Pozytwizm

Pozytywizm

1864 (klęska powstanie styczniowego) -1880 (umowna data początku Młodej Polski- debiut modernistów)

• Powieść historyczna- połączenie typu walterscottowskiego z dokumentalnym. Jest wielowątkowa i panoramiczna, prezentuje losy fikcyjnych postaci na tle rzeczywistych, historycznych wydarzeń , Potop
• Powieść realistyczna- z wszelkimi jej cechami : realizmu, opisami pejzażu, zamkniętą kompozycją, wielowątkowa, obfituje w bogactwo osób i charakterów. Zasada podwójnej perspektywy w konstrukcji czasu i przestrzeni, Nad Niemnem
• Powieść sensacyjna - cechuje się rozbudowana fabuła, pełna niespodziewanych zdarzeń i zwrotów. Koncentruje się na dynamizowaniu opowieści, bez głębszych motywacji psychologicznych i in., a jej głównym celem jest dostarczenie rozrywki.
• Powieść społeczno-obyczajowa - szczególnie rozpowszechniona w klasyce XIX w., kiedy miała tak znaczące osiągnięcia, jak dzieła w Polsce. Zajmowała się głównie życiem codziennym i jego społeczno-historycznymi, a także indywidualnymi, uwarunkowaniami, Pan Tadeusz
• Powieść psychologiczna - koncentrująca się na życiu wewnętrznym opisywanych postaci, ich sposobie odczuwania i myślenia. W wersji realistycznej ukazuje przeżycia jednostki w związku z procesami społecznymi, środowiskowymi, statusem zawodowym itp. Granica
• Powieść podróżnicza - której fabuła opowiada przygody doznane w podróży, szczególnie do krajów odległych i egzotycznych, współcześnie bliska powieści sensacyjnej , Robinson Cruzoe
• Powieść biograficzna - przedstawiająca życie osoby realnej, np. polityka, artysty, uczonego. Posługując się autentycznymi wydarzeniami i faktami, kształtuje życiorys bohatera jako zorganizowana całość fabularna, wprowadzając m.in. przypuszczalne wypowiedzi i myśli bohatera, zwykle niesprzeczne z udokumentowana wiedza o nim

realizm - oznacza postawę człowieka, który w swoich działaniach uwzględnia wszystkie warunki zewnętrzne i własne możliwości, czyli dokonuje trzeźwej, zdroworozsądkowej oceny sytuacji.
Realizm jest teoria, wg której istnieje rzeczywistość nie zależna od poznania ludzkiego. W wersji teoriopoznawczej teza ta głosi, iż istniejąca obiektywnie rzeczywistość może stanowić przedmiot poznania ludzkiego.

utylitaryzm - (z łaciny utilitas – korzyść, pożytek), powstała w Anglii w XVII w. i trwająca do XIX w. koncepcja etyczna, zgodnie z która działanie jest uznawane za dobre moralnie, jeżeli chcąc zaspokoić własne przyjemności i potrzeby oraz zabiegając o własny interes, służy się dobru ogółu. Utylitaryści usiłowali wykazać, ze interes indywidualny i ogólny nie musza być przeciwstawne, a w przypadku sprzeczności możliwe jest ich uzgodnienie.

scjentyzm - nurt filozoficzny ukształtowany w początkach XX w. pod wpływem osiągnięć w poszczególnych naukach szczegółowych. Scjentyści uważali, ze nauki przyrodnicze dostarczają wiedzy pewnej, polegającej przede wszystkim na stwierdzaniu faktów i odkrywaniu praw, stanowią wiec podstawę do całości ludzkiej wiedzy.
Scjentyzm zdecydowanie wystąpił przeciwko spekulacjom religijnym, teologicznym i metafizycznym, uznając, ze są one całkowicie nieuzasadnione. Moralne wg scjentystów jest życie w zgodzie z przyroda, rozwijające możliwości każdego człowieka.

umiarkowany agnostycyzm - wskazujący na niemożliwość poznania w skończonym czasie nieskończonej liczby stanów rzeczy, cechującej Wszechświat

Emancypacja kobiet - zwiększenie udziału kobiet w życiu publicznym, zapewnienie im dostępu do szkół średnich i wyższych: poszerzenie ich aktywności zawodowej.

praca u podstaw podniesienie poziomu umysłowego i kulturalnego najniższych podstawowych warstw społeczeństwa
praca organiczna praca nad podniesieniem poziomu gospodarczego kraju
herbert spencer Dostrzegł analogię pomiędzy prawami rządzącymi biologią a istnieniem społeczeństwa ludzkiego. Twierdził, że podstawą egzystencji jest harmonijna współpraca pomiędzy organami i klasami społecznymi. Jeżeli jedna z klas społecznych nie domaga to całe społeczeństwo jest chore, stąd wniosek, że walka klas jest zgubna, jest zjawiskiem szkodliwym. Harmonia jest bowiem podstawą społeczeństwa. Jedyną i prawdziwą formą rozwoju jest ewolucja, rozwój przy ciągłym doskonaleniu się.
DETERMINIZMEM - jakiekolwiek dzieło literatury jest zdeterminowane przez 3 czynniki dotyczące twórcy: rasa (czynniki psychiczne i biologiczne) środowisko (geograficzne, społeczne) chwila dziejowa (tradycja, przeszłość, teraźniejszość)
karol Darwin Jest twórcą EWOLUCJONIZMU. Przyczyny ewolucji: walka o byt i dobór naturalny

stuart mill Stworzył teorię filantropijnego utylitaryzmu. Według niego każdy człowiek powinien być użyteczny społecznie, dzięki temu zmniejszają się antagonizmy klasowe.

asymilacja Żydów zaborcy dążyli do przeciwstawienia sobie różnych grup etnicznych.. Pozytywiści sprzeciwiali się temu w imię zasad demokracji.