Dziura ozonowa

Dziura ozonowa
Czym jest dziura ozonowa?
W atmosferze ziemskiej na wysokości od 10 do 50 km występuje warstwa o podwyższonej koncentracji ozonu – ozonosfera. Od końca lat 70 - tych obserwuje się znaczny spadek zawartości ozonu, szczególnie nad Antarktydą, w rejonie bieguna południowego. Od tego momentu zawarto wiele umów międzynarodowych oraz konwencji w sprawie produkcji chemikaliów, które niszczą ozon, ponieważ chciano jak najszybciej przeciwdziałać temu problemowi. Zmniejszenie koncentracji ozonu w ozonosferze jest nazywane dziurą ozonową.

(W atmosferze, na wysokości 10–50 km nad Ziemią, znajduje się warstwa ozonowa. Pełni ona rolę płaszcza ochronnego naszej planety. Z powodu zanieczyszczeń freonami (chemikaliami) tworzy się dziura , która udostępnia przepływ szkodliwych promieni UV na Ziemię. Nazywana
jest dziurą ozonową.)

Powstawanie dziury ozonowej

Dziura ozonowa powstaje wskutek niszczenia warstwy ozonowej przez związki chemiczne, zwane freonami. Freony były powszechnie stosowane w:
-w sprężarkach lodówek
-chłodniach i urządzeniach klimatyzacyjnych
-do produkcji lakierów
-w przemyśle kosmetycznym
-w medycynie
jako delikatne środki czyszczące w przemyśle komputerowym.
Miliony ton freonów gromadzi się więc w ozonosferze, gdzie działa na nie promieniowanie ultrafioletowe powodujące ich rozkład. W skutek ich rozpadu pod wpływem promieniowania słonecznego powstają atomy chloru, który skutecznie niszczy warstwę ozonową - jedyną ochronę Ziemi przed promieniowaniem UV.
Dziura ozonowa powstaje wskutek chemikalia gromadzących się w ozonosferze, gdzie działa na nie promieniowanie ultrafioletowe powodujące ich rozkład, który na końcu skutecznie niszczy warstwę ozonową - jedyną ochronę Ziemi na promieniowanie UV.
Jak chronić się przed działaniem promieniowania?
Najważniejszym sposobem ochrony jest ograniczanie czas przebywania na słońcu w miesiącach letnich w godzinach największego nasłonecznienia. Nawet podczas stosowania filtrów unikać długotrwałego przebywania na ostrym słońcu.

Dlaczego nad Antarktydą ?

Można zadać pytanie: dlaczego dziura ozonowa powstaje właśnie nad Antarktydą (na półkuli południowej), mimo że największa emisja gazów niszczących ozon występuje na półkuli północnej, na terenach najbardziej rozwiniętych i uprzemysłowionych. Oto mechanizm powstawania dziury ozonowej nad Antarktydą:
Dzieje się tak ponieważ, freony pod wpływem różnicy ciśnień krążą w powietrzu po całej kuli ziemskiej w tym także nad Antarktydą. Ponieważ wraz z nadejściem nocy polarnej nad Antarktydą tworzy się właśnie tam wir, freony, które znajdują się dokładnie wokół bieguna południowego tam pozostają i w ten oto sposób to tam powstaje dziura ozonowa.
Obecnie freony występują nad całą powierzchnią kuli ziemskiej, nawet w miejscach tak odległych od uprzemysłowionych terenów (Europa, USA), jak Antarktyda.

Skutki dziury ozonowej i zapobieganie

Zwiększona ilość promieniowania ultrafioletowego niszczy chlorofil u roślin, powoduje zmiany klimatyczne, ogranicza rozwój fitoplanktonu w oceanach, przyczynia się do wzrostu liczby zachorowań na raka skóry i choroby oczu.
Konkretne działania mające na celu niedopuszczenie do zmniejszania się warstwy ozonowej nad powierzchnią kuli ziemskiej zaczęto jednak podejmować dopiero od lat 80 , kiedy dr Joe Farman odkrył na Antarktydzie Zachodniej całkowity zanik ozonu w atmosferze.
W 1987 roku w celu ochrony warstwy ozonowej 31 państw (w tym Polska) podpisało Protokół Montrealski. Zakładano w nim 50 - procentowe ograniczenie produkcji freonów . Ponadto 1990 roku Polska stała się członkiem Konwencji Wiedeńskiej w sprawie ochrony warstwy ozonowej, w myśl której zakazana jest produkcja freonów oraz import zagranicznych urządzeń chłodzących zawierających freony. Można więc mówić o znacznym wzroście świadomości władz i społeczeństwa, co jest pocieszającym zjawiskiem.
W produkcji kosmetyków i dezodorantów nie stosowane są już praktycznie freony, a jako nośniki używane są inne, nieszkodliwe dla środowiska gazy - propan i butan. Kosmetyki te oznaczane są jako "CFC frez" lub "ozon friendly" (przyjazne ozonowi). Także nowoczesne lodówki i chłodziarki są urządzeniami bez freonowymi.

Jednak pomimo wszelkich działań mających na celu niedopuszczenie do dalszej emisji freonów i halonów, w ciągu najbliższych kilkudziesięciu lat nie stanie się możliwe odbudowanie warstwy ozonu nawet do grubości sprzed 20 laty.
Ochrona Ziemi przed powiększeniem się dziury ozonowej :
-Praktyczny zakaz produkcji produktów z freonami
-oddawać urządzenia (, np. lodówkę,zamrażarkę)do odpowiedniego punktu
-przez wprowadzenie: benzyny bezołowiowej, paliwa gazowego
-poprawy czystości i ograniczenie zanieczyszczeń