Typy naczyń krwionośnych w skórze

1. ROZDZIAŁ I. I ELEMENTY BUDUJĄCE JE

Naczynia krwionośne klasyfikujemy w zależności od ich średnicy i typu. Występują one w postaci tętnic, tętniczek, kapilar, żyłek i żył. Najbardziej istotną część układu krążenia stanowią naczynia włosowate czyli kapilary. Są to najbardziej cienkie elementy naczyniowe posiadające średnice 5-15 µm i bardzo cienką ścianę. Budowa tej ściany zapewnia wymianę składników odżywczych i gazów oddechowych pomiędzy krwią i tkankami. Kapilary występują zwykle w postaci silnie rozgałezionych sieci przenikających ukrwione narządy, dlatego długość tych naczyń jest imponująca i sięga ponad 100 tysięcy km w organiźmie człowieka. Naczynie włosowate składa się: z komórek śródbłonka opartych na delikatnej strukturze bezstrukturalnej blaszki podstawnej. Śródbłonek jest komórką powodzenia mezenchymatycznego, jest to nabłonek jednowarstwowy płaski. Komórka ta rozciągnieta jest we wnętrzu kapilary zgodnie z jej osią długą, dlatego widoczna jest jako wydłużony wielokąt o wymiarach 10-50 µm. W swoich częściach obwodowych komórka ta ma niesłychanie cienką cytoplazmę , której grubość wynosi około 0,1-0,3 µm. Nie co gruszba cytoplazma znajduje się w środku komórki gdyż przykrywa ona jądro komórkowe, dlatego grubość cytoplazmy w tym obszarze przekracza często 3 µm. W niektórych naczyniach włosowatych obserwujemy nieco wyższe komórki śródbłonka mające postać nabłonka jednowarstwowego sześciennego np. w naczyniach zatkowych śledziony wysłanych komórkami pręcikowymi. W cytoplaźmie komórki śródbłonka znajdują się wszytskie organelle komórkowe. Oprócz organelli szczególnie w brzeżnych częściach cytoplazmy komórkowej widoczne są charakterystyczne dla tych komórek pęcherzyki pinocytotyczne związane z procesem transcytozy. Dość często pojedyńcze pęcherzyki łączą się tworząc poprzewężany kanał przecinający całą grubość komórki. Obecność tych pęcherzyków i kanałów jest ściśle związany z nasilonymi procesami transportowymi, poprzez cytoplazmę komórkową. W cytoplaźmie obecne są także filamenty pośrednie zbudowane z grupy białek wimentyn i desmin. Obecność tgo typu białek wyraźnie określa pochodzenie komórek śródbłonka z mezenchymy dla, której typowymi białakami filamentów pośrednich są właśnie desmina i wimentyna. Brak tu natomiast cytokeratyn gdyż obecność tych białek przesądza o przechodzeniu ektodermalnym komórki nabłonka. Wsród błonkach naczyń tętniczych i żylnych są pałeczkowate twory o wymiarach 0,3-0,50 µm otoczone błoną, są to tzw. ciałka Weibla-Palada jak wykazały ostatnie badania ziarna te zawierają tzw. czynnik VIII krzepliwości krwi, czyli białko Von-Willebranda. Po uszkodzeniu ściany naczynia białko to odpowiada że przytwierdzenie płytek krwi do odsłoniętych włókien kolagenowych co zapoćżatkowuje procesy krzepnięcia. Na powierzchni komórek śródbłonka znajdują się nieliczne grupy niskich mikrokosmków pokrytych cukrową warstewką glikokalix. Obszar glikokalix posiada strefy różniące się od siebie ładunkiem elektrycznym i różnicą liczby grup aminowych. Prawdopodobnie to o selektywnej przepuszczalności rejonu naczynia dla cząsteczek o różnych ładunkach elektrycznych. Za pomocą tych substancji cukrowych, leukocyty oraz wiele cząsteczek krwi wiąże się okresowo z powierzchnią śródbłonka, co zapoczątkowuje proces przemieszczania się tych cząsteczek przez ścianę naczynia do śodowiska pozanaczyniowego. Te interakcje komórek śródbłonka związane są z procesem tzw. diapedezy czyli przemieszczanie się leukocytów do przestrzeni pozanaczyniowej gdzie wypełniają one swoją funkcję. Przypuszcza się, że prces taki jest również typowy dla komórek przerzutów nowotworowych. Jednak rola komórki śródbłonka nieogranicza się tylko do procesów transportowych z krwi do tkanek i w odwrotnym kierunku. Proces taki nazywamytranscytozą i jest on niezależny od stopnia stężenia substancji. Proces transcytozy jest rodzajem pirocytozy z tym jednakwyjątkiem , że pęcherzyki transportujące substancje, nie nawiązują kontaktu na terenie cytoplazmy z lizosomami, dlatego wędrują one w całości do przeciwległej powierzchni komórki i w takiej postaci zawartość pęcherzyków zostaje usunięta po przeciwnej stronie komórki śródbłonka dzięki swojej nieprzerwanej wewnątrz naczynia ciągłości utrzymują ciągły niezaburzony przepływ krwi W przypadku uszkodzeń mechanicznych czy procesów chorobowych (np. w przebiegu miażdżycy komórek śródbłonka) tracą swoją ciągłość co pozwala na stykanie się płynącej krwi z położonymi niżej w naczynia strukturami, a szczególnie fibrylami kolagenowymi powoduje to błyskawiczną agregację w tym miejscu przyczepiającym się płytek krwi i późniejsze kaskadowe narastanie ich ilości co powoduje wytwarzanie w tym miejscu skrzepu.

1.1. FUNKCJE WYDZIELNICZE KOMÓREK ŚRÓDBŁONKA
Komórki śródbłonka wykazują silną aktywność metaboliczną, która jest manifestowana przez syntezę różnych substancji na terenie cytoplazmy komórek śródbłonka i wydzielaniu tych substancji na zewnątrz śródbłonka drogą egzocytozy. W ten sposób komórka śródbłonka odpowiada za wyprodukowanie składników blaszki podstawnej, na której śródbłonek spoczywa. W jej skład wchodzi głownie kolagen typu IV, V, ale także glikoproteid, laminina, białko, fibronektyna i szereg proteoglikanów. Oznacza to, że skład i funkcjonowanie blaszki podstawnej naczynia włosowatego jest ściśle związane z komórką śródbłonka. Komórki śródbłonka produkują również szereg substancji regulujących. Do substancji regulujących proces ciśnienia krwi, zaliczamy głownie endoteliny ale także tlenek azotu. Endotyliny to złożona grupa białkowych hormonów (wyróżniamy trzy ich rodzaje: ET-1, ET-2, ET-3, ) Są to mikrocząsteczki preparaty o krótkim czasie przeżycia stąd ich działanie ogranicza się do sąsiednich komórek (wydzielanie parakrynowe ). Zadaniem tych substancji jest pobudzenie do silnego skurczu komórek mięśniowych gładkich. Ostatnie doniesienia uczonych wskazują również na działanie mitogenne endotelin tzn. pobudają one komórki do bardziej intensywnych podziałów. Ale komórki śródbłonka produkują również substancję o działaniu antagonistycznym do endotelin. Służą one do obniżania ciśnienia krwi, gdyż działają rozkurczowo na mięśniówkę gładką naczyń krwionośnych. Związkiem takim jest tlenek azotu (NO). Za produkcję tego związku odpowiedzialny jest specyficzny enzym znajdujący się w komórce śródbłonka, czyli tzw. synteza NO. Zadaniem tego enzymu jest odłączenie od aminokwasu argininy gr. NH2, przez co ma silne działanie rozkurczowe w stosunku do mięśniówki gładkiej. Czas działania tego związku jest bardzo krótki, gdyż NO podlega dezaktywacji w czasie 4-6 sekund od momentu jego wyprodukowania. Aby wydłużyć czas działania NO wiąże się on z żelazem (Fe) obecnym w hemoglobinie, co wydłuża znacznie czas jego działania nawet do 5-6 godzin. Związek ten przenika wtedy do mięśniówki gładkiej naczyń krwionośnych działając pobudzająco na syntezę cyklicznego GMP. Związek ten wybitnie obniża stężenie CA2+ w cytoplaźmie komórek mięśniowych gładkich. Prowadzi to do rozkurczu miocytów szczególnie tych, które obecne są w ścianach tętnic i oskrzeli. A zatem NO obniża tą drogą ciśnienie krwi, ale także wpływa na zwiększenie objętości dróg oddechowych. Podobne działanie wykazuje również nitrogliceryna, z tym że działa ona wybiórczo na tętnice wieńcowe występuje w ścianie serca, stąd użyteczność tego leku przy angina pectoris.
Komórki śródbłonka wydzielają również substancję regulujące proces krzepnięcia krwi. Odbywa się ten proces dzięki udziałowi wyprodukowanemu w śródbłonku czynnika VIII krzepliwości krwi. Dlatego przejściowo ten związek znajduje się w pałeczkowatych ciałkach Weibel-Palada. Dzięki działalności tego białka proces agregacji płytek krwi ulega znacznemu przyspieszeniu. Natomiast antagonistyczne w stosunku do tego związku działa syntetyzowana tu i uwolniona do krwi tzw. prostacyklina (PGI2). Związek ten hamuje agregacje płytek krwi oraz rozszerza naczynia krwionośne śródbłonka, w badaniach nad farmadynamiką tego związku uczestniczył prof. Gryglewski z Collegium Medicum UJ, komórki śródbłonka wydzielają również do krwi enzym konwertazę. Dzięki jej działalności może być podwyższone ciśnienie krwi , co ma istotne znaczenie w regulowaniu składu moczu. Związki hamujące działalność konwertazy stosuje się w leczeniu nadciśnienia krwi. Oprócz produkcji wyżej opisywanych aktywnych związków komórki śródbłonka produkują i wydzielają do krwi tzw. śródbłonkowy czynnik wrostu. Związek ten reguluje proces wydłużania się naczyń krwionośnych i „ toruje” drogę dla wzrostu przyszłych naczyń włosowatych na tych terenach tkankowych na, których dotychczas nie były one obecne. Ma to szczególne znaczenie dla tworzenia tzw. krążenia obocznego, dzięki któremu możę zostać ominięte zaczopowane naczynie krwionośne. Proces ten jest bardzo ważny w leczeniu np. zawałów mięśnia wieńcowego. Po opisaniu działalności komórek śródbłonka widać że naczynia kapilarne to nie tylko drogi przepływu i rozprowadzanie substancji odżywczych i tlenu w organiźmie.
Blaszka podstawna na której opierają się komórki śródbłonka jest typową blaszką podstawną, jaką spotykamy w każdym nabłonku. Obecność tylko tych dwóch elementów w ścianie naczynia włosowatego powoduje olbrzymią cienkość tego naczynia przez co ułatwione są procesy transcytozy. Na niektórych naczyniach włosowatych znajdują się bardzo nieregularnie rozmieszczone komórki zwane pericytami. Cytoplazma tych komórek znajduje się całkowicie po zewnętrznej stronie blaszki podstawnej, kapilary i tworzy ona liczne połaczenia metaboliczno-jonowe typu Neksus. Pericyty są silnie spłaszczone i zawierają liczne wypustki cytoplazmatyczne, które częściowo a bardzo rzadko całkowicie obejmują cały obwód naczynia włosowatego. W cytoplaźmie tych wypustek znajdują się dosyć liczne fi lamenty aktynowe. Komórki te są dość słabo wyspecjalizowane tzn. potrafią one wykonywać szereg funkcji takich jak :
1. Kurczliwość-dltego potrafią regulować przepływ krwi przez kapilarę.
2. W procesach immunologii mogą stanąć się komórkami, które przechwytują a później prezentują limfocytom antygen ( przykład komórka APC).
3. Synteza składników blaszki podstawnej.
4. Możliwość przekształcania się pericytów w inne komórki łącznotkankowe np. w fibroblasty, osteoblasty, adipocyty, a nawet komórki mięśniowe gładkie.

1.2. TYPY NACZYŃ WŁOSOWATYCH
Klasyfikowanie tych naczyń opiera się na układzie komórkowych śródbłonka i specyfice przepuszczalności przez kapilary określonych typów. Podział kapilarów:
A. Kapilary o ścianie ciągłej.
Śródbłonek tych naczyń wykazuje żadnych przerw pomiędzy komórkami. Również ciągły przebieg ma blaszka podstawna. Pericyty występują tyko w tym typie kapilarów. Substancje przechodzące przez ściany tego naczynia ze względu na ciągłość warstw budujących ściany, eliminowane są jakiekolwiek przerwy w ścianie naczynia. Dlatego substancja przechodząca przez ścianę jest całkowicie kontrolowana przez komórki śródbłonka, zapewniają wysoką selektywność transportowanych substancji. Kapilary tego typu znajdziemy w centralnycm systemie nerwowym, w mięśniach i skórze.
B. Kapilary o ścianie okienkowej.
Zasadniczą różnicą w porównaniu z poprzednim typem kapilar jest pojawienie się w cytoplaźmie komórek śródbłonka przerw czyli tzw. okienek (fenestra) pojawiają się one głównie na obwodzie komórek śródbłonka gdzie cytoplazma jest bardzo ścieńczała (0,05-0,1 mikrometra) . Pojawiające się tu otwory mają średnicę około 70 mikrometrów. W niektórych naczyniach okienkowatych okienka mogą być przysłonięte delikatną ciałkową przeponką, która pełni funkcje regulujące. W obszarze cytoplazmy zajętej przez okienka jest wzmożóna i ułatwiona wymiana substancji naczynia. W porównaniu z poprzednim typem kapilar zmniejsza się selektywność transportowanych substancji, gdyż przy małym rozmieszczeniach transportowanych cząsteczek (tzn. mniej niż 70 mikrometrów). Transport nie podlega żadnej kontroli. Blaszka podstawna jest ciągła. Tego typu kapilary znajduje się w tych narządach w których szczególnie nasilona jest wymiana pomiędzy krwią a śródbłonkiem zewnętrznym, np. w gruczołach dokrewnych, w komórkach jelitowych, a także w kłębuszkach jelitowych nerek.
C. Kapilary o ścianie nieciągłej.
Tego typu naczynia włosowate mają bardzo znaczną szerokość w porównaniu z poprzednimi. Szerokość tych naczyń jest również zmienna co oznacza, że pewne odcinki są bardziej wysokie a następny odcinek bardziej szeroki. Cytoplazmy śródbłonka mogą występować okienka ale również obserwujemy przerwy w ciągłym układzie komórek śródbłonka, Na terenie tych przerw brak jest również blaszki podstawnej co oznacza, że jest ona nie ciągła. Taki typ budowy sprzyja szczególnie nasilonej wymianie, która nie wykazuje żadnych cech selektywności.
1.3. PREKAPILARY I POSTKAPILARY JAKO PRZEJŚCIE NACZYŃ WŁOSOWATYCH W TĘTNICE I ŻYŁY
Krew płynąca z tętnic dociera do sieci naczyń włosowatych a na pograniczu tych dwóch łożysk naczyniowych znajdują się naczynia przed kapilarne czyli prekapilary. Analogicznie z drugiej strony system naczyń włosowaty, czyli tam gdzie zamienia się on w drobne żyłki znajdują się naczynia zawłosowate czyli postkapilary. Prekapilary mają średnicę 20-60 mikrometrów i cienką ścianę składającą się z śródbłonka, błony podstawnej i leżącej na niej od zewnątrz zwykle pojedynczych komórek mięśniowych gładkich o układzie okrężnym. Ze względu na układ jąder komórkowych w obrazie mikroskopu optycznego, daje to charakterystyczny efekt „krzyżowania” się jąder komórkowych. Jądra komórek śródbłonka są zwykle wydłużone ( zgodne z romboidalnym kształtem komórek) i leżą zgodnie z długą osią naczynia. Natomiast jądra komórek mięśniowych gładkich leżą okrężnie. W tym miejscu gdzie kapilar przechodzi w prekapilare znajduje się zwykle ugrupowanie leżących okrężnie komórek mięśniowych gładkich tworzących tzw. zwieracz przedwłosowaty, którego zadaniem jest regulowanie przepływu krwi w naczyniach włosowatych. Przy przejściu prekapilary w małe tętniczki obserwujemy zwiększenie się średnicy prekapilary a liczba komórek mięśniowych stopniowo zwiększa się aż do utworzenia ciągłej warstwy komórek mięśniowych. Wtedy mamy już do czynienia z małą tętniczką czyli arteriolą. Natomiast z drugiej strony systemu naczyń włosowatych zdecydowanie większą średnicą naczynia (50-100 mikrometrów) i obecnością dosyć grubej osłonki łącznotkankowej leżacej na powierzchni tego naczynia. W jej obrębie znajdują się specjalne komórki zwane perycytami, które tworzą tu ciągła warstwę. Brak natomiast w ścianie tego naczynia komórek miejscowych gładkich. Pojawiają się one dopiero wtedy kiedy mankiet łącznotkankowy jest już bardzo gruby a perycyty zostają wtedy zastąpione przez pojedyńcze rozrzucone w ścianie naczynia komórki mięśniowe gładkie. Pojawienie się tych komórek oznacza, że mamy też do czynienia z najmniejszą żyłką (Venula). Ściana prekapilar i postkapilar mimo specyficznej swej budowy są nadal bardzo cienkie. Dlatego podobnie jak ściany kapilar pozwalają na przenikanie przez nie rówżnych substancji. Oznacza to, że funkcjonalne prekapilary i postkapilary należą jeszcze do sieci łożyska kapilarnego. Zaznaczają się jednak w tych naczyniach anatomiczne cechy systemu naczyń tętniczych i żylnych. Postkapilary i małe żyłki wykazują wrażliwość na mediatory stanu zapalnego a także na odczyny alergiczne. Dlatego po zadziałaniu na nie histaminy gwałtownie zwiększa się przepuszczalność ściany tych naczyń co powadzi do silnego obrzęku. Dlatego uważa się, że ich rola w regulacji ilości płynu pomiędzy naczyniami a przestrzenią jest bardzo istotna. Jest to również teren nasilonego zjawiska diapedezy tzn. przechodzenia leukocytów ze światła naczyń do przestrzeni pozanaczyniowej.

2. OGÓLNY SCHEMAT DUŻYCH NACZYŃ KRWIONOŚNYCH
Naczynia te zawsze zbudowane są z tkanki nabłonkowej, tkanki mięśniowej gładkiej oraz elementów łącznotkankowych. Uderzające jest ich uszeregowanie charakterystyczne budową warstwową, można ją podzielić na trzy warstwy.
Błona wewnętrzna zwana też intima. W jej skład wchodzi zawsze nabłonek jednowarstwowy płaski czyli śródbłonek i leżąca pod nim warstwa luźnej tkanki łącznej tzw. warstwa pod śródbłonkowa. Warstwa ta jest zwykle dość cienka, z pewnymi wyjątkami np. w ścianie tętnic typu sprężystego.
Warstwa środkowa nazywana często medią. Tworzy ją zawsze układ komórek mięśniowych gładkich pomiędzy, którymi znajdują się włókna sprężyste albo w postaci pojedynczych włókien albo dużych ich ugrupowań czyli tzw. blaszek sprężystych. Stosunek objętości tych elementów do siebie daje podstawę wyróżnicowania typu tętnic. Dzięki tej warstwie naczynie krwionośne potrafi regulować swoją średnicę.
Warstwa zewnętrzna zwana inaczej przydanką. Zbudowana jest zwykle z dużej ilości włókien kolagenowych, które umacniają ścianę naczynia w otaczających tkankach. Znajdują się tam również inne elementy tkanki łącznej np. włókna sprężyste , włókna srebrnochłonne a takżę zmienna ilość komórek łącznotkankowych głównie makrofagów fibroblastów i mastocytów. W niektórych typach naczyń w obrębie przydanki mogą się znajdować, również komórki mięśniowe gładkie. Stałym elementem przydanki są włókna nerwowe naczynioruchowe. Duże naczynia krwionośne (zarówno tętnice jak i żyły) posiadają na terenie przydanki tzw. naczynia naczyń. Jest to drobna sieć naczyniowa o cienkich ścianach służąca do odżywiania ściany naczynia krwionośnego, którego grubość przekracza możliwości odżywiania dzięki krwi płynącej w świetle naczynia. Dlatego obwodowe ściany naczynia mają zapewnione odżywianie przez naczynia naczyń. Rozgałęziają się one w ścianie naczynia zwykle w 1/3 zewnętrznej jego grubości.
Różnice w ścianie budowy tętnicy i żyły.
Grubość ściany tętnicy jest zawsze większa niż grubość ściany żyły. Wynika to z większych ilości warstw mięśniówki gładkiej w ścianie tętnicy. Ponadto ściana tętnicy zawiera skupiska włókien sprężystych czyli tzw. blaszki sprężyste ściany żył. Posiadają element sprężysty tylko w postaci pojedynczych cienkich włókien sprężystych. Taka budowa ściany naczyń wynika z warunków ciśnienia panujących wewnątrz naczynia krwionośnego. Wewnątrz tętnicy jest zawsze wyższe ciśnienie, w porównaniu z ciśnieniem krwi panujących wewnątrz żyły. Dlatego ściana tętnicy jest nie pozapadana i w obrazie mikroskopowym zawsze okrągła. Ściana żyły jest zawsze charakterystycznie pozapadana wobec niższych warunków ciśnienia.
Podział na warstwy ściany dokonany poprzednio jest zawsze bardziej wyraźniejszy w ścianie tętnicy ze względu na obecność grubych blaszek sprężystych w ścianach żył blaszek takich bark, dlatego podział na warstwy jest zatarty.
Najgrubsza warstwę ściany tętnicy jest zawsze media. Natomiast media w ścianach żył jest zwykle słabo rozbudowana ( z małymi wyjątkami), natomiast w ścianach żył najsilniej rozbudowaną warstwą jest przydanka łącznotkankowa.
W przydance niektórych żył mogą układać się podłużne komórki mięśniowe gładkie. W ścianach tętnic przy słabym rozwoju jej przydanki komórki mięśniowej w jej obrębie brak.
Ściany tętnic zawierają bardzo liczne włókna nerwowe naczynioruchowe. W obrębie ścian żył ilość takich włokien nerwowych jest bardzo mała.
Ściana żył położonych najniżej w naszym organizmie (w kończynach dolnych) zawiera specyficzne twory śródbłonkowe zwane zastawkami żylnymi. W żadnym typie tętnic nie ma zastawek.

3. BUDOWA ŚCIANY TĘTNICY I ICH PODZIAŁ W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA
Najbardziej ogólne tętnice organizmu człowieka dzielimy na 3 rodzaje. Są to: tętnice typu sprężystego, tętnice typu mięśniowego i tętnice małych rozmiarów nazywane tętniczkami (arteriole) podstawą takiej klasyfikacji tętnic jest wielkość ich średnicy morfologia i jej funkcja.

3.1. TĘTNICA TYPU SPRĘŻYSTEGO
Są to tętnice o największej średnicy w organizmie człowieka. Takie tętnice wychodzą z serca zaliczamy do nich tętnice: wspólną biodrową, tętnice podobojczykowe, tętnicę wspólną szyjną, tętnicę kręgową oraz tętnicę płucną. Wszystkie one posiadają bardzo wielką średnicę przy, której grubość ściany tego naczynia jest typu sprężystego składa się z 3 błon: wewnętrznej, środkowej i zewnętrznej (przydanki).
Błona wewnętrzna (tunica intima) jest najgrubszą w porównaniu z wszystkimi innymi naczyniami krwionośnymi w których błona ta jest dość ograniczona. W jej skład wchodzi śródbłonek leżący na blaszce podstawnej. Pod blaszką podstawną , leży dość szeroka warstwa tkanki łącznej, składająca się z włókien łącznotkankowych i dosyć licznych komórek łącznotkankowych głównie fibroblastów. Ponadto w tej łącznotkankowej warstwie znajdują się pojedyńcze lub w niewielkich grupach ułożone komórki mięśniowe gładkie. Ukłąd tych komórek jest zawsze zgodny z długą osią naczynia. Błona wewnętrzna przechodzi w błonę środkową.
Błona środkowa (tunica media) jest najbardziej szeroką warstwą ściany tętnicy typu sprężystego. Najbardziej charakterystycznym elementem tej warstwy są blaszki sprężyste. Składają się one ze ściśle upakowanych włókien elastycznych. Mają one grubość 2-3 mikrometry, posiadają okienkową budowę, leżą zawsze równolegle względem siebie z niewielkimi wolnymi przestrzeniami pomiędzy kolejnymi blaszkami. Ich ilość jest bardzo zmienna, w ścianach różnych tętnic jest ich zwykle 30-70. Najwięcej jest ich w ścianie aorty dorosłego organizmu i ilość tych blaszek wynosi tu około 70. W blaszkach znajdują się drobne otwory wynikające z przecinania się skośnych układów włókien sprężystych. Pomiędzy kolejnymi blaszkami znajdują się wolne przestrzenie o grubości 10-15 mikrometrów. W przestrzeniach tych znajdują się układy komórek mięśniowych gładkich, które przy udziale włókien kolagenowych są wmontowane w blaszki sprężyste. Ten naprzemienny układ warstw mięśniowych i sprężystych jest typowy dla każdej tętnicy typu sprężystego. W aorcie liczba blaszek sprężystych jest zmienna zależnie od części aorty. Okolice aorty leżące najbliżej serca posiadają właściwie same blaszki sprężyste przy ograniczaniu ilości warstw mięśniówki gładkiej. W miarę oddalania się aorty od serca rośnie ilość komórek mięśniowych gładkich leżących w przestrzeniach międzyblaszkowych. Komórki mięśniowe aorty mają bardzo charakterystyczny wygląd i różnią się od klasycznych komórek mięśniowych gładkich, które są wrzecionowate. Komórki mięśniowe aortalne wykazują nietypowo dużą ilość rozwidleń ponadto ich wymiary są niewielkie osiągające tylko 15-20 mikrometrów długości. Opisywane cechy takich komórek pozwalają przypuszczać że są to elementy bardzo prymitywne zbliżoną swoją budową do fibroblastów, które podobnie jak miocyty gładkie mają pochodzenie mezenchymatyczne. Miocyty gładkie w blaszkach połączone są połączeniami typu nexus i ich układ jest zawsze okrężny w stosunku do długiej osi naczynia. Białka elastyna i kolagen są wytworami miocytów gładkich gdyż fibroblastów brak na terenie błony środkowej. Przez okienka blaszek sprężystych przechodzą wypustki cytoplazmatycznych komórek mięśniowych gładkich, łącząc się z analogicznymi wypustkami po drugiej stronie blaszki sprężystej. Dzięki połączeniom typu nexus zapewniona jest ciągłość przewodnictwa nerwowego wzdłuż błon komórkowych mięśniowych gładkich. Proces aktywnego ich skurczu przeniesiony zostaje na bierne struktury blaszek sprężystych, które dzięki temu również kurczą się zmieniając średnicę tego naczynia.
Błona dodatkowa (tunica externa) ma niewielką grubość ale jest zwykle grubsza niż błona wewnętrzna. Tworzy ją tkanka łączna właściwa, której najbardziej liczne są włókna kolagenowe tworzące układ plecionkowy, gdyż pasma tworzące tych włókien przecinają się pod kątem ostrym, natomiast ilość włókien elastycznych jest tu bardzo niewielka , nigdy nie formują tu one blaszek sprężystych. Prowadzi to do wyrównywania biegu krwi i uzyskania strumienia krwi ciągłego ale pulsacyjnego. Uderzenia krwi w ścianie tętnic tego typu odbierane są jako tzw. tętno, będące elementem diagnostycznych pomiarów związanych z ciśnieniem krwi lub badaniem ogólnym utrzymywania pracy naczyń w żywym organizmie. Układ blaszek sprężystych i leżących pomiędzy nimi komórek mięśniowych gładkich jest prawidłowo odżywiany dzięki dyfuzji substancji odżywczych od krwi płynącej w środku naczynia lub od krwi płynącej w naczyniach naczyń. Wymiana dyfuzyjna odbywa się przez połączenia typu nexus komórki mięśniowej gładkiej ale ściany tych naczyń tętniczych są stosunkowo grube co może powodować upośledzenie ich odżywiania. W wyniku takich negatywnych procesów ściany takich tętnic ulegają w swoich częściach środkowych degradacji i procesom wapnienia. Wynikają z tego zaburzenia w odżywianiu ściany naczynia i ciśnienia krwi. Powoduje to bądź rozszerzenie uszkodzonego fragmentu tętnicy pod wpływem ciśnienia krwi lub wybrzuszenia ściany tętnicy, te groźne objawy nazywamy tętniakiem. W ścianach tętnic typu sprężystego znajduje się specyficzne miejsce rejestrujące i monitorujące skład chemiczny krwi i ciśnienie krwi. Skład chemiczny krwi monitorowany jest przez struktury zwane kłębkami. Leżą one w okołonaczyniowej tkance łącznej leżącej w rozwidleniu tętnicy szyjnej wspólnej. Taki kłębuszek ma średnicę 3-5 mikrometrów otoczony jest cienką torebką łącznotkankową. Wewnątrz kłębka leżą komórki dwóch rodzajów odpowiednich nazwach komórkowych, kłębkowe (typ I) i komórki osłonkowe (typ II). Komórki kłębkowe (czasem nazywane jasnymi) mają wypustki cytoplazmatyczne łączące się z sąsiednimi komórkami tego samego typu i łączące się również ze ściany pobliskich naczyń włosowatych. Komórki te mają zdolności do syntezy na co wskazuje obecność siateczki szorstkiej a także aparatu golgiego. W błonie tej leżą również pojedyńcze komórki nerwowe tworzące zwoje nerwowe a także włókna pozazwojowe dające synapsy na pojedynczych komórkach mięśniowo gładkich leżących na terenie tej błony. Oznacza to, że włókna nerwowe nie wchodzą na teren błony środkowej a neuromediator przedostaje się na teren tej błony na drodze dyfuzji . Na terenie tej warstwy łącznotkankowej znajdują się tzw. naczynia o średnicy 2-3 mm, rozgałęziające się i tworzące w ten sposób sieć kapilar w błonie zewnętrznej. Zadaniem tych naczyń jest odżywianie 1/3 części ściany naczynia leżącej najbardziej na obwodzie. Ich zadaniem jest uzupełnianie substancji odżywczych transportowanych przez główny nurt krwi płynącej wewnątrz naczynia tętniczego, którego zadaniem jest odżywianie pozostałych 2/3 ściany naczynia leżących najbardziej wewnątrz naczynia. Opisywane naczynia naczyń spotykamy również w żyłach gdzie niektóre naczynia żylne mają również mają grube ściany. Znaczenia tętnic typu sprężystego jest ogromne, oprócz tego że przenoszą one wraz z krwią substancje odżywcze to również amortyzują bardzo obszerną amplitudę ciśnienia skurczowego i rozkurczowego ściany naczynia. Zadaniem tych naczyń jest zamiana płynącego strumienia krwi, który zgodny z wyrzutem z komór serca byłby przerywany a w ścianach tych tętnic zostaje on zamieniony na strumień ciągły. Krew wyrzucona z serca uderza o ścianę tętnicy typu sprężystego, która wtedy rozszerza się w tym miejscu magazynując energię w ścianie naczynia. Podczas rozkurczu komór energia potencjalna zgromadzona w ścianie naczynia zamienia się w energię kinetyczną, która przesuwa dalej krew obrębie tego naczynia. W ich cytoplazmie leża liczne ziarnistości wydzielnicze a pomiędzy nimi mało liczne pęcherzyki. Komórki te wydzielają noradrenalinę, dopaminę i serotoninę. Komórki te podobne są do komórek znajdujących się w rdzeniu nadnerczy, na powierzchni ich znajdują się synapsy. Natomiast komórki II typu są zmodyfikowanymi komórkami Schwanna otaczające szczególnie grupy komórek kłębkowych. Zadaniem kłębków szyjnych jest kontrolowanie stężenia tlenu i CO2 oraz monitorowanie pH krwi. Odebrane informacje przekazywane są do ośrodka oddechowego leżącego w rdzeniu przedłużonym i zgodna z potrzebą zwalniają lub przyspieszają akcje oddechową. Narządem odbierającym informacje o ciśnieniu krwi jest zatoka tętnicy szyjnej. Jest to niewielka rozszerzona tej tętnicy blisko jej odejścia od tętnicy wspólnej szyjnej (blisko rozwidlenia tych tętnic). W błonie środkowej i zewnętrznej w tych tętnicach znajduje się wiele zakończeń nerwu czaszkowego IX, są to zakończenia czuciowe reagujące na rozciąganie ściany. Zakończenia takie określane są jako tzw. baroreceptory reagujące na rozciągniecie ściany tętnicy pod wpływem wzrostu.