Wielka rewolucja francuska

Najważniejsze daty
Styczeń 1789 ? zwołanie przez Ludwika XVI Stanów Generalnych (po raz pierwszy od 1614)
Maj 1789 ? otwarcie obrad Stanów Generalnych jako przedstawicielstwa trzech stanów przy czym uwzględniono postulat dwuktrotnego powiększenia liczby deputowanych stanu trzeciego
Czerwiec 1789 ? przedstawiciele III stanu w Stanach Generalnych ogłaszają się przedstawicielami Narodu jako Zgromadzenie Narodowe
20 czerwca 1789 ? przysięga członków Zgromadzenia Narodowego w Sali go gry w piłkę po tygodniu Ludwik XVI zgodził się uznać legalność Zgromadzenia, gdyż w jego pracach wzięli udział również przedstawiciele duchowieństwa i szlachty
VII ? Zgromadzenie Narodowe uznaje się za Konstytuantę
14 VII ? na wieść o zgromadzeniu pod Paryżem znacznych sił wojskowych dochodzi w mieście do zamieszek i zajęcia przez zrewoltowany tłum paryskiej Bastylii (data święta narodowego Francji). W obawie przez narastającą anarchią powołano Gwardię Narodową, na której czele stanął J.M La Fayette
VII-VIII rozszerzenie się zamieszek na całą Francję i przekształcenie w mające krwawy przebieg powstanie ludowe (Wielka Trwoga)
4/5 VIII 1789 ? uchwalenie Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela ? władza w rękach narodu, prawo do wolności, własności, bezpieczeństwa, oporu przeciw władzy, równości wobec prawa
X 1789 ? w wyniku bezrobocia, drożyzny, ożywienia życia politycznego dochodzi w Paryżu do zamieszek i marszu kobiet i sankiulotów (bez spodni, bez krótkich spodni) ubranych w karmaniole i czapki flandryjskie z kokardą rewolucyjną na Wersal (słynne zdanie przypisywane królowej Marii Antoninie wypowiedziane na widok zrewoltowanych tłumów. ?Jeśli nie mają chleba to niech jedzą ciastka?. Dla ochrony przed ewentualnym linczem sprowadzono króla z rodziną do Paryża.
XI 1789 ? upaństwowienie dóbr kościelnych i wypłacanie wynagrodzeń księżom przez państwo
1789 ? powstanie politycznego klubu bretońskiego, który po przeniesieniu się z Wersalu do Paryża przyjął nazwę Towarzystwa Przyjaciół Konstytucji, a od siedziby (były klasztor, św Jakuba) jego członkowie nazywani byli jakobinami (M. Robespierre)
1790 ? utworzenie klubu Stowarzyszenia Przyjaciół Praw Człowieka i Obywatela, którego członkowie nazywani byli kordelierami (od siedziby w byłym klasztorze franciszkanów, którym charakterystycznym elementem stroju był sznur ? fr. La cord. Czołowymi jego przywódcami byli: G.J Danton, C. Desmoulins, J,R Herbert, J.P. Marat
VI 1791 ? uchwalenie przez Zgromadzenie tzw. Praw Le Chapeliera ? zakaz strajków i organizowania się robotników przemysłowych (następnie także rolnych), wywołuje to wzrost nizin społecznych, a w efekcie zamieszki
VI 1791 Ludwik XVI zostaje schwytany w Varennes podczas próby sprowadzenia do Paryża wiernych sobie oddziałów stacjonujących we wschodnich departamentach Francji
VII 1791 podczas obchodów rocznicowych zdobycia Bastylii doszło do walk między masami paryżan a Gwardią Narodową ? poderwanie zaufania ludu do liberalnej szlachty i mieszczaństwa sprawujących władzę
Lato 1791 rozłam wśród jakobinów ? wyodrębnienie się grupy umiarkowanych liberałów (M.J. La Fayette, E.J. Sieyes, Ch. M. Talleyrand) ? feulliantów (nazwa od siedziby w cysterskim opactwie Notre-Dame des Feuillans). Popierała ich liberalna szlachta, uboższa burżuazja i zwolennicy monarchii konstytucyjnej
3 IX 1791 ? uchwalenie przez Konstytuantę ustawy zasadniczej, na mocy której Francja stała się monarchią konstytucyjną z trójpodziałem władzy
X 1791 ? początek obrad Zgromadzenia Prawodawczego (Legislatywy). Większość stanowili zwolennicy monarchii konstytucyjnej. Na lewicy z grupy jakobinów wyodrębniła się grupa deputowanych z Żyrondy (żyrondyści) ? przedstawiciele średniego i drobnego mieszczaństwa, zwolennicy republikańskich rządów parlamentarnych. (Vergniaud, Gensonne, Guadet)
Wiosna 1792 ? objęcie w Austrii tronu przez zwolennika zbrojnej interwencji we Francji Franciszka II
IV 1792 ? Legislatywa przy aprobacie króla wypowiedziała wojnę Austrii
1792-1797 ? pierwsza wojna koalicyjna. Klęski Francuzów w walkach z wojskami austriackimi w Belgii ? zagrożenie Paryża
VIII 1792 ? powstanie Komuny Paryża, powołanie ustawodawczego Konwantu Narodowego i uwięzienie Ludwika XVI (Danton)
IX 1792 ? zniesienie monarchii, wprowadzenie republiki i rewolucyjnej rachuby czasu z 12 miesiącami dzielonymi na trzy dekady
I 1793 ? skazanie przez Konwent Narodowy Ludwika XVI na śmierć i ścięcie go na gilotynie
IV 1793 ? powołanie kierowanych przez jakobinów: Komitetu Ocalenia Publicznego, Komitetu Bezpieczeństwa Publicznego, Trybunału Rewolucyjnego
VI 1793 ? upadek rządów żyrondystowskich i początek dyktatury jakobinów ? uchwalenie nowej konstytucji, która praktycznie nie zdążyła wejść w życie
IX 1793 ? uchwalenie ustawy o maksymalnych cenach i płacach ? przestępstwa gospodarcze, spekulację, fałszowanie towaru, pobieranie wygórowanych cen karano śmiercią
X-XII 1793 ? powstania monarchistów i żyrondystów w Lyonie, Bordeaux, Marsylii, Tulonie ? stłumienie przez wojska republikańskie (m.in. kpt. Bonaparte)
XI-XII 1793 ? wprowadzenie przez jakobinów ?kultu rozumu? i ustanowienie powszechnego, publicznego i laickiego nauczania podstawowego
Wiosna 1794 ? aresztowanie i ścięcie wewnątrz jakobińskiej opozycji żądającej ograniczenia terroru i zniesienia maksymalnych cen (Danton)
27 VI 1794 ? spisek thermidoriański obalenie dyktatury jakobinów; ścięcie M. Robespierra i jego najbliższych współpracowników
Jesień 1794 ? likwidacja Komuny Paryża i rozwiązanie klubu jakobinów
VIII 1795 ? uchwalenie nowej konstytucji przez Konwent Narodowy ? początek rządów dyrektoriatu
X 1795 ? stłumienie rojalistycznego powstania w Paryżu gen. Bonaparte
IV 1796 ? nieudana próba zamachu stanu zorganizowana przez projakobińskiego F. Babeufa (Sprzysiężenie Równych) wydającego pismo ?Trybun Ludu?
9 XI 1799 ? zamach stanu 18 brumaire?a (VIII roku republiki), w którym Napoleon Bonaparte obalił dyrektoriat i rozwiązał Radę Pięciuset. Początek konsulatu we Francji
18 V 1804 ? Senat ogłosił Napoleona Bonaparte ?cesarzem Francuzów? (koronacja dokonana przez papieża Piusa VII w Paryżu 2 XII)