Monarchia Franków.

Frankowie to plemię germańskie, które osiedliło się w Galii już w 355 roku n.e. Było to plemię rozdrobnione, w okresie IV - V wieku mówi się o Frankach Salickich i Frankach Rypuarskich. Rozdrobnieniu temu położył kres Chlodwig, wywodzący się od legendarnego Meroweusza, stąd dynastię założoną przez Chlodwiga nazywa się merowińską. Chlodwig podbił Alamanów, Wizygotów i Burgundów, a w 496 roku przyjął chrzest, co było korzystne dla państwa, umożliwiało bowiem porozumienie z katolicką ludnością Galii i z cesarzem w Konstantynopolu. Państwo Chlodwiga wyrosło na gruncie demokracji wojennej, w której największą władzą cieszył się wiec, złożony z współplemieńców zdolnych do noszenia broni. Wiec podejmował między innymi decyzję o elekcji władcy, ale już Chlodwig dążył do tego, aby owa elekcja odbywała się w obrębie dynastii merowińskiej. Państwo Chlodwiga było typowym państwem patrymonialnym. Chlodwig był królem Franków, a terytorium swojego państwa traktował jak osobistą własność (patrimonium). Już po śmierci Chlodwiga w 511 roku państwo ulegało ciągłym podziałom, a władzę w jego poszczególnych dzielnicach starali się przejąć najwyżsi dostojnicy państwowi - majordomowie. Próbę przejęcia władzy podjął w połowie VII wieku majordom Grimoald, ale zakończyła się ona fiaskiem. Jego potomkowi natomiast - Pepinowi z Cheristalu udało się zjednoczyć trzy dzielnice państwa Franków i w ten sposób stał się on niekoronowanym władcą państwa. Pozycję Pepina umocnił jego syn - Karol Młot. Na okres rządów Karola przypadła inwazja Arabów na jedną z dzielnic - Akwitanię. Młot pospieszył z odsieczą i pokonał Arabów pod Poitiers w 732 roku. To spowolniło (ale nie zatrzymało) ekspansję arabską. Karol Młot podzielił państwo pomiędzy swoich synów, a władzę nad monarchią objął Pepin Mały (albo Pepin Krótki, jak kto woli). Pepin postanowił usankcjonować swoją władzę i w tym celu dogadał się z papiestwem. Papiestwo w okresie o którym mowa nie znajdowało się w najlepszej sytuacji. Wiodło spór dogmatyczny z Konstantynopolem, a poza tym było zagrożone przez plemię Longobardów, zamieszkujące Płw. Apeniński. W zamian za pomoc na wypadek ataku Longobardów papież miał wyrazić zgodę na koronację Pepina. I tak w istocie się stało. W 751 roku, w Soissons postanowiono o detronizacji dynastii Merowingów i przekazaniu korony Pepinowi. Nowy władca nie przypuszczał, że tak prędko przyjdzie mu spłacić zaciągnięty dług wdzięczności. W 753 papież Stefan II zwrócił się do niego z prośbą o pomoc. Pepin zaatakował Longobardów latem 754. Dość szybko ich pokonał i wyparł z ziem Egzarchatu Raweńskiego, które przekazał papieżowi. Tak powstało Państwo Kościelne.
Pepin podzielił państwo pomiędzy swoich dwóch synów. Jeden z nich zmarł młodo, co umożliwiło drugiemu - Karolowi - objęcie władzy nad monarchią Franków. W okresie jego rządów państwo bardzo dynamicznie rozwinęło się terytorialnie i kulturalnie.

WOJNY KAROLA WIELKIEGO:
1. Z Longobardami - 773 - Karol pokonał Longobardów i właczył ich państwo do swojego oraz tytułował się królem Longobardów.
2. Z Sasami - 779 - 804 - podbój połączony z brutalną chrystianizacją zakończony opanowaniem całej Saksonii.
3. Uzyskanie zwierzchnictwa nad plemionami serbsko - łużyckimi i lucickimi.
4. Pokonanie Awarów. (ogromne znaczenie)
5. Pokonanie Saracenów w Hiszpanii.

Podejmowane przez Karola akcje zbrojne przyczyniły się do wzrostu znaczenia tego monarchy i rozszerzenia terytorium państwa, które nabierało cech mocarstwa. Przeto Karol marzył o budowie jednolitego cesarstwa - wschodniego i zachodniego, którego on byłby władcą. Planował nawet poślubienie cesarzowej bizantyjskiej Ireny, ale nie wyszło. W 800 roku Karol został korowany przez Leona III i to udaremniło jego mocarstwowe zapędy. Konstantynopol uznał Karola dopiero w 812 roku. Utrwalił się podział świata chrześcijańskiego - odtąd istniały dwa cesarstwa, z dwoma cesarzami - wschodnim i zachodnim.

REFORMY KAROLA WIELKIEGO:
1. Reforma monetarna. Karol wprowadził monometalizm srebrny. Podstawą nowego systemu monetarnego stał się denar, wybijany w liczbie 240 z funta czystego srebra. Oprócz denara w obiegu funkcjonowały: półdenar, czyli obol; solid = 12 denarów; oraz funt =20 solidów = 240 denarów. System ten przyjął się stopniowo w całej Europie.
2. Reforma administracji. Karol podzielił swe państwo na hrabstwa (wewnątrz państwa) i marchie (na zewnątrz; marchie okalały hrabstwa). Na czele hrabstw stali hrabiowe pełniący funkcje sądownicze. Ściągali też daniny. Nie otrzymywali wynagrodzenia, lecz ziemię w użytkowanie. Zobowiązani do przedstawiania królowi sprawozdań ze swojej działalności. Powoływani i odwoływani według uznania króla. Na czele marchii stali margrabiowie, którzy tylko tym się różnili od hrabiów, że musieli organizować obronę granic przed zagrożeniem z zewnątrz.

RENESANS KAROLIŃSKI:
Tym terminem określa się rozkwit kultury i oświaty za panowania Karola. Władca ów zainicjował reformę szkolnictwa poprzez:
1. Sprowadzenie uczonych angielskich i iryjskich (oni świetnie znali łacinę, w przeciwieństwie do Franków).
2. Reformę szkół przyklasztornych i tworzenie szkół katedralnych i podniesienie poziomu nauczania.
Przedmiotem studiów było 7 sztuk wyzwolonych, tworzących tzw. trivium i quadrivium.
Trivium - I stopień - obejmowało przedmioty humanistyczne - gramatykę, dialektykę, retorykę.
Quadrivium - II stopień - przedmioty w większości matematyczne - arytmetykę, astronomię, geometrię, muzykę.
Wraz ze wzrostem liczby szkół wzrosło znaczenie kopistów, którzy odpowiedzialni byli za przygotowanie materiałów naukowych. Całe grupy kopistów przepisywały Pismo Święte, czy dzieła starożytnych uczonych, aby mogli skorzystać z nich uczniowie. Kopiści owi zrezygnowali wkótce z chwiejnej i niewyraźnej kursywy merowińskiej i stworzyli nowy typ pisma nazwany z czasem minuskułą karolińską.
Rozwinęło się również dziejopisarstwo (Einhard - "Życie Karola Wielkiego").
Wraz z rozwojem kultury i oświaty rozwijała się sztuka. Z inicjatywy Karola powstało wiele ośrodków artystycznych (Akwizgran), które działały bardzo prężnie. Rozwinęła się sztuka dworska korzystająca przede wszystkim z wzorów późnorzymskich i bizantyjsko - raweńskich. Niestety, niewiele z owych dzieł się zachowało do dziś i więcej na temat sztuki frankijskiej wiadomo z innych zachowanych dokumentów, nie zaś z dzieł, czy choćby ich fragmentów.

UPADEK MONARCHII FRANKÓW:
Olbrzymie państwo Karola Wielkiego przetrwało aż trzydzieści lat po jego śmierci tylko dzięki temu, że miał jednego syna - Ludwika. Ludwik rządził nieudolnie, dawał się wplątywać w intrygi i spory dynastyczne. Ponadto jego państwu zaczęli zagrażać Normanowie (kanał La Manche, ujście Sekwany) oraz Saraceni (wybrzeża śródziemnomorskie). Trzeba również zaznaczyć, że poszczególne dzielnice państwa Franków łączyła jedynie osoba władcy, nie miały ode daleko posuniętych stosunków społecznych, czy gospodarczych.
Ludwik zdecydował się podzielić państwo pomiędzy swoich synów. Stało się to w Verdun w 843 roku.
Lotar - otrzymał część środkową; Włochy i szeroki pas terytoriów od Alp do Morza Północnego.
Ludwik Niemiecki - otrzymał część wschodnią, zamieszkaną głównie przed ludy pochodzenia germańskiego.
Karol Łysy - otrzymał część zachodnią, zamieszkaną głównie przez ludność mówiącą językami romańskimi.
Podział monarchii w Verdun nie był trwały, ale to właśnie tutaj początek mają trzy państwa współczesnej Europy - Niemcy, Francja i Włochy.