Metody kinezyterapeutyczne

Metody kinezyterapeutyczne
- dostosowanie dokładnie opracowanych schematów i postępowań oraz wzorców ruchowych do leczniczych potrzeb określonych jednostek chorobowych czy jednorodnych pod względem etiologii schorzeń
- u podstaw większości z tych metod leży poszukiwanie zależności między rozwojem struktur nerwowo-mięśniowych a ruchem
- ich zadaniem jest przeciwdziałać zmianom powstałym w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, narządu ruchu lub w obu tych układach jednocześnie
wybrane metody:
1. Metody mechaniczne
a) metoda cyriaxa
b) metoda dobosiewicza
c) metoda hoppe
d) metoda kaltenborna-evjentha
e) metoda karskiego
f) metoda klappa
g) metoda kostewicza
h) metoda majocha
i) metoda mckenzie
j) metoda siwka-tylmana
2. Metody neurofizjologiczne
a) metoda brunkow
b) metoda ndt bobath
c) metoda pnf
d) metoda vojty
3. Metody edukacyjne
a) metoda ayres
b) metoda domana
c) metoda pet
d) metoda pilatesa
e) metoda s-e-t
f) metoda sherborne
cwiczenia bierne
w cwiczeniach tych ruchy w stawach pacjenta wykonuje kinezyterapeuta- stad nazwa
cwiczenia bierne.
Cel cwiczen biernych:
- zamiana ruchu biernego na czynny, w miesniach, w których zmiany patologiczne
przekreslaja takie możliwosci, cwiczenia bierne stosuje sie w celu utrzymania i podtrzymania
sprawnosci składowych narzadu ruchu tz.wiezadeł, miesni, stawu, oraz utrzymaniu
odpowiednio ich długosci, elastycznosci i ruchomosci.
-opózniaja postep zmian degeneracyjnych
-zapobiegaja przykurcza i zesztywnieniom stawów
-zapobiegaja obrzekom zastoinowym
-niedopuszczenie do zrostów w stawie
-ułatwienie krążenia krwi i chłonki
-zapobieganie odleżyna
-zachowanie czucia proprioceptywnego i pamieci ruchowej
wskazania:
-jako cwiczenia przygotowujace konczyny do ruchu po długim unieruchomieniu
-choroby układu krążenia
-wczesny okres zawału miesnia sercowego
-porażenia i niedowłady miesni
-po zabiegu operacyjnym
-porażenia i niedowłady miesni szkieletowych
-zwiekszone napiecie spastyczne miesni
-nie utrwalone ograniczenia ruchomosci stawu
-zła trofika tkanek miekkich
-potrzeba utrzymania odpowiedniej długosci i elastycznosci w miesniach
przeciwwskazania:
-ostre stany zapalne stawów
-stany zapalne tkanek okołostawowych
-stany zapalne żył
-wysoka goraczka
-złamania,stany pourazowe,po złamaniach
-stany po zwichnieciu
-urazy skóry, miesni, innych tkanek
-bezposrednio po zabiegach operacyjnych
-wystepowanie bólu podczas cwiczenia
inne wskazania:
-u chorych, których stan zdrowia stanowi przeciwwskazanie do opuszczania łóżka, wykonuje
sie cwiczenia bierne w łóżku w pozycji półsiedzacej lub leżącej z oparciem pod głowe i
tułów.
-odcinek bliższy ćwiczonego stawu musi byc ustabilizowany tak, aby ruch odbywał sie tylko
w tym stawie i nie był wspomagany w innych stawach.
Stabilizacje otrzymuje sie przez odpowiednio dobrana pozycje wyjsciowa lub przez
zastosowanie pasów stabilizujacych.
-cwiczenia bierne wykonuje sie 1-2 razy dziennie,
-wszystkie ruchy w cwiczonym stawie powtarza sie 20-30 razy w 1 serii
-wykonujac ruchy w stawie trzeba odciagnac od siebie kosci tworzace staw, aby zmniejszyc nacisk i tarcie powierzchni stawowej o siebie
-stabilizacja odpowiedniego odcinka ma zapewnic wykonywanie ruchu tylko w obrebie mobilizowanego stawu, nie przemieszczanie go na inne sasiadujace stawy
-ruch należy prowadzic w pełnym, biernym, fizjologicznym zakresie
w zwiazku z celem cwiczen oraz sposobem ich wykonywania, dzielimy cwiczenia na
-cwiczenia bierne własciwe
-cwiczenia bierne redresyjne
cwiczenia bierne własciwe- ich celem jest utrzymanie pełnego zakresu ruchomosci w okreslonych stawach i zapobieganie tworzeniu sie deformacji. Służą również w zmniejszeniu zastoju żylnego oraz zachowaniu czucia proprioceptywnego i pamieci ruchowej ( w przypadku porażeń lub niedowładów). Omawiane cwiczenia znajduja zastosowanie przy stanach przebiegajacych z obniżeniem siły miesniowej poniżej 2 w skali lovetta. Cwiczenia bierne wykonuje sie w pozycjach izolowanych, a odcinek bliższy wymaga dodatkowej stabilizacji. Przeciwwskazaniem do stosowania cwiczen jest ostry stan zapalny stawu lub tkanek
okołostawowych, także ciężki stan pacjenta i znacznie podwyższona ciepłota ciała.
Cwiczenia bierne redresyjne- sa odmiana poprzednich cwiczen, polegajacych na zastosowaniu wiekszej siły zewnetrznej, w celu przezwyciężenia okreslonego oporu tkankowego. Celem tych cwiczen jest przywrócenie normalnego zakresu ruchomosci, zniesienie ograniczen ruchomosci w stawach.
Aby zapobiec złamaniu podczas wykonywania cwiczenia obowiazuje stabilizacja odcinka bliższego i chwyt odcinka dalszego możliwie jak najbliżej stawu, w którym wykonuje się ruch (zmniejszenie ramienia siły oporu i ramienia siły obrotowej według zasady- im wiekszej trzeba użyć siły, tym mniejsza musi byc dzwignia). Przed przystapieniem do cwiczen, należy przygotowac tkanki ( rozluznienie, zmniejszenie, bolesnosci) co uzyskuje sie poprzez wczesniejsze zabiegi fizykoterapeutyczne.
Cwiczenia trwaja od 20-30 minut a powtarza sie je 1-2 razy dziennie.
Cwiczenia czynne
_czynne-wykonywane samoczynnie przez pacjenta
_w odciążeniu ? bez pokonywania siły grawitacji
sposoby uzyskiwania odciążeń
-podwieszenie; ugul, terapii master, łóżka ortopedyczne_ w pł.równoległej
-zmniejszenie tarcia; gładkie powierzchnie, ?wrotki?, _ w pł.prostopadłej
-srodowisko wodne ( zanurzenie pozorna utrata masy ciała)
-reka terapeuty
rodzaje odciążeń
odciążenie całkowite zrównoważone ? podwieszenie osiowe
odciążenie całkowite niezrównoważone ? podwieszenie pozaosiowe
odciążenie czesciowe ? uzależnione od poziomu zanurzenia w wodzie
cel: -przeciwdziałanie zanikom miesniowym
-przyrost siły
-zapobieganie przykurczom
-zwiekszenie zakresu ruchu
wskazania: -zanik i znaczne osłabienie siły miesni ( 1, 2, 2 w skali lovetta)
-słaby zrost kostny
-zmiany chorobowe powierzchni stawowych
przeciwwskazania: takie jak w cw.biernych
cwiczenia czynne w odciążeniu z oporem
cel: -uzyskanie przyrostu siły (słabych) miesni
wskazania: -osłabienie siły miesni ( 2, 3, 3,)
przeciwwskazania: -takie same jak przy cwiczeniach biernych
cwiczenia w odciążeniu z oporem ? wykonuje sie najczesciej w podwieszaniu osiowym stosujac odciążenie ciążarkiem za pomoca dodatkowego zestawu; linek, bloczków, mankietów.
Alternatywnie można stosowac: tasme theraband, sprężyny, oporu recznego, hantle, substancje gumowe, równie pochyłe, porowate powierzchnie, ekspandery
czas i tempo: podobnie w odciążeniu i w odcia_eniu z oporem dobiera sie tempo i czas
indywidualnie w zależności od możliwości pacjenta. Około 2-8min jedna grupa miesniowa zasada doboru obciążeń: obciążenie w ćwiczeniach czynnych z oporem powinno być stopniowane, nie przekraczajac swojej wartosci ciężaru odcinka cwiczonego.
Cwiczenia czynne z oporem
sposoby wykonywania cwiczen:
-w systemie ciężarkowo-bloczkowym
-reka terapeuty
-sprężyny, tasmy, hantle
-fotel do cwiczen z oporem
-srodowisko wodne
-aparat do cwiczen izokinetycznych
-masa własnego ciała
cwiczenia moga miec charakter:
-lokalny
-regionalny
-ogólny
o wielkosci wysiłku decyduje:
-wielkosc oporu
-liczba powtórzen
-tempo
do cwiczen tych kwalifikuje sie wynik testu loveta o sile na 4, 5
przeciwwskazania: takie jak w ćw.biernych
cwiczenia czynno-bierne
oparte sa o własna siłe usprawnianego, a siła zewnetrzna ma tu jedynie charakter wspomagajacy. Czasem niezbedne jest zastosowanie odciążenia, czy te_ pomoc w zapoczatkowaniu ruchu. Cwiczenia te służą głównie reedukacji miesni czyli
-wzmacnianie miesni słabych
-kształtowanie pamieci wzorców ruchowych
-odtwarzanie -//-
podczas wykonywania cwiczen należy dbac, aby wspomaganie nie było zbyt duże, ( aby cwiczenie nie stało sie biernym) nadmierne napiecie miesni ?wywołane unieruchomieniem, bólem lub innymi czynnikami kwalifikuje sie do prowadzenia cwiczen bierno-czynnych. Ruch prowadzony jest biernie ( przez terapeute) a zadaniem cwiczacego jest czynne rozluznianie miesni, w tej czesci narzadu ruchu, która jest cwiczona. Kwalifikacja do cwiczen ze wzgledu na siłe miesniowa, gdy siła jest równa 1 według skali testu. Głównym zadaniem tych cwiczen jest przerwanie łuku odruchowego, łancucha bólowego.
Cel cwiczen:
- przerwanie łancucha bólowego
-rozbicie napiecia mięśniowego
wskazania:
-stany po chirurgicznych zabiegach rekonstrukcyjnych narzadzie ruchu
-choroby reumatoidalne
-unieruchomienie konczyn za pomoca wyciagów redresyjnych
-stany atrofii tkankowej
-demineralizacja kosci
przeciwwskazania:
-czynne procesy zapalne w stawach
-swieże blizny pooperacyjne lub inne rany
-stany wymagajace unieruchomienia: złamania, zwichniecia
metodyka:
- pozycja wyjsciowa pacjenta jest taka jak podczas testowania siły odpowiednich zespołów
miesniowych na stopien 0,1
-ruch prowadzi sie w niepełnym zakresie ( wyznacznik-odczucie bólu)!
-liczba powtórzen 10-15 w jednej serii
-od 3-5 serii/dzien
-przerwy miedzy seriami 2-3 minutowe należy wykorzystac na rozluznienie, np. Przez masa_
-w czasie przerw wykonywac krótka serie cwiczen czynnych oporowych w obrebie
sasiedniego stawu
np. Mobilizowany jest do cwiczen staw biodrowy, to w przerwie wykonujemy cw. Czynne -
oporowe w obrebie zginaczy i prostowników stawu kolanowego
-cwiczenia te należy prowadzic przy wspomaganiu ich srodkami fizykoterapii, obniżającymi
napiecie miesniowe, równie_ przy użyciu leków przeciwbólowych

ćwiczenia czynne wolne
? zastosowanie:
- przy sile mięśniowej na 3
? cele:
- zwiększenie siły i wytrzymałości przede wszystkim określonej grupy mięśniowej
- utrzymanie i zwiększenie zakresów ruchu w stawach
- poprawa koordynacji ruchowej
? wskazania:
- osłabienie siły mięśniowej (minimum 3)
- ograniczenia zakresu ruchomości
- wzmożone spoczynkowe napięcie mięśni
- zaburzenia koordynacji nerwowo-mięśniowej
? przeciwwskazania:
- stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych
- stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych
- stany zapalne żył
- rany skóry, mięśni i tkanek miękkich
- stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z lekarzem)
- występowanie bólu przy ćwiczeniach (silne nieustępujące dolegliwości)
- temperatura powyżej 38
- ciśnienie rozkurczowe powyżej 100 skurczowe powyżej 160 (spoczynkowe)
- ogólny ciężki stan pacjenta
- stan po tomografii komputerowej z kontrastem
- stan po nakłuciu dolędźwiowym (np. Pobieranie płynu mózgowo-rdzeniowego)
? metodyka:
choremu należy dokładnie objaśnić sposób wykonania ruchu i pozycję wyjściową
zaczynamy od ćwiczeń łatwych i prostych w pozycjach izolowanych
po ich opanowaniu i poprawie siły mięśniowej przechodzimy do ćwiczeń trudniejszych, bardziej złożonych
zasady wykonywania ruchu:
-ruchy płynny i rytmiczny (tylko wtedy pomaga w rozluźnieniu i poprawie koordynacji nerwowo-mięsniowej)
-ruch wykonywany we właściwej płaszczyźnie i wokół fizjologicznej osi stawu
czas zależy od wydolności pacjenta
stopniowo zwiększamy liczbę powtórzeń i tempo
tempo ćwiczeń dostosowane do możliwości chorego
przy ćwiczeniach tych nie używa się przyborów

cwiczenia samowspomagane
w cwiczeniach samowspomaganych chory wykonujac ruch jedna konczyna wspomaga wykonanie ruchu w stawach drugiej konczyny, zwiekszajac równoczesnie jego zakres. Jest to rodzaj redresji, która chory sam wykonuje, zwanej ?autoredresja?.
Cwiczenia te, stanowia łacznik pomiedzy grupa cwiczen biernych i czynnych. Wspomaganie może, byc bezposrednie albo posrednie.
Bezposrednie- tak jak wyżej jest napisane chory za pomoca zdrowej konczyny górnej, chwyta konczyne przeciwna, porażona i cwiczy ja prowadzac ruch wznosu przez zgiecie w zespole stawowym barkowo-ramiennym w takim zakresie ruchu, jaki jest możliwy do wykonania.
Posrednie- sa wykonywane przy użyciu systemu bloczkowego, który pozwala na działanie
bardziej precyzyjne.
Omawiany rodzaj cwiczen stosuje sie u pacjentów przewlekle chorych, u chorych, których proces chorobowy spowodował trwałe zmiany
cel cwiczn:
-zwiekszenie zakresu ruchów w stawach
-uzyskanie rozluznienia nadmiernie napietych miesni
wskazania: (sa takie same jak w cwiczeniach biernych)
-przygotowanie do redresji wykonywanych przy współudziale kinezyterapeuty
-przygotowanie do cwiczen czynnych wolnych
-poprawienie trofiki miesni
-utrzymanie zakresu ruchów w stawach
-zapobieganie niekorzystnym zmiana wynikajacym z bezruchu
ćwiczenia prowadzone
? zastosowanie:
- przy sile mięśniowej zmiennej w zależności od sektora zakresu ruchu
? cele:
- wzmacnianie mięśni poprzez umożliwienie im pracy, której nie mogły by wykonywać bez pomocy
- odtwarzanie i utrwalanie w pamięci wzorców ruchowych
? wskazania:
- osłabienie siły mięśniowej
? przeciwwskazania:
- przypadki pourazowe po złamaniach z niepełnym zrostem (zrost po 3-4 miesiącach)
- stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych
- stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych
- stany zapalne żył
- rany skóry, mięśni i tkanek miękkich
- stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z lekarzem)
- występowanie bólu przy ćwiczeniach (silne nieustępujące dolegliwości)
- temperatura powyżej 38
- ciśnienie skurczowe powyżej 160 rozkurczowe powyżej 100
- ogólny ciężki stan pacjenta
- stan po tomografii komputerowej z kontrastem
- stan po nakłuciu dolędźwiowym (np. Pobieranie płynu mózgowo-rdzeniowego)
? metodyka:
pw. Taka jak przy wykonywaniu testu lowetta
stabilizacja:
- stabilizacja odcinka bliższego, tak by ruch był wykonywany tylko w stawie ćwiczonym i nie był wspomagany przez sąsiednie stawy
- uzyskujemy ją poprzez odpowiednią pozycję ułożeniową lub pasy stabilizujące
chwyt:
- musi być pewny, nie może jednak wywoływać u chorego dolegliwości bólowych
- powinien się charakteryzować dużą powierzchnią styku pomiędzy ręką terapeuty a ćwiczoną częścią ciała
- zawsze dobieramy tak by nie ćwiczyć przez dwa stawy (np.: ćwicząc staw barkowy trzymamy powyżej stawu łokciowego a nie w okolicy stawy nadgarstkowego)
zasady wykonywania ruchu:
- choremu trzeba dokładnie wyjaśnić ruch, który ma on wykonywać
- siła wspomagająca powinna być tak dawkowana, aby umożliwiła wykonanie ruchu, a nie zastępowała pracy ćwiczonych mięśni
- ćwiczone mięśnie musza maksymalnie pracować, aby nastąpił przyrost ich siły
- fizjoterapeuta prowadzi ruch w całym jego zakresie tak, że największe wspomaganie jest w początkowej fazie ruchu (pokonanie bezwładności) i w końcowej jego fazie (pokonanie oporu mięśni antagonistów)
- przed rozpoczęciem ruchu należy rozciągnąć mięśnie (sprzyja to uzyskaniu silniejszego ich skurczu)
- kontrolujemy by pacjent wykonywał ruch płynnie we właściwej płaszczyźnie, wokół fizjologicznej osi stawu oraz w pełnym fizjologicznym zakresie ruchu zgodnym z normą dla danego stawu
stosujemy się do zasady nie doprowadzenia do pełnego zmęczenia ćwiczonego zespołu dynamicznego
ćwiczenia prowadzone wykonuje się 1-2 razy dziennie
liczba powtórzeń oraz tempo ćwiczeń zależą od aktualnej siły mięśni

ćwiczenia redresyjne
? zastosowanie:
- przykurcze tkanek miękkich
? cele:
- zniesienie ograniczenia zakresu ruchów w stawie spowodowanego przykurczem tkanek miękkich
- uzyskanie pełnej biernej ruchomości w stawie
? wskazania:
- ograniczenia ruchomości stawu na skutek przykurczu tkanek miękkich
? przeciwwskazania:
- przypadki pourazowe po złamaniach z niepełnym zrostem (zrost po 3-4 miesiącach)
- stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych
- stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych
- stany zapalne żył
- rany skóry, mięśni i tkanek miękkich
- stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z lekarzem)
- występowanie bólu przy ćwiczeniach (silne nieustępujące dolegliwości)
- temperatura powyżej 38
- ciśnienie skurczowe powyżej 160 rozkurczowe powyżej 100
- ogólny ciężki stan pacjenta
- stan po tomografii komputerowej z kontrastem
- stan po nakłuciu dolędźwiowym (np. Pobieranie płynu mózgowo-rdzeniowego
- znaczne odwapnienie kości
- morfologiczne zmiany w kościach
- ograniczenie ruchomości stawu łokciowego powstałe na skutek złamania w obrębie stawu
- wówczas, gdy przywrócenie prawidłowego zakresu ruchu w stawie można uzyskać poprzez ćwiczenia czynne wolne, ćwiczenia czynne z oporem oraz stałe posługiwanie się chorą kończyną przy wykonywaniu codziennych czynności
? metodyka:
zasady wykonania ruchu:
- redresje wykonuje fizjoterapeuta rozciągając przykurczone tkanki miękkie siłą własnych mięśni
- konieczna jest stabilizacja odcinka bliższego stawu
- chwyt zwarty, pewny, kontakt ręki terapeuty z ćwiczoną częścią ciała powinien rozciągać się na jak największej powierzchni
- siłę należy dawkować indywidualnie, przekraczając granicę bólu i obserwując zachowanie chorego
sytuacje niepokojące mogące występować po redresji i postępowanie:
- silny ból w czasie redresji - natychmiast przerwać i skontaktować się z lekarzem
- stanu zapalnego (miejscowego) - zaniechać redresji
- ból długotrwale się utrzymujący ? zmniejszenie siły używanej przy redresji
szczególna ostrożność przy redresji należy zachować u osób młodych przed zakończeniem wzrostu kośćca
przy redresjach wykorzystuje się działanie dźwigni,
- im dłuższe ramie dźwigni, tym mniejszej siły trzeba użyć do wykonania pracy
- użycie zbyt długiej dźwigni i zbyt dużej siły może spowodować uszkodzenie stawu, a nawet złamanie kości
przed rozpoczęciem redresji korzystnie działają:
- nagrzewania tkanek (lampa solux, okłady parafinowe)
- blokady nowokainowe
- ćwiczenia czynne
- masaż
- przyczyniają się one do:
- lepszego ukrwienia tkanek
- rozluźnienia mięśni
- zmniejszenia bólu
- cel ten uzyskuje się również wykonując redresje w ciepłej wodzie
w czasie redrsesji należy odciągać od siebie kości tworzące staw
obciążenie należy dobierać stopniowo w zależności od masy ciała pacjenta, siły mięśni, wieku i stanu ogólnego
po każdorazowym wykonaniu ruchu należy kończynę sprowadzić do pozycji wyjściowej (rozluźnienie mięśni)
uzyskane w czasie redresji zwiększenie zakresu ruchu należy utrwalić za pomocą:
- odpowiedniego ułożenia chorego
- szyny stabilizującej
- wyciągów
należy dążyć do czynnej współpracy chorego w czasie wykonywania redresji
czas trwania redresji 20-30 minut
nie należy dążyć do uzyskania znacznej poprawy w krótkim czasie

ćwiczenia izometryczne
? zastosowanie:
- osłabienie siły mięśniowej
? cele:
- przeciwdziałanie zanikom mięśniowym
- uzyskanie przyrosty masy i siły mięśni
- utrzymanie aktywności mięśni w obrębie unieruchomionych odcinków ciała
? wskazania:
- unieruchomienia
- proste zaniki mięśni
- przypadki, w których ruch w stawach nie jest wskazany
? przeciwwskazania:
- brak
? metodyka:
chorego trzeba nauczyć wykonywania skurczów izometrycznych mięśni
- chory uczy się łatwiej napinania mięśni najpierw kończyny zdrowej, potem równocześnie kończyny zdrowej i chorej, a w końcu napinani mięśni kończyny chorej
przewidując konieczność unieruchomienia kończyny należy nauczyć chorego napinania mięśni przed założeniem unieruchomienia
ćwiczenia izometryczne może chory wykonywać przy pomocy fizjoterapeuty lub sam
czas trwania skurczu izometrycznego ? około 5 sekund, czas odpoczynku pomiędzy kolejnymi skurczami ? 10 sekund
- okres odpoczynku mięśnia po pracy statycznej mięśnia musi być dłuższy, aby zapewnić dostateczne jego ukrwienie, które jest znacznie upośledzone w czasie skurczu izometrycznego. Liczba powtorzeń od 6 ? 10.
Cwiczenia izokinetyczne
forma treningu dynamicznego
-stała predkosc katowa
-pacjent otrzymuje taki opór, jaki sam wytwarza na urzadzeniu
-prowadzenie ruchu ze stała nadana predkoscia umożliwia - dynanometr
-zmieniajacy sie opór w pełni dopasowowuje sie do układu miesniowo-szkieletowego, bólu,
zmeczenia
-aparat do cwiczen może byc stosowany jako treningowy oraz test ( pomiar, zakres, moment
obrotu, wydajnosc energii)
ćwiczenia synergistyczne
- w ćwiczeniach synergistycznych wykorzystuje się zjawisko tzw.: promieniowania ruchowego
- istotną cechą tej metody jest wg. M.weissa ?wykorzystanie zjawisk współdziałania mięśni w stale zmieniających się układach symergistycznych pod wpływem odpowiednio dobranych ruchów z określonym oporem i dozowaną pozycją
? cele:
- uzyskanie na drodze skrzyżowania odruchu fizjologicznego lub na drodze pobudzenia zespołów dynamicznych, napięcia izometrycznego mięśni
? wskazania:
- unieruchomienie kończyny całkowite lub częściowe w opatrunku gipsowym
- ćwiczenie przeszczepionych mięśni
? przeciwwskazania:
- niewydolność krążenia
- niewydolność układu oddechowego
- zły ogólny stan pacjenta
- wysoka temperatura ciała
? metodyka:
synergia:
- współdziałanie wielu czynników,skuteczniejsze od sumy ich oddzielnych działań
- współdziałanie niekiedy bardzo odległych mięśni w celu stabilizacji odcinka bliższego
- polega na wzajemnie zmieniającym się stosunku napięcia antagonistów i agonistów podczas ruchu
- nie jest wartością stałą i zmienia się w zależności od wielu czynników tj: wiek, sprawność, choroba
m. Agonistyczne:
- mięśnie bezpośrednio odpowiedzialne za ruch
m.antagonistyczne:
- mięśnie przeciwdziałające agonistom, odpowiedzialne za rozluźnienie
zasady wykonania ruchu:
- żeby doszło do ruchu musi nastąpić skurcz agonistów przy jednoczesnym rozluźnieniu antagonistów
- rozluźnienie to następuje na drodze odruchowej
ćwiczenia oddechowe
? podstawowe pojęcia
pojemność oddechowa
- objętość powietrza, którą wdychamy do płuc przy spokojnym wdechu ? 0,5 litra
rezerwowa pojemność wdechowa
- przy maksymalnym wdechu wciągamy do płuc dodatkowo ponad pojemność oddechową około 1,5 ? 2 litrów
rezerwowa pojemność wydechowa
- dodatkowa ilość powietrza, jaką możemy wydalić z płuc przy maksymalnym wydechu po zwykłym biernym wdechu ? 1,5 litra
pojemność życiowa
- największa ilość powietrza, jaką możemy wydobyć z płuc po maksymalnym wdechu
- dorosły człowiek:
- mężczyzna ? 5-6 litrów
- kobieta ? 3,5 4 litrów
- wartość tą mierzymy za pomocą spirometrii
spokojne oddychanie
- podczas spokojnego oddychania tylko około 2/3 powietrza oddechowego tj.:około 350 ml. Wchodzi przy każdym wdechu do pęcherzyków płucnych
- reszta 1/3 tj.: około 150 ml pozostaje w drogach oddechowych i nie bierze udziału w procesie natleniania krwi (tzw. Przestrzeń martwa)
? zastosowanie:
- należą do podstawowych ćwiczeń w kinezyterapii, ponieważ sprawność układu oddechowego ma decydujący wpływ na prawidłowe funkcjonowanie wszystkich układów naszego organizmu
- wchodzą w skład niemalże wszystkich programów usprawniania leczniczego
? cele:
nauczenie prawidłowego oddychania
- umiejętność prawidłowego oddychania pożądana jest podczas wykonywania wszystkich ćwiczeń i czynności
- najczęściej spotykanym błędem jest zatrzymywanie oddechu i napinanie pomocniczych mięśni oddechowych podczas wykonywania ćwiczeń i czynności wymagających większego wysiłku oraz brak pełnego wydechu
- bezdech powoduje:
- wzrost ciśnienia
- spadek tętna
- utrudniony dopływ tlenu do narządów
zwiększenie wydolności narządu oddechowego
- przed przystąpieniem do ćwiczeń oddechowych możemy przeprowadzić ocenę stanu i sprawności układu oddechowego
1. Badanie kształtu klatki piersiowej i jej ruchomości
- na wysokości sutków u mężczyzn, pod biustem u kobiet
- maksymalny wydech, następnie maksymalny wdech
- różnica między i a ii pomiarem powinna wynosić około 6 cm
2. Badanie czynności oddychania
- tor oddychania i częstość oddechów na minutę (około 14 ? 16)
3. Badanie pojemności życiowej płuc i określenie czasu bezdechu po wdechu i wydechu
- mięśnie oddechowe można wzmocnić przez ćwiczenia
- elastyczna tkanka płucna wykazuje duże zdolności przystosowania się i pod wpływem ćwiczeń dochodzi do zwiększenia pojemności życiowej płuc oraz uruchomienia nieczynnych pęcherzyków płucnych
uzyskanie prawidłowego rozwoju klatki piersiowej
- prawidłowe oddychanie oraz ćwiczenia wzmacniające układ oddechowy działają kształtująco na klatkę piersiową (przede wszystkim na prawidłowe jej wysklepienie, oraz zwiększenie osi przednio tylnej
- przy stałej lub zaburzonej czynności oddychania włączają się do akcji oddechowej pomocnicze mięśnie oddechowe (pochyłe, piersiowe, zębate)
- mięśnie te na skutek pracy o ruchach w tzw. Półzakresie ulegają przykurczom, co w następstwie doprowadza do zniekształceń klatki piersiowej i całej postawy (barki wysunięte ku górze; klatka piersiowa wysunięta do przodu; zapadnięte, okrągłe plecy)
? wskazania:
- podczas wszystkich ćwiczeń leczniczych
- choroby układu oddechowego
- stan przed i po zabiegach chirurgicznych
? przeciwwskazania:
- ostry okres chorób narządu oddechowego i krążenia
? metodyka:
przed rozpoczęciem ćwiczeń oddechowych należy nauczyć pacjenta prawidłowo oddychać
- najczęstszy błąd ? wciąganie brzucha podczas głębokiego wdechu
- oddychanie torem brzusznym
*wdech - brzuch się uwypukla
*wydech - wciągamy brzuch
- oddychanie torem piersiowym
*wdech ? klatka się uwypukla, brzuch pozostaje płaski
*wydech ? klatka opada, brzuch pozostaje płaski
wdech odbywa się zawsze przez nos a wydech przez usta
- wdech ? dynamiczny przez nos
- wydech ? 2-3 razy dłuższy, przez usta
należy dążyć do rozluźnienia klatki piersiowej (masaż, sprężynowanie, ćwiczenia rozluźniające)
czas trwania zależy od możliwości pacjenta i potrzeb danego schorzenia
- od 5 do 45 minut
- im krótszy czas spotkania tym częściej
- im starszy pacjent tym większą uwagę zwracamy na wydech
- im młodszy pacjent tym większą uwagę zwracamy na wdech
maksymalna ilość powtórzeń w serii od 6 do 8 wdechów i wydechów (powyżej następuje zaburzenie składu gazowego krwi)
ilość serii w zależności od możliwości pacjenta

kinezyterapia o działaniu ogólnym
ćwiczenia w wodzie
? cele:
- uzyskanie odciążenia, a przez to:
*zmniejszenie nacisku powierzchni stawowych przy ruchach
*zmniejszenie bólu przy ruchach
- uzyskanie komfortu psychicznego
? wskazania:
- upośledzenie wydolności ogólnej
- osłabienie siły mięśniowej
- zaburzenia koordynacji ruchowej
- spadek wytrzymałości
- patologiczne napięcia mięśni wynikające ze zmian ośrodkowego układu nerwowego (napięcia spastyczne)
- zaburzenia chodu
? przeciwwskazania:
- stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych
- stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych
- stany zapalne żył
- stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z lekarzem)
- występowanie bólu przy ćwiczeniach (silne nieustępujące dolegliwości)
- temperatura powyżej 38
- ciśnienie skurczowe powyżej 160 rozkurczowe powyżej 100
- ogólny ciężki stan pacjenta
- stan po tomografii komputerowej z kontrastem
- stan po nakłuciu dolędźwiowym (np. Pobieranie płynu mózgowo-rdzeniowego)
- niewydolność układu krążeniowo-oddechowego
- schorzenia internistyczne
- ostre stany zapalne
- owrzodzenia, otwarte rany grożące krwawieniem
- grzybice
- choroby przebiegające z utratą świadomości
? wpływ środowiska wodnego na organizm człowieka:
1. Poprawa koordynacji nerwowo-mięśniowej, związana z rozluźnieniem mięśni w wyniku działania czynnika odciążającego i pozornej utraty masy ciała (0,9 kg)
- odbierane przez kontaktoreceptory bodźce są przenoszone do ośrodkowego układu nerwowego przez, co działają na cały system
- chłodna woda zwalnia częstotliwość tętna i zmniejsza pojemność minutową serca o około 25%
2. Poprawa orientacji przestrzennej poszczególnych części ciała względem siebie
3. Rozluźnienie napięcia mięśniowego ? poprzez wzmożone bodźce
4. Odruchowe zwężenie naczyń krwionośnych skóry z jednoczesnym przekrwieniem mięśni ? korzystne oddziaływanie na krążenie obwodowe (zimna woda)
5. Rozszerzenie naczyń krwionośnych skóry, przyspieszenie częstości pracy serca (ciepła woda)
6. Obniżenie napięcia mięśniowego, obniżenie pobudliwości układu nerwowego - zmniejszenie odczuć bólowych przy ćwiczeniach poprzez wykorzystanie przewodnictwa cieplnego wody (jest około 30 razy większe od przewodnictwa środowiska naturalnego)
7. Oddziaływanie na układ oddechowy przez zwiększenie ucisku na klatkę piersiową przez zwiększenie ucisku na klatkę piersiową i jamę brzuszną (wdech utrudniony, wydech ułatwiony) ? ciśnienie hydrostatyczne
8. Wpływ na psychikę ? możliwość wykonania ruchu przy 25% normalnej siły mm.
9. Ułatwienie chodu (chód krokiem dwunożnym, naprzemiennym) ? powoduje to wyzbycie się lęku przez pacjenta i ułatwia przejście do innych ćwiczeń poza środowiskiem wodnym
? metodyka:
rodzaj ćwiczeń w wodzie zależy od urządzeń, jakimi dysponuje ośrodek leczniczy (wanny, tanki hubbarda, małe i duże baseny)
w wodzie można ćwiczyć indywidualnie lub zespołowo
ćwiczenia gimnastyki porannej
? cele:
- pobudzenie funkcji ustroju po śnie
- mobilizacja chorego do rozpoczęcia zajęć w ciągu dnia
? wskazania:
- ćwiczenia poranne powinien wykonywać każdy chory, jeżeli lekarz nie stwierdzi przeciwwskazań
? metodyka:
- prowadzimy ze wszystkimi pacjentami, którzy nie mają przeciwwskazań do tej formy terapii
- przed rozpoczęciem ćwiczeń pytamy o ich samopoczucie
- ćwiczeń nie rozpoczyna się u chorych nowo przyjętych, u których nie ma jeszcze rozpoznania
- miejscem prowadzenia zajęć są na ogół sale chorych lub korytarze
- ćwiczenia powinny być prowadzone w pomieszczeniach wietrzonych bez względu na porę roku
- łóżka muszą być zasłane
- pacjenci nie mogą być w piżamach lub innych nocnych ubraniach
- zajęcia należy prowadzić przed poranną toaletą i śniadaniem
- czas trwania ćwiczeń ? około 15-20 minut
- chorych doświadczonych z długim stażem szpitalnym możemy wykorzystać do pomocy
- chorych sprawniejszym wykorzystujemy do pomocy chorym mniej sprawnym
- jeżeli możliwości techniczne na to pozwalają prowadzimy zajęcia przy muzyce
zasady wykonania ruchu:
- stosujemy ćwiczenia oddechowe eksponujące przeponowy tor oddychania (wpływają one na poprawę perystaltyki jelit i włączają w krwiobieg rezerwy krwi z wątroby i śledziony)
- ćwiczenia rozpoczynamy od ruchów w małych obwodowych stawach i stopniowo uruchamiamy większe, co wiąże się z uaktywnieniem dużych zespołów dynamicznych
- tempo ćwiczeń wolne, ruchu obszerne w pełnym zakresie fizjologicznym, oparte na ćwiczeniach kształtujących
- nie stosujemy ćwiczeń oporowych
- przy opracowaniu zestawu ćwiczeń należy uwzględnić rodzaj i umiejscowienie schorzenia

ćwiczenia ogólnokondycyjne (ogólnousprawniające)
- są to ćwiczenia kształtujące
- wykonywane z przyborami, przy drabince, na ławeczce lub ze współćwiczącym
? cel
- podniesienie ogólnej sprawności i wydolności fizycznej ustroju
- kształtowanie prawidłowej postawy
- poprawa koordynacji ruchowej
- nauka nawyku celowości i płynności ruchów
- zachowanie pełnego zakresu ruchomości w stawach, długości, elastyczności oraz siły i wytrzymałości mięśni
- wyrabianie aktywności i samodzielności przez czynnik współzawodnictwa występujący prawie zawsze w tej grupie ćwiczeń
? wskazania
- ćwiczenia te powinien wykonywać każdy chory niezależnie od ćwiczeń specjalnych dostosowanych do konkretnej dysfunkcji narządu ruchu lub choroby
? przeciwwskazania
- stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych
- stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych
- stany zapalne żył
- rany skóry, mięśni i tkanek miękkich
- stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z lekarzem)
- występowanie bólu przy ćwiczeniach (silne nieustępujące dolegliwości)
- temperatura powyżej 38
- ciśnienie rozkurczowe powyżej 100 skurczowe powyżej 160 (spoczynkowe)
- ogólny ciężki stan pacjenta
- stan po tomografii komputerowej z kontrastem
- stan po nakłuciu dolędźwiowym (np. Pobieranie płynu mózgowo-rdzeniowego)
? metodyka
ćwiczenia te prowadzone są w oparciu o tok lekcyjny
można prowadzić je zespołowo lub indywidualnie