, jaki wywarł podmiot wykonujący zawodową działalność lobbingową w procesie stanowienia prawa w danej sprawie.
8. Informacja, o której mowa w ust. 1, podlega niezwłocznie udostępnieniu w Biuletynie Informacji Publicznej.
Rozdział 5
SANKCJE ZA NARUSZENIE PRZEPISÓW USTAWY
Art. 19
9. Podmiot, który wykonuje czynności wchodzące w zakres zawodowej działalności lobbingowej bez wpisu do rejestru, podlega karze pieniężnej w wysokości od 3 000 zł do 50 000 zł.
10. Karę, o której mowa w ust. 1, nakłada w drodze decyzji administracyjnej minister właściwy do spraw administracji publicznej.
11. Przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej uwzględnia się stopień wpływu podmiotu, o którym mowa w ust. 1, na określone rozstrzygnięcie organu władzy publicznej dotyczące stanowienia prawa oraz zakres i charakter podjętych przez ten podmiot czynności z zakresu zawodowej działalności lobbingowej.
12. Karę pieniężną można nakładać wielokrotnie, jeżeli czynności z zakresu zawodowej działalności lobbingowej są kontynuowane bez wpisu do rejestru.
Art. 20
13. Środki finansowe uzyskane z kar pieniężnych, o których mowa w art. 19, stanowią dochód budżetu państwa.
14. Karę pieniężną uiszcza się w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja ministra właściwego do spraw administracji publicznej stała się ostateczna, na rachunek bankowy urzędu obsługującego ten organ.
15. Koszty związane z uiszczeniem kary pieniężnej pokrywa wpłacający.
Rozdział 6
ZMIANY W PRZEPISACH OBOWIĄZUJĄCYCH, PRZEPISY PRZEJŚCIOWE I KOŃCOWE
Art. 21
W ustawie z dnia 9 maja 1996 r, o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz.U. z 2003 r. Nr 221, poz. 2199, z 2004 r. Nr 116, poz. 1202 i Nr 210, poz. 2135 oraz z 2005 r. Nr 48, poz. 446) wprowadza się następujące zmiany:
16. w art. 18 dodaje się ust. 3a i 3b w brzmieniu:
"3a. Przewodniczący klubu lub koła jest obowiązany podać odpowiednio Marszałkowi Sejmu albo Marszałkowi Senatu następujące dane dotyczące pracowników biura klubu lub koła oraz społecznych współpracowników:
1. 1) imię (imiona) i nazwisko;
2. datę urodzenia;
3. miejsce zatrudnienia w trzyletnim okresie poprzedzającym dzień, w którym osoba została pracownikiem biura klubu lub koła albo społecznym współpracownikiem;
4. źródła dochodów w trzyletnim okresie poprzedzającym dzień, w którym osoba została pracownikiem biura klubu lub koła albo społecznym współpracownikiem;
5. informację o wykonywanej działalności gospodarczej w trzyletnim okresie poprzedzającym dzień, w którym osoba została pracownikiem biura klubu lub koła albo społecznym współpracownikiem.
3b. Dane, o których mowa w ust. 3a, są jawne i są podawane do wiadomości publicznej odpowiednio przez Marszałka Sejmu albo Marszałka Senatu w formie zapisu elektronicznego.";
17. w art. 23 dodaje się ust. 4a i 4b w brzmieniu:
"4a. Poseł lub senator jest obowiązany podać odpowiednio Marszałkowi Sejmu albo Marszałkowi Senatu następujące dane dotyczące pracowników biura oraz społecznych współpracowników:
1. imię (imiona) i nazwisko;
2. datę urodzenia;
3. miejsce zatrudnienia w trzyletnim okresie poprzedzającym dzień, w którym osoba została pracownikiem biura albo społecznym współpracownikiem;
4. źródła dochodów w trzyletnim okresie poprzedzającym dzień, w którym osoba została pracownikiem biura albo społecznym współpracownikiem;
5. informację o wykonywanej działalności gospodarczej w trzyletnim okresie poprzedzającym dzień, w którym osoba została pracownikiem biura albo społecznym współpracownikiem.
4b. Dane, o których mowa w ust. 4a, są jawne i są podawane do wiadomości publicznej odpowiednio przez Marszałka Sejmu albo Marszałka Senatu w formie zapisu elektronicznego.".
Art. 22
W ustawie z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz. U. z 2003 r. Nr 24, poz. 199 i Nr 80, poz. 717 oraz z 2004 r. Nr 238, poz. 2390 i Nr 273, poz. 2703) dodaje się art. 39a w brzmieniu:
"Art. 39a. 1. Minister podaje Prezesowi Rady Ministrów następujące dane dotyczące pracowników zatrudnionych w gabinecie politycznym ministra:
18. imię (imiona) i nazwisko;
19. datę urodzenia;
20. miejsce zatrudnienia w trzyletnim okresie poprzedzającym dzień, w którym osoba została zatrudniona w gabinecie politycznym ministra;
21. źródła dochodów w trzyletnim okresie poprzedzającym dzień, w którym osoba została zatrudniona w gabinecie politycznym ministra;
22. informację o wykonywanej działalności gospodarczej w trzyletnim okresie poprzedzającym dzień, w którym osoba została zatrudniona w gabinecie politycznym ministra.
2. Dane, o których mowa w ust. 1, podlegają udostępnieniu w Biuletynie Informacji Publicznej.".
Art. 23
W ustawie z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz.U z 2003 r. Nr 159, poz. 1548, z późn. zm.3) ) w art. 6 w ust. 1 w pkt 6 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 7 w brzmieniu:
"7) prowadzenia rejestru podmiotów wykonujących zawodową działalność lobbingową.".
Art. 24
Ustawa wchodzi w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia.


1) Niniejszą ustawą zmienia się następujące ustawy: ustawę z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora, ustawę z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów oraz ustawę z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej.
2) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. z 2004 r. Nr 93, poz. 889, Nr 191, poz. 1956 i Nr 243, poz. 2442 oraz z 2005 r. Nr 157, poz. 1316.
3) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568, Nr 190, poz. 1864, z 2004 r. Nr 19, poz. 177, Nr 69, poz. 624, Nr 91, poz. 873, Nr 96, poz. 959, Nr 116, poz. 1206, Nr 141, poz. 1492, Nr 238, poz. 2390, Nr 240, poz. 2408 i Nr 273, poz. 2702 oraz z 2005 r. Nr 17, poz. 141, Nr 33, poz. 288 i Nr 155, poz. 1298.
U C H W A Ł A
Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
z dnia 30 lipca 1992 r.
REGULAMIN SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Rozdział 1a
WYSŁUCHANIE PUBLICZNE
Art. 70a
1. W odniesieniu do projektu ustawy może zostać przeprowadzone wysłuchanie publiczne.
2. Uchwała w sprawie przeprowadzenia wysłuchania publicznego podejmowana jest przez komisję, do której projekt został skierowany do rozpatrzenia.
3. Uchwała o przeprowadzeniu wysłuchania publicznego podejmowana jest na pisemny wniosek złożony komisji przez posła.
4. Uchwała o przeprowadzeniu wysłuchania publicznego może zostać podjęta po zakończeniu pierwszego czytania projektu, a przed rozpoczęciem jego szczegółowego rozpatrywania.
5. Uchwała o przeprowadzeniu wysłuchania publicznego zawiera w szczególności datę i godzinę przeprowadzenia wysłuchania publicznego. Uchwała oraz informacja dotycząca miejsca przeprowadzenia wysłuchania publicznego podlegają udostępnieniu w Systemie Informacyjnym Sejmu, co najmniej na 14 dni przed dniem wysłuchania publicznego, z zastrzeżeniem ust. 6.
6. W przypadku projektów, o których mowa w art. 71 ust. 1 i art. 105 pkt 1, uchwała oraz informacja dotycząca miejsca przeprowadzenia wysłuchania publicznego podlegają udostępnieniu w Systemie Informacyjnym Sejmu co najmniej na 3 dni przed dniem wysłuchania publicznego. Przepisu art. 70b ust. 1 nie stosuje się.
7. W przypadku zgłoszenia wniosku o odrzucenie projektu ustawy wniosek ten zostaje rozstrzygnięty przed rozstrzygnięciem wniosku o przeprowadzenie wysłuchania publicznego. Wniosek o przeprowadzenie wysłuchania publicznego jest rozstrzygany jedynie w przypadku odrzucenia przez Sejm przedstawionego w sprawozdaniu komisji wniosku o odrzucenie projektu.
Art. 70b
1. Prawo wzięcia udziału w wysłuchaniu publicznym dotyczącym projektu ustawy mają podmioty, które po ogłoszeniu projektu w formie druku w trybie określonym w art. 35 ust. 1 zgłosiły do Sejmu, co najmniej na 10 dni przed dniem wysłuchania publicznego, zainteresowanie pracami nad projektem ustawy, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Prawo wzięcia udziału w wysłuchaniu publicznym dotyczącym projektu ustawy mają również podmioty, które zgłosiły w trybie przewidzianym w ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa zainteresowanie pracami nad projektem ustawy.
Art. 70c
1. Zgłoszenie, o którym mowa w art. 70b ust. 1, wnosi się do Marszałka Sejmu na urzędowym formularzu.
2. Zgłoszenie, o którym mowa w art. 70b ust. 1, podlega udostępnieniu w Systemie Informacyjnym Sejmu, z wyjątkiem adresu osoby fizycznej.
3. Podmiot dokonujący zgłoszenia, o którym mowa w art. 70b ust. 1, podaje w zgłoszeniu:
1. imię (imiona) i nazwisko oraz adres osoby uprawnionej do reprezentowania tego podmiotu w pracach nad projektem ustawy,
2. jeżeli występuje na rzecz osoby prawnej - nazwę i siedzibę tej osoby,
3. jeżeli występuje na rzecz podmiotu innego niż osoba prawna - odpowiednio, jego imię i nazwisko oraz adres albo jego nazwę i siedzibę,
4. interes, który w odniesieniu do danej regulacji zamierza chronić, oraz rozwiązanie prawne, o którego uwzględnienie będzie zabiegać.
4. Do zgłoszenia, o którym mowa w art. 70b ust. 1, załącza się:
1. w przypadku gdy podmiot dokonujący zgłoszenia występuje w ramach zawodowej działalności lobbingowej - zaświadczenie o wpisie do rejestru, o którym mowa w art. 11 ust. 8 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa,
2. w przypadku gdy podmiot dokonujący zgłoszenia występuje na rzecz osoby prawnej zarejestrowanej w Krajowym Rejestrze Sądowym - wyciąg z Krajowego Rejestru Sądowego dotyczący tej osoby prawnej.
5. Podmioty, o których mowa w art. 70b ust. 1, które zgłosiły zainteresowanie pracami nad projektem ustawy, mają obowiązek poinformować niezwłocznie Marszałka Sejmu o zmianie danych, o których mowa w ust. 3 i 4. Zgłoszenia zmiany dokonuje się poprzez wypełnienie i wniesienie nowego formularza. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio.
6. Zgłoszenie, o którym mowa w art. 70b ust. 1, które nie odpowiada warunkom określonym w ust. 3 i 4, uznaje się za bezskuteczne i nie podlega ono udostępnieniu w trybie określonym w ust. 2.
7. Wzór urzędowego formularza, o którym mowa w ust. 1, określa Marszałek Sejmu w drodze zarządzenia. Wzór ten podlega udostępnieniu w Systemie Informacyjnym Sejmu.
Art. 70d
1. Z przyczyn lokalowych lub technicznych prezydium komisji może ograniczyć liczbę podmiotów biorących udział w wysłuchaniu publicznym. Ograniczenie to powinno zostać dokonane w oparciu o uzasadnione kryterium zastosowane jednolicie wobec wszystkich podmiotów. Kryterium może stanowić w szczególności kolejność zgłoszeń.
2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, informacja o podmiotach dopuszczonych do udziału w wysłuchaniu publicznym podlega udostępnieniu w Systemie Informacyjnym Sejmu co najmniej na 2 dni przed dniem wysłuchania publicznego.
Art. 70e
1. Jeżeli ze względów lokalowych lub technicznych, w szczególności ze względu na liczbę osób chętnych do wzięcia udziału w wysłuchaniu publicznym, nie jest możliwe zorganizowanie wysłuchania publicznego:
1. prezydium komisji może zmienić termin lub miejsce wysłuchania publicznego, podając w Systemie Informacyjnym Sejmu przyczyny tej zmiany oraz nowy termin lub miejsce wysłuchania publicznego,
2. komisja może odwołać wysłuchanie publiczne, podając w Systemie Informacyjnym Sejmu przyczyny odwołania.
2. Prawo wzięcia udziału w wysłuchaniu publicznym, którego termin został zmieniony, mają jedynie te podmioty, które uprzednio zgłosiły, na zasadach określonych w art. 70b, zainteresowanie pracami nad projektem ustawy.
Art. 70f
1. Wysłuchanie publiczne odbywa się przed rozpoczęciem szczegółowego rozpatrywania projektu.
2. Wysłuchanie publiczne odbywa się tylko na jednym posiedzeniu komisji.
3. Porządek dzienny posiedzenia komisji, na którym przeprowadza się wysłuchanie publiczne, nie może obejmować innych punktów porządku dziennego.
Art. 70g
1. Przewodniczący komisji ustala kolejność oraz czas wystąpień podmiotów, które biorą udział w wysłuchaniu publicznym.
2. Na posiedzeniu, na którym przeprowadza się wysłuchanie publiczne, podmiot, o którym mowa w ust. 1, może wystąpić tylko raz.
3. Przewodniczący komisji może przedłużyć czas wystąpienia podmiotu, o którym mowa w ust. 1.
Art. 70h
1. W szczególnie uzasadnionych przypadkach przewodniczący komisji może przerwać posiedzenie, na którym przeprowadza się wysłuchanie publiczne.
2. O dacie, godzinie i miejscu wznowienia posiedzenia postanawia przewodniczący komisji.
3. Informację o terminie wznowienia posiedzenia podaje przewodniczący komisji na posiedzeniu komisji, o którym mowa w ust. 1, lub umieszcza się ją w Systemie Informacyjnym Sejmu.
Art. 70i
1. Podmiot, który zgłosił zainteresowanie pracami nad projektem ustawy i bierze udział w wysłuchaniu publicznym, może na posiedzeniu, na którym przeprowadza się wysłuchanie publiczne, złożyć do protokołu tekst niewygłoszonego na posiedzeniu wystąpienia. Teksty niewygłoszone są oznakowane w protokole w sposób umożliwiający ich odróżnienie od tekstów wygłoszonych. Teksty niewygłoszone umieszczane są w biuletynie z posiedzenia komisji, który podlega udostępnieniu w Systemie Informacyjnym Sejmu.
2. Przepis ust. 1 stosuje się do podmiotów, które zgłosiły zainteresowanie pracami nad projektem ustawy i nie wzięły udziału w wysłuchaniu publicznym, z tym że złożenie tekstu może nastąpić do dnia wysłuchania publicznego.

(?)
Art. 154
1. W posiedzeniach komisji, w tym również zamkniętych, mogą uczestniczyć posłowie niebędący jej członkami. Mogą oni zabierać głos w dyskusji i składać wnioski bez prawa udziału w głosowaniu.
1a. W posiedzeniach komisji mogą uczestniczyć wybrani w Rzeczypospolitej Polskiej posłowie do Parlamentu Europejskiego. Mogą oni zabierać głos w dyskusji.
2. Przepis ust. 1 i 1a nie dotyczy Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej oraz komisji śledczych powoływanych na podstawie art. 111 Konstytucji.
2a. W posiedzeniach komisji, na których rozpatrywane są projekty ustaw, mogą, z zastrzeżeniem ust. 2b, uczestniczyć osoby wykonujące zawodową działalność lobbingową oraz osoby uprawnione do reprezentowania podmiotu wykonującego zawodową działalność lobbingową. Mogą one zabierać głos w dyskusji.
2b. Do osób, o których mowa w ust. 2a, przepisy art. 155 ust. 1-4 stosuje się odpowiednio.
2c. Do udziału osób, o których mowa w ust. 2a, w posiedzeniu, na którym przeprowadza się wysłuchanie publiczne, mają zastosowanie przepisy rozdziału 1a.
2d. Osoby, o których mowa w ust. 2a, nie mają prawa uczestnictwa w posiedzeniach podkomisji.
3. W posiedzeniu komisji, na zaproszenie prezydium komisji lub jej przewodniczącego, mogą uczestniczyć przedstawiciele organizacji zawodowych i społecznych oraz eksperci komisji.
4. Prezydium Sejmu określa zasady i tryb korzystania przez komisje z opinii i ekspertyz.
5. Na posiedzeniu komisji, za zgodą jej przewodniczącego, mogą być obecni pracownicy biur klubów poselskich oraz dziennikarze prasy, radia i telewizji.
Art. 155
1. Przewodniczący komisji może zwrócić uwagę posłowi, który w wystąpieniu swoim odbiega od przedmiotu obrad komisji, przywołaniem posła "do rzeczy". Po dwukrotnym przywołaniu posła "do rzeczy" przewodniczący komisji może odebrać głos posłowi.
2. Przewodniczący komisji po uprzednim zwróceniu uwagi ma prawo przywołać posła "do porządku", jeżeli uniemożliwia on prowadzenie obrad.
3. W przypadku niezastosowania się przez posła do polecenia przewodniczącego komisji, o którym mowa w ust. 2, przewodniczący komisji ma prawo ponownie przywołać posła "do porządku", stwierdzając, że uniemożliwia on prowadzenie obrad.
4. Przewodniczący komisji ma prawo podjąć decyzję o wykluczeniu posła z posiedzenia komisji, jeżeli poseł nadal uniemożliwia prowadzenie obrad i na tym samym posiedzeniu został już upomniany w trybie ust. 3; poseł wykluczony z posiedzenia komisji jest obowiązany natychmiast opuścić salę, w której odbywa się posiedzenie komisji. Jeżeli poseł nie opuści sali, w której odbywa się posiedzenie komisji, przewodniczący komisji zarządza przerwę w obradach.
5. Od decyzji przew