Polska 1956. PKWN. Rząd tymczasowy, Poznań ` 56 , Rząd jedności narodowej
POWSTANIE PKWN.
20 lipca w Moskwie podjęta została decyzja (przez Prezydium Krajowej Rady Narodowej) o utworzeniu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. W dwa dni później przez radio moskiewskie odczytano w języku polskim Manifest PKWN. Jako miejsce ogłoszenia manifestu (wydrukowanego w radzieckich drukarniach) podano Chełm Lubelski. Kierownictwo PKWN przybyło do niego kilka dni później. Przewodniczącym PKWN został Edward Osóbka-Morawski. Jego zastępcami natomiast Wanda Wasilewska i Andrzej Witos. Jednak zanim wyruszyli do Polski musieli podpisać w Moskwie szereg porozumień i układ w sprawie granic. Wyrazili w nim zgodę na linie Curzona z pozostawiwowam Grodna i Lprze po stronie radzieckiej - 27 lipca 1944 - jedynym ustępstwem ze strony Stalina było pozostawienie Polsce części Puszczy Białowieskiej. 2 sierpnia 1944b siedzibą PKWN stał się Lublin. Manifest stwierdzał, że:
a) PKWN jest legalną, tymczasową władzą wykonawczą narodu,
b) działa na podstawie konstytucji z 17 marca 1921 roku,
c) podstawą bezpieczeństwa ma być sojusz ze Związkiem Radzieckim
d) do Polski miało powrócić na zachodzie: Pomorze i Śląsk Opolski,
e) zamierzono przyłączyć Prusy Wschodnie - granica zachodnia miała się oprzeć o Odrę,
f) zapowiadano reformę rolną oraz odbudowę szkolnictwa,
POLITYKA ROLNA PKWN.
6 września 1944 PKWN wydał dekret, na mocy którego reformie rolnej podlegały majątki ziemskie:
a) będące własnością skarbu państwa,
b) będące własnością obywateli niemieckich,
c) będące własnością osób skazanych za zdradę stanu, oraz osób, które współpracowały z okupantem ze szkodą dla państwa,
d) własności, których rozmiar przekraczał 100 ha całej powierzchni lub 50 ha użytków rolnych.
Dekret określał też cele i zasady reformy:
a) utworzenie nowych samodzielnych gospodarstw dla bezrobotnych robotników,
b) gospodarstwa utworzone na podstawie dekretu nie mogły być dzielone, sprzedawane, zastawiane i wydzierżawiane.
W 1944 ziemie otrzymało 110 tysięcy chłopów - 1,4 - 2,8 ha.
Reforma spotkała się z krytyką wielu działaczy ludowych, którzy uważali, że trzeba tworzyć duże gospodarstwa chłopskie, ponieważ drobne gospodarstwa chłopskie nie będą w stanie utrzymać dotychczasowej produkcji dużych nowoczesnych majątków. Reformie rolnej towarzyszył terror - spotykano się z zabieraniem majątków nie podlegających reformie, ziemian usuwano z majątków w trybie przymusowym. Sytuacja polskiej wsi w pierwszych miesiącach wyzwolenia była bardzo ciężka. W miastach na skutek braku produktów żywnościowych wprowadzono ich ograniczenie.
POWSTANIE RZĄDU TYMCZASOWEGO RP.
31 grudnia 1944 roku na posiedzeniu KRN uchwalono powołanie Rządu Tymczasowego RP. Premierem został dotychczasowy przewodniczący PKWN, Edward Osóbka-Morawski, a wicepremierem Władysław Gomułka (PPR) i Stanisław Janusz (SL)y zostycznia 1945 Rząd Tymczasowch mstał uznany przez ZSRR, a następnie przez Jugosławię i Czechosłowację. Natomiast sprzeciwiły się Stany Zjednoczone i Anglia, które uznały rząd Tomasza Arciszewskiego w Londynie (to on zajął miejsce premiera po dymisji Mikołajczyka).
POWSTANIE TYMCZASOWEGO RZĄDU JEDNOŚCI NARODOWEJ.
Na konferencji jałtańskiej postanowiono powołać rząd polski w takim składzie, aby mógł być on uznany przez mocarstwa zachodnie, ponieważ istnienie dwóch rządów - jednego popieranego przez ZSRR i drugiego przez USA i Anglię prowadziło do konfliktów i uniemożliwiało wzięcie udziału Polaków w konferencji założycielskiej ONZ w San Francisco - kwiecień/czerwiec 1945. 21 kwietnia 1945 roku podpisany został układ o "przyjaźni, pomocy wzajemnej i współpracy powojennej między Polską a ZSRR" - wytyczał kierunek przyszłej polskiej polityki zagranicznej. W czerwcu Stanisław Mikołajczyk, Jan Stańczyk i Antoni Kołodzieja spotkali się w Moskwie z przedstawicielami Rządu Tymczasowego. Powołana komisja w składzie: Władysław Gomułka, Władysław Kiernik oraz Stanisław Szwalbe opracowała ostateczny kompromisowy tekst porozumienia w sprawie powołania rządu. 28 czerwca 1945 roku prezydent KRN powołał Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej. Premierem został E
dward Osóbka-Morawski, a wicepremierami Władysław Gomułka i Stanisław Mikołajczyk. 16 października 1945 roku w imieniu TRJN Wincenty Rzymowski (minister spraw zagranicznych) podpisał Kartę Narodów Zjednoczonych - tym samym Polska stała się jednym z założycieli ONZ.
POZNASKI CZERWIEC 1956 (Czerwiec ’56) – pierwszy w PRL strajk generalny i demonstracje uliczne z końca czerwca 1956 w Poznaniu, krwawo stłumione przez wojsko i milicję.
Strajk wybuchł rankiem 28 czerwca (w tzw. czarny czwartek) w Zakładach Przemysłu Metalowego H. Cegielski Poznań (w latach 1949–1956 noszących nazwę Zakłady im. Józefa Stalina Poznań - w skrócie ZISPO) i przerodził się w spontaniczny protest Wielkopolan przeciw totalitarnej władzy.
Stłumiony przez liczące ponad 10 tys. żołnierzy oddziały LWP i Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego pod dowództwem wywodzącego się z Armii Czerwonej generała Stanisława Popławskiego. W 2006 r. dr Łukasz Jastrząb ogłosił zweryfikowaną listę 57 zabitych i zmarłych w wyniku ran. Jego badania potwierdził w 2007 r. Instytut Pamięci Narodowej, który niesłusznie do listy Łukasza Jastrząba dodał osobę zmarłą w 1964 r.
XX ZJAZD KPZR W nocy z 24 na 25 lutego 1956 r. podczas XX Zjazdu KPZR w Moskwie (14 - 25 luty 1956 r.), na zamkniętym posiedzeniu, wygłoszony został przez Nikitę Chruszczowa tajny referat "O kulcie jednostki i jego następstwach", w którym poddał ostrej krytyce system stworzony przez Stalina i ujawnił ogrom zbrodni przez niego popełnionych. Wydarzenie to odbiło się głośnym echem w komunistycznym świecie i wywołało szok wśród społeczności.
Przyczyny strajku
Tłem do zajść było panujące powszechnie wrażenie, że w latach 50. stopa życiowa była niższa niż przed wojną. Nie było też takiego porządku (głównie w sensie prawnym), jaki był "za Niemca" (w czasie zaborów) i w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Arogancja ze strony władzy, objawiająca się niedotrzymaniem wcześniejszych umów dotyczących naliczania wynagrodzenia za nadgodziny, wymieniana jest jako jedna z głównych przyczyn. Dla przeciętnego poznaniaka, wychowanego na pruskim drylu, takie zachowanie odbierane było jako duży policzek pod jego adresem i powodowało poczucie niestabilności, a co za tym idzie strach. Środowisko robotników fabrycznych było dość zamknięte i konserwatywne, stąd człowiek pracujący w fabryce niekoniecznie musiał zorientować się, że nowa władza przyszła ze wschodu i przyniosła nieco inny szacunek dla prawa i obywatela. Stąd powszechna wśród poznaniaków opinia, że wypadki czerwcowe miały podłoże ekonomiczne i społeczne, a nie polityczne. Przeciętny poznaniak nie mówi w swoich wspomnieniach o polityce, a o niedotrzymaniu umów .