Autonomiczny układ nerwowy - układ wegetatywny

AUTONOMICZNY UKŁAD NERWOWY = UKŁAD WEGETATYWNY

 Jest on częścią układu nerwowego regulującą czynności życiowe, które są niezależne od naszej woli tzw. układ mimowolny, odpowiedzialny za oddychanie, trawienie, krążenie, wydzielanie ciepła, pracy gruczołów wewnątrzwydzielniczych, pracy narządów wewnętrznych jamy brzusznej itp.
 Dzieli się on na:
- część współczulną = sympatyczną
- część przywspółczulną = parasympatyczną
Oba te układy są do siebie nastawione antagonistycznie w wyniku czego zachowana zostaje równowaga wszystkich czynności wegetatywnych, odpowiada on za zjawisko homeostazy.
 Czynności tego układu kontrolowane są przez ośrodki znajdujące się w rdzeniu kręgowym, pniu mózgu, podwzgórzu oraz okolic kory mózgu.
 Oba te układy różnią się między sobą rodzajami receptorów, jakie występują w tych układach i rodzajami przekaźników.
 W układzie przywspółczulnym rolę głównego przekaźnika spełnia acetylocholina, a w układzie sympatycznym występują 3 przekaźniki, z których wiodącą rolę odgrywa noradrenalina, częściowo adrenalina i dopamina.
 W układzie parasympatycznym rolę receptorów przejmują receptory M – muskarynowe dwojakiego rodzaju: M1 i M2.
Receptory M1 znajdują się w kom. okładzinowych bł. śluzowej żołądka, natomiast receptory M2 – występują w sercu, mózgu, oskrzelach i w jelitach.
Receptory o znikomym wpływie to receptory N – nikotynowe – znajdują się one głównie w synapsie zwojowej, nie odgrywają większej roli farmakologicznej, część tych receptorów znajduje się w mięśniach prążkowanych, pojedyncze są rozmieszczone w OUN.
 W układzie sympatycznym receptory dzielą się na:
a) α1 – receptory postsynaptyczne (za synapsą, za zwojem), wypełniają one głównie naczynia krwionośne
b) α2- znajdują się głównie w mięśniu sercowym
c) β1- to tzw. autoreceptory, ich głównym zadaniem jest hamowanie wydzielania noradrenaliny i zjawisko autoregulacji w zwiększonym wydzielaniu pozostałych mediatorów
d) β2 – występują na częsciach obwodowych naczyń krwionośnych, rozmieszczone są w naczyniach krwionośnych kończyn górnych i dolnych, występują w drzewie oskrzelowym.
 Leki stosowane w schorzeniach układu wegetatywnego mogą działać w dwojaki sposób:
- pobudzająco – są to tzw. mimetyki
- hamująco – są to tzw. lityki
 Leki działające na układ parasympatyczny w sposób:
- pobudzający to parasympatykomimetyki lub cholinomimetyki
- hamujący to cholinolityki
 Leki działające na układ sympatyczny w sposób:
- pobudzający to adrenomimetyki
- hamujący to adrenolityki
 Mediatorem ukł. parasympatycznego jest acetylocholina i pobudzenie tego typu receptorów powoduje:
- zwiększenie wydzielania gruczołów potowych, łzowych
- zwiększone wydzielanie wydzieliny w drzewie oskrzelowym,
- zwiększone wydzielanie soków trawiennych w układzie pokarmowym
Pobudzenie receptorów powoduje:
- zwiększoną kurczliwość mięśniową w drogach moczowych
- przyspieszenie pracy jelit
- rozkurcz naczyń krwionośnych w konsekwencji ze spadkiem ciśnienia
- zmniejszenie częstości akcji serca

 Parasympatykomimetyki ze względu na rodzaje receptorów dzielimy na receptory
- bezpośrednie – działają pobudzająco na receptory muskarynowe
- pośrednie – powodują rozkład acetylocholinoesterazy.

 CHOLINOMIMETYKI BEZPOŚREDNIE
Do leków mających podobne działanie do receptorów bezpośrednich zaliczamy:

1. Pilokarpina – 2% krople oczne (stosowana głównie w jaskrze)
2. Isoptokapril – 1% krople oczne
3. Pilokarpina Haec ( z dodatkiem Hydrokortyzonu) – 4% krople oczne
4. Pilożel – żel oczny
5. Fotil – preparat złożony zawierający Pilokarpinę
6. Normoglaukon – krople obniżające ciśnienie śródgałkowe, stosowane w jaskrze.

 CHOLINOMIMETYKI POŚREDNIE – są to inhibitory acetylocholinoesterazy – enzymu rozkładającego acetylocholinę.
Dzielą się one na:
- odwracalne – działają krótko, gdyż łączą się z acetylocholiną nietrwale.
- nieodwracalne - powodują pobudzenie układu jelitowo – żołądkowego, wykazują działanie bezpośrednie na układ mięśniowy przewodu pokarmowego.

Do odwracalnych inhibitorów zaliczamy:


1) Fizostygminę – amp.: 0,5 mg (występuje ona w połączeniu z kw. salicylowym)

2) Neostygminę – Syn.: Polstygmina – tabl.: 15 mg, amp.: 0,5 mg
Nie przenika przez barierę krew – mózg, ma wpływ na płytkę motoryczną mięśni w związku z czym znalazła zastosowanie dla pobudzania układu nerwowo – mięśniowego. Stosowana jest tez w okulistyce, jako odtrutka w zatruciu atropiną.

3) Pirydostygmina = Mestinon – draż.: 60 mg – ma dział. podobne do Polstygminy
= Brostagin – syrop 60 mg/ 5ml


Inhibitory nieodwracalne acetylocholiny:

1) PESTYCYDY – to związki, które bardzo dobrze wchłaniają się przez skórę i błony śluzowe.
Należą do nich:
Bojowe Środki Trujące:
a) Sarin
b) Soman

Inhibitory nieodwracalne wnikając do organizmu dają takie objawy jak:
- wzmożenie potliwości
- ślinotok
- biegunki
- gwałtowne spadki ciśnienia aż do zapaści
- wchłaniane drogą oddechową mogą powodować zaburzenia oddechu
(porażenie mięśni oddechowych)
- drgawki
- zaburzenia mowy
Jako odtrutkę stosuje się Atropinę podawaną we wlewie dożylnym, a także do płukań żołądka.


LEKI PORAŻAJĄCE UKŁAD PARASYMPATYCZNY
= PARASYMPATYKOLITYKI,
CHOLINOLITYKI

 Działają one hamująco na acetylocholinę, dzięki czemu znoszą objawy pobudzenia układu przywspółczulnego.
 Dzielimy je na:
- naturalne
- syntetyczne
- półsyntetyczne

CHOLINOLITYKI NATURALNE

Wywołują takie objawy jak:
- suchość błon śluzowych
- zmniejszenie wydzielania śluzu przez drzewa oskrzelowe
- zmniejszenie wydzielania soków trawiennych
- wykazują działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie
- przy przedawkowaniu mogą spowodować zaburzenia rytmu serca, gdyż gwałtownie przyspieszają akcję.

Należy tu:
1) Tinctura Belladonnae – nalewka 0,03 %
2) Bellapam – tabl.: 0,25 mg
3) Spastikol – czopki doodbytnicze

Preparaty złożone:
a) Reasec – tabl.
b) Tolargin – czopki doodbytnicze
c) Bellergot retard – drażetki
d) Scopolamina – amp. - stos. przy zabiegach operacyjnych do znieczulania
e) Scofedal mitte i forte – drażetki


CHOLINOLITYKI SYNTETYCZNE
- Służą do usuwania działań ubocznych atropiny.

1) Oksyfenonium :
a) Spasmofen – tabl.: 5 mg
b) Spasmobamat – tabl.: 10 mg

2) Pirenzepina:
a) Gastrozepin – drażetki
b) Pirengast – drażetki

3) Adyfenina:
a) Vegantalgin

4) Iprotropina:
a) Atrovent – aerozol (astma oskrzelowa)
b) Berodual – aerozol (astma oskrzelowa)
c) Combivent


CHOLINOLITYKI PÓŁSYNTETYCZNE

1) Homatotropina – proszek do sporządzania zawiesiny
- krople
Stosowana w okulistyce celem rozszerzenia źrenic, słabsza od atropiny.

2) Bromek butyloskopolaminy – ma bardzo silne działanie rozkurczowe
Preparat: Scopolan – draż.: 10 mg , czopki

3) Buscolisyn – amp.: 20 mg – stosowany przed zabiegami operacyjnymi, działanie silne rozkurczowe


LEKI UKŁADU WSPÓŁCZULNEGO

• Mediatorem jest Norepinefryna = Noradrenalina = Levonor – należy ona do amin katecholowych, działając pobudzająco na receptory układu sympatycznego. Zalicza się ją też do tzw. Amin bezpośrednich.
Dodatkowymi mediatorami są : Adrenalina = Epinefryna
• W układzie współczulnym występuje 5 rodzajów receptorów, są to:

1) 1 – są zlokalizowane w mięśniówce gładkiej naczyń krwionośnych, efektem ich pobudzenia jest skurcz naczyń krw. i wzrost ciśnienia.

2) 2 – znajdują się w naczyniach krwionośnych, ich pobudzenie powoduje zahamowanie wydzielania noradrenaliny, co objawia się rozkurczem naczyń krwionośnych, a więc spadkiem ciśnienia

3) 1 – zlokalizowane są głównie w sercu, a ich pobudzenie powoduje wzrost skurczu mięśnia sercowego.

4) 2 – są w mięśniu sercowym, oskrzelach przewodu pokarmowego, mięśniówce macicy, ich pobudzenie powoduje hamowanie uwalniania histaminy, zwiększenie procesów glokolizy w mięśniach i wątrobie. Są one zwane autoreceptorami, gdyż powodują pobudzenie endogennej noradrenaliny w zakończeniach nerwowych.

5) 3 – są zlokalizowane w mięśniach szkieletowych i tkance tłuszczowej, są to receptory odpowiedzialne za zjawisko termoregulacji i prawidłowej przemiany tłuszczowej.

LEKI UKŁADU WSPÓŁCZULNEGO POBUDZAJĄCE
( i  - ADRENOMIMETYKI)

1. Noradrenalina= Norepinefryna = Levonor – amp.: pod nazwą Levonor : 1 mg, 4 mg

Działanie:
- powoduje zwężenie naczyń krwionośnych w związku z czym stosowana jest w celu podniesienia ciśnienia w stanach takich jak: wstrząs pochodzenia głównie sercowego np. w przebiegu zawału mięśnia sercowego
- znalazła zastosowanie jako lek p/ uczuleniowy przy wstrząsie anafilaktycznym
- stosowana jest też w mieszankach z Lidokainą jako środek p/ krwotoczny w trakcie znieczuleń operacyjnych.
- podaje się ją we wlewach kroplowych pod stałą kontrolą ciśnienia
- przedawkowanie może być przyczyną przełomu nadciśnieniowego oraz zaburzeń rytmu serca w postaci częstoskurczów.

2. Fenylefryna – stosowana w niedociśnieniu tętniczym, oddziałowuje na receptory  i .

Preparat: Efortil – krople 7,5 mg
- tabl.: 5 mg
3. Midodryna – pobudza głównie receptory , stosowana jest w zapaściach, w stanach związanych z niedociśnieniem.

Preparat: Gutron – tabl.: 2,5 mg
- amp.: 5 mg
4. Tymazolin = Tymazen – krople do nosa

Preparaty (odpowiedniki Tymazolinu):

1) Xylometazolin – odpowiedniki to:
a) Nafazolin
b) Rizaxyl
c) Xylorhin – płyn do rozpylań donosowych

2) Nafazolin – preparaty:
a) Rinazin – krople donosowe
b) wchodzi w skład preparatu Betadrin – krople i aerozol donosowyM i krople do oczu
c) Mibalin – krople oczne
d) Rinofenazol – krople do nosa, krople oczne
e) Sulfarinol – krople do nosa, krople oczne
f) Alergoftal – krople oczne

3) Oksymetazolin – preparaty:
a) Afril - krople do nosa, aerozol
b) Nasivin - krople do nosa i żel do nosa
c) Sinex - krople do nosa i żel do nosa

4) Tetrizolin –preparaty:
a) Vizine – krople oczne
b) Tizine – krople do nosa

5. Epinefryna = Adrenalina
- ampułki 0,1%
- ampułkostrzykawki – preparat : Fastjeck
- krople oczne – preparat: Isoptoepinol

Działanie:
- agonista receptorów  i  - powoduje rozszerzenie oskrzeli, dlatego znalazła zastosowanie w leczeniu astmy oskrzelowej
- wywołuje zwiększoną kurczliwość mięśnia sercowego, dlatego też stosowana jest w nagłym zatrzymaniu krążenia, podawana bezpośrednio do serca lub we wlewie kroplowym.
- stosowana jest też miejscowo w preparacie złożonym wchodzącym w skład kropli donosowych i kropli ocznych
- powoduje obkurczanie drobnych naczyń
- nie znalazła zastosowania jako składnik leków doustnych, gdyż ulega rozkładowi pod wpływem soków trawiennych.

6. Efedryna

Działanie:
- jej działanie podobne jest do adrenaliny, lecz znacznie słabiej kurczy ona naczynia krwionośne, wywołuje zjawisko tachyfilaksji podawana dożylnie w zbyt krótkich odstępach czasu wykazuje mniejszą siłę działania i efekt terapeutyczny.
- stosowana jest w nadciśnieniu, w astmie oskrzelowej
- diagnostycznie i zapobiegawczo w laryngologii i okulistyce.

Preparaty:
1) Efrinol – krople donosowe
2) Proastmin – tabletki

Efedryna wchodzi w skład preparatów:
- Rubital – syrop
- Althae – syrop prawoślazowy

7. Pseudoefedryna

Działanie:
- ma działanie podobne do efedryny
- wchodzi w skład preparatów złożonych, które przeciwdziałają stanom spastycznym oskrzeli i w sposób umiarkowany rozszerzają drogi oddechowe.

Preparaty złożone:
1) Disofrol
2) Gripex
3) Tabcin
4) Nurofen

 - ADRENOMIMETYKI NIESELEKTYWNE = NIEWYBIÓRCZE

Działają na receptory 1 i 2, które rozmieszczone są w mięśniówce naczyń krwionośnych, w naczyniach serca, naczyniach drzewa oskrzelowego, w macicy.
Grupa tych leków powoduje rozszerzenie wyżej wymienionych naczyń.

1. Izoprenalina – jest agonistą receptorów 1 i 2, pobudza pracę mięśnia sercowego z równoczesnym rozszerzeniem naczyń obwodowych i krwionośnych.
Efektem jej podania jest spadek ciśnienia z równoczesnym przyspieszeniem akcji serca.
Stosowana jest w schorzeniach takich jak: rzadkoskurcz, astma oskrzelowa.

Preparaty:
1) Novodril – tabl. podjęzykowe
2) Isuprel – amp.

2. Orcyprenalina – działa dłużej niż Isoprenalina, wykazuje działanie na receptory 2, mniejszy wpływ wykazuje na naczynia krwionośne w sercu, większy na naczynia oskrzelowe, jej preparaty stosowane są głównie w astmie oskrzelowej.

Preparat: Astmopen – amp., tabl., aerozol.

 - ADRENOMIMETYKI SELEKTYWNE

Dzielą się na :
A)  - ADRENOMIMETYKI SELEKTYWNE OSKRZELOWE
B)  - ADRENOMIMETYKI SELEKTYWNE NACZYNIOWE

A)  - ADRENOMIMETYKI SELEKTYWNE OSKRZELOWE

Działają w sposób wybiórczy na receptory w oskrzelach, stosowane są w leczeniu astmy oskrzelowej.

1. Salbutamol – syrop
- tabl.
- aerozol – jako r- r do inhalacji
Podawany jako wlew dożylny : w stanie astmatycznym, również u matek którym zagraża przedwczesny poród.
Leki mogą mieć działanie krótko i dłogodziałające w postaci inhalacji – działają do 6 h.
Długotrwałe – w postaci iniekcji domięśniowych i tabletek – czas działania ok. 12 h.

2. Ventodisk – proszek do inhalacji
3. Ventolin – aerozol
4. Fenoterol – amp. (domięsniowo i dożylnie), tabl.
Preparat : Berotec – aerozol
Berotec 100 M – z dodatkiem neomycyny, stos. ..........................................
5. Salmeterol – preparat : Servent – aerozol dysk, w którym znajduje się proszek do inhalacji

Inne leki stosowane w astmie oskrzelowej i alergicznych nieżytach dróg oddechowych:

1) Oxiz ............................- inhalator z proszkiem
2) Pricanyl – proszek do inhalacji
3) Turbutalin retard – kapsułki


B)  - ADRENOMIMETYKI SELEKTYWNE NACZYNIOWE

• Działają rozkurczowo na naczynia obwodowe. W silnym stopniu na naczynia włośniczkowe.
• Wykazują poprawę ukrwienia mięśni.
• Znalazły zastosowanie w miażdżycy, w chorobie Girgera, w chorobie Raynauda.
• Mają wpływ na naczynia głównie kończyn dolnych.
• Zapobiegają powstawaniu sinicy i martwicy.
• Stosowane są tez pomocniczo jako leki p/ zakrzepowe oraz w owrzodzeniach podudzi.


1. Dopamina – amp.: 50 mg, 200 mg.

- Jest to lek, który bezpośrednio wpływa na receptory 1 w sposób pośredni, pobudza endogenną noradrenalinę
- oddziałowywuje na naczynia w nerkach, w trzewiach, na naczynia mózgowe w sposób przejściowy, ale bardzo szybko podnosi ciśnienie.
- stosowana jest w zawałach mięśnia sercowego, stosuje się ją do wlewów dożylnych, zawsze w 500ml jakiegoś płynu (NaCl)

2. Doutamina (?) – fiolki, amp. (Preparaty: Dobuject, Dobutrex)
- pochodna dopaminy
- nie podnosi ciśnienia, zwiększa natomiast siłę pracy serca tzw. objętość wyrzutową serca.
- podawana jest we wstrząsie kardiogennym przy rzadkoskurczu (bradykarii)

3. Bametan = Vasculad; Izoksuprydyna
- działa głównie na receptory 2 w naczyniach.
- daje zjawisko zwiotczenia mięśni
- stosowany jest w bolesnych miesiączkach jako Izoksuprydyna w postaci tabl. i amp.
- Preparat : Bameton – tabl. , amp. (domięśniowo)

LEKI PORAŻAJĄCE UKŁAD PRZYWSPÓŁCZULNY
= ADRENOLITYKI,  - LITYKI

 Oddziałowują na receptory 1, 2, 1, 2, więc noszą nazwę ardenolityki lub - lityki.
 Te, które działają na część sympatyczną powodują zaburzenia w obrębie mediatorów, zmieniają procesy magazynowania neuroprzekaźników i mają wpływ i mają wpływ n wydzielanie adrenaliny.
 Te, które oddziałowują na receptory  nazywamy  - adrenolityki i dzielimy na:
- selektywne – blokują receptory 1
- nieselektywne - blokują receptory 1 i 2
 Działanie tej grupy leków ujawnia się tylko tam, gdzie są receptory  np. w naczyniach krwionośnych będą powodowały rozkurcz tych naczyń, mają główny wpływ na spadek ciśnienia.

 - ADRENOLITYKI NIESELEKTYWNE
 Mają wpływ na hamowanie katecholazy, nie znalazły szerokiego zastosowania.
 Leczniczo i diagnostycznie stosowane są w chorobie np. guza nadnerczy ( w tej chorobie wytwarzana jest duża ilość adrenaliny), w okresie przedoperacyjnym aby zapobiec gwałtownemu wzrostowi ciśnienia (fentolanina)
 Leki te dzielą się na leki pochodzenia
- naturalnego – należą tu alkaloidy sporyszu np. ergotamina o budowie małocząsteczkowej, ergometryna o budowie mieszanej (półsyntetycznie – Dihydroergotamina – DHET)
- nienaturalnego
1. Ergotamina
Działanie:
- znalazła zastosowanie w leczeniu i zapobieganiu zespołów bólowych o podłożu migrenowym
- jest to polipeptyd, który daje szybkie uzależnienie.
- Wykazuje działanie depresyjne (porażające) na ośrodek naczynioworuchowy,
- jest stosowana w małych dawkach ok. 1 mg w bólach głowy, napadach migreny, w zaburzeniach krążenia obwodowego
- znalazła zastosowanie w ginekologii, w silnych krwawieniach macicy
Działania uboczne:
- wymioty i nudności, bo pobudza ośrodek wymiotny
Występuje pod nazwą Ergotaminum tartokum – draż. 1 mg
Wchodzi w skład leków złożonych:
1) Bellergot
2) Cofferan mitte i forte.

2. Ergometryna – drażetki – 1 mg - wykazuje silne działanie skurczowe na mięśnie macicy, słabsze na przewód pokarmowy
3. DHE  – wykazuje działanie obkueczające na naczynia obwodowe, poprawia przenoszenie tlenu do mózgu.
Preparaty:
1) DHE  Tartaricum – draż.
2) Diatamin – amp. , draż.
3) DHE  -krople

Preparaty złożone o działaniu p/ bólowym i p/ migrenowym:
a) Hydacorn – amp. , draż.
b) Hydergin – krople doustne
c) DHE  Sulfuricum – amp.


LEKI SYNTETYCZNE PORAŻAJĄCE UKŁAD WSPÓŁCZULNY

Do grupy tych leków należą grupy:

I Grupa : TOLAZOLIN
- Są to leki blokujące receptory 1 i pobudzają równocześnie receptory - adrenergiczne w ukł.współczulnym.
1. Tolazolina :
 wykazuje swoje działanie głównie w obrębie receptora muskarynowego ma działanie zbliżone do histaminy, która odpowiada za skurcz naczyń w drogach oddechowych i naczyniach włośniczkowych.
 Pobudza czynność serca, powoduje zwiększenie skurczu jelit, oddziałowuje bezpośrednio na kom. okładzinowe żołądka w ten sposób, że zostaje wydzielona nadmierna ilość kwasu solnego.
 Zastosowanie: w leczeniu schorzeń naczyniowych i zaburzeń leczenia obwodowego i w okulistyce.
Preparaty:
a) Pridazol – tabl.:,amp.
b) Priscol – krople oczne – odpowiednik Pridazolu


II GRUPA : FENTOLAMINA

1. Fentolamina – ma podobne działanie, stosowana w leczeniu gruczolaka nadnerczy, pomocniczo w leczeniu nadciśnienia, zapobiega nadciśnieniu złośliwemu.

Preparat: Regityna – amp. , tabl.

 - ADRENOLITYKI SELEKTYWNE

 To grupa leków blokująca receptory 1, daje spadki ciśnienia obwodowego, nie ma żadnego wpływu na czynność serca.

Należy tu:

I GRUPA : PRAZOSYNA
- Leki z tej grupy dają objaw I dawki, który polega na gwałtownym spadku ciśnienia 2-3 dnia po podaniu, w związku z czym należy uważać na podawanie z lekami hipotensyjnymi
Preparaty:
1) Minipress – tabl.
2) Polpressin

II GRUPA : DOKSAZOSYNA
- Ta grupa leków jest stosowana 1 raz na dobę, ze względu na długi czas działania – 24h.
Oprócz leczenia nadciśnienia są stosowane w leczeniu przerostu gruczołu krokowego.
Preparaty:
1) Cardura i Cardura XL (tabl. o zmodyfikowanym uwalnianiu) – stos. w monoterapi i
przy przeroście gruczołu krokowego.
2) Doksaratio – tabl.



III GRUPA: TERAZOSYNA
- mają zastosowanie w leczeniu gruczołu krokowego, a niewielkie hipotensyjne.
1. Kornam
2. Hytrin

IV GRUPA: URAPIDILUM
- Stosowane w nadciśnieniu złośliwym, u ciężarnych przy rzucawce porodowej, a także w przełomach nadciśnieniowych.

Preparat: Ebrantin – wyłącznie we wlewach kroplowych (dożylnie)

 - ADRENOLITYKI

Dzielimy je na:
a)  - adrenolityki selektywne – blokują receptory 1, znajdujące się w
mięśniu sercowym
b)  - adrenolityki nieselektywne – blokują receptory 1 i 2

Zastosowanie:
 Większość  -adrenolityków wykazuje działanie p/arytmiczne poprzez stabilizowanie błony kom. mięśnia sercowego
 znalazła zastosowanie w leczeniu napadowego migotania przedsionków ale też w tachykardii.
 Stosowane są w schorzeniach w nadczynności tarczycy, gdyż obniżają one wzmożoną aktywność układu współczulnego hamując w ten sposób cykl przemian tyrozyny do trójjodotyroniny
 Znalazła zastosowanie w leczeniu nerwic, nadciśnienia tętniczego, bo zmniejszają uwalnianie noradrenaliny, a dodatkowo wpływają na objętość wyrzutową serca.
 Stosowane w neurologii w leczeniu migren, zespołów abstynencji alkoholowej, w okulistyce w leczeniu jaskry, bo obniżają ciśnienie śródgałkowe.

Działania uboczne:
- zmniejszenie akcji serca
- rzadkoskurcz
- mogą dawać zaburzenia przewodnictwa w mięśniu sercowym
- u osób wrażliwych mogą dawać reakcję histaminopodobną np. u astmatyków pojawia się astma oskrzelowa.
- zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego


 - ADRENOLITYKI NIESELEKTYWNE

1. Alprenolol
2. Karteolol lub Katrenolol– Preparat: Karteoptic – krople oczne (jaskra)
3. Karvedilol – Preparaty:
a) Dilatrent
b) Kredex
c) Vivacor
4. Metipranolol – Preparat: Bemeton – krople oczne i tabl. (jaskra)
- Prep. Złożony: Normoglaukon – krople oczne


5. Oksprenolol – Preparat : Coretal – służy do umairowania pracy serca, a także przy nadczynności tarczycy.
6. Propranololum – Preparat: Propranolol – amp.: 80mg (dożylnie w powolnych wlewach)
- tabl.: 40 mg, 80 mg, 160 mg
- Praparat złożony : Propramitrat (Propranolol + Nitrogliceryna)
7. Pindolol – Preparat: Wisken – tabl.
8. Satololum – Preparaty:
a) Biosotal – tabl.: 40 mg, 80 mg, 160 mg
b) Darob – tabl.: 80 mg, amp.: 40 mg
c) Sotaheksal mite – tabl., amp.
d) Gilukor



 - ADRENOLITYKI SELEKTYWNE

1. Acebutolol - Preparaty:
a) Acebutolol = Abutol , Acecor – tabl.: 200 mg
b) Preparat złżony to Grodalat (Acebutolol + Nifedipina)

2. Cetololol – Praparat to Sectral – tabl.: 200 mg, 400 mg

3. Atenolol – Praparaty:
a) Atenolol
b) Apo – Atenolol
c) Ateheksal
d) Tenormin
e) Normocard

4. Bisoprolol – Praparaty:
a) Bisocard – tabl.: 5 mg, 10 mg
b) Concor - tabl.: 5 mg, 10 mg

5. Metoprolol – Praparaty:
a) Betaloc – amp.,
b) Betaloc zoc – amp. O przedłużonym działaniu
c) Metocard
d) Metoheksal

LEKI SYMPATOLITYCZNE

 To grupa leków hamujących czynność przed synapsą, głównie oddziaływujących na zakończenia nerwów współczulnych poprzez wydzielanie noradrenaliny w magazynach.

Do leków należy:

1. Guanetydyna :
 Hamuje wychwyt zwrotny noradrenaliny
 Znalazła zastosowanie w leczeniu nadciśnienia tętniczego, wykazuje swoje działanie 2-3 dni po odstawieniu, daje znaczne obniżenie ciśnienia tętniczego w związku z opróżnieniem neuronów z zapasów noradrenaliny
 Powoduje wypłukanie noradrenaliny z zakończeń nerwowych postsynaptycznych wpływając na układ krążenia w ten sposób, że zmniejsza przepływ nerkowy i zwiększa zapotrzebowanie organizmu na sód i potas.
 Działania uboczne: - pojawienie się hipotonii (spadku ciśnienia)
- upośledzenie czynności nerek
 Przeciwwskazania: niewydolność kłębków nerkowych, miażdżyca mózgu, guzy nadnerczy.

2. Rezerpina :
 To alkaloid drzewa Rauwolfii
 Wykazuje bardzo silne działanie hipotensyjne, a także stosowana jest jako neuroleptyk w celu znieczulania przedoperacyjnego.
 Zaburza ona magazynowanie dopaminy, serotoniny i noraderanaliny, wpływa bezpośrednio na transport noradrenaliny przez błonę cytoplazmatyczną i jest rozkładana przez enzym monoaminooksydazy.
 Działa w ten sposób, że początkowo podnosi cisnienie, a po kilku dniach obniża się ciśnienie.

Preparaty:
1. Raupasil – tabl.
2. Retiazid – tabl. Mite i forte
3. Bipressin – tabl. Złożone (Rezerpina + Todralazyna)
4. Brinerolin
5. Normatens