Powstanie Listopadowe
Rozdział historii Polski obejmujący okres od upadku powstania listopadowego aż po wybuch I wojny światowej. W ciągu tych 83 lat w dziejach Polski doszło do wielu wydarzeń o ogromnym znaczeniu, w pierwszej mierze zaś do wydarzeń roku 1846, Wiosny Ludów, powstania styczniowego i rewolucji roku 1905. Wszystkie one, wraz z rozwojem polskiej myśli politycznej i tworzeniem się kierunków, ugrupowań i wreszcie partii politycznych oraz organizacji i związków zbrojnych lub organizacji paramilitarnych, a także działań na rzecz budowy nowoczesnego społeczeństwa w sensie społecznym i gospodarczym, stanowiły o historii tego czasokresu. W sensie historycznym należy tu wyodrębnić Wielką Emigrację, która w latach 1831-1863 tworzyła i decydowała o kierunkach polskich ruchów narodowo-niepodległościowych, pracę organiczną, która legła u podstaw gospodarczego rozwoju Polski pod zaborami, ruchy niepodległościowe (partyzantka Zaliwskiego, powstanie krakowskie, Wiosna Ludów, powstanie styczniowe), aż po ostatnie działania organizacji lewicowych, narodowych, ludowych w początkach XX wieku.