Procedura budżetowa według Traktatu Lizbońskiego
Traktat Lizboński podpisany 13 grudnia 2007 roku w Lizbonie wprowadził wiele zmian w unijnym prawodawstwie. Zmiany wprowadzono także w procedurze budżetowej. Na mocy art. 268 i 279b wprowadzono procedurę współdecyzji w odniesieniu do rocznej procedury budżetowej. Zlikwidowano podział wydatków na obligatoryjne i nieobligatoryjne a także coroczną procedurę określania maksymalnej stopy wzrostu wydatków innych niż te wynikające z Traktatu czy z aktów uchwalonych zgodnie z nim. Zamiast drugiego czytania wprowadzono postępowanie pojednawcze w sprawie budżetu. Wzmocniono również rolę Komisji Europejskiej. Jeśli negocjacje dotyczące budżetu nie przyniosą rezultatu Komisja Europejska przedstawia nowy projekt budżetu aby umożliwić dojście do porozumienia w sprawie finansów Unii Europejskiej. Traktat Lizboński, w kwestii procedury budżetowej zwiększył odpowiedzialność Parlamentu Europejskiego.
Zmianie uległ również sam przebieg procedury budżetowej. Według Traktatu Lizbońskiego każda instytucja musi przygotować i złożyć preliminarz wydatków na kolejny rok w Komisji Europejskiej do dnia 1 lipca. Następnie do 1 września Komisja dokonuje konsolidacji preliminarzy w postaci wstępnego projektu budżetu (preliminary draft budget). Razem z własną opinią dokonuje przekazania projektu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie UE. Rada musi przyjąć stanowisko w sprawie budżetu do dnia 1 października. Przekazuje je Parlamentowi Europejskiemu wraz z obszernym uzasadnieniem zajętego przez siebie stanowiska. Następnie Parlament Europejski ma 42 dni na to, żeby:
- zatwierdzić stanowisko Rady - wtedy budżet zostaje przyjęty
- nie podjąć żadnej decyzji - budżet również zostaje uznany za przyjęty
- zgłosić poprawki oraz przekazać je Radzie i Komisji Europejskiej. W przypadku zgłoszenia poprawek przez Parlament Rada może przyjąć wszystkie poprawki lub ich nie przyjąć. W drugim przypadku zwoływany jest komitet pojednawczy. W ciągu 21 dni komitet pojednawczy (składający się w 50% z przedstawicieli Parlamentu Europejskiego i w 50% z przedstawicieli Rady UE) powinien osiągnąć porozumienie w sprawie wspólnego projektu budżetu. Jeśli takie porozumienie nastąpi Parlament i Rada mają 14 dni na przyjęcie projektu. Natomiast jeśli do porozumienia nie dojdzie konieczne jest przedstawienie nowego projektu budżetu przez Komisję Europejską.
Budżet zostaje uznany za przyjęty jeśli Parlament Europejski i Rada zatwierdzą wspólny projekt lub nie podejmą żadnych decyzji. Nawet jeśli jedna z wyżej wymienionych instytucji zatwierdzi wspólny projekt a druga nie podejmie decyzji budżet także uznaje się za ostatecznie przyjęty. Jest tak także w przypadku kiedy Parlament Europejski zatwierdzi wspólny projekt a Rada go odrzuci. Parlament Europejski może, stanowiąc większością głosów wchodzących w jego skład członków i 3/5 oddanych głosów, potwierdzić wszystkie lub niektóre poprawki zgłoszone przed powołaniem komitetu pojednawczego. Jeżeli którakolwiek z poprawek Parlamentu Europejskiego nie zostanie potwierdzona, stanowisko uzgodnione w ramach komitetu pojednawczego w sprawie linii budżetowej, która jest przedmiotem tej zmiany, zostaje utrzymane. Komisja Europejska musi przedłożyć nowy projekt wspólnego budżetu jeśli: Parlament Europejski i Rada go odrzucą lub Parlament odrzuci wspólny projekt a Rada go zatwierdzi.
Ostatnim elementem procedury budżetowej jest stwierdzenie tego faktu przez Przewodniczącego Parlamentu Europejskiego. Gdy Przewodniczący PE ogłosi zakończenie procedury budżetowej, budżet uznaje się za przyjęty. Warto jednak zaznaczyć, że coroczny budżet Unii Europejskiej musi być dostosowany do wieloletnich planów finansowych zaakceptowanych przez wszystkie państwa członkowskie.