Ekologia

1. Efekt cieplarniany (szklarniowy) wywoływany jest przez następujące gazy: dwutlenek węgla, tlenek azotu, metan, ozon i chlorowcowe związki węglowodorów, które „uszczelniają” atmosferę i ograniczają wypromieniowanie ciepła.

a). Już za niedługo na każdego mieszkańca Europy Zachodniej, USA i Japonii przypadnie samochód. Spaliny samochodowe nie tylko potęgują efekt cieplarniany, ale są także przyczyną „kwaśnych deszczów”, które mogą niszczyć nasze lasy.

b). Każda żarówka prowadzi do efektu cieplarnianego, gdyż zużywa energię elektryczną produkowaną w elektrowniach.

2. Za sprawą działalności człowieka w ostatnich latach na całym świecie występują takie zmiany klimatu jak susze, burze, huragany, katastrofalne powodzie, czego skutkiem jest zatapianie lądów.

3. Ochrona klimatu Ziemi wiąże się przede wszystkim z ograniczeniem emisji dwutlenku węgla CO2, używanie katalizatorów w samochodach, produkcji pojemników aerozoli bez użycia chlorowcowych związków węglowodorów, jak również energooszczędnego sprzętu gospodarstwa domowego oraz opakowań przyjaznych środowisku.

4. Dziura ozonowa. Warstwa ozonowa zatrzymuje 99% ultrafioletowego promieniowania słonecznego. Dziura ozonowa to obszar, na którym ilość ochronnej warstwy ozonu jest bardzo zmniejszona, a za jej powstawanie odpowiedzialny jest freon.
Ozon powoduje łzawienie oczu, krwotoki z nosa i uszkadza płuca.

5. Alternatywne źródła energii:
a). Wiatr
b). Pływy wodne
c). Energia słoneczna
d). Biogaz
e). Źródła geotermalne

B Odpady

1. Spalarnia śmieci.
Śmieciarki wjeżdżają do hali wyładunku śmieci (1) spalarni i wysypują swoją barwną mieszaninę do zbiornika (2). Suwnica chwytakowa wybiera chwytakiem śmieci ze zbiornika i ładuje do pieca (3). Po pochyłym ruszcie rolkowym (4) śmieci przesuwają się przez palenisko. Tu następuje spalanie, najkorzystniej w temperaturze 800 - 900C. Przy spalaniu odpadów specjalnym temperatura powinna mieć ponad 1000C. Co jest odpadem specjalnym? Określenia są różne w poszczególnych państwach. Żużel (5) zostaje wydzielony. Gorące spaliny oddają swe ciepło (6), które wykorzystuje się do ogrzewania mieszkań. Uzyskany żużel i pył z filtrów traktowane są jako odpady specjalne i są składowane w podziemnych korytarzach kopalń soli. Część żużla może być wykorzystana do budowy dróg. Przy stosowaniu wydajnych i dobrze eksploatowanych filtrów (7) i ewentualnie płuczki wodnej (8) z komina wylatuje w powietrze jeszcze 0,1 % trujących substancji gazowych.

2. Rodzaje odpadów:
a). Organiczne
b). Specjalne
c). Toksyczne
d). Chemiczne
e). Przemysłowe
f). Szpitalne

3. Symbole recyklingu.

C Woda

1. Rodzaje wody:
a). Słona
b). Słodka:
‘ destylowana
‘ pitna:
† deszczówka
‡ z roztopów lodu i śniegu
powierzchniowe (rzeki, strumienie, jeziora)
~ głębinowe
2. Obieg wody w przyrodzie.

Parowanie z morza.
Opady nad morzem.
Przenoszenie pary wodnej do atmosfery.
Ń Parowanie lądów.
Opady nad lądami.
Ó Powierzchniowy spływ wody rzekami do morza.
Podziemny spływ wody rzekami do morza przez wody gruntowe.

3. Fauna wód słonych:
a). Skoczek mułowy
b). Żabnica
c). Koralowce:
- polip korkowy
- koral szlachetny
- korale madreporowe
d). Konik morski
e). Portugalski żeglarz
f). Zając morski
g). Wąż morski
h). Żółw skórzasty
i). Pelikan morski

4. Fauna wód słodkich:
a). Aksolotl (jez. Xochimilko)
b). Manat
c). Kapibara
d). Dziobak
e). Europejski węgorz rzeczny
f). Topik
g). Japońska salamandra wielka
h). Pluszcz
i). Długoszpon

5. Eutrofizacja – to wzbogacanie wód w składniki pokarmowe.
Środki ochrony roślin – pestycydy są stosowane w rolnictwie praktycznie wszędzie.
Ze względu na sposób działania dzielimy je na:
a). Herbicydy – zwalczające chwasty
b). Fungicydy – zwalczające grzyby
c). Insektycydy – zwalczające owady
d). Rodencydy – zwalczające gryzonie

6. Oczyszczalnia ścieków.
Na początku ścieki są oczyszczane mechanicznie. Kraty (1) wyłapują grube zanieczyszczenia, np. butelki, puszki po konserwach lub gałęzie. W łapaczu piasku (2) osadzają się substancje zawiesinowe takie jak żwirek i piasek. Osad ten przesyła się na składowisko (3). Następnie rozpoczyna się oczyszczanie biologiczne, w którym mikroorganizmy (5) z udziałem doprowadzonego tlenu (4) rozkładają substancje organiczne. Szybko rozmnażające się mikroorganizmy (bakterie) tworzą kłaczkowaty osad (6), którego część przepompowuje się do zbiornika gnilnego (7).
Teraz ścieki oczyszczone są w 0%. Jednak wśród pozostałych jeszcze w ściekach substancji mogą znajdować się między innymi zarazki chorobotwórcze, związki azotu i fosforu oraz chlorowcowe związki węglowodorów. Te szkodliwe substancje można wydzielić przez dodanie do ścieków roztworów różnych związków chemicznych (8) np. chlorku żelaza, siarczanu glinu lub mleka wapiennego, lub przefiltrowanie ścieków przez warstwę węgla aktywnego (9). Następnie oczyszczone ścieki doprowadza się do wód powierzchniowych (10). Osad w zbiorniku gnilnym (7) rozkłada się w podwyższonej temperaturze bez dostępu powietrza wydzielając gaz palny, metan (11). Wykorzystuje się go do wytwarzania energii elektrycznej (12) lub innych celów, np. ogrzewania wody w centralnym ogrzewaniu. Pozostały (po reakcji) osad składowany jest na składowisku, czasem używa się go jako nawozu na polach. Niestety przy tej okazji można zanieczyścić glebę metalami ciężkimi.

Schemat oczyszczalni ścieków.

D Las

1. Fotosynteza.
Zielone liście roślin mogą wytwarzać cukier, stanowiący pożywienie dla drzewa, przy pomocy światła słonecznego, z dwutlenku węgla (CO2) pobieranego z powietrza oraz wody (H2O) pobieranej z gleby. Ponadto wydzielają w powietrze tlen (O2).

2. Zwierzęta leśne:
- tur
- sarna
- dzik
- żubr
- jeleń szlachetny
- kuna leśna
- niedźwiedź brunatny
- lis
- ryś
- borsuk
- wilk
- żbik
- wiewiórka
- ryjówka
- puchacz
- puszczyk leśny
- sójka
- kowalik
- dzięcioł czarny
- kukułka
- jelonek
- kozioróg bukowiec
- czerwona mrówka
- listkowiec cytrynek
- rusałka żałobnik
- trzmielówka leśna

cdn