Psychologia uzależnień - narkomania

NARKOMANIA ? potoczne określenie odnoszące się do uzależnienia od substancji chemicznych wpływających na czynność mózgu.
Narkomania charakteryzuje się:
? Tzw. Głodem narkotycznym
? Przymusem zażywania środków odurzających
? Chęcią zdobycia narkotyku za wszelką cenę i wszystkimi możliwymi sposobami.

W zależności od stosowanego środka uzależniającego stosuje się podział na:
? Morfinizm ? uzależnienie od zażywania morfiny
? Kokainizm ? uzależnienie od zażywania kokainy
? Heroinizm ? uzależnienie od zażywania heroiny
? Uzależnienie od wziewnych środków odużających

Narkotyk to potoczne określenie części substancji psychoaktywnych. Najczęściej narkotykami nazywa się:
? Substancje, których przyjmowanie powoduje po pewnym czasie uzależnienie fizyczne: opiaty i opoidy np.: morfina, heroina, fentonym oraz alkohol etylowy
? Wszystkie substancje psychotropowe, które aktualnie są nielegalne (tzw.: policyjna definicja narkomani)
? Substancje przyjmowane przez niektóre grupy społeczne w celu czasowej zmiany nastroju, przy czym nie są to substancje powszechnie akceptowane w społeczeństwie.

Często narkotyki dzieli się na twarde i miękkie. Jako twarde najczęściej określa się te, których używanie prowadzi do silnego uzależnienia, zwłaszcza, kiedy jest połączone z poważnymi następstwami zdrowotnymi. Za miękkie uznaje się te, które uzależniają w mniejszym stopniu. Do narkotyków twardych najczęściej zalicza się: kokainę, amfetaminy, opoidy jak heroina i morfina. Do miękkich najczęściej marihuanę i haszysz.
Opis:
? Opiaty ? substancje z grupy opium, zawierają alkaloidy morfiny i kodeiny. Są silnym narkotycznym środkiem przeciwbólowym. Najciężej uzależniają opiaty (morfina, heroina, polski kompot! Opiaty redukują ból, znoszą konieczność zaspokajania potrzeb i tych fizjologicznych (np.nie chce się jeść) i tych wyższego rzędu - psychicznych. Po nich świat wydaje się lepszy, działają tonizująco. Najczęściej sięgają po nie dzieciaki, które mają niezaspokojone potrzeby wyższego rzędu, czyli miłości, akceptacji, przynależności itp.
? Konopie indyjskie ? pozyskuje się je z roślin Cannabis sativa. Pozyskuje się marihuanę, haszysz. Powodują stany euforii i intensyfikują doznania. Marihuanę otrzymuje się zbierając szczytowe części kwiatowe i owoconośne konopi, liście. Haszysz otrzymywany jest z żywicy krzewu konopi indyjskich. Zagęszczany jest substancją wiążącą - wosk, henna, klej. Marihuana i haszysz zawierają kilkadziesiąt aktywnych biologicznie substancji, z których najważniejszymi są tetrahydrokanabinole (THC). Działanie: marihuana i haszysz zawierają kilkadziesiąt aktywnych biologicznie substancji. Ich stężenie w marihuanie wynosi ok. 15%, a w haszyszu ok. 40%. Podczas palenia preparatów konopi ich aktywne składniki docierają łatwo i szybko przez drogi oddechowe do krwiobiegu, a następnie z krwią do mózgu. Formy przyjmowania: Palenie na ogół w formie: papierosów lub jako dodatek do zwykłego papierosa jointów (skrętów) w fajce, fifce, rurce. Marihuana może być parzona jak herbata lub dodawana do jedzenia lub np. piwa. Haszysz najczęściej pali się zmieszany z tytoniem w formie papierosów, skrętów lub czysty w specjalnych fajkach.
? Kokaina ? alkaloid pozyskiwany z erytroksyny koka, podawany przez śluzówki lub dożylnie. Ludzie ją wziewają, wcierają w dziąsła, w narządy rodne - stąd ich błony śluzowe często ulegają procesom zapalnym. Odmianą, którą się pali, jest mocniejszy i szybciej działa jest crack. Kokaina ma działanie halucynogenne. Po niej ludziom wydaje się, że są genialni i mają niesamowite możliwości. Kokaina nie pobudza zdolności twórczych, ale człowiek odnosi takie wrażenie. Przy tym działa bardzo krótko - zaledwie parę minut.
? Amfetamina ? powoduje uzależnienie psychiczne i fizyczne. Podawany jest przez śluzówki i dożylnie. Amfetaminy to cała grupa środków psychostymulujących pochodnych fenylopropylanu. Środki te, w odróżnieniu od kokainy powodują długotrwałe pobudzenie.Metamfetamina względem chemicznym jest podobna do amfetaminy; różni się od niej tylko obecnością grupy N-metylowej. Jej pobudzające działanie, jest znacznie silniejsze niż amfetaminy, a efekty euforyzujące są podobne do kokainy, ale utrzymują się dłużej. Formy występowania i sposoby przyjmowania:
Amfetamina i metamfetamina stosowane są drogą pokarmową, dożylnie, palone, wdychane przez nos. Zależnie od drogi przyjęcia ich działanie wykazuje pewne różnice. Na przykład przy podaniu dożylnym lub paleniu w ciągu 5 -15 sekund występuje krótkotrwały okres niezwykle intensywnej euforii. Podanie doustne i donosowe wywołuje euforię o słabszym nasileniu. Trwa ona 3 do 5 minut po przyjęciu przez śluzówki nosa, a ok. 20 minut po przyjęciu doustnym.
? Środki halucynogenne ? powodują powstawanie halucynacji lub omamów. Mogą być syntetyczne bądź pochodzące od roślin. Działają na cały układ nerwowy, także na pola wzrokowe, co powoduje omamy. Zaliczamy do nich: extazy, LSD, grzyby. Jeśli człowiek był w złym nastroju to i te halucynacje mogą być nieprzyjemne. Mogą uszkadzać Centralny Układ Nerwowy, za czym przemawia efekt flash back - halucynacje pojawiające się nawet po paru latach od zaprzestania brania narkotyku! Halucynogeny uzależniają psychicznie. Człowiek może mieć wrażenie, że potrafi fruwać. Przypadki niewyjaśnionego wypadnięcia z okna młodego człowieka czasami spowodowane są zażyciem LSD.
? Środki lotne ? lotne rozpuszczalniki organiczne np.: aceton, benzyna, tri, butapren. Stosowane głównie przez młodzież ze względu na niska cenę i dostępność. Powodują wyjątkowo szybkie uzależnienie zarówno psychiczne jak i fizyczne. Środki lotne, czyli znane kleje zaraz po papierosach są najbardziej niebezpieczne, bo trwale uszkadzają Centralny Układ Nerwowy, o czym świadczą zmiany w zapisie eeg.
Objawy: Po kleju dzieciaki są agresywne i trudno nawiązać z nimi kontakt.
Zmiany charakterologiczne pojawiają się szybko i są nieodwracalne.

Podział uzależnień:
Uzależnienie to nabyta, silna potrzeba wykonywania jakiejś czynności lub zażywania jakiejś substancji. Istnieje uzależnienie fizyczne, psychiczne i społeczne (moda).
Uzależnienie fizyczne to nabyta silna potrzeba stałego zażywania jakiejś substancji, odczuwana jako szereg dolegliwości fizycznych. Zaprzestanie jej zażywania prowadzi do wystąpienia objawów, które określa się jako zespół abstynencyjny. W leczeniu stosowana jest detoksykacja, czyli odtrucie.
Uzależnienie psychiczne to nabyta silna potrzeba stałego wykonywania jakiejś czynności lub zażywania jakiejś substancji, której niespełnienie prowadzi do poważnych fizjologicznych następstw.
Uzależnienie społeczne to rożnego rodzaju zwyczaje, obyczaje i tradycje, do których zalicza się np.: aprobata społeczna lub np.: nacisk ze strony grupy społecznej, prowadzący do powstania uzależnienia i silnej potrzeby kontynuowania zażywania substancji uzależniającej.
Uzależnienie społeczne (socjologiczne), wiąże się z zażywaniem środków toksycznych pod wpływem panującej mody lub w grupie ludzi podobnych do siebie. Istotą zjawiska jest bardzo silne uzależnienie od grupy, co pociąga za sobą bezwzględne respektowanie panujących w niej zasad i obyczajów. Ponadto osoba uzależniona, w miarę pogłębiania się choroby rezygnuje z ważnych dla siebie wcześniej aktywności, wypada z ról społecznych.
Uzależnieniu od narkotyków podlegają zwykle osoby, mające problemy z przystosowaniem się do otaczającego świata. W ten sposób uciekają one od otoczenia, z którym trudno im nawiązać kontakt. Przyjmowanie narkotyków zmniejsza dręczące napięcie. Powoduje, że świat wydaje się bardziej przyjazny, a własne emocje mniej przerażające. Początki są zwykle ?fajne?, ale po pewnym czasie narkotyk wywołuje głód biologiczny i psychiczny. Aby osiągnąć ten sam efekt, trzeba go brać coraz więcej, ponieważ organizm stopniowo przyzwyczaja się i zwiększa się tolerancja na narkotyk. Zaczyna się. Przy próbie odstawienia narkotyku okazuje się, że nie można bez niego żyć. Człowiek stopniowo gubi umiejętność życia w normalnym świecie .
Nałóg to utrata kontroli. Osoby uzależnione sięgają po środki odurzające, pomimo, że wcale nie zamierzały tego robić; biorą więcej, niż planowały albo używają narkotyków, z którymi nie chciały mieć do czynienia. Uzależnienie sprawia, że zanika związek między intencją a zachowaniem .
Uzależnienie jest chorobą duszy, psychiki i emocji. Polega ono na utracie kontroli nad własnym życiem, braniu środków odurzających pomimo problemów, które one wywołują oraz na wzrastającej tolerancji organizmu. Środki odurzające, szczególnie alkohol i narkotyki, wywołują w człowieku, który z nich korzysta, przekonanie, że pomagają one załatwić różne problemy i zrealizować ważne potrzeby. Tłumią one emocje na krótką chwilę, ale gdy przestają działać, problemy powracają ze zdwojoną siłą. Osoba uzależniona czasami zdaje sobie sprawę z tego, że środek odurzający, jest przyczyną jej kłopotów, niszczy zdrowie, ale zamiast przestać go używać, bierze coraz więcej. Dzieje się tak, dlatego, że nie kontroluje już swojego życia .
Narkomania jest problemem szerokim. Współcześnie narkotyki są stosunkowo łatwo dostępne. Obecne są prawie wszędzie, nie wykluczając szkoły. Zażywa je wielu ludzi niezależnie od pozycji społecznej, płci czy wieku.
Problem narkomani może wzrosnąć do kolosalnych rozmiarów, jeśli nie wzrośnie wrażliwość i pomoc tym osobom. Wówczas narkomania może pochłonąć tysiące ofiar. Istnieje nadzieja, że z czasem wielu ludzi uświadomi sobie wagę problemu narkomani. Możliwe, że wtedy uda się zapanować nad tym problemem współczesnego świata .




Bibliografia:
1. M. Moneta Malewska, Narkotyki w szkole i w domu. Zagrożenie, Warszawa 2001
2. R. Maxwell, Dzieci alkohol, narkotyki ? przewodnik dla rodziców, Gdańsk 1994
3. K. Zajączkowski, Nikotyna ...,
4. B. Boratyn, G. Boratyn, E. Moczuk, Własnym głosem...,
5. http://pl.wikipedia.org