Wpływ zanieczyszczeń powietrza, gleb i wody na organizmy roślinne i zwierzęce

EKOLOGIA JEST TO NAUKA ZAJMUJĄCA SIĘ STRUKTURĄ I FUNKCJONOWANIEM ŻYWEJ PRZYRODY. OBEJMUJE ONA CALOŚĆ ZJAWISK DOTYCZĄCYCH WZAJEMNYCH ZALEŻNOŚCI MIĘDZY ORGANIZMAMI A ICH ŻYWYM I MARTWYM ŚRODOWISKIEM

Wszystkie organizmy na Ziemi, żyją obok siebie w bardzo wielu różniących się między sobą miejscach, zwanych siedliskami. Składają się one na ekosystem , który ciągle się zmienia. Wewnątrz niego one rosną, rozmnażają się i giną.
Prawdopodobnie najważniejszym elementem środowiska jest klimat, gdyż wpływa na rozwój wszystkich istot żyjących na Ziemi. Rośliny do wzrostu potrzebują wody, związków mineralnych i powietrza. Zwierząt do życia konieczne są: woda, pokarm i tlen. Natomiast wszystkim organizmom do prawidłowego rozwoju niezbędna jest odpowiednia temperatura środowiska. Dlatego najmniejsze nawet zachwianie tej kruchej równowagi odbija się w każdym elemencie ekosystemu.
Na początku swojego życia na Ziemi człowiek wędrował i żył w harmonii z przyrodą. Wtedy ekosystemy funkcjonowały prawidłowo. Krążyła w nich energia w sposób niezakłócony. Stężenie tlenu i dwutlenku węgla utrzymywało się na podobnym poziomie. W XIX wieku pod wpływem rozwoju nauki i techniki, w okresie zwanym „rewolucją przemysłową”, ludzie uwierzyli, że mogą eksploatować zasoby przyrody praktycznie bez żadnych ograniczeń. Panował pogląd, że człowiek uniezależnił się już od otaczającego go środowiska. Wielkie przeobrażenia w środowisku zaznaczyły się szczególnie w obszarach gdzie odkryto i zaczęto wydobywać węgiel kamienny i rudy żelaza.
Bardzo długo ludzie nie zdawali sobie sprawy ze skali zmian dokonywanych przez nich w przyrodzie. Śmieci i odpady przemysłowe, zanieczyszczone i zatrute wody rzek, jezior i mórz oraz skażone powietrze w wielkich miastach i okręgach przemysłowych to dziś najbardziej widoczne skutki gospodarowania człowieka.
Zatrucie środowiska zagraża naszemu zdrowiu, a nawet życiu. Zagrożone jest także życie wielu gatunków zwierząt i roślin. Według naukowców, co godzinę ginie jeden gatunek!
Ingerencja człowieka w przyrodę wytworzyła obszary zurbanizowane oraz uprzemysłowione. Eksploatacja zasobów przyrody często przybiera tam charakter rabunkowy, wskutek czego powstają nieodwracalne szkody w przyrodzie i występuje zmniejszenie wartości użytkowej gruntu. Pod jej wpływem dochodzi do zaburzeń polegających m.in. na niemożliwości naturalnej regeneracji (odtworzenia). Zanieczyszczone rzeki to de facto kanały ściekowe. Wody z tych rzek wpływają negatywnie na rośliny i zwierzęta w nich żyjące, nie może być wykorzystywana do nawadniania pól.
Dzisiaj człowiek wpływa na środowisko na wiele sposobów. Przeobraża je wedle własnych wyobrażeń często niszcząc to, co w nim unikatowe niepowtarzalne. Buduje osiedla i fabryki, wydobywa kopaliny, poszukuje złóż ropy i gazu.
Działalność przemysłowa powoduje znaczne nieprawidłowości w obiegu węgla i siarki, związana jest bowiem z reguły ze spalaniem surowców energetycznych. Przy spalaniu 1 kg węgla do atmosfery dostają się 2 kg CO. Podczas spalania węgla do atmosfery wydobywa się także SO2 – gaz o silnych właściwościach toksycznych. Działa on zabójczo na rośliny, a w połączeniu z wodą zawartą w powietrzu tworzy kwaśne deszcze . Kwaśne deszcze niszczą roślinność, zakwaszają glebę, powodują korozję metali oraz wietrzenie budowli i skał. Tysiące ha lasów w Sudetach, szczególnie w lasach Izerskich i Karkonoszach wskutek działania na nie SO2 oraz właśnie kwaśnych deszczów. Głównym ich sprawcą jest przemysł elektroenergetyczny, wytwarzający energię ze spalania zasiarczonego węgla brunatnego.
Na terenach bezleśnych występuje większa koncentracja zanieczyszczeń powietrza, zwłaszcza CO2. Drzewa pochłaniają bowiem rożne szkodliwe dla organizmów zwierzęcych związki chemiczne, a ponadto produkują tlen. Dlatego wokół wielkich zakładów i okręgów przemysłowych tworzy się tzw. leśną sferę ochronną sądząc w zwartym pasie wokół nich drzewa. Stężenie CO2 w atmosferze podniosło się w ciągu ostatnich 100 lat z 280 do 350 części na milion (p.p.m.).
Dwutlenek węgla jest pobierany przez rośliny, które go zamieniają w cząsteczki węglowodanów (glukozę i skrobię). Każdy nadmiar niezwiązanego węgla wydostaje się na zewnątrz przez aparaty szparkowe. Dwutlenek węgla gromadzi się w dolnych warstwach atmosfery, powodując wzrost średniej temp. powietrza. Może być to powodem topnienia lodowców i podnoszenia się poziomu wód morskich. Zmieniają się warunki życia roślin i zwierząt. Aby oddalić możliwe skutki efektu cieplarnianego , ważne jest żebyśmy my- ludzie, pamiętali o oszczędzaniu energii, co ograniczy nie tylko nasze wydatki ale również zużycie węgla w przemyśle i zmniejszy wzrost stężenia CO2
Utrzymujące się nad terenami wielkich miast i okręgów przemysłowych zanieczyszczenia powietrza nazywamy smogiem . Smog jest szkodliwy dla ludzi, zwierząt i roślin, a nawet dla budynków. Na przełomie 1952 i 1953r. w Londynie z powodu wiszącego w powietrzu smogu zmarło 4000 osób.
Zmiany w biosferze dokonują się głównie w wyniku ekspansji rolnictwa na tereny dotychczas „dzikie”. W rolnictwie, dużym kłopotem są szkodniki niszczące zbiory i zmniejszające tym samym zaopatrzenie ludności w żywność. Jednak używanie pestycydów musi być bardzo kontrolowane gdyż niszczą nie tylko szkodniki ale również pożyteczne rośliny i zwierzęta. Pestycydy mogą powodować prawdziwe katastrofy, np.: „gwałtowny spadek liczebności sokoła wędrownego w Europie był związany z wysokim poziomem w ciałach ptaków środka owadobójczego (insektycydu), zwanego DDT . Znaleziono go także w ich jajach. Z tego powodu skorupki tych jaj były zbyt cienkie i uległy zgnieceniu, co uniemożliwiało rozwój pisklęcia. DDT wykryto też we wcześniejszych ogniwach łańcucha troficznego sokołów. Stwierdzono jego występowanie w ciałach owadów niszczonych tym pestycydem. Teraz wiemy, że DDT nie uległy wydalaniu z organizmu zwierzęcia, które go spożyło. Odżywiając się ofiarami skażonymi DDT, sokoły powoli akumulowały ten związek we własnych ciałach, aż do czasu, kiedy stał się dla nich toksyczny.” Dziś sytuacja ta powoli się poprawia, m.in. przez „sztuczny” (wymuszony przez człowieka) powrót sokoła w miejsca gdzie niegdyś występował. Przykładem niech będzie para sokoła na Pałacu Kultury w Warszawie, która doczekała się już potomstwa. Na szczęście DDT i innych szkodliwych pestycydów w wielu krajach Europy zostało zabronione.
Człowiek reguluje wielkość populacji przez odstrzał lub przenoszenie zwierząt w inne odlegle miejsca. Zarybianie rzek, jezior i sztucznych zbiorników to kolejny przykład przeobrażania środowiska przez człowieka. Często wskutek wycinania lasów, osuszania bagien i torfowisk zwierzęta same przenoszą się w inne korzystniejsze dla nich miejsce. Niekiedy ludzie celowo tępili określone gatunki zwierząt, np.: drapieżne (wilki, lisy) inne oswajali i udomawiali (psy, koty).
W XX wieku nasilił się proces zmniejszania liczby gatunków na Ziemi. Ocenia się, że w ostatnim stuleciu znikło bezpowrotnie ok. 150 gat. Dużych zwierząt. Zwierzęta giną gdy niszczy się glebę, powietrze i wodę.
Z nadmierną eksploatacją lasów równikowych i coraz większym zanieczyszczeniem środowiska wiąże się zanikanie wielu gatunków roślin i zwierząt na skutek niszczenia ich naturalnych siedlisk. Strata ich zubaża przyrodę Ziemi, np.: lasy równikowe (w tym i Puszcza Amazońska) wzbogacają atmosferę naszej planety w tlen, ograniczenie ich obszarów wpływa więc ujemnie na zawartość tlenu w powietrzu.
Przeobrażenia w biosferze wywołane oddziaływaniem człowieka polegają na niszczeniu i ilościowym ograniczeniu niektórych gatunków roślin i zwierząt oraz nadmiernym rozmnażaniu innych.
Ziemia jest wykorzystywana pod uprawy a w morzach i rzekach odławia się w masowych ilościach ryby. Usuwamy różne produkty odpadowe do atmosfery, wody i gleby coraz bardziej degradując środowisko.
Lasy są wycinane, a tereny dzikie (często ostoiska rzadkich i unikatowych roślin oraz zwierząt) zamieniane na obszary uprawne albo przeznaczane na cele przemysłowe.
Pewne działania człowieka poprawiają właściwości środowiska, inne (jest ich chyba więcej) powodują w nim nieodwracalne zmiany.
Wierzę jednak, że nie wszystko jest stracone. Od początku lat 90-tych obserwuje się zmniejszanie emisji zanieczyszczeń powietrza, co początkowo było spowodowane spadkiem produkcji przemysłowej, obecnie postępem w instalowaniu urządzeń ochronnych. Wzrasta liczba urządzeń odpylających i ich średnia skuteczność. Powstają nowe instalacje odsiarczania spalin i usuwania z nich tlenków azotu. Ilość zanieczyszczeń zatrzymanych i zneutralizowanych w urządzeniach oczyszczających w przypadku pyłów stanowi ok.98% zanieczyszczeń wytworzonych a w przypadku SO2- ok.26%. prędkość samooczyszczania się powietrza trwa kilka dób.
USA i Europa pokazały, jak szybko można oczyścić oblicze naszej planety, zmniejszając emisję SO2 i tlenków azotu. W latach 80 kraje rozwinięte zaczęły ograniczać emisję SO2, ubocznego produktu elektrowni węglowych, stosując jako paliwo mniej zanieczyszczone gat. Węgla lub gaz ziemny.
A dzięki katalizatorom spalin i czystszym gatunkom paliw samochody emitują mniejsze ilości tlenków azotu. W Wlk. Brytanii na przykład kwasowość deszczu w ciągu ostatnich 15- 20 lat zmniejszyła się o połowę. Emisja freonów niszczących warstwę ozonową od 1987r. spadła niemal siedmiokrotnie.
W historii człowieka udomowiono ok. 20 a wytępiono aż 70 gatunków zwierząt. Niektóre gatunki udało się uratować, są to m.in.: żubry, bobry, sokoły wędrowne. Wiele z nich dzięki szybkim i zdecydowanym działaniem ludzi udało się ochronić.
W celu ochrony i zachowania przed wytępieniem oraz zniszczeniem unikalnych przykładów flory i fauny zakładane są parki krajobrazowe i narodowe. Na świecie najstarszym tego typu parkiem na świecie jest założony w 1872r. Park Yellowstone w USA.
W Polsce jest 22 Parki Narodowe najstarsze swoimi początkami sięgają w latach 20 XX wieku, a aż 96 parków krajobrazowych (wg stanu na 31 XII 1994), o łącznej powierzchni 1860,5 tys. ha. Do największych należą parki krajobrazowe: Puszczy Knyszyńskiej, Pogórza Przemyskiego, Popradzki i Mazurski.

BIBLIOGRAFIA:

1. Domachowski R., Wilczyńska – Wołoszyn M.W., Geografia. Podręcznik dla kl. I gimnazjum
2. Dudek Edward, Jan Wójcik, Geografia 1. Podręcznik dla pierwszej klasy gimnazjum
3. Ekologia Słownik Szkolny, WSiP, 1999
4. Gater S., Wood- Robinson V., Biologia Podręcznik dla gimnazjum
5. Mordawski Jan, Makowski Jerzy, Planeta. Podręcznik geografii dla klasy 1 gimnazjum
6. National Geographic Polska Nr 12(39) Grudzień 2002r.
7. Powęska Halina, Czerny Andrzej, Geografia. Ziemia nasza planeta moduł 1
8. Wielka Internetowa Encyklopedia Multimedialna Wiem

Dodaj swoją odpowiedź
Biologia

Wpływ zanieczyszczeń powietrza, gleby i wody na organizmy roślinne i zwierzęce.

„Wpływ zanieczyszczeń powietrza, gleby i wody na organizmy roślinne i zwierzęce"


Zanieczyszczenia środowiska wynikają z wprowadzenia do powietrza, wody lub gleby albo nagromadzenia na powierzchni ziemi substancji stałych, cie...

Biologia

Wpływ zanieczyszczeń powietrza, gleb i wody na organizmy roślinne i zwierzęce

Powietrze – jest niezbędne do życia na Ziemi zarówno ludziom, zwierzętom jak i roślinom. Jednak działalność człowieka powodują jego ciągłe zanieczyszczenie.
Zanieczyszczenia dostają się do atmosfery w postaci pyłów i gazów un...

Biologia

Wpływ zanieczyszczeń

Wpływ zanieczyszczeń powietrza, gleby i wody na organizmy roślinne i zwierzęce.

Powietrze jest niezbędne do życia ludziom, zwierzętom i roślinom. Jednakże rozwój uprzemysłowienia, motoryzacji oraz inna działalność człowieka s...

Biologia

Wpływ zanieczyszczenia środowiska na organizmy

Środowisko naturalne i środowisko stworzone przez człowieka ma bardzo duży wpływ na wszystkie organizmy żywe, poczynając od osobnika a kończąc na całej biosferze. Oczywiście różne czynniki mogą zupełnie inaczej oddziaływać na poszcz...

Edukacja dla bezpieczeństwa

Zagrożenia ekologiczne w moim miejscu zamieszkania i co należłoby zrobić by poprawić jego stan?

Wszystko co nas otacza, a więc organizmy roślinne i zwierzęce, woda, gleba i atmosfera, to podstawowe elementy środowiska. Człowiek budując nowe osiedla, drogi, zakłady przemysłowe niszczy tereny, na których wcześniej występowały roślin...