Turystyka aktywna

turystyka aktywna
Pojęcie turystyki aktywnej jest szeroko i różnorodnie definiowane. Wspólnym mianownikiem wszystkich teorii jest jej samodzielność organizowania lub współorganizowania przez turystę. Ponadto ważnym elementem wyjazdu jest podejmowanie szczególnych form aktywności rekreacyjnej lub hobbystycznej. Turystyka aktywna nazywana też często kwalifikowaną jest określana przez Gaworeckiego jako czasowa, dobrowolna, wymagająca przygotowania kondycyjnego i zawodowo-turystycznego, częsta zmiana miejsca w przestrzeni, połączona ze zmianą codziennego trybu życia, zaspokojeniem potrzeb ruchu i wysiłku fizycznego, osobistego kontaktu z innym środowiskiem społecznym, przyrodniczym i kulturowym oraz potrzeb informacyjno-poznawczych. Czyli turystyka aktywna wymaga aktywności fizycznej, intelektualnej oraz przyrodniczej, gdyż wiąże się zarówno ze sposobem przemieszczania się, jak również obserwacją środowiska i umiejętnością radzenia sobie w nowych sytuacjach oraz poznawaniem i odkrywaniem nowych rzeczy, zjawisk i miejsc. Ten zakres turystyki obejmuje między innymi turystykę górską, pieszą i rowerową, campingową oraz wodną. Zakres form działalności turystycznej jest niezwykle bogaty. Wynika z zainteresowań i potrzeb człowieka, jego systemu wartości, postaw, przekonań oraz odzwierciedla kulturowo ukształtowane wzory zachowań funkcjonujące w danym środowisku.2 Turystyka aktywna może być uprawiana indywidualnie oraz w małych grupach, stanowiąc alternatywę dla turystyki masowej.
Turystyka campingowa jest formą wypoczynku charakteryzującą się przebywaniem podczas wypoczynku we własnym przenoszonym lub przewożonym namiocie, przyczepie kempingowej, lub samochodzie campingowym. Camping to również ośrodek przystosowany do goszczenia turystów uprawiających ten rodzaj turystyki. Kempingi w kurortach europejskich mają różnorodną infrastrukturę: od małych po wielkie miasteczka kempingowe z basenami, i placami zabaw dla dzieci. Ponadto często oprócz miejsc obozowania, wiele z nich posiada stałe miejsca do pobytu: bungalowy, domki typu moble-home czy stacjonarne namioty z pełnym wyposażeniem. W Polsce baza kampingowa pozostawia nadal wiele do życzenia, chociaż co roku powstają prywatne campingi spełniające europejskie standardy.
Rozwój turystyki campingowej w Polsce nastąpił dopiero w latach trzydziestych, ze względu na ówczesny poziom społeczno – gospodarczy kraju. Pierwsze letnisko campingowe powstało w 1931 roku w Czorsztynie. Do maja 1939 r. powstały w Polsce jeszcze dwa takie ośrodki wypoczynkowe. Wraz z wybuchem II wojny świtowej turystyka campingowa przestała funkcjonować przez okres 19 lat. W 1958 r. podczas XXVII Międzynarodowych Targów Poznańskich zaprezentowano pierwsze w Polsce prototypy dwóch samochodowych przyczep turystycznych, stworzonych przez Fabrykę Samochodów Ciężarowych w Lublinie. Przyczepy wzbudzały wielkie zainteresowanie, a z biegiem lat pojawiały się coraz nowsze i wygodniejsze modele. W latach sześćdziesiątych nastąpiła również masowa budowa ośrodków campingowych w miejscowościach nadmorskich, na pojezierzach i w regionach górskich, które dostosowywały się również do potrzeb turystów już zmotoryzowanych. Wypoczynek campingowy stał się najtańszą, a za co za tym idzie bardzo popularną formą spędzania urlopu. Wraz z rozwojem bazy campingowej zaistniała potrzeba powołania organu, który zająłby się działalnością organizacyjno – prawną oraz sprawami jej rozwoju. Dlatego też w 1964 r. z inicjatywy organizacji turystycznych powołano do życia Polską Federację Campingu, która w przeciągu roku od powstania ogłosiła konkurs na najlepszy camping w sezonie turystycznym. PFC wydało również szereg aktów normatywnych , dotyczących podstawowych pojęć z dziedziny ruchu campingowego i określających kategorie campingów oraz obowiązki i tryb ich realizacji. Polska Federacja Campingu zmieniła swą nazwę w 1986 r. na Polską Federację Campingu i Caravaningu. Do jej zadań należy działalność w zakresie turystyki, kultury fizycznej, sportu, kultury, oświaty i ochrony środowiska, a także inne działania ze sfery zadań publicznych w zakresie m.in.:
1. rozwijania i promowania krajowej i zagranicznej turystyki campingowej i caravaningowej oraz wypoczynku i rekreacji na campingach rodzin, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży,
2. krzewienia turystyki i krajoznawstwa oraz aktywnych form wypoczynku rodzin, dzieci i młodzieży, szczególnie w postaci indywidualnego i zbiorowego wypoczynku, między innymi organizacji imprez, zlotów, oraz kolonii i obozów,
3. pielęgnowania wartości narodowych oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej, w tym współdziałanie z organizacjami skupiającymi i opiekującymi się Polakami oraz dziedzictwem kultury polskiej za granicą,
4. nauki, edukacji, oświaty i wychowania dzieci i młodzieży, szczególnie poprzez kształtowanie postaw społecznych, upowszechniania wiedzy o współczesności i rozwoju Polski, szerzenia kultury turystyki oraz poznawczych, wypoczynkowych i zdrowotnych walorów turystyki,
5. ekologii, ochrony dziedzictwa przyrodniczego oraz troski o racjonalne wykorzystywanie zasobów przyrody,
6. popierania wszelkich form wypoczynku służącego rozwojowi sprawności i kultury fizycznej,
7. promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy, a także zagrożonych zwolnieniem z pracy,
8. pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób,
9. działalności charytatywnej, ochrony i promocji zdrowia oraz działania na rzecz osób niepełnosprawnych,
10. działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości.

Obecnie popularność wypoczynku campingowego możemy obserwować chociażby poprzez rozwój caravaningu. Caravaning jest formą aktywnej turystyki motorowej, dla której bazą noclegowo-żywieniową są kampery i przyczepy kempingowe. Jest to więc camping, tyle że wykorzystujący bardziej zaawansowany sprzęt. Mogą to być przyczepy kempingowe holowane przez samochody, jak również pojazdy silnikowe, z zabudową mieszkalną nazywane kamperami. Ludzie, którzy posiadają kampery często spotykają się na organizowanych zlotach i tworzą małe społeczności. Forma aktywnego wypoczynku połączonego z bliskim kontaktem ze środowiskiem naturalnym spotyka się z coraz większym uznaniem.
Turystyka zdrowotna jest to świadome i dobrowolne udanie się na pewien okres poza miejsce zamieszkania, w czasie wolnym od pracy w celu regeneracji ustroju dzięki aktywnemu wypoczynkowi fizycznemu i psychicznemu. Zatem motywem uprawiania turystyki zdrowotnej jest:
 odnowa sił,
 aktywny charakter wypoczynku
 stan wyczerpania lub przemęczenia.
Według Gaworeckiego odnowa sił witalnych w turystyce zdrowotnej ma nadrzędne znaczenie, dlatego też ten rodzaj turystyki obejmuje tylko te formy wypoczynku, których głównym celem jest poprawa szeroko rozumianego zdrowia uczestnika wypoczynku.
Przy czym warte podkreślenie jest, że zachowanie i tryb życia turysty podczas takiego wyjazdu jest bardzo istotne. Ponadto należy pamiętać, że formy wypoczynku zdrowotnego powinny być dostosowane do indywidualnych preferencji turysty oraz do jego możliwości. Obecnie turystyka zdrowotna nie ogranicza się jedynie do zasobów uzdrowiskowych naszego kraju, ale sięga poza jego granice łącząc chęć polepszenia swojego zdrowia z poznawaniem nowych miejsc. Wyjazdom zagranicznym sprzyja zarówno poprawa zasobności Polaków, jak również wzrost świadomości i oczekiwań wobec oferty turystycznej. Polskie uzdrowiska mimo atrakcyjnego położenia, w większości nie dorównują wyposażeniem obiektom zagranicznym. Ważnym elementem turystyki zdrowotnej jest pełna świadomości swoich potrzeb i taki dobór miejsca oraz rodzaju zabiegów by leczyły a nie szkodziły. Często turyści jadąc w regiony obfitujące w źródła termalne nie znają ich składu, właściwości i sposobu oddziaływania na człowieka, co może być szkodliwe zwłaszcza dla dzieci.
Omawiając turystykę zdrowotną należy przybliżyć pojęcie uzdrowiska w świetle literatury. Uzdrowisko jest miejscowością (lub jej częścią) mającą klimat oraz warunki środowiskowe o właściwościach leczniczych (klimatoterapia, przyrodolecznictwo), zasobną w naturalne tworzywa lecznicze (np. borowiny), wyposażoną w budynki i urządzenia (infrastruktura) umożliwiające działalność leczniczą i wypoczynkowo-turystyczną. Turystyka uzdrowiskowa obejmuje rehabilitację poszpitalną, leczenie chorób przewlekłych i uzdrowiskową profilaktykę leczniczą. Uzdrowiska prowadzą swoją działalność w oparciu o wykorzystanie miejscowych warunków naturalnych:
 klimatu,
 walorów przyrodniczych i estetycznych krajobrazu,
 naturalnych zasobów wód leczniczych, gazów i borowin.
Natomiast według Z. Krasińskiego turystyka uzdrowiskowa wiąże sie z osobami, które przyjeżdżają do uzdrowisk w celach leczniczych i pozostają pod sanatoryjną opieką lekarską.
W myśl art. 34 ust. 1. ustawy o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych, status uzdrowiska może być nadany obszarowi, który spełnia łącznie następujące warunki:
1. posiada złoża naturalnych surowców leczniczych o potwierdzonych właściwościach leczniczych na zasadach określonych w ustawie;
2. posiada klimat o właściwościach leczniczych potwierdzonych na zasadach określonych w ustawie;
3. na jego obszarze znajdują sie zakłady lecznictwa uzdrowiskowego i urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego, przygotowane do prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego;
4. spełnia określone w przepisach o ochronie środowiska wymagania w stosunku do środowiska;
5. posiada infrastrukturę techniczna w zakresie gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej, w zakresie transportu zbiorowego, a także prowadzi gospodarkę odpadami.
Terytorialny zasięg uzdrowiska jest określony ww. ustawie granicami stref ochronnych, oznaczonych literami „A”, „B”i „C”, zawartymi w statucie uzdrowiska. W strefie „A” zlokalizowane są zakłady lecznictwa uzdrowiskowego oraz obiekty służące lecznictwu uzdrowiskowemu lub obsłudze turysty (pensjonaty, restauracje). W strefie „B” znajdują się obiekty niemające negatywnego wpływu na właściwości lecznicze uzdrowiska lub obszaru ochrony uzdrowiskowej obiektów usługowych, turystycznych, rekreacyjnych itp. Strefa „C”, obejmuje teren mający wpływ na zachowanie walorów krajobrazowych, klimatycznych oraz ochronę złóż naturalnych surowców leczniczych.
Turystyka uzdrowiskowa jest jedną z kategorii turystyki wellness. W tego typu ośrodkach pomoc znajdą osoby pragnące odzyskać siły, bo oferuje one gościom odnowę sił witalnych, warunki do uprawiania sportu i rekreacji. Dodatkowo uzdrowiska zapewniają wysoki standard zabiegów leczniczych. Kojarzą się one z "kliniką", z tą różnicą, że tu kąpiele i natryski mają leczyć.