Walki o niepodległość

Legiony polskie we włoszech(1797- 1806)
PRZECIW KOMU: Austria, Prusy, Rosja;

SOJUSZNICY: Francja, Republika Cisalpińska;

DOWÓDCY: J. H. Dąbrowski,J. Wybicki, W. Jabłonkowski, J. Grabiński, K. Kniaziewicz;

BITWY: Rzym, Mantua, Legnano, Trebbia, Novi, Hohenlinden, San Domingo;

WYNIK: pojawienie się nadziei na odbudowę państwowości polskiej; rozwiązanie Legionów;

Kampania napoleona (1806-1807)

PRZECIW KOMU: Prusy, Rosja;

SOJUSZNICY: Francja;

DOWÓDCY: K. Kniaziewicz, J. H. Dąbrowski, J. Lipski, gen. Skórzewski;

BITWY: Jena, Auerstedt, Kalisz, Częstochowa, Iława, Gdańsk, Frydland;

WYNIK: wyzwolenie Wielkopolski, utworzenie Księstwa Warszawskiego;

Kampania napoelona w Hiszpani (1808-1811)
PRZECIW KOMU: Hiszpania, Anglia;

SOJUSZNICY: Francja;

DOWÓDCY: W. Krasiński, J. Skrzyneczki, J. Chłopicki, Konopka, J. Kozietulski;

BITWY: Saragossa, Tudela, Somosierra Fuengirola, Albuhera;

WYNIK: wycofanie wojsk napoleońskich z Hiszpani;

Wojna z Austrią (1809)
PRZECIW KOMU: Austria;

SOJUSZNICY: Francja;

DOWÓDCY: J. Poniatowski, J. H. Dąbrowski, M. Sokolnicki;

BITWY: Raszyn, Lublin, Zamość, Sandomierz, Wagram;

WYNIK: powiększenie Księstwa o ziemie zagarnięte przez Austrię w III rozbiorze;

Wojna Napoleona z Rosją (1812) i z Koalicją (1813-1814)
PRZECIW KOMU: Rosja, Anglia, Prusy, Austria, Szwecja, państwa niemieckie;

SOJUSZNICY: Francja i jej sojusznicy;

DOWÓDCY: J. Poniatowski, J. H. Dąbrowski, A. Rożniecki, K. Kniaziewicz, S. Fiszer, K. Kossecki, J. Zajączek, R. Giedroyć, J. Skrzyneczki, J. Chłopicki;

BITWY: Smoleńsk, Borodino, Połock, Czernisza, Małojarosławiec, Wiaźma, Stachów, Zamość, Budziszyn, Lipsk;

WYNIK: upadek Napoleona, Wojsko Polskie wróciło ze sztandarami do Księstwa Warszawskiego, Kongres Wiedeński, utworzenie Królestwa Kongresowego;

Powstanie listopadowe (1830-1831)
PRZECIW KOMU: Rosja;

SOJUSZNICY: ochotnicy z innych krajów;

DOWÓDCY: M. Radziwiłł, J. Chłopicki, J. Skrzyneczki, J. Dwernicki, H. Dembiński, J. Krukowiecki, W. Chrzanowski, I. Prądzyński, J. Bem, J. Słowiński.;

BITWY: Stoczek, Dębe, Wielkie, Wawer, Grochów, Ostrołęka, Warszawa;

WYNIK: likwidacja odrębności Królestwa Polskiego Statut Organiczny 1832 rusyfikacja;

Wyprawa zaliwskiego (1833)
PRZECIW KOMU: Rosja potem Austria;

SOJUSZNICY: „Namiot Świata” (węglarze);

DOWÓDCY: J. Zaliwski, A. Zawisza, M. Wołłowicz;

BITWY: potyczki;

WYNIK: rozbicie wyprawy, represje;

Wyprawa Michałowskiego na Frankfurt (1833)
PRZECIW KOMU: rządy Św. Przymierza w Niemczech;

SOJUSZNICY: Rewolucyjne Komitety Niemieckie;

DOWÓDCY: K. Stolzman, J. Michałowski, F. Nowosielski, L. Oborski;

BITWY: potyczki;

WYNIK: rozbicie „Hufca Świętego”, represje;

Powstanie krakowskie (1846)
PRZECIW KOMU: Austria, Rosja;

SOJUSZNICY: -

DOWÓDCY: E. Dembowski, J. Tyssowski, L. Kmietowicz, J. Andrusikiewicz;

BITWY: Chochołów, Wieliczka, Podgórze;

WYNIK: likwidacja Rzeczypospolitej Krakowskiej;

Powstanie Wielkopolskie (1848)
PRZECIW KOMU: Prusy;

SOJUSZNICY: siły rewolucyjne w Niemczech;

DOWÓDCY: L. Mierosławski, F. Dąbrowski, F. Białoskórski;

BITWY: Mirosław, Sokołów, Września;

WYNIK: umowa kapitulacyjna


Wiosna Ludów w Galicji (1848)
PRZECIW KOMU: Austria;

SOJUSZNICY: siły rewolucyjne w Austrii;

DOWÓDCY: S. Hetman, L. Zienkowicz;

BITWY: Kraków, Lwów;

WYNIK: zniesienie poddaństwa, uwłaszczenie chłopów;


Wiosna Ludów w Europie (1848-1849) Wiedeń, Włochy, Węgry, Niemcy
PRZECIW KOMU: Austria, Rosja, Prusy, państwa niemieckie, państwa włoskie;

SOJUSZNICY: siły rewolucyjne o Europie;

DOWÓDCY: J. Bem, H. Dembinski, J. Wysoki, L. Mierosławski, W. Chrzanowski, K Stolzman, F. Sznajde;

BITWY: Wiedeń, Custozza, Novara, Temeszwar, Villagos, Budapeszt, Sycylia, Neapol, Rzym, Badania, Palatynat;

WYNIK: szereg zmian politycznych i społecznych w wielu państwach Europy;


Wojna krymska (1854)
PRZECIW KOMU: Rosja;

SOJUSZNICY: Anglia, Francja, Turcja, Austria;

DOWÓDCY: W. Zamoyski, M. Czajkowski;

BITWY: oddziały w trakcie formowania;

WYNIK: sprawa polska wycofana z polityki mocarstw po zawarciu pokoju z Rosją;

Powstanie styczniowe (1863-1864)
PRZECIW KOMU: Rosja, częściowo Prusy, a potem Austria;

SOJUSZNICY: ochotnicy z innych krajów; dyplomatyczne poparcie rządów zachodnich, papieża i rewolucjonistów (Hercen, Garibaldi, Marks);

DOWÓDCY: M. Langiewicz, R. Traugutt, Z. Padlewski, Z. Sierakowski, E. Taczaniowski, W. Wróblewski, J. Hauke-Bosak, L. Narbutt, A. Kurowski, M. Heidenreich, F. Nullo, F. Rochebrun;

BITWY: Węgrów, Miechów, Małogoszcz, Chrobrze, Grochowiska, Żyrzyn, Iłża, Opatów, Krzykawka, Ignacewo, Komorow, Radziwiłłów, Fajsławice;

WYNIK: uwłaszczenie chłopów, rusyfikacja, represje;

Powstanie Zabajakalu (1866)
PRZECIW KOMU: Rosja;

SOJUSZNICY: -

DOWÓDCY: G. Szaramowicz, W. Lewandowski, Arcimowicz, Ratyński, Rogalewicz, Rusiecki, E. Wroński, L. Eliaszewicz;

BITWY: Murin, Kułtuk, Miszycha;

WYNIK: stłumienie powstania, kaźń w Irkucku;

Komuna paryska (1871)
PRZECIW KOMU: rząd Thiersa (po zwycięstwie zamierzano wypowiedzieć wojnę Prusom – J. Dąbrowski);

SOJUSZNICY; Komunardzi Paryża;

DOWÓDCY: J. Dąbrowski, W. Wróblewski, A. Okołowicz, M. Heidenreich, S. Towarzewski, S. Kamieniecki. T.. Dąbrowski;

BITWY: Paryż;

WYNIK: upadek Kolumny, represje wobec Polaków;

Wojna rosyjsko - turecka (1877)
PRZECIW KOMU: Rosja;

SOJUSZNICY: Turcja;

DOWÓDCY: J. Jagmin, A. Zimmerman;

BITWY: Kizilar, Jeniky, Kizil-Tepe;

WYNIK: straty w walce, rozwiązanie oddziałów polskich.




 A. L. Szcześniak, Historia – Repetytorium, Warszawa 1995.

 D. Banaszak, T. Biber, M. Leszczyński, Dzieje Polski, Poznań.

 B. Snoch, Terminy i pojęcia historyczne, Warszawa 1996.