Powstanie Listopadowe

Powstanie Listopadowe
29-30 listopada 1830 r. – data rozpoczęcia Powstania Listopadowego. Powstanie wywołane przez niespełnienie obietnic Aleksandra I, nieprzestrzeganie konstytucji oraz nie tolerowanie liberalnej opozycji – Kaliszanów.
W nocy z 29 na 30 listopada polscy mieszczanie rozpoczęli powstanie. Polacy zaatakowali Belweder, jednak nie odnieśli oczekiwanego skutku, gdyż Wielki Książe Konstanty uciekł z Warszawy. Podchorążowie podpalili browar na Solcu.
Arystokracja w celu uspokojenia sytuacji w Polsce tworzy Radę Administracyjną. Rada Administracyjna zaczyna nawoływać do spokoju i rozpoczyna rozmowy z Konstantym. W odpowiedzi powstańcy zawiązują Towarzystwo Patriotyczne, na czele którego staną Joachim Lelewel. Towarzystwo stawia twarde warunki:
- odzyskanie ziem utraconych na rzecz Rosji
- zaprzestanie rozmów z Konstantym
- liberalizacja (uzyskanie całkowitej wolności)
Został utworzony Rząd Tymczasowy, w którego skład wchodził także Joachim Lelewel. Rząd Tymczasowy miał jednak plany bardzo podobne do planów Rady Administracyjnej. 5 grudnia została ogłoszona dyktatura gen. Józefa Chłopickiego. Gen. Chłopicki, doświadczony generał armii napoleońskiej i przeciwnik powstania nakazuje rozbroić lud warszawski. Chłopicki prowadził rozmowy z Mikołajem I – carem rosyjskim, dążył on do bezwarunkowej kapitulacji ze strony powstańców. Powstanie mogłoby być pretekstem do całkowitego zawładnięcia autonomii.
18 grudnia sejm ku wściekłości Chłopickiego uznał powstanie za narodowe.
25 stycznia 1831 roku sejm pod naciskiem Towarzystwa Patriotycznego, zdetronizował Mikołaja I co całkowicie uniemożliwiło ugodę z carem. Po zdetronizowaniu cara Rosji sejm na miejsce Chłopickiego ustanowił o wiele mniej doświadczonego dowódcę – Michała Radziwiłła. Rozpoczęła się wojna polsko-rosyjska o liczbie jednostek: polska 50 tys. i Rosja 130 tys. Pierwsze polskie zwycięstwo pod Stoczkiem. 25 lutego Chłopicki powstrzymał ofensywę rosyjską na przedpolu Warszawy pod Grochowem. Armia polska pod dowodzeniem Skrzynieckiego, w myśl w myśl sztabu wojska polskiego, przystępuje do ofensywy. Zwycięstwa pod Wawrem, Dębem Wielkim (31.III) oraz Iganiami (10.IV) nie zdecydowały o sukcesie Polski. 26 maja wojska polskie odniosły klęskę pod Ostrołęką. Wszelkie próby powstańcze na Litwie, Białorusi i Ukrainie skończyły się całkowitym niepowodzeniem, bez większych wpływów na sytuację wojsk polskich. Wszelkie ustawy dotyczące sprawy chłopów polskich utknęły w sejmie. Ani ze strony liberałów ziemiańskich, nie została uchwalona ustawa o oczynszowaniu, ani też ze strony Tow. Patriotycznego nie została uchwalona ustawa o uwłaszczeniu chłopów polskich, z odszkodowaniem dla ziemian, gdyż nie uzyskały większości głosów w sejmie. Ponieważ żadne ustawy nie zostały zaakceptowane uniemożliwiło to pozyskanie chłopów do obrony państwa. 15 lipca wojska rosyjskie przekroczyły dolną Wisłę i zachodziły Warszawę od strony zachodniej. Niepowodzenia i nieudolność dowództwa naczelnego pogłębiło niezadowolenie ludu warszawskiego. Pod namową Tow. Patriotycznego ludność warszawska wdarła się do więzień i powiesiła kilkudziesięciu więźniów podejrzanych o szpiegostwo. Nowy prezes rządu, J. Krukowiecki (od 17. VIII) był zwolennikiem kapitulacji.
6 września 1831 roku wojska rosyjskie wkroczyły do Warszawy rozpoczynając tym samym koniec powstania. Mimo starań wojsk polskich padła Wola, oraz umarł generał Sowiński. W nocy z 7 na 8 września kapitulowała