Czy współczesna rodzina przeżywa kryzys?
Czy współczesna rodzina przeżywa kryzys?
Wszyscy ludzie wiedzą, że rodzina jest jedną z najstarszych i najważniejszych wartości w życiu człowieka. Już w starożytności zdawano sobie sprawę z faktu, jak wielką rolę odgrywa w naszym życiu, o czym świadczy np. stworzenie historii o bogini Hestii, opiekunce ogniska domowego, ku czci której odprawiano obrzędy religijne i modlono się. Dlatego, też to właśnie rodzina bardzo często stawiana jest przez człowieka na pierwszym miejscu w hierarchii wartości.
Według mnie współczesna rodzina przeżywa problemy, aczkolwiek nie jestem pewna, czy można je nazywać kryzysem, ponieważ nie uważam, że tej grupie grozi zachwianie pozycji. Są to m.in.:
• Zmniejszenie się liczby zawieranych małżeństw. Zjawisko to zaczęło być szerzej zauważalne już na początku lat 90 XX wieku, ponieważ po 1989 roku zaczęły się zmiany demograficzne w Polsce. Nastąpiło uwidocznienie zróżnicowania się sytuacji materialnej rodzin, wzrosło bezrobocie, przez co pogorszyła się sytuacja materialna przede wszystkim ludzi niewykształconych, rodzin wielodzietnych. Zaczęto z powodów materialnych zawierać małżeństwa w późniejszym wieku. Wśród klasy średniej pojawił się pewnego rodzaju lęk przed ubóstwem, przed życiem na niższym poziomie. Rozwijał się model rodziny nuklearnej, który przyszedł do Polski ze Stanów Zjednoczonych. Liczba zawieranych małżeństw zmniejsza się również z powodu szerzącego się konkubinatu, uważanego za model związku XXI wieku. Ludzie niekiedy przez kilka lat razem żyją bez zobowiązań, zanim zdecydują się na zawarcie małżeństwa. Średni wiek w jakim w Polsce zawierane są małżeństwa mieści się w przedziale 25-29 lat.
• Zwiększająca się liczba rozwodów w przeciągu ostatniej dekady. Ja jednak zauważam w tym fakcie wiele plusów. Zgadzam się z przekonaniem, że rozwód źle wpływa na psychikę dzieci, iż w wielu przypadkach jest częściowo spowodowany nieodpowiedzialnością ze strony jednego lub obydwu małżonków, aczkolwiek uważam, że niesie z sobą wiele dobrego. W przypadku, gdy dwoje ludzi zawarło małżeństwo, lecz ich miłość wygasła, jedna ze stron dopuściła się zdrady lub doszło do trwałego konfliktu między nimi, którego nie potrafili w żaden sposób rozwiązać, to rozwód jest najlepszym rozwiązaniem. Lepiej jest przecież zakończyć związek niż „ciągnąć go” ze względu na dobro dzieci czy lęku przed samotnością.
• Zanikanie zjawiska rodzin wielodzietnych. Kiedyś istniało przekonanie, że im więcej dzieci się ma, tym ma się większe szczęście. Wielu współczesnym małżeństwom do pełni szczęścia wystarczy posiadanie jednego potomka. Można zauważyć wiele plusów płynących z tego przekonania: rodzina może pozwolić sobie na życie na wyższym poziomie, poświęcić całą swoją uwagę na wychowaniu jednego dziecka, a także zadbać o swoje szczęście, np. znajdując czas na dokształcanie się.
Aczkolwiek rodzina nie może opierać się tylko na zaspokajaniu potrzeb materialnych. Obecnie właśnie robienie kariery przez rodziców przyczynia się do zaniedbania opieki nad dziećmi. Przez to młodzi ludzie czują się osamotnieni, są zamknięci w sobie lub wręcz przeciwnie imprezują, chodzą na wagary, spożywają alkohol lub biorą różne używki.
• Bieda. Problemy finansowe spowodowane kryzysem finansowym mają wpływ na życie całej rodziny, ponieważ w przypadku, gdy ta grupa społeczna nie zaspokaja potrzeb materialnych, może dochodzić do różnych negatywnych zjawisk, a nawet patologii. W przypadku tego rodzaju trudności członkowie rodziny zaczynają się oddalać od siebie lub spędzają mniej czasu wspólnie. Może dochodzić wtedy do różnych negatywnych zjawisk: przestępstw, przemocy, uzależnień.
• Nadużywanie alkoholu. Problem ten pojawił się już w starożytności, aczkolwiek pojęcie alkoholizmu wprowadził Magnus Huss w 1849 roku. Ten rodzaj uzależnienia prowadzi do poważnych problemów, począwszy od problemów finansowych, rozpadu związku, rodziny, która nie chce patrzyć, jak ich bliski „idzie na dno” do śmierci z powodu przedawkowania. Osoba będąca pod wpływem alkoholu może doprowadzić również do wypadku, szczególnie dużo odnotowanych jest na terenie Polski wypadków spowodowanych nietrzeźwością kierującego pojazdem. Tak więc nie tylko niszczy życie uzależnionego, jego rodziny, lecz również całkiem obcych ludzi i ich bliskich.
• Nadużywanie narkotyków i innych substancji psychotropowych . Wszyscy ludzie wiedzą, że narkotyki mają najbardziej niebezpieczne działanie ze wszystkich dostępnych używek. Są drogie, nie trudno dostępne, a uzależniają już po wzięciu pierwszy raz. Ich branie ma skutki podobne jak alkoholizm, może doprowadzać do rozpadu rodziny, bankructwa, przestępstwa czy nawet do śmierci.
• Przemoc. Każdego tygodnia, a czasami nawet dnia można usłyszeć lub przeczytać o tym, jak mąż znęcał się nad żoną lub miała miejsce jakaś bijatyka na ulicy czy w szkole. Obecnie przemoc dzieli się na dwa podstawowe rodzaje: przemoc fizyczną i przemoc psychiczną. Obydwie mają bardzo negatywny wpływ na życie całej rodziny, zaburzają jej funkcjonowanie. Jest bardzo dużo skutków tego problemu, a najważniejsze z nich to: zaburzenia rozwoju u dzieci, stres, różnego rodzaju fobie.
Rodzina od zawsze była uważana za jedną z najważniejszych wartości w życiu człowieka i według mnie nic nie wskazuje, że w przyszłości utraci ona swoją miejsce. Dzięki różnym programom instytucji publicznych, państwowych i kulturalnych, wolontariuszom szerzone są idee mające na celu umocnienie pozycji rodziny w społeczeństwie. Przygotowywane ustawy mają na celu wspieranie potrzebujących, zapobieganie negatywnym zjawiskom, takim jak alkoholizm, narkomania. Zwiększają się nakłady finansowe na kulturę, pomoc społeczną i utrzymanie służby zdrowia.
Dlatego też stawiam tezę: „ W obecnym czasie rodzina nie przeżywa kryzysu, lecz zmaga się z wieloma trudnościami”.