Pirat krabat- pionizacja w wodzie z zastosowaniem innowacyjnego pływaka.
Środowisko wodne ma ogromne znaczenie w rehabilitacji osób niepełnosprawnych, w szczególności u dzieci z porażeniem mózgowym, niepełnosprawnością intelektualną oraz innymi dysfunkcjami. Rehabilitacja w wodzie zmniejsza obciążenie stawów, wpływa na poprawę siły mięśniowej, pozwala na zwiększenie zakresu ruchu w stawach, zmniejsza obrzęki. Stwarza idealne warunki do ćwiczeń poprawiających postawę i stabilność ciała. Nie bez znaczenia jest również czynnik relaksacji w wodzie, dzięki któremu pacjent chętniej współpracuje z fizjoterapeutą. Ciśnienie hydrostatyczne wody wpływa także na zwiększenie pracy obiegu krwi w organizmie. Korzyści wynikające z prowadzenia rehabilitacji w wodzie polegają na zniesieniu bólu u pacjenta, zwiększeniu równowagi i koordynacji ruchowej a także na łagodzeniu napięcia spastycznego. W wielu przypadkach środowisko wodne stanowi alternatywę dla innych form rehabilitacji, które nie mogą być zastosowane z powodu ograniczeń zdrowotnych pacjenta..
Jako fizjoterapeutka w pełni doceniam ogromne walory prowadzenia rehabilitacji w wodzie, stąd też moje zainteresowanie sprzętem rehabilitacyjnym norweskiej firmy Krabat. Urządzenie nazywa się Krabat Pirat ( od niedawna dostępne w Polsce) i umożliwia prowadzenie fizjoterapii w środowisku wodnym. Sama forma rehabilitacji w wodzie znana jest już od dawna, natomiast zastosowanie w terapii takiego sprzętu rehabilitacyjnego jest nowością. To co najbardziej mnie zaintrygowało to możliwość wykorzystania Pirata do całkowitej pionizacji chorego. Oczywiście stopień pionizacji będzie uzależniony od wielu czynników, mi.: od stanu chorego i stopnia zaawansowania niesprawności. Nie osiągniemy tego przy tradycyjnej rehabilitacji w wodzie z zastosowaniem powszechnie dostępnych: makaronów, desek czy pasów wypornościowych. W Krabacie zastosowano specjalną regulowaną leżankę, dzięki czemu przez jej podniesienie (Rys.1) lub obniżenie (Rys.2) możemy dostosować stopień nachylenia kręgosłupa. Pozwala to na kontrolowanie postępów pacjenta oraz zwiększanie pionowego ustawienia, aż do całkowitego spionizowania chorego (Rys.3). Nawet podczas 30 minutowej rehabilitacji możliwa jest zmiana nachylenia, tyle razy ile jest to potrzebne, ponieważ leżankę regulujemy przez proste pokrętło. Nie ma potrzeby wyciągania pacjenta z wody ani użycia dodatkowych sprzętów. Pionowej postawy u większości pacjentów z zaburzeniami motoryki ruchowej nie będziemy w stanie osiągnąć poza środowiskiem wodnym. Wykształcenie prawidłowego mechanizmu odruchu postawy to jedno z najważniejszych zadań rehabilitacji u pacjentów z dysfunkcjami neurologiczno- motorycznymi. Ma ono na celu odtwarzanie zdolności lokomocyjnych oraz kompensację skutków długotrwałego przebywania w pozycji siedzącej lub leżącej. Istotne jest, że Krabat Pirat pozwala na pionizację aktywną, tzn. przy zachowaniu aktywności mięśni posturalnych. Uzyskujemy pionową postawę pacjenta, co sprzyja lepszemu funkcjonowaniu całego organizmu, ale także pracę mięśni potrzebną do jej utrzymania. Prowadzi to do torowania prawidłowych wzorców posturalnych i motorycznych, a w konsekwencji do lepszego funkcjonowania podczas codziennych czynności pacjenta.
Pirata możemy zastosować w rehabilitacji na płytkiej wodzie, co pozwala na kontakt pacjenta z podłożem basenu. Dochodzi dzięki temu do pobudzania ruchu poprzez stymulację receptorów czuciowych w stopach. Stymulacja dotykowa ma celu doprowadzenie bodźców do ośrodkowego układu nerwowego, prowadząc do pobudzenia aktywności dziecka. Ponadto wzbogaca doświadczenia w sferze dotykowej, niweluje lęk przed czymś nieznanym jak i zwiększa sprawność motoryczną. Poprzez dotyk podłoża przez dziecko zachodzi także stymulacja prioprioceptywna, czyli wzmocnienie odczuwania samego siebie, czucia pozycji i ruchu ciała. Taka stymulacja zalecana jest we wszystkich metodach neurofizjologicznych.
Prowadzenie rehabilitacji na Piracie wywołuje relaksację pacjenta, co prowadzi do rozluźnienia mięśni, zwiększającego zakres ruchomości w stawach. Większy komfort pacjenta przyczynić się może także, do wydłużenia czasu sesji terapeutycznej. Urządzenie posiada także dużą wyporność, przez co nawet bardzo słaba siła mięśniowa pacjenta może umożliwić mu wykonanie ruchu.
Jako fizjoterapeutka i pedagog wiem także, że w rehabilitacji poza aspektem medycznym i technicznym ważny jest aspekt psychologiczny. Podczas prowadzenia terapii na Piracie zaobserwowałam, że pionowa pozycja dziecka pozwala na nawiązanie kontaktu wzrokowego z opiekunem. Komunikacja i interakcja społeczna ma ogromne znaczenie dla rozwoju psychicznego pacjenta. Docenić należy także, że rehabilitacja na Piracie umożliwia pacjentowi doświadczenie uczucia samodzielności, przez to , że samodzielnie może unosić się na wodzie bez asysty rehabilitanta. Realizowana jest przez to silna potrzeba działania, która występuje u każdego człowieka bez względu na niepełnosprawność.
Pacjent odkrywa większą wiarę we własne możliwości i uczy się podejmować inicjatywę.
Warto byłoby ocenić urządzenie także od strony użytkowej. Krabat Pirat posiada: pasy zabezpieczając; trzy „pływaki” rozmieszczone tak, aby Pirat był stabilny; dodatkowy wałek zabezpieczający głowę w przypadku niemożności jej samodzielnego „utrzymania”; pasy udowe zapobiegające opadnięciu pacjenta do wody. Konstrukcja urządzenia zapewnia pacjentowi bezpieczeństwo i całkowitą samodzielność, tym samym pływanie relaksacyjne czy rehabilitacja nie wymagają asysty i kontaktu z opiekunem.
Leżanka, na której opiera się pacjent, jest elementem wymiennym. Jeśli jest taka potrzeba możemy zastosować większą lub mniejszą, odpowiednią do wielkości dziecka. Krabat Pirat jest urządzeniem lekkim, co ma znaczenie w transporcie, a także podczas samej rehabilitacji. Wykonany został z materiału, który się nie brudzi i nie wymaga specjalnego traktowania. Nie ma także potrzeby specjalnej konserwacji sprzętu - po zakończonej sesji terapeutycznej w basenie, należy tylko przepłukać je w czystej wodzie, wysuszyć i przechowywać w opakowaniu. Prostota urządzenia pozwala rodzicowi na samodzielne prowadzenie ćwiczeń po uprzednim przeszkoleniu przez rehabilitanta. Jak w większości sprzętów rehabilitacyjnych, mankamentem urządzenia jest cena, jednak moim zdaniem efekty rehabilitacyjne ją kompensują.
Fizjoterapia w wodzie przynosi niewątpliwie ogromne korzyści. Jednak, aby w pełni można było wykorzystać jej walory musi być odpowiednio przeprowadzona, z zachowaniem niezbędnych zasad bezpieczeństwa. Co więcej, powinna aktywizować chorego w jak największym stopniu wykorzystując jego możliwości, a bariery minimalizować środowiskiem wodnym. Rehabilitacja z zastosowaniem urządzenia Krabat Pirat nie tylko spełnia te wymagania, ale przede wszystkim wprowadza dodatkowy element aktywnej pionizacji oraz stymulacji prioprioceptywnej i dotykowej. Ponadto ogromnie wpływa na sferę psychologiczną, dając poczucie sprawstwa i niezależności.
mgr fizjoterapii
Katarzyna Łońska
Bibliografia:
1. Andersen F. S.: Podstawowe informacje na temat terapii w wodzie. Reh. Med., 2002, 6 (4). 70-76
2. Rehabilitacja w porażeniu mózgowym i zaburzeniach ruchu / Sophie Levitt ; z jęz. ang. tł. Andrzej Cedro. - Warszawa : Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2000
3. Eide FF. Sensory integration: Current concepts and practical implications. Sensory Integration Special Interest Section Quarterly, 2003; 26: 1-3.
5. Andruszczak B, Buraczyńska-Andrzejewska B, Krauss H, Jończyk-Potoczna K, Piątek J, Krzywicka A, Żukiewicz-Sobczak W, Krasowska E, Kozak M. Wielopłaszczyznowa opieka nad dzieckiem z mózgowym porażeniem dziecięcym. Med Og Nauk Zdr. 2012; 18(4): 314-318.
6. Rola treningu fizycznego w czynnościowym usprawnianiu młodzieży z mózgowym porażeniem dziecięcym / Ewa Klimek-Piskorz, Czesław Piskorz. - Kraków : Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha, 2007
7. V. Maas, Uczenie się przez zmysły. Wprowadzenie do teorii Integracji Sensorycznej, Warszawa 1998, WSiP
8.http://medycznydladzieci.otwarte24.pl/77,Krabat-Pirat-Innowacyjny-Plywak-rehabilitacyjny-do-Autoaktywizacji-w-wodzie-dla-dzieci-i-mlodziezy