Powstanie Listopadowe
1. Przyczyny wybuchu powstania :
- W Królestwie coraz powszechniejsze stały się naruszenia konstytucji i praw przez cara Mikołaja I oraz jego urzedników. Władca nie zwoływał sejmu , działała cenzura i tajna policja , car nie wywiązał się z obietnic powiększenia Królestwa o dawne ziemie polskie , zawiedzione zostały nadzieje na odzyskanie pełnej niepodległości - skutkiem czego był znaczny wzrost niezadowolenia Polaków
- Nastąpił rozwój tajnych organizacji konspiracyjnych min. Liberalna opozycja kaliska , Towarzystwo Przyjaciół Pożytecznej Zabawy , Związek Wolnych Polaków , Przysiężenie Podchorążych.
- Do ogranizatorów sekcji konspiracyjnych coraz częsciej zaczęły dochodzić pogłoski o wykryciu spisku przez cara.
- Zsyłki na Sybir , prześladowania za przekonania polityczne.
- Bano się że wojsko polskie zostanie skierowane do tłumienia powstań w Belgii , Francji i Grecji. Car Mikołaj I chiał wysłać tam armię , a tym samym pozbyć się jej, to doprowadziło do buntu dowódców wojskowych.
- Wzrost niezadowolenia w armii
- Idee i załozenia romantyzmu - chęć odzyskania niepodległosci nawet przy poswięceniu życia wielu osób.
2. Przebieg:
1) 29/30 listopada 1830r. Noc Listopadowa - wybuch powstania
2) 1 grudnia 1830 - spiskowcy w odpowiedzi zawiązali Towarzystwo Patriotyczne
3) 5 grudnia 1830 - ku wściekłości Chłopickiego, sejm uznał powstanie za narodowe
4) 25 stycznia 1831 - detronizacja Mikołaja I
5) początek lutego 1831 - rozpoczęła się wojna polsko-rosyjska
6) 14 luty 1831 - bitwa pod Stoczkiem i zwycięstwo wojsk polskich pod dowództwem Dwernickiego
7) 26 maj 1831 - klęska Polaków pod Ostrołęką , spowodowana zbytnim ociąganiem się z działami
8) Lipiec-Sierpień 1831 - armia rosyjska zaczyna zamykać pierścieniem obronę Warszawy
9) 6 września 1831 - zakleszczenie Warszawy od wschodu i zachodu
10) 8 września 1831 - ostateczna kapitulacja Warszawy
3. Przyczyny Upadku :
-zła , chaotyczna organizacja, brak konkretnego planu
- rozbieżność myśli politycznych Polaków i różnych grup społecznych
- brak odpowiedzialnego i zaangażowanego człowieka, który mógby przejąć dowództwo
- częste wycofywanie wojsk
- nie udało sie do powstania zaangażować chłopów
- ociąganie się z działami
- mała liczebność armii polskiej w stosunku do rosyjskiej
- zmarnowanie szansy utrzymania Rosji na prawym brzegu Wisły
4.Skutki :
- zamykanie żołnierzy w obozach odosobnienia
- wielka emigracja
- rozwiązanie polskiej armii, żołnierzy wcielono do wojsk rosyjskich
- chciano zintegrować ziemie polskie z rosyjskimi
- Era Paskiewicza - Paskiewicz uzyskał władzę w królestwie
- Królestwo musiało ponosić koszty utrzymania 100 tyś. armii rosyjskiej
- zniesienie konstytucji i zastąpienie jej statustem, likwidacja sejmu, rządu, wprowadzenie urzędników carskich na urzędy Królestwa
- budżet państwa włączono do Rosji
- ograniczenie samodzielności Rzeczypospolitej Krakowskiej
- grabienie majątków, wywożenie dzieł sztuki
- rusyfikacja - zamykano polskie szkoły, kościoły zamykano na cerkwie
rosyjski - językiem narodowym
- ostra cenzura
- likwidacja Uniwersytetu Warszawskiego i Wileńskiego
- pogorszeniu uległa sytułacja szlachty polskiej i chłopów
- car podwyższył taryfę celną na towary wywożone z Królestwa do Cesarstwa
- w 1850 rząd carski zniósł granicę celną pomiędzy Królestwem a Rosją