Komunizm.
Ta ideologia w odróżnieniu od faszyzm powstała na gruncie dużego rozczarowanie proletariatu z panującego porządku społecznego. Geneza powstania komunizmu wywodzi się z XIX - wiecznej rewolucji przemysłowej, która zmieniła całkowicie strukturę ludnościową w krajach Europy. W wyniku tych przemian powstały dwie nowe grupy społeczne - robotnicy (inaczej proletariat) i kapitaliści (burżuazja). Wraz z tymi przemianami pogłębiły się różnice ekonomiczne między różnymi klasami ludności. Wielki przemysł spowodował masową migracje ludności wiejskiej do miast co spowodowało wytworzenie się wielu metropolii. Zazwyczaj robotnicy byli słabo opłacani i źle traktowani przez co zwiększał się w szybkim tempie niedostatek ich rodzin. Warunki bytowania proletariatu sprawiały, że stawał się on podatny na nowe ideologie, które zmieniłyby ich rozpaczliwą sytuacje. W takiej zatem atmosferze rozpoczął się rozwój idei komunizmu jako nowego modelu stosunków społecznych. W połowie XIX wieku Karol Marks i Fryderyk Engels sformułowali teorie filozoficzną i ekonomiczną komunizmu. Zostali oni uznani przez historie za głównych myślicieli tej ideologii. Obaj myśliciele zakładali nieuchronność obalenia kapitalizmu w wyniku rewolucji proletariackiej, która ustanowiłaby rządy (dyktaturę) klasy robotniczej. Pierwszym etapem budowy społeczeństwa bezklasowego miał być w myśl ich nauki - socjalizm. W czasie II Międzynarodówki teorie Marksa i Engelsa rozwinął Włodzimierz Lenin o idee rewolucji i dyktatury proletariatu.
Komunizm jako system władzy zaistniał po rewolucji październikowej w Rosji w 1917 roku. Przywódcą tego zrywu został W. Lenin, który mimo wielu przeciwności zdobył na czele swoich bolszewików pełnie władzy w tym kraju. Jest to tym dziwniejsze, że jego partia była najmniejszą wśród liczących się ugrupowań w walce o władze. Zanim do tego doszło bolszewicy musieli pokonać opór prawicowych eserowców, lewicowych mienszewików, zbuntowanych generałów carskich i interwencje obcych państw (Wielkiej Brytanii, Francji, Japonii, USA, Polski i innych). W walce o utrzymanie władzy bolszewicy powołali w grudniu 1917 roku Czeka (Ogólnorosyjska Nadzwyczajna Komisja do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem), która zaczęła stosować masowy terror wobec prawdziwych i urojonych przeciwników rewolucji. Na czele tej jednej z najważniejszych instytucji bolszewickich stał Feliks Dzierżyński, który był wielkim organizatorem rewolucyjnego terroru. Ważnym epizodem rewolucji rosyjskiej stała się wojna polsko - rosyjska (w 1920 roku), w której młode państwo polskie zdołało uratować siebie i Europę przed “czerwonym terrorem”. Ostatecznie komuniści zdołali opanować obszary Rosji carskiej i w 1922 roku proklamowali powstanie pierwszego komunistycznego państwa na świecie pod nazwą - Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. Bolszewicy przejmując władze zaczęli wcielać w życie swój program społeczny i gospodarczy. Znacjonalizowali banki, zakłady przemysłowe, duże majątki ziemskie itd., w czasie wojny domowej Lenin ustanowił specjalnym dekretem nowy model gospodarczy zwany “komunizmem wojennym”. Polegał on na bezwzględnym podporządkowaniu wszystkich dziedzin gospodarki wojnie prowadzonej przez bolszewików. Zatem produkcja przemysłowa nastawiona została na cele wojskowe, a żywność była rekwirowano chłopom. Taka polityka gospodarcza spowodowała w Rosji nie bywałe szkody, ponieważ zmalała produkcja przemysłowa i rolna co w konsekwencji wywołało głód w miastach. Po wygranej wojnie domowej komuniści władali krajem niezwykle zniszczony, w którym zmarło na skutek działań wojennych, terroru i głodu kilka milionów ludzi. W 1921 roku na zjeździe partii komunistycznej przyjęto program nowej polityki gospodarczej mającej wydźwignąć kraj z ruiny. Otrzymała ona oficjalną nazwę - Nowa Ekonomia Polityczna (NEP), który zakładał przyzwolenie władz na drobną własność prywatną i znosiła obowiązek przymusowego dostarczania przez chłopów płodów rolnych. Dzięki tej polityce Związek Radziecki bardzo szybko zdołał podnieść się ze zniszczeń i poprawić warunki bytowania wielu mieszkańców .
W 1924 roku zmarł pierwszy przywódca ZSRR Włodzimierz Lenin, który w tajnym testamencie wyznaczył na swojego następcę Lwa Trockiego. Jednak na skutek intryg Stalina ostatnia wola wodza rewolucji nigdy nie została spełniona (Trocki został wygnany z kraju, a następnie na rozkaz Stalina zamordowany w Meksyku). Po śmierci Lenina na najwyższych szczeblach partii rozgorzała walka o władzę. Ostatecznie w 1929 roku dzięki wielu sojuszom politycznym walkę tą wygrał Józef Stalin, który od tego roku stał się faktycznym dyktatorem. Rozpoczynała się era stalinizmu, jednego z najbardziej zbrodniczych systemów totalitarnych. Jednym z pierwszych posunięć I sekretarza partii stało się utrącenie NEP-u. Stalin przygotowywał partie i państwo do walki z kułactwem (bogatymi chłopami) i masowego uprzemysławiania kraju. Zanim się do tego zabrał dyktator rozpoczął wielką czystkę w partii (na razie bezkrwawą) zwalniając z niej starych bolszewików i przyjmując do niej młodych ślepo mu posłusznych karierowiczy. Posiadając podporządkowaną własnej osobie partie Gospodarz (jeden z pseudonimów Stalina) rozpoczął przymusową kolektywizacje wsi , które okazało się jednym z najkrwawszych zbrodni w dziejach ludzkości. Kolektywizacja ta polegała na odebraniu siłą ziemi chłopom i spędzeniu ich do państwowych rolnych spółdzielni produkcyjnych - sowchozów i kołchozów. Polityka ta spowodowała masowy opór pokrzywdzonych ludzi, którzy walczyli w nierównej walce w obronie własnej ziemi. Dzięki decyzji Stalina w wyniku tej akcji zginęło z terroru lub z głodu parę milionów ludzi. Kolejnym skutkiem kolektywizacji było zniszczenie niezwykle wydajnego rolnictwa, które już nigdy za czasów ZSRR niedoszło do siebie. W tym samym czasie Gospodarz nakazał rozpoczęcie wielkiego uprzemysławiania kraju. W wyniku tej akcji realizowanej w planach pięcioletnich nastąpił w Związku Radzieckim olbrzymi wzrost produkcji przemysłowej. Wybudowano wówczas gigantyczne kombinaty, zapory wodne, które zelektryfikowały ten kraj. Tak duży postęp gospodarczy był spowodowany olbrzymimi wyrzeczeniami społeczeństwa radzieckiego, i kosztami z jakimi nie liczyło się ówczesne kierownictwo komunistyczne. Jednak głównym powodem przyrostu produkcji było stworzenie w ZSRR nie zliczonej armii niewolników, którymi stawali się więźniowie z obozów pracy (gułagów). W czasie rządów Stalina możemy zaobserwować rozrost policji politycznej (NKWD), które walczyło z “kontrrewolucją”- czyli zwalczało rzeczywistych jak i urojonych wrogów władzy I sekretarza. W latach 1937-38 w Związku Radzieckim szalał nigdy wcześniej nie mający takiej skali na świecie terror. Szefem NKWD wówczas był Jeżów, który na polecenie Gospodarza dokonywał olbrzymich czystek (tym razem śmiertelnych) w aparacie partyjnym, w armii i w służbie bezpieczeństwa po swoim poprzedniku (Jagodzie). Strach i terror zasiany przez wiernego sługę Stalina był tak wielki, że zwykły obywatel za najmniejszy donos mściwego sąsiada mógł być szybko uznanym za “wroga ludu”. Taki osąd w rzeczywistości stalinowskiej oznaczał śmierć lub w najlepszym razie parę lat w gułagu (co oznaczało - powolną śmierć). Symbolem czystek stawały się wielkie procesy pokazowe, w których w charakterze oskarżonych zasiadywali dawni dygnitarze partyjni. (przypomina się mi tu przysłowie : “Rewolucja jak Saturn, pożera własne dzieci”). Metody śledcze polegały na katowaniu uwięzionych, po to aby świadczyli o swojej winie i podawali swoich “współpracowników” w “spisku antypaństwowym”. Terror zainicjowany przez Stalina miał w jego mniemaniu wiele zalet, ponieważ zastraszał kraj przed jakimkolwiek buntem i zapewniał stały dopływ nowych więźniów do gułagów gdzie była przecież wysoka śmiertelność. W 1939 roku w polityce wewnętrznej Gospodarz dokonał nagłego zwrotu. Zdymisjonował on Jeżowa i powołał na jego miejsce Berie, który zatrzymał masowe czystki. Oczywiście I sekretarz za wszelkie zło wyrządzone ZSRR obwinił Jeżowa, który stał się “kozłem ofiarnym” i został stracony. Tak o to Stalin nagradzał swoich podwładnych za wierną służbę.
W polityce zagranicznej Stalin chciał zrealizować zgodnie z naukami komunizmu idee rewolucji światowej. Pod płaszczem pokojowych zamiarów Związek Radziecki intensywnie zbroił własną armie, która miała “wyzwolić” kiedy przyjdzie na to czas robotników z całej Europy. W 1922 roku w Rapallo ZSRR podpisał układ o przyjaźni i współpracy wojskowej z Republiką Weimarską. Umowa ta (została rozwinięta w 1926 roku) miała dla obu stron duże znaczenie, ponieważ Niemcy mogli bez przeszkód narzuconych przez Traktat Wersalski rozwijać swoje nowe bronie, natomiast Rosjanie mieli dostęp do nowoczesnych technologii. Dobrze rozwijające się kontakty między tymi państwami zostały zerwane z chwilą przejęcia władzy przez Hitlera w Niemczech. Chcąc wyprowadzić komunistyczną Rosje z izolacji Gospodarz regulował stosunki z sąsiednimi państwami. Owocem tego stało się podpisanie paktu o nieagresji z Polską w 1932 roku. Dwa lata później Związek Radziecki został przyjęty do Ligi Narodów. W 1939 roku 23 sierpnia ku zdziwieniu całego świata faszystowskie Niemcy podpisały z komunistycznym ZSRR pakt o przyjaźni, natomiast w tajnej klauzurze Stalin i Hitler dokonali podziału Polski. Wykonując zobowiązania Rosjanie 17 września 1939 roku dokonali zdradzieckiego napadu na walczącą już z III Rzeszą Polskę. W 1940 roku Stalin prowadząc agresywną politykę zaanektował bezprawnie państwa bałtyckie, część terytorium fińskiego i rumuńskiego. Jednak Armia Czerwona została upokorzona w wojnie radziecko - fińskiej prowadzonej w zimie na przełomie 1939/40 roku. Wojna ta pokazała słabość radzieckiej armii, która nie doszła do siebie po bezmyślnych czystkach stalinowskich. Na zajętych terenach polskich Stalin rozkazał przeprowadzenie masowych wywózek ludności polskiej na Syberię. Ocenia się, że Rosjanie zdołali wysiedlić około 1,5 miliona Polaków. Wziętych do niewoli oficerów polskich NKWD przetrzymywało w obozach jenieckich w Ostaszkowie, Starobielsku i Katyniu. Wiosną 1940 roku w obozach tych wymordowano w bestialski sposób około 15 tysięcy polskich oficerów, podoficerów, policjantów, urzędników. Przyjaźń radziecko - niemiecka nie trwała długo ponieważ 22 VI 1941 roku Hitler zaatakował swojego “przyjaciela” i mało nie podbił ZSRR. Mimo ogromnych strat i błędach Gospodarza Związek Radziecki wraz z zachodnimi aliantami zdoła zadać klęskę Niemcom. W trakcie działań wojennych 30 lipca 1941 roku został podpisany układ Sikorski - Majski, który stał się sojuszem radziecko - polskim. Umowa ta zezwalała stronie polskiej na zorganizowania w ZSRR armii, która miała walczyć pod dowództwem generała Andersa. Jednak na skutek pogorszenia się stosunków dwustronnych Armia Andersa wyszła ze Związku Radzieckiego do Iranu ( VIII 1942). W kwietniu 1943 Stalin po wyjściu na jaw zbrodni katyńskiej zerwał z polskim rządem stosunki dyplomatyczne. Ta przebiegła gra dyktatora umożliwiła mu stworzenie podległego rządu polskiego złożonego wyłącznie z komunistów. Stało się to w lipcu 1944 roku w Lublinie, gdzie zależna Krajowa Rada Narodowa, rozpoczęła proces podporządkowywania Polski Stalinowi. Haniebną zagrywką radzieckiego tyrana było pozostawienie walczącego powstania warszawskiego bez pomocy. Jak się okazało w walce nad kontrolą w naszym kraju despota wolał pozwolić nazistą zabić kwiat polskiego ruchu oporu po aby nie mieć go w przyszłości przeciw sobie. Ostatecznie po wielu oszustwach po II wojnie światowej Związek Radziecki zdobył kontrolę nie tylko nad Polską lecz również : Czechosłowacją, Węgrami, Rumunią, Bułgarią i NRD. We wszystkich tych krajach zapanował ustrój stalinowski, który zaczął działać podobnie jak w ZSRR. Dalsza ekspansja komunizmu nastąpiła w krajach azjatyckich, jak w 1949 roku w Chinach, następnie w Korei Północnej, Wietnamie i Kambodży. W 1953 roku 1 marca zmarł Stalin, który był obok Hitlera najokrutniejszym dyktatorem w historii ludzkości. Od tego czasu w komunistycznej Rosji i podległych mu krajach następuje stopniowa odwilż. W 1956 roku na XX zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego doszło do odczytania przez Nikitę Chruszczowa - I sekretarza tajnego referatu o zbrodniach stalinowskich. Natomiast na Węgrzech nastąpił wybuch powstania antyradzieckiego. Wystąpienie to zostało krwawo stłumione przez Armie Czerwoną, która przeciw walczącym cywilom wysłała czołgi. Równolegle do wydarzeń na Węgrzech w Polsce w czerwcu i październiku doszło do gwałtownych robotniczych wystąpień o charakterze antypartyjnym i antyrosyjskim. Na fali niezadowolenia społecznego został wyniesiony na funkcje I sekretarza PZPR Władysław Gomułka. W 1964 roku od władzy w ZSRR został odsunięty Chruszczow, którego zastąpił Leonid Breżniew sprawujący władze aż do śmierci (1981 roku). Za jego czasów partia komunistyczna nabiera wyraźnie charakteru nomenklaturowego polegającego na utrzymaniu władzy aparatu partyjnego. W 1968 roku w bloku państw socjalistycznych następuje kolejny kryzys - tym razem w Czechosłowacji. Ten kolejny wstrząs udowadnia, że ustrój komunistyczny jest niereformowalny ponieważ najmniejsza wolność powodowała groźbę upadku całego systemu władzy. Ostatecznie kryzys ten zażegnano interwencją wojsk Układu Warszawskiego w tym kraju. Następne potknięcie władzy komunistycznej następuje w Polsce gdzie na skutek wydarzeń grudniowych z 1970 roku władze stracił Gomułka, którego następcą został Edward Gierek. Pierwszym gwoździem do trumny komunizmu stało się wybranie na papieża polskiego kardynała Karola Wojtyłe. Jego pierwsza pielgrzymka do Polski uruchomiła lawinowo procesy wolnościowe, które nie zdołał już zatrzymać skostniały i nieefektywny system władzy komunistycznej. Do tych przyszłych zdarzeń przyczynił się również ostry kryzys gospodarczy jaki ujawnił się w naszym kraju pod koniec lat siedemdziesiątych. Spowodowany był on ogromnym marnotrawieniem środków na rozwój gospodarki, a także nadmiernym życiem na kredyt jaki zafundowała Polsce ekipa Gierka. W 1980 roku powstały po raz pierwszy w bloku wschodnim niezależne związki zawodowe pod nazwą “Solidarność”(przewodniczącym został Lech Wałęsa) . Masowy charakter tego związku spowodowało, że władze były skazane od samego początku na dialog z tą jawną opozycją. Ostatnią rozpaczliwą próbą ratowania systemu stało się wprowadzenie przez generała Wojciecha Jaruzelskiego stanu wojennego w grudniu 1981 roku. Jednak problemy gospodarcze i wzrastająca niechęć społeczeństwa do nomenklatury komunistycznej przybliżały coraz bardziej rozkład socjalizmu w naszym kraju. Jednak prawdziwy koniec komunizmu w Europie możliwy był dopiero z chwilą zmiany kierownictwa w radzieckiej metropolii, gdzie I sekretarzem KPZR został reformator - Michaił Gorbaczow (w 1985 roku). W 1989 roku w Polsce dochodzi do rozmów komunistów z opozycją (tkz. “okrągły stół”) w wyniku, których doszło do pokojowego przekazania władzy. Bezprecedensowe zmiany w naszym kraju wywołały lawinowe skutki na Węgrzech i Czechosłowacji co oznaczało agonię bloku socjalistycznych krajów, które były sztucznym tworem Stalina. Do krwawych walk doszło w Rumunii gdzie tyrania komunistyczna dopiero po zdecydowanym zbrojnym buncie całego społeczeństwa oddała władzę. Również targany problemami wewnętrznymi Związek Radziecki nie oparł się historii. W 1991 roku mimo puczu twardogłowych komunistów, którzy chcieli ratować rozlatujący się kraj nie zatrzymali oni zmian. Po stłumieniu rewolty ZSRR podzielił się na szereg krajów (Rosja, Ukraina, Białoruś, Kazachstan, Litwa, Łotwa, Estonia i inne), a w Rosji prezydent Borys Jelcyn rozwiązał KPZR. To był zmierzch komunizmu jako systemu władzy w Europie. Chociaż w Chinach ciągle panuje ten system władzy to jednak szybki wzrost gospodarczy tego kraju nie jest zasługą stosowania się Chińczyków do ideologii Marksa i Engelsa.
Tak o to przedstawiają się historie faszyzmu i komunizmu, które stanęły się najczarniejszymi kartami historii ludzkości. Oba te systemy nastawione były w maksymalnym stopniu na ograniczenie wolności jednostki, która jest jedynym gwarantem jej rozwoju. Ludzkość w XX wieku odebrała bardzo bolesną lekcję totalitaryzmu, który swoją skalą i ingerencją w życie człowieka nie ma sobie równych.