Okupacja niemiecka w czasie II wojny światowej

1.IX.1939r. Hitler podjął decyzję włączenia Wolnego Miasta Gdańska do Rzeszy. Natomiast ziemie II Rzeczypospolitej zamierzał podzielić w następujący sposób:
· Pomorze Gdańskie, Wielkopolskę, zachodnią i północną część Mazowsza, Śląsk z Katowicami, zachodnią część okręgu Łódzkiego z Łodzią i Suwałki – zamierzał wcielić do Rzeszy
· z pozostałych ziem zamierzał utworzyć Generalne Gubernatorstwo podzielone na cztery dystrykty: Krakowski, Radomski, Lubelski i Warszawski
Hitlerowcy dążyli do pełnego wyniszczenia narodu polskiego. Celu tego nie mogli zrealizować natychmiast ze względu występujące w okresie wojny silne zapotrzebowanie na siłę roboczą.
Na ziemiach wcielonych do Rzeszy okupant zlikwidował całkowicie szkolnictwo polskie i wszystkie instytucje naukowe. W Generalnym Gubernatorstwie ograniczono szkolnictwo do podstawowego i zawodowego. Od samego początku okupacji działały obozy koncentracyjne jako ośrodki masowej zagłady i wyzysku ludności. Polaków wywożono najpierw do obozów położonych w głębi Rzeszy jak Dachau czy Buchenwald. Już we wrześniu 1939r. Utworzono obóz w Sztutowie koło Elbląga, w czerwcu 1940r. w Oświęcimiu a następnie m.in. na Majdanku, w Chełmie, Sobiboże, Bełżcu. W obozach ginęły setki tysięcy ludzi. Wiele osób zmarło z wycieńczenia. Ludność polska żyła pod ciągłą grozą represji do utraty życia włącznie.
Szczególnie ostrej dyskryminacji okupanci poddali osoby pochodzenia żydowskiego. Majątek ludności żydowskiej skonfiskowano a Żydów skoncentrowano w specjalnych gettach lub obozach, skąd doprowadzano ich do pracy. Otrzymywali oni głodowe racje żywnościowe. Wszelkie próby niesienia pomocy były surowo karane, za ukrywanie Żyda groziła kara śmierci.
Wielkiego rozgłosu nabrała spraw podstępnego aresztowania i osadzenia w obozach koncentracyjnych 144 profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie i 20 z Akademii Górniczej. Na skutek protestów zagranicznych 8.II.1940r. 102 starszych profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego uwolniono. Młodszych pracowników przewieziono do obozu w Dachau. Wielu z nich straciło zdrowie i życie.
Każda próba oporu pociągała za sobą surowe represje. Przedstawiciele dawnej, zamieszkującej te ziemie mniejszości niemieckiej często pełnili funkcje donosicieli. Zajęli oni ważne stanowisko w aparacie partyjnym, państwowym i gospodarczym III Rzeszy. Znając dobrze ludność polską załatwiali niejednokrotnie osobiste porachunki wobec swoich dawnych sąsiadów i współobywateli.
W Polsce szalał terror hitlerowski. W latach 1939-1943 podjęto szeroką akcję wysiedlania ludności polskiej. Do końca 1942r. do Generalnego Gubernatorstwa skierowano 365 tys. osób, na roboty do Rzeszy 193 tys. osób, na zniemczenie przeznaczono 28 tys. Z ziem wcielonych do Rzeszy usunięto łącznie 860 tys. osób. Do chwili uderzenia na ZSRR w roku 1941 wysiedlono około połowę tej liczby. Później wysiedlenia malały a od roku 1943 stopniowo zanikały. Wzrastała natomiast liczba rugów przeprowadzanych w Generalnym Gubernatorstwie. Rugi te objęły ok. 280 tys. osób, nasilenie ich przypadło na lata 1941-1942.
Oblicza się, że liczba wysiedlonych i wyrugowanych w Polsce objęła ponad 1150 tys. osób. Rodziny wysiedlone traciły cały dobytek. Najczęściej miały one opuszczać swoje mieszkania w ciągu 10 min., przy czym policja grabiła kosztowności.
W miastach przeprowadzano często łapanki uliczne a schwytane tą drogą osoby segregowano przeznaczając grupy na rozstrzelanie, do obozów lub na wywóz do pracy w Rzeszy. W grudniu 1942r. w Rzeszy pracowało już 940 tys. przymusowo wywiezionych tam Polaków.
Rosła liczba obozów koncentracyjnych i uwięzionych w nich osób. W latach 1941-1942 powstało 50 różnych obozów. Część z nich była ośrodkami zagłady ludności, niektóre realizowały ten plan powolnie, za pomocą głodzenia, nadludzkiego szykanowania i przemęczania pracą fizyczną; inne, jako tzw. obozy masowej zagłady, realizowały ten cel za pomocą specjalnie zbudowanych komór gazowych i krematoriów.
W marcu 1942r. hitlerowcy podjęli akcję tzw. ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej, tj. likwidacji Żydów zamkniętych w gettach. Latem tego roku rozpoczęli likwidację getta warszawskiego, część osób zamordowano na miejscu, część wywieziono do obozów Treblince, na Majdanku i innych. W krótkim czasie okupanci zamordowali około 300 tys. osób. Ostateczna likwidacja getta warszawskiego nastąpiła wiosną 1943r. Część ludności kierowana przez Żydowską Organizację Bojową (ŻOB) podjęła 19.IV.1943r. zbrojny opór, który został krwawo stłumiony przez SS. W okresie tym hitlerowcy zlikwidowali również getta w innych miastach. Podobnie jak w Warszawie, w Białymstoku Żydzi zorganizowali powstanie. Żydów wywożono do obozów gdzie ulegali masowej eksterminacji.
Zbrodnie ludobójstwa wykonywano na rozkaz i usprawiedliwiano rozkazem. Na pierwszy plan poszła ludność żydowska. Wkrótce stare metody uśmiercania okazały się zbyt powolne i zastosowano masowe duszenie gazem Cyklon „B”.
Masowa eksterminacja Żydów była jednym z ogniw w realizacji podjętego przez przywódców III Rzeszy tzw. Generalnego Planu Rozwiązania Kwestii Wschodniej. Plan przewidywał m.in. wysiedlenie 80-85% ludności polskiej. Realizację planu zakładano na dłuższy czas. Warunkiem jego realizacji było rozbicie Związku Radzieckiego, na którego ziemie miano wysiedlić Polaków. Klęska armii hitlerowskich pod Stalingradem na przełomie lat 1942/1943 stanowiła moment przełomowy nie tylko na froncie, ale również w realizacji planu biologicznego zniszczenia narodu polskiego. Realizacja planów uległa zawieszeniu.
Widząc postępujące wojska radzieckie na zachód, oddziały hitlerowskie zaczęły wpadać w panikę. Widząc to społeczeństwo Warszawy postanowiło „powstać”. Ostateczna decyzja o podjęciu wali zapadła 31 lipca. Atak nastąpił w dniu 1.VIII.1944r. o godz. 1700. Wzięło w nim udział około 2500 nieźle uzbrojonych powstańców, pozostałe oddziały były słabo lub wcale nie uzbrojone. Broń zdobywano na wrogu. Mimo zaciętych walk i początkowych sukcesów po 63 dniach walki zdecydowano się na kapitulację. Ludność, która przeżyła została zmuszona do opuszczenia miasta, które zgodnie z rozkazami Hitlera, usiłowano całkowicie zburzyć. Do chwili jego wyzwolenia zniszczono około 80% zabudowy stolicy. Powstanie odbiło się głośnym echem w kraju i zagranicą. Bohaterstwo powstańców i cierpienia ludności cywilnej spotkały się z pełnym uznaniem i współczuciem w świecie. Bestialstwo hitlerowców zostało powszechnie potępione.
W wyniku okupacji niemieckiej straciło życie ok. 6mln obywateli polskich – Polaków i Żydów, setki tysięcy utraciło zdrowie i mienie.