Różnice w komunikacji marketingowej

Różnice w komunikacji marketingowej
(rynkami z kulturą wysokiego i niskiego kontekstu).

We współczesnym świecie odległości znacznie "zmniejszyły się" - możliwość podróży samolotowych, komunikacji internetowej. Dzięki tym udogodnieniom, wiele osób wybiera międzynarodowe
ścieżki kariery - zarówno na chwilę (praktyki, bądź krótki - roczny-dwuletni wyjazd do pracy zagranicą), jak i na dłużej - kilka, kilkanaście lat.

Kultura to ogół wytworów działalności ludzkiej, materialnych i niematerialnych, wartości i uznawanych sposobów postępowania, zobiektyzowanych i przyjętych w danych zbiorowościach i innym pokoleniom.
Najogólniej, kultura definiowana jest jako: „całokształt materialnego i duchowego dorobku ludzkości gromadzony, utrwalony i wzbogacany w ciągu jej dziejów, przekazywany pokolenia na pokolenie”.
Na potrzeby marketingu często definiuje się kulturę jako zespół czynników wyjaśniających zachowania ludzi, w tym ich zachowania rynkowe.
Kultura organizacji – zestaw wartości, przekonań zachowań, obyczajów i postaw, który pomaga członkom organizacji zrozumieć, za czym organizacja się opowiada, jak działa i co uważa za ważne
Kultura w wielu aspektach wpływa na działalność przedsiębiorstw na rynkach międzynarodowych. Do elementów kultury oddziałujących na zakres i sposób wykorzystania narzędzi marketingowych należą :
• Język to kluczowe narzędzie komunikowania się z konsumentami i innymi grupami otoczenia mogącymi wpływać na marketingowe działania przedsiębiorstwa. Do zadań specjalistów należy ustalenie, czy nazwa ich wyboru nie kojarzy się negatywnie konsumentom władającym innym językiem. Ważny jest także język pozawerbalny, gdyż jego różnice mogą być istotne przy tworzeniu reklam.
• Religia wpływa ona na moralne zasady postępowania i odzwierciedla najważniejsze wartości, którymi kierują się ludzie w swoim życiu, wpływa również na reakcję konsumentów na narzędzia marketingowe.
• Zwyczaje dotyczące konsumpcji dóbr, jest szczególnie widoczny w odżywianiu się. Różnice mogą polegać np. na: liczbie posiłków spożywanych w ciągu dnia, przeciętny czas trwania posiłków i ich miejsce w ciągu dnia, napoje towarzyszące przy posiłkach.
• Poczucie estetyki, różne narody cechuje odmienne poczucie estetyki. Ponieważ poczucie estetyki wpływ na codzienne życie każdego człowieka, przedsiębiorstwa muszą brać je pod uwagę przy projektowaniu produktów.
• Nastawienie do produktów zagranicznych



Wizerunek kraju pochodzenia
Wizerunek kraju pochodzenia dla oceny produktu korzystny niekorzystny
korzystny KORZYSTTNA ZGODNOŚĆ

Podkreślenie kraju pochodzenia NIEKORZYSTNA ZGODNOŚĆ

Utajenie kraju pochodzenia
niekorzystny KORZYSTNA NIEZGODNOŚĆ

Pomijanie lub promowanie kraju pochodzenia NIEKORZYSTNA NIEZGODNOŚĆ

Pomijanie kraju pochodzenia

Podział kultur możemy dokonać powołując się na:
1) G. Hofstede ,a, który dokonuje podziału ze względu na:
 dystans władzy -> dotyczy stosunku społecznego do zjawiska nierówności między obywatelami poszczególnych krajów. Wymiar ten określa, do jakiego stopnia członkowie danej społeczności są w stanie zaakceptować różnice między bogactwem, wykształceniem czy statusem poszczególnych osób;
 kolektywizm – indywidualizm -> to wymiar dotyczący stopnia zintegrowania poszczególnych jednostek z grupami społecznymi.
 kobiecość – męskość ->odnosi się do ról społecznych przypisywanych płciom w poszczególnych krajach.
 unikanie niepewności -> wskazuje, do jakiego stopnia ludzie czują się zagrożeni, napotykając nowe , nieznane czy niejasne sytuacje.
 Orientacja dłogo- i krótkoterminowa -> odnosi się do znaczenia przeszłości, teraźniejszości i przyszłości dla różnych narodów.
2) E.T.Hall dokonuje podziału na:
• Kultury wysokiego kontekstu są monochromiczne -> ludzie koncentrują się w danym czasie tylko na jednym zadaniu, przykładają wagę do punktualności, a czas jest dzielony na małe jednostki. Kultury wysokiego kontekstu nazwać możemy również kulturami wieloznacznymi, gdzie najważniejsze informacje przekazu zawarte są między wierszami, gdzie większość informacji zawiera się w kontekście, bądź jest zakodowana w rozmówcy. Dlatego właśnie często przedstawiciele takiego typu kultury wyraźnie oddzielają swoich od obcych (np. Japonia)
• Kultury niskiego kontekstu są polichromiczne -> dużą wagę przywiązuje się do relacji międzyludzkich niż terminarzy, w jednym czasie zajmują się wieloma zadaniami, akceptują przerwy czy spóźnienia. Kultury niskiego kontekstu nazwać możemy kulturami jednoznacznymi, gdzie to, co na myśli, to i na języku.
3) F. Trompenaars i Ch Hampden-Turner dzielą na trzy kategorie:
• Stosunek do ludzi
- uniwersalizm (nadrzędne, nienaruszalne zasady) – partykularyzm (zobowiązania wynikające z relacji międzyludzkich)
- indywidualizm (ludzie jako jednostki) – kolektywizm (ludzie jako grupy)
- powściągliwość (bezstronność i obiektywizm) – emocjonalność (okazywanie rozmaitych uczuć)
- wycinkowość – całościowość
- osiąganie statusu – przypisywanie statusu
• Stosunek do czasu, wskazuje, czy społeczeństwo przykłada większą wagę do osiągnięć w przyszłości czy ważne są osiągnięcia obecne.
• Stosunek do otoczenia, który wyznacza miejsce człowieka na świecie.

Uwarunkowania komunikacji w kulturach niskiego i wysokiego kontekstu

Konstrukty kluczowe Niski kontekst Wysoki kontekst
Tożsamość "ja" "my"
Dbałość o własną "twarz" o "twarz" innych
Potrzeba autonomii, odłączenia włączenia, stowarzyszenia
Sposób komunikacji bezpośredni pośredni
Styl komunikacji kontrolowany lub konfrontacyjny, nastawiony na rozstrzygnięcia pojednawczy, nastawiony na uczucia
Strategia komunikacji dystrybutywna lub konkurencyjna integratywna lub współpracy
Akt mowy bezpośredni pośredni
Akty niewerbalne indywidualistyczne, bezpośrednie ekspresje emocjonalne indywidualistyczne, kontekstualne, pośrednie ekspresje

DYSTANS WŁADZY

Niski dystans władzy Wysoki dystans władzy
- postulat równości wszystkich ludzi,
- komunikacja pomiędzy grupami,
- preferowane rządy demokratyczne,
- niezależność jako cnota,
- wysoki stopień wzajemnego zaufania. - sztywna hierarchia społeczna i akceptacja takiej sytuacji,
- ograniczona komunikacja pomiędzy grupami,
- preferowane przywództwo autorytarne,
- ceni się posłuszeństwo, konformizm jako cnota,
- brak wzajemnego zaufania, tendencja do tworzenia się klik, układów etc.
m.in.: USA, Austria, Izrael, Nowa Zelandia, kraje skandynawskie, Szwecja, Wielka Brytania. m.in.: kraje afrykańskie, Chiny, Indie, Meksyk, Singapur.

INDYWIDUALIZM - KOLEKTYWIZM

Indywidualizm: Kolektywizm:
- preferuje jednostkę jako ośrodek ludzkiej aktywności,
- człowiek jako jednostka autonomiczna, niezależna, sam sobie „sterem, żeglarzem, okrętem”,
- grupa jako zbiór jednostek a nie kolektywny byt,
- kluczowe słowa: autowizerunek, samodzielność, samorealizacja, samookreślenie,
- kraje o wysokim stopniu indywidualizmu to jednocześnie kraje o wysokim poziomie uczestnictwa w stowarzyszeniach i organizacjach, co gwarantuje jednostkom realizację ich celów,
- promowanie konkurencji i współzawodnictwa,
- niwelowanie różnic w statusie społecznym, egalitaryzm,
- demokracja odbierana jako coś naturalnego,
- wzorce konsumpcji wskazują na niezależność i samowystarczalność,
- głównym źródłem informacji są środki masowego przekazu,
- na opiekę zdrowotną przeznacza się większą część prywatnych i publicznych dochodów,
- relacje między pracodawcą a pracownikiem są kontraktem zawieranym na rynku pracy,
- zarządzanie jest zarządzaniem jednostkami,
- każdy klient powinien być traktowany ta samo
- Strategia komunikowania: ścieranie się poglądów, wymóg asertywności, skłonność do konfrontacji. - grupa w centrum uwagi,
- jednostka jako element grupy, „trybik w maszynie”,
- słowa kluczowe: interes grupy, tradycja, lojalność, solidarność,
- cele jednostki pokrywają się z interesem grupy, jeśli nie, to cele grupy mają przewagę nad celami jednostki,
- tożsamość jednostki jest oparta na tożsamości całej grupy: rodziny, społeczności etc., dlatego kontrola społeczna nad jednostkami jest znacznie skuteczniejsza i często nie wymaga interwencji instytucji państwowych,
- jednostka wchodzi w skład jedynie kilku grup, związanych z socjalizacją pierwotną i wtórną – rodzina, grupa zawodowa,
- współzawodnictwo jako kategoria oceny grup, nie jednostek,
- uznanie hierarchicznej struktury społecznej, paternalizm,
- awans jest wynikiem stażu pracy i wieku, a nie zdolności i wiedzy,
- wzorce konsumpcji wskazują na zależność od innych,
- głównym źródłem informacji są kontakty i powiązania osobiste,
- na opiekę zdrowotną przeznacza się mniejszą część prywatnych i publicznych dochodów,
- relacje między pracodawcą a pracownikiem są postrzegane w kategoriach moralnych i przypominają więzi rodzinne,
- zarządzanie jest zarządzaniem grupami,
- klient będący członkiem grupy wewnętrznej jest traktowany lepiej od innych
- Strategia komunikowania: celem jest osiągnięcie porozumienia, tworzenie harmonii i współpracy, unikanie konfliktów.
m.in.: USA, Australia, Wielka Brytania, Kanada m.in.: Japonia, Chiny, Pakistan, Tajwan, Wenezuela, Kolumbia

MĘSKOŚĆ I KOBIECOŚĆ

Męskość Kobiecość
- rozwój jednostki
- asertywność
- rywalizacja
- ambicja
- Męskość determinują takie wartości społeczne jak sukces, pieniądze i przedmioty.
- W kulturach męskich występuje podział na role męskie i żeńskie, otwarte ukazywanie ambicji, dominacja mężczyzn.
- W męskiej atmosferze zarządzania pracownicy odczuwają stresy.
- Rywalizacja o stanowisko i pozycje organizacyjną uważana jest jako sprawa naturalna.
- Kultura organizacyjna opiera się na przedsiębiorczości i inicjatywie, motywuje się pracowników by „dawali z siebie wszystko”.
- Często się zdarzają strajki, i protesty.
- Zakupy żywności są robione przez kobiety, samochody kupowane są przez mężczyzn
- Pary posiadają dwa samochody
- Kupuje się więcej produktów podnoszących status
- Czyta się więcej literatury fakty, gdyż ważne jest zdobycie informacji
- współczucie
- delikatność
- troszczenie się o innych
- Kobiecość z kolei określana jest za pomocą takich pojęć jak troska o innych i jakość życia.
- W kulturach żeńskich dopuszcza się swobodne przyjmowanie ról kobiecych i męskich oraz podkreśla się wzajemną zależność płci.
- W kobiecą atmosferę cechuje mniejszy stres u pracowników, integracyjną kulturą organizacyjną, dominuje „miękki”, demokratyczny styl kierowania.
- Niechęć do rywalizacji o pozycje i stanowiska.
- Normy i wartości składające się na ten wymiar wywierają przede wszystkim wpływ na sposób motywowania pracowników .
- Zakupy żywności i samochodów dokonywane są zarówno przez kobiety jaki i mężczyzn
- Pary dzielą się jednym samochodem
- Kupuje się więcej produktów domowego użytku
- Czyta się więcej literatury pięknej, ważne jest nawiązanie porozumienia z innymi

m.in..: Słowacja, Japonia, Węgry, Austra, Włochy, USA m.in..: Holandia, Słowenia, Kostaryka, Chile, Chiny

UNIKANIE NIEPEWNOŚCI

Niski stopień unikania niepewności Wysoki stopień unikania niepewności
- akceptacja dla nieznanego wiąże się z większą tolerancją i otwartością na innych,
- niepewność może być szansą,
- nikt nie ma monopolu na prawdę,
- Strategia komunikowania: nieformalność zachowania, wyższy stopień swobody i improwizacji, luz językowy. - niechęć do improwizacji, stabilizacja jako stan idealny,
- niepewność jako zagrożenie,
- jasne procedury, ściśle określone kodeksy zachowania i regulaminy, przywiązanie do formalnych aspektów rzeczywistości,
- wiara w prawdę absolutną,
- Strategia komunikowania: przywiązanie do form rytualnych, sztywne normy językowe, formułki grzecznościowe na każdą okazję.
m.in.: Szwecja, Dania, Hong Kong, Singapur, USA m.in.: Japonia, Chiny, Grecja, Portugalia, Belgia

ORIENTACJA DŁUGO- I KRÓTKOTERMINOWA

Długoterminowa Krótkoterminowa
- Rozwijanie cnót przynoszących korzyści w przyszłości (upór i oszczędność)
- Nieprzywiązywanie wagi do czasu wolnego od pracy
- Ważne są zyski za 10lat
- Kadra kierownicza i pracownica mają te same cele
- Inwestowanie w trwałe i wieloletnie sieci powiązań osobistych
- Wysoka stopa oszczędności, duże zyski na inwestycje - Pielęgnowanie cnót związanych z przeszłością i teraźniejszością (poszanowanie tradycji, zachowanie twarzy i wypełnianie społecznych zobowiązań
- Przywiązywanie dużej wagi do czasu wolnego od pracy
- Ważne są zyski obecne
- Kadra kierownicza i pracownicy tworzą dwa oddzielne obozy
- Wzajemna lojalność uzależniona jest od potrzeb biznesowych
- Niska stopa oszczędności, małe środki na inwestycje

W kulturze wysokiego kontekstu treści kultury są ujęte w zwyczajach i normach obowiązujących w grupie, podczas, gdy w kulturze niskiego kontekstu treści te są wyrażane indywidualnie. Tak więc, skonfrontowanie wymienionych dwóch typów kultur , co przedstawia wyżej tabela, wskazuje na trudności w komunikowaniu się ludzi wywodzących się z innych kultur.

Posługując się teorią Halla i pisząc o kulturach Wschodu i Zachodu warto przypomnieć, że Wschód jest utożsamiany z takimi religiami, jak hinduizm, buddyzm, buddyzm zen, taoizm, szintoizm oraz islam, natomiast kultura Zachodu jest związana z judaizmem i chrześcijaństwem w jego nurtach: katolickim, prawosławnym i protestanckim [ reformowanym i augsburskim ].
Kultury Wschodu i Zachodu są oddzielone od siebie filozoficzną i światopoglądową granicą, różnią się wzorami kulturowymi i osobowymi, odmiennym stosunkiem do władzy, odmienną tradycją i hierarchią wartości itp. Nie można o tych różnicach zapominać, gdy współcześnie rozwija się migracja przedstawicieli kultur Wschodu do wielu krajów europejskich . To spotkanie międzykulturowe, a może "zderzenie cywilizacyjne" 2 wzorów kulturowych Wschodu i Zachodu stawia przed edukacją europejską problem wyważenia relacji między postawami etnocentrycznymi a policentrycznymi, czyli wyważeniem relacji między tym, że jesteśmy członkami jakiejś wspólnoty kulturowej, z którą się utożsamiamy a akceptacją faktu, że w świecie występują różne kultury, różne hierarchie wartości oraz zasady postępowania, które skłaniają do formowania postaw policentrycznych. Z drugiej strony jednak często podtrzymywane są, szczególnie na gruncie fundamentalistycznym silne podziały kulturowe prowadzące do wykluczenia w granicach danego państwa , grup etnicznych przynależnych do odmiennej kultury. W konsekwencji ten stan rzeczy może niszczyć więzi społeczne i anarchizować państwo .

KULTURY WYSOKIEGO I NISKIEGO KONTEKSTU

Kultury niskokontekstowe Kultury wysokokontekstowe
- przewaga elementu werbalnego nad innymi elementami komunikacji,
- jasny, precyzyjny przekaz słowny,
- tendencja do organizowania wypowiedzi,
- stylistyczna oszczędność wypowiedzi. - znaczenie wynika z przekazu werbalnego, niewerbalnego oraz kontekstu sytuacyjnego i kulturowego,
- odczytanie komunikatu wymaga znajomości wszystkich elementów,
- ważne kto, kiedy w jakim kontekście wypowiedział słowa,
- liczne dygresje, wtręty, przerywania, ozdobniki stylistyczne.

WYSOKI KONTEKST
- Daleki Wschód
- Kraje arabskie
- Kraje śródziemnomorskie
- Kraje Czarnej Afryki
- Ameryka Południowa
- Europa środkowo-wschodnia
- Australia
- Ameryka Północna
- Skandynawia
- Niemcy
- Szwajcaria
NISKI KONTEKST

OBEJMNIJ MNIE
- Bliski Wschód
- Ameryka Południowa
- Grecja
- Półwysep Iberyjski
- Irlandia
- Indie
- Chiny
- Europa Środkowa
- Francja
- Australia
- Skandynawia
- Anglia
- USA
- Japonia
NIE DOTYKAJ MNIE


ZESTAWIENIE RÓŻNYCH PAŃSTW
Państwo Źródła kultury Cechy kultury Kultura biznesu
STANY ZJEDNOCZONE - kraj imigrantów (tygiel w którym
roztopiły się rozmaite kultury narodowe)
- purytanizm
- doświadczenie zdobywania Dzikiego
Zachodu
- czas monochroniczny
- średni dystans władzy
- największy na świecie indywidualizm
- silnie protransakcyjna
- orientacja krótkoterminowa
- płaskie struktury
- rozciągnięcie sfery zawodowej na życie
rodzinne i prywatne

JAPONIA - szintoizm (konfucjanizm, buddyzm i taoizm)
- partykularyzm (etyka sytuacyjna)
- czas synchroniczny
- średni dystans władzy
- najwyższy w świecie poziom męskości
- skłonność do kolektywizmu
- etos pracoholizmu (karioshi)
- silne unikanie niepewności
- orientacja długoterminowa
- silnie propartnerska
- wysoka ceremonialność
- powściągliwość
- korporacja jako Kaisha

SZWECJA - państwo dobrobytu (najsilniejsza w świecie
kultura kobieca)
- kultura niezależnych farmerów (brak fazy
feudalnej w dziejach) - egalitaryzm
- surowy klimat wymuszający współpracę
- bardzo długi okres pokoju (od 1814 r. do
dzisiaj)
- najstarsze społeczeństwo świata
- monochroniczne podejście do czasu
- bardzo mały dystans władzy
- wysoki indywidualizm
- niski poziom unikania niepewności
- protranskacyjna
- nieceremonialna i powściągliwa (niechęć do rozmów o
niczym, wygląd nie jest wykładnią kompetencji)

NIEMCY - silny regionalizm (bardzo późne powstania
jednego państwa – 1871 r.)
- bardzo duży szacunek dla prawa (silne unikanie
niepewności)
- specjalizacja w produkcji (lekceważenie sektora
usług i finansów)
- wysoki monochronizm (obsesyjna punktualność)
- raczej niski dystans władzy
- raczej indywidualiści
- protransakcyjna
- umiarkowanie ceremonialna i powściągliwa
- fanatycy kształcenia i doskonalenia zawodowego

HISZPANIA - regionalizm, połączony z silnym separatyzmem
- odwrócenie od Europy w stronę dawnych
kolonii
- duża rola powiązań rodzinnych i osobistych
- ostatnio: odwrót od stereotypu kraju „machos”
- czas polichroniczny i synchroniczny (kultura typu
manana)
- Duży dystans władzy (demokracja dopiero od 1976 r.)
- Słabe nacechowanie w skali
indywidualizm/kolektywizm
- umiarkowanie protransakcyjna (zależnie od regionu)
- ceremonialna (duże znaczenie wyglądu i tytułowania
się)
- bardzo ekspresyjna (głośne mówienie, częste
przerywanie innym, mały dystans przestrzenny i
intensywny kontakt wzrokowy)

FRANCJA - długie rządy absolutystycznych monarchów,
zakończone krwawą rewolucją
- pozostałości po monarchii: duże przywiązanie do
przeszłości, centralizacja i uporządkowanie,
zamiłowanie do różnych snobizmów
- wysokie znaczenie rozumu (od Oświecenia)
- skłonność do syntezy (dawniej: wielkie systemy
filozoficzny – dziś np. wizja zjednoczonej Europy)
- intelektualnie monochroniczni, ale w praktyce
polichroniczni, synchroniczne podejście do czasu
- duży dystans władzy– hierarchiczność,
wynikająca z kultu wodzów i silnej tradycji
wojskowej
- indywidualizm
- umiarkowana propartnerskość ( znaczenie
pochodzenia i sieci kontaktów)
- średnia ceremonialność i wysoka ekspresyjność
- autorytarny styl zarządzania
- wysoka centralizacja organizacji

POLSKA - kultura szlachecka i kultura chłopska (dwie
polskie dusze)
- doświadczenie socjalizmu:
*duże ujednolicenie obyczajów i wartości (brak
wyraźnych różnic między klasami społecznymi)
*nacisk na kolektywizm
- polichroniczne i synchroniczne podejście do czasu
- ambiwalentny stosunek do władzy
- słabe nacechowanie w skali indywidualizm
/kolektywizm
- raczej męska
- propartnerska (duże znaczenie posiadania
właściwych kontaktów)
- ceremonialna (ubiór, powitania, tytułowanie)
- średnia ekspresyjność
- niski poziom unikania niepewności („jakoś to
będzie...”)


CIEKAWOSTKI Z KRAJÓW
Wielka Brytania: pokazywanie liczby dwa poprzez podniesienie dwóch palców z grzbietem dłoni
zwróconym ku rozmówcy jest bardzo niegrzeczne - to gest taki sam jak w Polsce pokazanie wyprostowanego środkowego palca. Ale jeśli grzbiet dłoni zwrócimy do siebie, to nie ma problemu.
Bułgaria: należy pamiętać, że skinienie głową na tak, w Bułgarii oznacza nie, natomiast przeczące
kiwanie głową to w języku Bułgarów przytakiwanie.
Francja: bardzo dużą wagę przywiązuje się do jedzenia, dlatego też np. telefony służbowe (jeśli nie są naprawdę alarmowe) są bardzo niemile widziane między 12:30, a 14 (pora lunchu dla większości Francuzów), a para młoda na własnym weselu może odtańczyć pierwszy taniec często dopiero ok. 1-2 w nocy, gdy wszystkie ciepłe posiłki zostały już podane.
Indie i Indonezja: nie wolno dotykać jedzenia lewą ręką (wynika to ze względów i tradycji higienicznych). Nie wolno również pokazywać innym osobom podeszwy butów, ani stóp (jest to uznane za obrazę), a dotknięcie kogoś stopą jest postrzegane jako zelżenie.
Bliski wschód: bardzo ryzykowne jest fotografowanie kogokolwiek bez jego wyraźnego pozwolenia - jeśli ktoś uzna, że został sfotografowany, a nie życzy sobie tego, może nawet wezwać policję! Jeśli zgubiliśmy się, szukamy drogi, lepiej zapytać o nią mężczyznę, ponieważ zapytanie kobiety, może zostać odczytane jako próba zaczepki, a tego robić nie wolno. Należy też pamiętać, że w tamtym rejonie bardzo ważny jest zapach - nim wyraża się szacunek, ale nim też można obrazić. W skrajnych przypadkach może się okazać, że ktoś z lokalnej społeczności, wiedząc jakich będzie miał sąsiadów na przyjęciu przy stole, może znacznie zróżnicować zapach swojej lewej i prawej połowy ciała.
Japonia: nigdy nie należy myć rąk nad wanną, ponieważ Japończykom służy ona do relaksu (dlatego też często jest ozdobna i ozdobiona świecami, kwiatami, kadzidłami).
Chiny: bardzo ważne (podobnie jak i w Japonii) są tu prezenty. Nawet udane negocjacje czy starania o awans mogą zostać zniweczone przez brak prezentu (mimo, że podczas wręczania, Chińczycy robią kilka gestów odmownych - należy pamiętać, że to etykieta i należy nalegać, a potem, w odpowiedzi zachować się podobnie). Nie wolno jednak podarować niektórych rzeczy, m.in. zegarka (w języku chińskim, "dać zegar" jest wymawiany podobnie do "odwiedzić umierającego rodzica" "song zhong", jest traktowany jako symbol śmierci). Mężczyznom nie wypada także dać żadnego nakrycia głowy w kolorze zielonym, ponieważ jest to symbol "zdradzanego męża". Prezenty (w przeciwieństwie do Polski) nie powinny być otwierane przy wręczającym. Tajlandia: zniszczenie banknotu z wizerunkiem monarchy (a nawet zwinięcie i niechlujne wepchnięcie banknotów do kieszeni lub portfela) lub nadepnięcie monety to ciężka obraza, za którą można nawet
trafić do aresztu.
Stany Zjednoczone: Amerykanie nie narzekają - na pytanie "co słychać" zawsze usłyszymy, że jest świetnie. Narzekanie jest co najmniej w złym guście. Meksyk: gościom się nie zaprzecza. Choćby mówili głupoty, choćby nam nie pasowały ich pomysły,należy zdanie zbudować tak, by nie zawrzeć jasnego zaprzeczenia (podobnie jest w Chinach, choć tam jasne zaprzeczenie jest w złym guście w każdej sytuacji, nie tylko gospodarz-gość). Rosja: nadzwyczajne wyniki pracy są traktowane jako coś normalnego, naturalnego, dlatego też nie ma co liczyć na specjalne wynagrodzenia, czy premie z tego powodu. Nie jest to też powód do prośby
o podwyżkę.