Konfiguracja karty dźwiękowej pod zestaw 5.1

SRS AudioSandbox w praktyce
by Miłosz Klemens

Czyli:

- jak własnym sumptem, niewielkim kosztem zmontować sobie całkiem niezły zestaw 5.1
- jak podpiąć to wszystko do komputera
- jak cieszyć się wzbogaconym dźwiękiem stereofonicznym w jakości Dolby Surround 5.1


Zważywszy na bardzo liczne negatywne komentarze użytkowników, którzy nie bardzo potrafią wykorzystać możliwości tego ciekawego narzędzia postanowiłem przygotować krótki manual n.,t. konfiguracji i możliwości wykorzystania bardzo dobrego - moim zdaniem software`owego procesora dźwiękowego SRS Audio Sandbox.

Zanim zaczniemy go instalować najpierw należałoby się zastanowić jakie możliwości ma nasz komputer i do czego właściwie (z perspektywy poprawienia jakości dźwięku oczywiście) moglibyśmy go wykorzystać

Na wszelki wypadek zaznaczam, że jestem amatorem, na co dzień nie zajmuje się obróbką dźwięku, a gdyby przyszło mi stanąć przy konsoli i stworzyć coś wielkiego raczej nie miałbym tutaj zbytniego pola do popisu (co oczywiście nie oznacza, że co –nieco na ten temat miałem okazję się już nauczyć). Tekst ten jest raczej „podsumowaniem” moich doświadczeń z zakresu zabawy z dźwiękiem i czymś rodzaju chęci podzielenia się nimi zwłaszcza z tymi, którzy na co dzień lubią posłuchać muzyki w dobrej jakości i nie zawsze stać ich na markowy sprzęt za kilka tyś zł. Dlatego też z góry zaznaczam, że ten tekst raczej nie powinien być traktowany w kategoriach specjalistycznego artykułu w danej dziedzinie.

Zastosowanie SRS Audio Sandbox może być różnorakie. Przede wszystkim możemy go wykorzystać do wzbogacenia dźwięku sygnału głośników naszego notebooka, nadać im bardziej wyraziste brzmienie i nieco wzmocnić ich sygnał, sprawiają, że muzyka będzie przyjemniejsza i o wiele bardziej wyrazista.

Inną możliwością jego zastosowania, która doskonale sprawdza się w praktyce jest podniesienie jakości dźwięku w salach konferencyjnych i projekcyjnych, gdzie odbywają się prezentacje VIDEO poprzez projektor podpięty do komputera przenośnego. Nieco niżej znajdzie się również moja własna koncepcja organizowania tego rodzaju projekcji z dźwiękiem stereofonicznym którego sygnał może być przetworzony na 5.1 (5 głośników + Subwoofer) , co może znaleźć zastosowanie w niewielkich salach projekcyjnych i nie posiadających tradycyjnych projektorów, często dość ubogich w środki finansowe kinowych klubach dyskusyjnych.

Na pewno bardzo zadowoleni z takiego rozwiązania będą również posiadacze zestawów głośnikowych 5.1, bowiem konwerter ten nie tylko „wzbogaca dźwięk” i podkreśla jego jakość, ale również, co chyba jest jego najbardziej wyrazistą cecha konwertuje w bardzo skuteczny sposób sygnał stereofoniczny na sygnał Dolby 5.1 (innymi słowy pełni role „procesora”, który przetwarza dźwięk w dwukanałowym formacie STEREO na sygnał 6 kanałowy 5.1) i trzeba przyznać, że wychodzi mu to całkiem nieźle.

Niestety oryginalny tego rodzaju rozwiązanie na pierwszy rzut oka bywa bardzo kosztowne, ponieważ ceny markowych amplitunerów Dolby Surround Kenwooda, czy DENONA nadal nie schodzą poniżej kilku tysięcy, dlatego poniżej dowiecie się również (tak jak już wcześniej wspomniałem) jak niewielkim kosztem przerobić domowy komputer i „marketowy” zestaw kina domowego w tego rodzaju urządzenie.

Bez wątpienia zasadniczą cecha SRS`a jest fakt, iż działa jako sterownik karty dźwiękowej, dlatego też, w odróżnieniu od tradycyjnych, wbudowanych w programy equalizerów działa niezależnie od programu/odtwarzacza jako proces systemowy.

Zastosowanie może być różnorakie. Przede wszystkim można go wykorzystać do podniesienia jakości dźwięku z głośników w naszym laptopie, lub jeśli jakość muzyki w głośniczkach naszego PC, z racji ich słabej mocy jest niezadowalająca. Ujmę to tak! W moim odczuciu jest dla tradycyjnej muzyki czymś w rodzaju „bukietu odpowiednich przypraw” do nie doprawionego i pozbawionego odpowiedniego smaku dania. Biorąc pod uwagę fakt, iż podzespoły SRS montowane są w drogich telewizorach LED, amplitunerach i zestawach kina domowego, może zatem tym, których portfele nie są wypchane nadbywającą gotówką dać namiastkę luksusu zapoznania się ze z nowym standardem dźwięku, nadal większości użytkowników znanym jak dotąd tylko z kin i drogich salonów takich firm jak SONY, Kenwood, czy JVC.

„Zabaweczka” SRS`a na pewno spodoba się również rasowym graczom, którzy lubią podnosić realizm swoich ulubionych gier bowiem tak jak już wcześniej wspomniano działa jako proces systemowy. Sprawia, że dźwięk staje się głębszy, bardziej wyrazisty przestrzenny i daje wrażenie trójwymiarowości. W odróżnieniu jednak od takich urządzeń jak Cubale zasadniczą jednak jego cechą jest prostota, intuicyjny interfejs, uniwersalność i przede wszystkim łatwość obsługi.


Jak własnym sumptem i niewielkim kosztem skonfigurować i zmontować komputerowy zestaw 5.1?

O ile podpięcie kina domowego sprowadza się do wpięciu we właściwe otworki kilku kabelków, o tyle podpięcie i WŁAŚCIWE SKONFIGUROWANIE komputerowego zestawu głośników Surround może się już okazać nieco bardziej problematyczne. Zwłaszcza, gdy nasz komputer wyposażony jest w kartę nie o sześciu gniazdkach, ale w trzy (co nota bene dotyczy większości komputerów przenośnych).

Porządne głośniki ze wzmacniaczem 5.1 to koszt rzędu ok. 400-500 zł. Nie jest to zatem zbyt duży wydatek w porównaniu z oryginalnym, markowym amplitunerem JVC, Technicsa, czy Kenwooda. Z drugiej strony jako zestaw tego rodzaju głośników, dających namiastkę luksusu może nam posłużyć zwykły zestaw kina domowego za 200-300 zł. Ważna natomiast jest karta dźwiękowa. Dostępne na rynku karty wyposażone są już w odpowiednie złącza (zdjęcie poniżej), jednak co zrobić w przypadku laptopa, kiedy nasz komputer, podpięty do projektora wyposażony jest w trzy wyjścia, a chcielibyśmy naszym współpracownikom (lub też uczestnikom naszego niewielkiego DKF`u) zafundować dźwięk w formacie 5.1.

W przypadku standardowo montowanych kart Realteka możemy się w tym celu posłużyć specjalnym sterownikiem dołączonym do karty z chipsetem C-Media AC97. Karta ta bowiem posiada bardzo ciekawą opcję umożliwiającą nadanie poszczególnym gniazdom określonej funkcji.

Standardowo gniazda w tego rodzaju karcie to Microphone (mikrofon), Speakers (głośniki), wejście liniowe (line-IN) i wyjście liniowe (line-OUT). Na czym polega różnica pomiędzy standardowym gniazdem głośnikowym, a wejściem liniowym? Przede wszystkim wejście liniowe przystosowane jest do urządzeń, w których płynie minimalne napięcie, a więc: zewnętrzne urządzenie miksujące, organy, czy też inne źródło dźwięku, które przekazuje do wejścia liniowego sygnał audio o określonym natężeniu. Wyjście audio pełni tą samą rolę, jednak w odwrotną stronę. Gniazdko na mikrofon przystosowane jest do podłączania urządzeń które wymagają zewnętrznego zasilania, pobierając z nich sygnał, zaś wyjście głośnikowe ten sygnał do tego rodzaju urządzeń wysyła. Dlatego też należy pamiętać, aby w miarę możliwości nie podłączać urządzeń zasilanych do gniazda na mikrofon. Wprawdzie przy krótkotrwałym podłączeniu nic się nie stanie, jednak na dłuższą metę może to doprowadzić do spalenia się gniazdka naszej karty.

Większość komputerów przenośnych wyposażona jest w trzy wejścia/wyjścia, jednak to nie oznacza, że nie można w ten wykorzystać sygnału dźwiękowego z komputera do odtwarzania prezentacji lub filmów 5.1. W przypadku montowanej w większości laptopów karty dźwiękowej opartej o chipset Realteka C-Media AC97 istnieje możliwość przypisania bowiem poszczególnym portom określonych funkcji. Innymi słowy wejście mikrofonowe może pełnić rolę gniazda sygnału Ls/RS (Lef Surround/Wright Surround), zaś wejście liniowe może być odpowiedzialne za sygnał Center/Subwoofer.

W tym celu należy w panelu sterowania, wybrać opcję CMI Audio device i w opcji „MIXER” przełączyć sygnał ze standardowego 2 głośnikowego/Mic/Line-In na 4 głośnikowy quadro (L-R / Ls-Rs / Mic) lub 6 głośnikowy surround 5.1 (L-R / Ls-Rs / C/Sub). Widać to na obrazku poniżej.

Kiedy właściwe role przypisane są już właściwym portom należy podpiąć zestaw do wzmacniacza kabelkami Jack Stereo – Jack Stereo, pamiętając i mając na uwadze kolejność i poszczególne role portów:

Komputer Wzmacniacz
(karta audio) (wejścia audio)

[o] Speakers (L/R) ----------- [o] L/R
[o] Line IN ----------------- [o] Ls/Rs
[o] Line OUT / ---------- [o] C/Sub
[o] Ls/Rs ----/ /
[o] Center/Sub ---/

Strzałeczki oznaczają kabelki z końcówką Jack


Kolejna kwestia to podpięcie (i oczywiście właściwe rozstawienie) głośników (centralny za monitorem, lewy z lewej, prawy z prawej, a Ls/Rs za nami). Głośniki podpinamy do wzmacniacza przeważnie przy pomocy kabla CHINCH. W miarę możliwości raczej nie należy regulować głośności poszczególnych głośników, a raczej ustawić wartości domyślne. Z biegiem czasu sami zauważymy, czy poszczególne głośniczki wymagają zwiększenia siły głosu, czy też nie.

Kolejnym krokiem powinno być przełączenie w „Panelu Sterowania” we „Właściwościach Urządzeń Audio”, w opcjach „Zaawansowane” na „5.1 speakers” (zdjęcie powyżej). To umożliwi nam zwiększanie lub zwiększanie głośności poszczególnych głośników. Zazwyczaj umożliwiają to równie sterowniki karty dźwiękowej, jednak najczęściej najlepiej ustawić wartości domyślne i z biegiem czasu „skorygować” głośność odpowiednich głośników.

Teraz zestaw naszego komputerowego „kina domowego” jest już (a przynajmniej powinien być) gotowy do użycia. Teraz należałoby sprawdzić, czy poszczególne głośniki podpięte są do właściwych portów. W tym celu należy „odpalić” dowolną piosenkę i jeśli wszystkie głośniki działają prawidłowo w panelu sterowania zmniejszać/zwiększać głośność każdego z nich. W ten sposób, przesuwając wirtualnym „indykatorem” (potencjometrem, wskaźnikiem głośności) dowiemy się, czy właściwy głośnik wpięty jest do właściwego gniazda, co pozwoli nam wyeliminować błąd w podłączeniu naszej aparatury audio. Sprawdzić poszczególne głośniki można również w panelu sterowania, w opcjach CMI Audio Config klikając na poszczególne głośniki (fot. 1)

Innymi słowy jeśli wszystko pójdzie po naszej myśli nasz komputer przygotowany jest już właściwie do odtwarzania filmów Dolby Surround.


Czy to już Dolby Surround?

No właśnie. Jest już przygotowany. To jednak nie oznacza, że każdy film audio pójdzie właśnie w takiej jakości. I to jest chyba jeden z najczęstszych błędów w rozumowaniu „domorosłych” amatorów 5.1. Przede wszystkim należy wziąć pod uwagę, iż nie każdy film, czy też płyta audio zakodowane są w formacie sześciokanałowym. W przypadku oryginalnych płyt CD/DVD/Audio CD, czy też nowoczesnych dysków Blue-Ray, jakie możemy już coraz częściej znaleźć w wypożyczalniach jest to już niemalże standard, jednak większość tego, co dostępne jest w Internecie nadal stanowią pliki w formacie stereo.

Tutaj z pomocą może nam przyjść All-Player, dostępny na stronie www.allplayer.pl, który nie wdając się w szczegóły pomoże nam po wysłaniu SMS`a rejestracyjnego zainstalować wszystkie, niezbędne kodeki. Do najbardziej popularnych należą przede wszystkim AAC (czterokanałowy), AAC+ i AC3 (Dolby Digital) i należy pamiętać, że tylko takie formaty (w odróżnieniu np. od DivX`a, czy MP3 umożliwiają nam poprawne odtwarzanie dźwięku na kilku kanałach na naszej „aparaturze”). I tutaj właśnie pojawia się problem. Bo co jeśli chcielibyśmy wykorzystać naszą aparaturę do coraz bardziej przestarzałego (chociaż nadal jeszcze bardzo popularnego standardu STEREO).

I tutaj właśnie z pomocą przychodzi nam SRS Audio SandBox!