Prawoznastwo-Zagadnienia

Prowo przedmiotowe- całość przepisów prawnych obowiązujących w określonym państwie w określonym czasie
Prawo podmiotowe- zespół uprawnień przysługujących danemu podmiotowi(np.prawo własności),rozczenia,immunitety
Prawo ustrojowe- reguluje prawa najwyższych organów państwowych

NORMA PRAWNA derektywa postępowania adresowana do kręgu adresatów wyinterpretowana z przepisów prawnych
PRZEPIS PRAWNY najmniejsza redakcyjna jednostka tekstu prawnego(Dz.Ustaw)
Norma prawna składa się z trzech części
HIPOTEZA (adresat + okoliczności( jego zachowania))
DYSPOZYCJA ( zakaz / nakaz / dozwolenie (pwene zachowanie))
SANKCJA ( kara (negatywne konsekwencje dla adresata, który niedostosował się do dyspozycji normy prawnej))

Adresat powinien byś wyrażony w sposób
generalny (każdy, kto)
indywidualny (imię i nazwisko)
Podział norm z uwagi na adresata:(Hipoteza)
1. Indywidualne
2. Generalne
Ze względu na dyspozycję:1. ABSTRAKCYJNE ( czynność powtarza się)
2. KONKRETNE ( nakaz / zakaz jednorazowy)
Normy prawne abstrakcyjne są charakterystyczne dla aktów stanowiące prawo (TZW.NORMY OGÓLNE)
Normy prawne generalne konkretne są charakterystyczne dla aktów stosowania prawa
Ze względu na dyspozycję: 1.nakazująca 2.zakazująca 3.dozwalająca
podział norm prawnych ze wzgglegu na snakcje
represyjna (charakter.dla prawa karnego)
egzekucyjna (dla prawa cywilnego)
nieważności
Sankcje nieważności rodzaje:
Leges perfectea (normy doskonałe)
Leges imperfectea ( wielodoskonałe)
Leges pludguamperfectea (bardziej niż doskonałe)
Leges minusguamperfectea (mniej niż doskonałe)
LEGES perfectea- normu których złamanie będzie powodowało nieważność danej czynności prawnej (np. przeniesienie wasności nieruchomości musi nastąpiś z zawarcia aktu notarialnego)
Ledes imperfectea- złamanie normy nie powoduje sankcji nieważności
Leges plusguamperfectea- obok sankcji nieważności zawierają inną dolegliwoąć prawną
Leges minusguamperfectea- nie zawierają sankcji nieważności ale zawierają inną dolegliwość prawną złamanie tej normy powoduje jakąkolwiek inną sankcje

Budowa normy prawnej:I. KONCEPCJA: budowa dwuczłonowa normy prawnej H-D (hipoteza- dyspozycja)
H-S (hipoteza- sankcja)
II. koncepcja trójczłonowa H-D-S
III Koncepcja dłuczłonowa sprzężona: H1-D / H2-S



Norma sankcjonowana jest pozbawiona sankcji.Adresatem normy sankcjonowanej jest najczęściej odpowiedni organ władzy państwowej.
sankcjonująca (jest sankcją dla N1)
Rodzaj przepisów państwowych:
Definicja legalna- mogą być dla konkretnego aktu prawnego całej gałęzi prawa lub systemów prawa.Ustawodawca tworzy definicje legalną by doprecyzować prawo.
Z punktu techniki legislacyjnej definicje dzielimy na:
nawiasowe- w nawiasie jest podana definicja np. Osoba 3 może przyjąć długi dłużnika ( przyjęcie długu)
słownikowe Art 115kk
& Społeczną szkodliwością czynu jest...
& .......
agregatywa- wyliczanie Art 5 Przez następstwo..... rozumie się;
1.sp.jawną
2.sp.z.o.o.
Klauzula generalna- tworzone są przez ustawodawce by uelastycznić język prawniczy.Ustawodawca wprowadza klauzule genaralną by sędzia miał tzw.luz decyzyjny TYP klauzuli genberalnej:
klauzule pierwszego typu odwołują się do konkretnej sytuacji prawnej,określonej osoby w określonej sytuacji
klauzula drugiego typu normy prawne pozwalajace wyjść podmiotowi stosującemu prawo poza system prawny i odwołuje się do zasad etycznych moralnych
Przepisy bezwzględnie wiążące: imperatywne IUS COGENES- strony nie mogą włączyć tych przepisów w danym stosunku prawnym( bezwzględnie obowiązujące)
IUS DISPOSITIVUM- DYSPOZYTYWNE będą funkcjonowały w danym stosunku prawnym (względnie obowiązujące np.przepis o dziedziczeniu ustawowym)
IUS SEMIDISPOSTIVI- (SEMIIMPERATYWNE, SEMIDYSPOZYTYWNE) Przepisy te mogą być wyłączone ale tylko na korzyść jednej strony.Działają w jedną stronę.Są charakte- rystyczne dla prawa pracy
PRZEPISY ODSYŁAJĄCE odsyłają do innych aktów prawnych
odsyłające wewnątrzsystemowo
odsyłające zwenątrzsystemowo
PRZEPISY BLANKIETOWE Są to przepisy odsyłające ale do aktów prawnych które jeszcze nie powstały, mają charakter normatywny
PRZEPISY DEROGACYJNE (uchylające) * wyraźne- następuje uchylajaco bardzo wyraźnie np. " z dniem wejścia w życie ustawy mniejszej traci moc ustawa o ...
* dorozumienne- niewyraźna, nieporządna np. z dniem wejścia ....tracą moc sprzeczne ustawy (bez dokładnego wskazania co traci moc)
Znajdują się na końcu aktu normatywnego.Uchylają inne przpisy
PRZEPISY WPROWADZAJĄCE- są to przepisy umieszczone na końcu ktu normatywnego, wprowadzają w zycie nowy akt normatywny.Mówią jak stosować ten nowy akt
1.przejściowe-regulują wpływ nowego aktu normatywnego na stosunki powstałe pod rządani starych aktów normatywnych
*mogą regulować kwestię wpływu nowego aktu normatywnego na postępowania które zostały wczęte pod rządami starego aktu normatywnego a jescze nie zakończone
*mogą regulować kwestię praw i obowiązków które zostały nabyte bądź zaciągniete pod rzadami starego aktu normatywnego
*mogą regulować kwestię obowiązywania aktów wykonawczych które zostały wydane ustawy
2.przepisy dostosowujące- mogą określić tryb powołania instytucji i organów tworzonych na podstawie nowej ustawy, przepisy te mogą określić przekształcanie dotychczas funkcjonalnych organów instytucji na podstawie starych przepisów które funkcjonowały.Przepisy dostosowujące mogą określić sposób likwidacji starych organów i instytucji mogą określić podział majatku tych organów.zawieraja termin w jakim czasie należy to wykonać
3.przepisy końcowe- są to przepuisy ktore reguluja wejście w zycie nowej ustawy
PRZEPISY NOWELIZACYJNE (ZMIENIAJĄCE)- *nowelizacja wąska mamy przy okazji wprowadzenia nowego aktu normatywnego podmiotowo, bądź przedmiotowo podobnego zmieniany część przepisów aktów normatywnych* nowelizacja szeroka- polega na tym,że uchwalamy specjalnie nowy akt normatywny, który w całości jest poświęcony zmianie przepisów aktu normatywnego

AKT NORMATYWNY (ustawa, rozporządzenie)
AKT PRAWNY ( wyroki sądowe, postępowanie)
Akt normatywny- zbiór norm prawnych (przepisów) o charakterze generalnie abstrakcyjnym
Akt prawny- w sensie szerokim (sens largo) to akt zawierający normy prawnegeneralnie abstrakcyjnie albo normy prawne indywidualnie konkretne,AKT prawny w sensie wąskim to taki akt który zawiera normy prawne indywidualnie konkretne
Nauki o prawie ogólne:*outologia prawa- zajm. się odpowiedziami na pytanie czym jest prawo *epistemologia- mowi jak poznać prawo * metodologia- zajmuje się metodami badania prawa * aksjologia- zajmuje się wartościami w prawie
Normy prawne mogą obowiązywać w aspekcie:
tetycznym- obowiązuje, gdy noram prawna została w sposób formalny wprowadzona
aksjologicznym- norma prawna obowiązuje gdy adresat jej uznaje ją za zgodną dobra, zgodną z systemem wartości
behawiralnym- n.prawna obowiązuje, gdy jest przestrzegana

Formuła Radbrucha (gustaw radbruch) mówi o zasadzie ponad ustawowego prawa bądź ustawowego bezprawia.Jeżeli norma prawna jest sprzeczna z ogólnymi normami to niedostąpi ona godności bycia normą prawną

ŹRÓDŁA PRAWA

Fontes iuris oriundi- źródła prawa
Fontes iuris cognascendi- źródła poznania prawa
Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej na obszarze działania organów, które je ustanowiły, są także akty prawa miejscowego.

KONSTYTUCJA- najwyższe źródło prawa w Polsce, 1997 uchwalona przez zgromadzenie narodowe czyli przez Sejm i Senat w drodze REFERENDUM, przepisy są bezpośrednio stosowane, konstytucja bez wątpienia określa nasze rawa i obowiązki
USTAWY podstawowy akt normatywny w Polsce, zawiera przepisy generalnie abstrakcyjne która jest w specjalnym trubie legislacyjnie regulowana w konstytucji. Publikacja w dzienniku ustaw- wejście w życie ustawy
UMOWY RATYFIKOWANE MIĘDZYNARODOWE-są to umowy które podpisuje prezydent 1.Wymagające ratyfikacji
Na podstawie art. 90 Konstytucji :
Dotyczą przekazywania kompetencji organów władzy państwowej organom organizacji międzynarodowych (Np.traktat akcesyjny do UE)
Ustawodawcza: większość
2/3 w Sejmie i 2/3 w Senacie
Referendalna: w referendum ogólnokrajowym
1.Na podstawie art. 89 Konstytucji
Zgoda wyrażona w ustawie
Bez zgody wyrażonej w ustawie
Ogłaszane są one w Dzienniku Ustaw i stają się źródłami prawa powszechnie obowiązującego
2.Nie wymagające ratyfikacji
Wymagają zatwierdzenia przez Radę Ministrów i nie są źródłami prawa powszechnie obowiązującego
Nie regulują statusu jednostki w państwie
Ogłaszane w Monitorze Polskim (jednakże są od tej reguły wyjątki)
RPZPORZĄDZENIA Wydają organy Prezydent, premier, RM, ministrowie kierujący resortami, przewodniczący komitetów określonych w ustawie, KRRiT
Ma charakter powszechnie obowiązujący (może nakładać obowiązki na obywateli)
Nie może być sprzeczne z Konstytucją i aktami normatywnymi wyższego rzędu
Stoi wyżej niż uchwała i zarządzenie
Wydane tylko na podstawie i w granicach szczegółowego upoważnienia wydanego w ustawie, zawierającego i określającego
Organ uprawniony do wydania rozporządzenia
Materię do unormowania
Wytyczne co do treści ( nie musi byćpodane wprost, może wynikaćz treści ustawy)
Forma aktu prawnego – musi być użyte słowo „rozporządzenie”
Nie może być interpretowane rozszerzająco
Nie może mieć charakteru blankietowego
Wydawane w celu wykonania ustawy
Nie Może regulować materii innej niż jest w ustawie
Musi być zgodne z kierunkiem realizacji ustawy
Nie może ingerować w materie innych ustaw
Nie może przekazywać innemu organowi spraw, które rozporządzenie musi uregulować
Ogłaszane w Dzienniku Ustaw
Uchwała Rady Ministrów
Jest to akt wewnętrzny
Nie każda uchwała RM jest aktem normatywnym
Cechy Polskiego systemu źródeł prawa:
Dwa rodzaje źródeł prawa:
źródeł prawa powszechnie obowiązującego
źródeł prawa wewnętrznego
Różnica na podstawie relacji między wydającym akt a adresatem.
Relacja podległości – akty prawa wewnętrznego (np. Rada Ministrów do wojewody
System źródeł prawa powszechnie obowiązującego jest systemem zamkniętym
Od strony przedmiotowej – Konstytucja wyczerpująco wymienia rodzaje źródeł prawa powszechnie obowiązującego – art. 87, 234
Od strony podmiotowej – tylko podmioty wymienione w Konstytucji mogą stanowić źródła prawa powszechnie obowiązującego
System źródeł prawa wewnętrznego jest systemem otwartym
Od strony przedmiotowej i podmiotowej – Konstytucja nie zamyka listy źródeł prawa wewnętrznego i organów mogących je wydawać
AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO sa to akty wydawane przez władze samorządowe jak i pańsrwowe (np.uchwała Rady Miejskiej, Wojewody
Przepisy porządkowe wydawane przez wojewodę wchodzą w życie po 3dniach ogłoszenia

Tryb legislacyjny ma 5 podmiotów:posłowie, Senat(jako całość) prezydent, rada ministrów i 100 tys. obywateli.Projekt ustawy trafia do Sejmu, występują trzy czytania,czyli przedstawiają te ustawy, trzecie czytanie to najczęściej jest głosowanie.Jeżeli jednak w drugim czytaniu projekt zostanie cofniety, marszałek przesyła ustawe do do Senatu.Senat ma 30dni na odrzucenie,przyjęcie lub poprawienie ustawy, jeżeli jednak milczy oznacza to ZGODĘ na przyjęcie ustawy.Po senacie projekt trafia do Prezydenta(21 dni), ten zaś trzy możliwości
Podpisanie ją i ogłoszenie w Dzienniku ustaw, Weto prezydenckie lub przeniesienie do Trybunału Konstytucyjnego.Jeżeli Trybunał uzna że ustawa jest zgodna z Konstytucją to prezydent musi ją podpisać, jeżeli nie,to prezydent nie podpisuje takiej ustawy.Warunkiem w życie Ustawy jest publikacja w DZIENNIKU USTAW
WETO PREZYDENTA nie zgadza się z treścią ustawy
TRYBUNAŁ KONSTUCYJNY jest to sąd, składajacych się z 15 sędziów na 9 lat, Prezesa wybiera prezydent
VACTIO LEGIS spoczywanie ustawy, jest to termin 14dniu opublikowania ustawy do momentu wejścia w życie ustawy, termin może być wydłużony ale nie skrócony!