Patologia rodziny.
ETAPY ROZWODU W RODZINIE:
1. Etap przedrozwodowy - rozwód emocjonalny, okres rozważań, narastającej rozpaczy, utrata nadziei.
2. Etap rozwodowy – wszczęcie kroków prawnych, pozew – rozwód ekonomiczny, określenie źródeł wsparcia; rozwód rodzicielski, pomiędzy dziećmi i rodzicami; rozwód społeczny, rozstania ze znajomymi, rodziną; rozwód religijny.
3. Etap porozwodowy – rozwód psychiczny. Trzeba odnaleźć się po rozwodzie, występuje depresja, poczucie winy, smutek, wrogość, gniew wobec partnera. Zmienia się sytuacja ekonomiczna, przychodzą nowe obowiązki, pomoc dzieci wobec rodziców.
ROZWÓD RODZICÓW DLA DZIECKA:
1. Etap uświadamiania rzeczywistości rozwodu: czas: ok. rok od rozwodu, główne problemy: konfrontacja z rozwodem, fantazje, bezsilność.
2. Etap oderwania się od świata rodziców i powrotu do świata rówieśników: czas: około 1,5 roku, główne problemy: nabywanie dystansu emocjonalnego.
3. Etap uporania się ze stratą rodziców: utrzymanie miłości i poczucia więzi z obydwojgiem rodziców: czas: trwa latami: główne problemy: upokorzenie, bezsilność, odrzucenie.
4. Etap radzenie sobie z gniewem i samoobwinianiem się: przebaczanie, uwolnienie się od poczucie winy: czas: trwa latami, główne problemy: negatywne emocje wobec siebie i innych.
5. Etap zaakceptowania trwałości rozwodu, konsolidacja (integracja) własnej osoby: czas: trwa latami, główne problemy: zaakceptowanie nieodwracalności wydarzenia.
6. Etap osiągnięcia dojrzałości do wchodzenie w dalsze związki. Autentyczne uczestnictwo w związkach z innymi ludźmi, czas: trwa latami, główne problemy: lęk przed obdarzeniem kogoś uczuciem.
UCZUCIA WG. KEBLER – ROSS:
1. faza zaprzeczenia
2. faza złości i gniewu
3. faza targowania się
4. faza depresji (obniżenie nastroju)
5. faza nieodwracalna, pogodzenie się z faktem.
KONSEKWENCJE ROZWODU DLA DZIECKA:
Reakcje: niepokój, lęk, wrogość, agresja, brak aktywności społecznej, nerwica, moczenie się, jąkanie, tiki, lęk przed utratą domu. Dziecko przejmuje funkcje rodzicielskie, osłabienie kontaktów pomiędzy rodzicami, problem wejścia w rolę mężczyzny lub kobiety, brak wizji na przyszłego partnera.
PROBLEMY W DOROSŁOŚCI:
Reakcje: zaprzeczenie swoim potrzebom, emocjom, wchodzenie na siłę w związki, poczucie odrzucenie, kobiety – lęk przed zdradą, problemy w związkach; mężczyźni – brak celu, niezależności. Mniejsza odporność na stres, poczucie słabości, bezradności, zaniżone poczucie własnej wartości.
ALKOHOLIZM W RODZINIE, REAKCJE:
1. Faza reaktywna (zauważenie alkoholika, jego potrzeb)
– stadium zaprzeczenie (systemowe) – rodzina zaprzecza faktowi, że alkoholik jest alkoholikiem, występuje tu obrona ze strony partnera, aby nie został winy choroby alkoholowej swego partnera.
- stadium przystosowania: werbalne – zrzędzenie, oskarżanie, moralizowanie; behawioralne – wylewanie alkoholu, chowanie butelek, pieniędzy, zamykanie drzwi od wewnątrz.
- stadium izolacji społecznej – prowadzi do izolacji fizycznej (zrywanie znajomości) i izolacji emocjonalnej (ból, złość, gniew).
2. Faza aktywna – jest mniej zaprzeczeń, mniejsza władza alkoholika, większa koncentracja na rodzinie. Mamy tu:
- wzrost świadomości choroby (wiemy, że jest chorobą, nie jest niczyją winą)
- wzrost świadomości ko9nieczności pomocy rodzinie
- wzrost świadomości źródeł wsparcia (kto może mu pomóc – koleżanka, kolega, rodzina, lekarz, terapeuta)
- powrót do normalnego życia (obowiązki, plany, praca, szkoła)
3. Faza alternatywna – szukanie alternatywy dla tej sytuacji. Występuje tu:
- polaryzacja obu stron (napięcia, odsunięcie się od siebie partnerów – wnioski o rozwód lub separację)
- separacja
- próba zmiany (na coś lepszego)
- reorganizacja rodziny (każdy w innej roli)
WSPÓŁUZALEŻNIENIE:
Określa uzależnienie od ludzi, zachowań, rzeczy. Jest to fałszywe przekonanie, że można kontrolować wewnętrzne stany i emocje przez kontrolę zewnętrzną osób i zdarzeń.
CECHY WSPÓŁUZALEŻNIENIA:
1. współuzależnienie jest stymulowane przez jeden lub więcej nałogów
2. współuzależniony jest ograniczony i dręczony przez nawyki z pierwotnej rodziny dysfunkcyjnej
3. samoocena współuzaleznionego i jego dojrzałość jest bardzo niska
4. współuzależniony jest pewny, że jego szczęście zależy od innych
5. współuzależniony czuje się przesadnie odpowiedzialny za innych
6. związek osoby współ. Z partnerem lub inną bliską osobą jest skażony niszczącym brakiem równowagi między zależnością i niezależnością
7. współuzależnienie jest mistrzem zaprzeczenia i wyparcia
8. współuzależniony martwi się o rzeczy, których nie jest w stanie zmienić choć często próbuje to uczynić
9. życie współ. jest naznaczone skrajnościami
10. współ. ciągle szuka, tego czego mu brakuje.
ETAPY PROCESU ZDROWIENIA:
1. zgłębianie i odkrywanie
2. historia związku – opisanie relacji
3. kontrola uzależnienia
4. opuszczanie domu i powiedzenie „do widzenia”
5. żal z powodu straty
6. nowe postrzeganie siebie
7. nowe doświadczenie
8. rodzice zastępczy
9. odpowiedzialność za związki
10. zarządzanie sobą.
ROLA DZIECI Z RODZINY ALKOHOLOWEJ: DDA – dorosłe dzieci alkoholików
Role:
1. bohater – dziecko najstarsze, choć nie zawsze, wizytówka szkoły, najlepszy w domu, wyręcza, zaradny.
2. kozioł ofiarny – najgorszy, jest zapamiętywany, silny psychicznie, szuka akceptacji u rówieśników, wchodzi w grupy przestępcze.
3. dziecko wycofane – żyjące cichutko, nie chce zakłócać swoimi problemami rodziców.
4. maskotka – typ błazna, sowizdrzał, traktowany jako głupek, wszystko bierze śmiechem.
5. oskarżyciel – ma pretensje, dużo agresji, złości.
6. wybawca – tłumaczy, kamufluje przed kimś, czymś.
7. zbawca – przyjmuje obietnice.
8. gołąb – sprząta, gotuje, pierze, chce pokoju.
9. pośrednik – organizuje pieniądze na picie alkoholu.
TROSKI DZIECI Z RODZIN ALKOHOLOWYCH:
1. niepokoi się stanem pijanego rodzica – czy oddycha, czy mu nic nie jest.
2. złość i smutek z powodu braku przewidywalności rodzica – nie wie jaki będzie jak wróci, czy pijany?
3. lęk przed kłótniami i walką pomiędzy rodzicami
4. lęk i niepokój wywołany nienormalnymi zachowaniami rodzica.
5. rozczarowanie z powodu niespełnionych obietnic.
6. poczucie odpowiedzialności za alkoholizm rodzica.
PRZEMOC:
1. Przemoc jest skutkiem intencjonalnego działania:
- uderzenie w twarz w celu ukarania osoby
- pobicie żony przez męża pod wpływem alkoholu
- rzucenie przedmiotem w stronę osoby
- duszenie ofiary
2. Przemoc jest naruszeniem dóbr i praw osobistych:
- używanie obraźliwych słów w stronę domowników
- straszenie pobiciem
- czytanie korespondencji, sprawdzanie torebki
- zakaz zakładania minispódniczek przez męża
3. Przemoc związana jest z osłabieniem zdolności do obrony:
- przerażenie żony paraliżujące jej reakcje na zachowanie męża
- brak protestu kobiety wobec agresywności męża
4. Przemoc powoduje szkody (zniszczenie sprzętu, odzieży)
5. Przemoc jako określenie niemieszczące się w podanej na wykładzie definicji:
- oglądanie złych filmów
- walka bokserska
- oglądanie bijatyk ulicznych
- oglądanie filmów ze scenami zabójstw
PRZEMOC W RODZINIE:
Cztery perspektywy spostrzegania przemocy:
1. prawna
2. moralna
3. psychologiczna
4. społeczno – polityczna
Definicja przemocy:
1. skutek intencjonalnego działania
2. naruszenie dóbr i praw osobistych
3. osłabienie zdolności do obrony
4. powoduje szkody
Rodzaje przemocy:
1. gorąca przemoc
2. chłodna przemoc
Role:
1. ofiary
2. sprawcy
3. świadka
Źródła:
1. biologiczne
2. psychologiczne
3. środowiskowe
4. substancje chemiczne (alkohol)
5. społeczno – kulturowe
RODZAJE PRZEMOCY:
1. fizyczna (ciosy nożem, darcie odzieży)
2. psychiczna (poniżanie, obniżanie wartości człowieka)
3. seksualna
CYKL PRZEMOCY:
1. pojawienie się napięcia
2. eskalacja (wybuch, awantura, kłótnia)
3. faza miodowego miesiąca (obietnice, prezenty, zadośćuczynienie – zapobiega to często postępowaniu karnemu)
FORMY PRZEMOCY I INTERWENCJI, PROFILAKTYKA:
1. zapobieganie poprzez edukację, dostarczanie właściwych wzorców zachowań
2. pomoc dla ofiary (ze strony policji, info gdzie podziać się w takiej sytuacji, ze strony rodziny, psychologiczna, psychoterapie, ze strony opieki zdrowotnej)
ZESPÓŁ ZABURZEŃ STRESU POURAZOWEGO
(PTSD – POST TRAUMATIC STRESS DISKORDER)- jest chorobą psychiczną, jest szkoda na skutek terroru fizycznego i psychicznego.
KRYTERIA ROZPOZNANIA:
PTSD: WU – wydarzenie urazowe
30 DNI – czas trwania dłużej niż 30 dni
OH – objawy hiperpobudzenia
PP i U – paraliż psychiczny i unikanie
SDU – powracające ślady doświadczeń urazowych
SPOSOBY RADZENIA SOBIE OFIARY:
1. próby rozmowy
2. wydobywanie obietnic
3. grożenie konsekwencjami
4. ukrywanie się
5. obrona pasywna
6. obrona aktywna
7. alkohol i inne środki chemiczne
8. szukanie pomocy z zewnątrz
WIKTYMIZACJA:
I poziom wiktymizacji – zaburzenie utrwalonych przekonań na temat własny i świata:
- skrócenie perspektywy czasowej
- utrata poczucia bezpieczeństwa
- czucie się jak małe dziecko
- pragnienie wycofania się i izolacji od ludzi
- przeżywanie bezsilnego gniewu, złości, lęku
II poziom wiktymizacji – wtórne zranienia:
- kwestionowanie prawdziwości opowieści ofiary
- zaprzeczanie i pomniejszanie doświadczeń ofiary przez inne osoby
- obwinianie ofiary
- odmawianie pomocy ofierze
- sugerowanie chęci zysku
III poziom wiktymizacji – przyjmowanie tożsamości ofiary:
- myślenie o sobie jak o osobie skazanej na bycie ofiarą
- nietolerancja na własne błędy, samopiętnowanie się
- zaprzeczanie trudnościom osobistym
- poniżanie się i tworzenie z tego własnej filozofii życiowej
- myślenie w kategorii „wszystko albo nic”
- negowanie podstawowych praw osobistych
OZNAKI UZALEŻNIENIA: (sex, erotomania)
1. utrata kontroli nad zachowaniem seksualnym, pomimo częstych prób odzyskania tej kontroli, kompulsywność.
2. dotkliwe konsekwencje zachowań: choroby przenoszone drogą płciową – weneryczne, niechciana ciąża, utrata praw rodzicielskich, np. w wyniku prostytucji, rozbite rodziny (zdrady), długi (internetowe pliki porno)
3. niezdolność do zaprzestania pomimo konsekwencji, obietnic.
4. szukanie zachowań autodestrukcyjnych, podwyższanie poprzeczki (ekstra adrenalina – sex w różnych miejscach)
5. uporczywe wysiłki aby skończyć z tym.
6. obsesja seksu i fantazjowanie jako formy rozładowania.
7. rosnąca ilość doznań seksualnych, wciąż za mało.
8. głębokie zmiany usposobienie – degradacja emocji, osobowości, wartości (impulsywność, niecierpliwość)
9. zaniedbywanie ważnych spraw, spotkań, wypoczynku.
UZALEŻNIENIA:
1. 42% erotomanów jest uzależnionych od innych substancji chemicznych (narkotyki, alkohol, leki)
2. zaburzenia pokarmowe (anoreksja, bulimia)
3. kompulsywna praca, pracoholizm – 28%
4. kompulsywne zakupy
5. hazard – 5%
WZORCE BEZSILNOŚCI – TYPY BEHAWIORALNE:
1. fantazjowanie – obsesyjne myślenie, spędzanie długich godzin na wyobrażaniu sobie, fantazjowanie na temat przyszłości, zapominanie o wszystkim innym.
2. uwodzenie – kilka związków, nie uważa tego za złe, flirty, podrywanie, rozmowy, biura matrymonialne.
3. anonimowy sex – brak znajomości z tą osobą.
4. płatny sex – prowadzący do długów.
5. zarobkowy sex – korzyści materialne, pieniądze.
6. podglądactwo – monitoring.
7. ekshibicjonizm – obnażanie w miejscach publicznych.
8. sex intruzyjny – w formie mobingu w pracy, propozycje seksualne.
9. sadomasochizm – w seksie zadajemy sobie ból.
10. seks z przedmiotami – masturbacja
11. pedofilia i kazirodztwo
ZABURZENIA LUDZI, KTÓRE DOZNAŁY ZACHOWAŃ EROTOMANÓW:
1. zaburzenia emocjonalne „podeptane serce”: depresja, lęk, zaburzenia obsesyjno – kompulsywne, fobia społeczna, powtarzające się zranienie, rewiktymizacja.
2. zaburzenia psychiczne: wykrzywienie obrazu rzeczywistości (brak sensu życia, wrogość do świata), zniekształcone myślenie (generalizacja, wszyscy są tacy źli)
TECHNIKI ZAPOBIEGANIA BÓLU:
1. zaprzeczenie
2. amnezja
TECHNIKI ZNIECZULANIA BÓLU:
1. przez narkotyki, alkohol
2. samookaleczenia – sznyty
3. zamachy samobójcze
TYPY NASTĘPSTW:
1. dysocjacja – odłączanie się np. od swojego ciała, które jest ranione (śmierć kliniczna).
2. ciągłe retrospekcje, wspomnienia w postaci koszmarów, snów na jawie.
3. wewnętrzny zamęt, chaos, poczucie zagubienia.
4. ogromna nieufność.
5. nienaturalnie wysoka tolerancja na ból (samookaleczenia)
6. perfekcjonizm
7. unikanie zależności, lęk przed zależnością (osaczenie, przytłoczenie), potrzeba zależności.
8. wstyd i poczucie winy.