Genealogia, główne zagadnienia

GENEALOGIA

Filiacja to stosunek genealogiczny zachodzący pomiędzy kilkoma osobami które pochodzą bezpośrednio jedna od drugiej (dziadek, syn wnuk)
Koicja jest związkiem dwojga ludzi odmiennej płci zawartym dla spłodzenia i wydania na świat potomstwa. Koicja najczęściej zatem jest wynikiem małżeństwa.
Pokrewieństwo stosunek pochodzenia wynikający od wspólnego przodka.
Pokrewieństwo w linii prostej zjawia się gdy zachodzi stosunek filiacji natomiast w wypadku gdy istnieje wspólny przodek ale nie ma filiacji mamy do czynienia z pokrewieństwem w linii bocznej (stryj ciotka).
Z pokrewieństwem łączy się prawo dziedziczenia.
Jeżeli przysługuje ono najstarszemu synowi mówimy o primogeniturze, jeżeli zaś młodszemu to mówimy o sekundogeniturze.
Powinowactwo w linii prostej liczone jest jednakowo we wszystkich ustawodastwach.
Ojciec i syn są krewnymi I stopnia, II stopnia- dziadek i wnuk.
W linii bocznej liczone jest różnie, prawo rzymskie i współczesne ustawodawstwo świeckie orzekają iż stopień pokrewieństwa jest taki ile wynosi suma osób w dwóch liniach prostych aż do wspólnego przodka, nie licząc go jednak. Stąd bracia są spokrewnieni w II stopniu.
Inaczej było stopień pokrewieństwa opierający się na prawie germańskim prawo kościelne czyli kanoniczne. Prawo to oblicza stopień pokrewieństwa ustalając stopień pokrewienstwa osób należących do tego samego pokolenia ze wspólnym przodkiem.
Ten stopień jest równocześnie stopniem pokrewieństwa owych osób. Stad dwaj bracia rodzeni są krewnymi w I stopniu. Również powinowactwo stanowiło przeszkodę do zawarcia małżeństwa i obowiązywały te same zasady co przy pokrewieństwie.
Tablica descendentów albo drzewo genealogiczne jest to zestawienie osób pochodzących od jednej i tej samej pary małżeńskiej lub od jednego i tego samego męskiego protoplasty.
Tablice takie których opracowanie wymaga dużego nakładu pracy nie przestawiają większości korzyści naukowej.
Wyciąg z tablicy descendentów czyli rodowodów są to tablice obejmujące potomstwo męskie i żeńskie w obrębie tylko nazwiska. Czasem buduje się rodowody uproszczone głownie dla celów szkoleniowych.
Tablica ascendentów, czyli wywody przodków są zestawieniami osób od których dana jednostka tzw probant pochodzi zarówno po mieczu jak i po kądzieli Służą do udowodnienia praw spadkowych dawniej zaś do uzyskiwania różnych godności, kiedy wymagano wykazania się szlachectwem od 4 do 32 przodków.
Każde miejsce w wywodzie genealogicznym otrzymuje swoja numeracje (quartiers)
Probant zazwyczaj ma 1 jego ojciec 2 matka 3 itp. W ten sposób liczby parzyste odnoszą się zawsze do mężczyzn a nieparzyste do kobiet.
Probant urodzony w 1967 powinien mieć rodziców urodzonych około 1937
W drugim pokoleniu 4 przodków urodzonych w 1907
W trzecim pokoleniu 8 przodków urodzonych w 1877
W 15 pokoleniu 32768 urodzonych w 1517
W 32 pokoleniu 4295007296 urodzonych 1007
Dochodzimy do absurdu gdyż zaludnienie Polski w tym czasie wynosiło niespełna 1 200 000 ludzi.
Koryguje to zjawisko ubytek przodków wynikający z faktu zawierania małżeństwa pomiędzy krewnymi. Jeżeli małżeństwo ma wspólnego dziada to już w 4 pokoleniu ich potomkowie zamiast 16 osób będą mieli tylko 12 osób.
Genealogia posługuje się w krytyce źródeł tymi samymi metodami co inne badania historyczne.


O stopniu wiarygodności źródeł genealogicznych decydują następujące zasady:
1. im źródło jest bliższe chronologicznie i geograficznie podawanych faktów, tym jest pewniejsze.
2. źródła urzędowe w zasadzie mają pierwszeństwo przed innymi
3. źródła nieświadome swych celów genealogicznych mają przewagę nad źródłami powstałymi w celach genealogicznych.

Nierzadko zachodzi konieczność ustalenia ojcostwa prawnego i rzeczywistego co łatwo może prowadzic historyka do tworzenia sensacji nawet do skandalu.
Datę urodzenia ustalamy na podstawie metryki chrztu.
Metryki zaczęto spisywac po soborze trydenckim i zachowały się stosunkowo nieliczne.
Dopiero nadanie im urzędowego charakteru akt stanu cywilnego przez władze zaborcze zdecydowało o ich systematyczności w prowadzeniu i starannym przechowywaniu.
Datę śmierci ustalamy na podstawie metryki pogrzebu, który następował w ciągu tego samego drugiego lub trzeciego dnia po zgonie w wypadku chłopa lub mieszczan; czwartego- duchowni; nawet miesiąc szlachta.
Datę ślubu ustalamy za pomocą metryki ślubu. Jeżeli brak jej pomocą mogą słuzyc daty umów przedślubnych. Inną pomocą jest data urodzenia pierwszego dziecka ale trzeba brac pod uwage wiek sprawny do płodzenia potomstwa gdyż prawo kanoniczne dopuszczało małżeństwo po 14 roku życia mężczyzny i 12 roku życia kobiety.
Hipotetycznie ustalenia faktów genealogicznych kontrolujemy zasadami. Przewidują one iż na jedno stulecie liczy siię przeciętnie po 3 pokolenia (wiek pokolenia 30-35 lat)
Poczęcie dziecka na 28-42 tygodnie przed urodzeniem
Dwa połogi matki dzieli co najmniej 10 miesięcy
Możliwość rodzenia do 55 roku życia
Bibliografia
Szymański J, Nauki pomocnicze historii,