Mitoza- podział komórkowy
Mitozie ulegają komórki somatyczne: wszystkie oprócz gamet. Z jednej komórki macierzystej (liczba diploidalna 2n/ garnitur chromosomowy) powstają dwie nowe o liczbie 2n.
Przebieg Mitozy
I profaza
-komórka ma liczbę 2n,
-chromatyna pęka, tworzą się chromosomy (każdy chromosom posiada dwie równe połowy chromatydy);
- zanika błona jądrowa i jąderko;
-chromosomy z cienkiej długiej nici skracają się i grubieją.
II metafaza
-chromosomy układają się w płaszczyźnie równikowej
-do każdej chromatydy z chromosomu dochodzą włókienka kariokinetyczne
III anafaza
-włókienka kariokinetyczne kurczą się,
-rozrywają chromosomy na chromatydy i przyciągają je ku biegunom,
-pomiędzy nimi powstaje wrzeciono cytokinetyczne
IV telofaza
-zachodzi tu dekondensacja chromosomów
- powstaje chromatyna
- zlokalizowane na biegunach chromatydy dobudowują brakujące połowy i powstają chromosomy
- tworzy się bruzda podziałowa dzieląca na diw nowe komórki potomne
- odtwarzają się błony jądrowe i jąderka
-powstają dwie nowe komórki, każda o liczbie 2n
Chromatyna – włóknista substancja występująca w jądrze komórkowym, zbudowana z DNA, histonów, RNA i niehistonowych białek. Stanowi główny składnik chromosomów.
Chromatyda - jest to każda z połówek podzielonego podłużnie chromosomu. Pod koniec podziału jądra komórkowego chromatydy rozchodzą się i stają się nowymi chromosomami. Każda chromatyda zawiera pojedynczą, bardzo długą cząsteczkę DNA.
Cytokineza to podział cytoplazmy
W dzielących się komórkach dekondensacja chromosomów umożliwia replikację DNA przed kolejnym podziałem.
Temat: Mejoza- podział redukcyjny
Mejozie ulegają komórki rozrodcze- gamety.
Z jednej komórki o liczbie 2n powstają 4 komórki potomne, każda o liczbie 1n. W mejozie wyróżniamy 2 podziały a w każdym 4 etapy.
Pierwszy podział tzw. redukcyjny prowadzi do utworzenia dwóch komórek, które mają o połowę mniejszą liczbę chromosomów.
Drugi podział nazywamy wyrównawczym, ekwacyjnym
Pierwszy etap:
Profaza I
-zanika błona jądrowa i jąderko,
-chromosomy homologiczne łączą się w pary i powstają biwalenty.
Biwalent (ang. bivalent) - para chromosomów homologicznych przygotowanych do podziału na chromatydy potomne. Z każdego biwalentu (dwóch chromosomów) powstają cztery chromatydy potomne. Proces ten zachodzi w profazie mejozy i jego konsewencją jest podział redukcyjny, crossing-over i rekombinacja.
W pachytenie zachodzi zjawisko crossing over które polega na wymianie odcinków chromatyd w parze chromosomów homologicznych. W wyniku tego zjawiska dochodzi do wymieszania genów,
Metafaza I
-biwalenty układają się w płaszczyźnie równikowej i do każdego chromosomu z biwalentu dochodzą włókienka kariokinetyczne.
Anafaza I
-włókienka kariokinetyczne kurczą się, rozrywają biwalenty na chromosomy i przyciągają je ku biegunom
-pomiędzy nimi powstaje wrzeciono cytokinetyczne.
Telofaza I
Zlokalizowane na dwóch biegunach chromosomy odtwarzają błony jądrowe i jąderka. Pomiędzy nimi powstaje bruzda podziałowa dzieląca na dwie nowe komórki potomne, które przechodzą do dalszej części podziału Profazy II
Profaza II
-w dwóch komórkach zanikają błony jądrowe i jąderka,
-chromosomy posiadają dwie chromatydy
Metafaza II
-w dwóch komórkach chromosomy układają się w płaszczyźnie równikowej i do każdej chromatydy z chromosomu dochodzą włókienka kariokinetyczne
Anafaza II i Telofaza II- inedntycznie jak w mitozie, ale w dwóch komórkach równocześnie