W jakich formach ożywienie gospodarcze Polski okresu Oświecenia wyraziło się w życiu miast?

Nastąpił bardzo szybki proces urbanizacji. Dzięki gospodarce czynszowej zaczęła wzrastać liczba mieszkańców miast i ich rozbudowa, wzrastała dbałość o wygląd miast, o stan murów obronnych, o wywożenie nieczystości. Była to zasługa Komisji Dobrego porządku. Komisje składały się ze szlachty. Każde miasto królewskie otrzymało taką komisję. Przymusiły one właścicieli ziemskich do porządku, czystości, uporządkowały skarbowość miejską.
W miastach bardzo szybko umacniał się patrycjat ( najbogatsza część mieszczan.) w publicystyce pojawiła się kwestia miast. Wzorami były Niderlandy, Anglia. Problem ten podniósł tzw. obóz patriotyczny podczas obrad sejmu czteroletniego. ( 1788-1792). Zgłosił on program reform państwowych. W budowie tych reform znalazły się propozycje zmian statusu mieszczaństwa. Wówczas stan mieszczański postanowił zamanifestować swoją solidarność z obozem patriotycznym- czarną procesją wręczyli królowi memoriał. Mieszczanie domagali się:
dopuszczenia mieszczan do składu sejmu, dopuszczenia mieszczan do piastowania wyższych stanowisk w państwie, uzyskiwania stopni oficerskich w wojsku, zakazu więzienia bez wyroków sadowych, zezwolenia na kupowanie dóbr ziemskich.
Postulaty te zmierzały do zrównania stanu mieszczańskiego ze stanem szlacheckim. Do równouprawnienia nie doszło. Sejm 18.4.1891 r. uchwalił ustawę o miastach. Weszła ona w całości w skład Konstytucji 3 Maja. Sejm dokonał bardzo poważnych ustępstw:
- mieszczanie uzyskali prawo mobilitowania - wejścia do stanu szlacheckiego z tytułu nabycia dóbr ziemskich, zasług dla gospodarki kraju, z tytułu wykonywania wolnych zawodów.
- mieszczanie uzyskali prawo sprawowania wysokich urzędów państwowych, prawo uzyskiwania stopni oficerskich
- szlachta mogła zajmować się handlem miejskim
- w skład sejmu mogło wchodzić tylko 24 reprezentantów miast, ale prawo głosu mieli oni tylko w sprawach dotyczących skarbu państwa i w sprawach miast.