Pielęgniarstwo- ściąga

Temperatura ciała-to wartość pomiarowa odczytywana na skali termometru. W Polsce pomiar ten odbywa sie w skali Celsjusza. Temp ciała ulega nieznacznym wahaniom w ciagu dnia, jej wzrost lub spadekmogą spowodowac różne czynniki. Temp ciała mierzy sie metodami wewnetrznymi i zewnetrznymi. W warunkach szpitalnych pomiar wykonuje sie 2 razy w godz rannych od 5-7 i wieczornych od 16-17.
Metody pomiaru temperatury-1) zewnętrzne; pod pacha i w pachwinie 2) wewnętrzne; w odbycie w ustach w pachwinie w przewodzie sluchowym zewnetrznym
Czynniki warunkuwujące temp. ciała- temp ciała ulega wahaniom: 1) w ciągu dnia w zakresie 0,5-1,9C najniższa jest nad ranem ok 4 a najwyzsza ok godz 162 w ciągu cyklu miesiaczkowego spada w czasie owulacji i podwyższa się o 0,5C w drugiej połowie cyklu
Czynniki powodujace wzrost temp ciała: 1) Fizjologiczne: wzmozony wysiłek fizyczny, stany emocjonalne, II faza cyklu miesiączkowego 2) patologiczne: drobnoustroje chorobotwórcze, choroby zwiekszające przemiane materii ciała gorączkotwórcze urazy osrodkowego układu nerwowego.
Czynniki powodujace obniżenie temp ciała- 1) Fizjologiczne brak aktywności ruchowej zimna kąpiel 2) Patologiczne wstrząs wyniszczenie organizmu odwodnienie hipotermia
Prawidlowa tem ciała w: 1)pod pacha w pachwinie 36,6-37 2) w odbycie wyższa o 0,5 niz pod pachą 3) jama ustna wyzsza o 0,3 niz pod pachą 4 w przewodzie słuchowym w zalezności od wieku od 0-2roku zycia 36-4-38C od 3-10 roku zycia 36,1-37,8 11-65 rok zycia 35,9-37,6 powyżej 65 roku 35,8-37,5 w pochwinie wyzsza o 0,3-1,0 niz pod pachą
Ocena temp ciała-oceniajac wartośc temp ciała uwzgledniamy wiek płec pore dniamiejsce badania temperatury oraz rodzaj termometru subnormalna temp niższa niz 36,0C normalna 36-37 podgoraczkowa 37,1-38 umiarkowana38,1-39 wysoka powyzej 39
Człowiek moze znieść maksymalna temp 42-43C powyzej zachodzi proces denaturacji białak temp 26 okresla ssie jako krytyczna powoduje porazenie osrodka oddechowego i naczynioruchowego prowadzac do smierci.
Ciśnienie tetnicze-to sila wywierana przez krew na sciany naczyń krwionosnych. nie jest ono wielkoscia stałą zmienia sie w zaleznosci skurczu i rozkurczu serca, wyrazana jest w milimetrach słupa rteci mmHg
Wysokosć cisnienia jest zalezna od: siły skurczowej serca, ilosci krązącej krwi oporów stawianych przez naczynia krwionosne
Metody pomiaru ciśnienia; 1) posredni; palpacyjna i osłuchowa 2) bezposredni: inwazyjna
Metoda osłuchowa Korotkowa- oparta na zasiadzie osłuchiwania tonów pojawiajacych sie w ucisnietej przez mankiet tetnicy ramiennej lub promieniowej a pózniej tonów zanikajacych, w miare zmniejszenia tego ucisku, w miare zmniejszania tego ucisku podczas obnizania cisnienia w mankiecie.
Rodzaje aparatów: rteciowe spreżynowe półautomatyczne automatyczne
Sfigmomanometr skałada sie z: 1)mankietu-opaski gumowej z komora powietrzna 2) manometru rteciowegolub zegarowego 3) pompki z zaworem połączonych ze sobą gumowymi przewodami
Szerokosć mankietu- zalezy od wieku i wynosi odp do 2 lat 6cm do 4 lat 8cm do 9 lat 11cm dorosli 12-14cm(1/3 dlugosci ramienia) Ciśnienie skurczowe nie moze przekraczac 140mmHg a rozkurczowe 90mmHg jezleli któras z tych liczb jest wyzsza oznacza to nadcisnienie
Skurczowe(minimalne)90-140mmHg średnio 110-130mmHg) Rozkurczowe: 50-90mmHg srednio65-85
Amplituda skurczowo-rozkurczowa- różnica po miedzy wartościa ciśnienia skurczowego i rozkurczowego 30-50mmHg
Nadcisnienie-(hypertonia)-wzrost wartosci ciśnienia powyzej normy(choroby nerek układu krążenia )
Niedociśnienie- (hypotonia) stałe lub przejsciowe obnizenie wartosci ciśnienia ponizej normy
W warunkach fizjologicznych ciśnienie może wzrastac przejściowo: po dużym wysiłku fizycznym, pod wpływem wysokiej lub niskiej temp, bólu, silnego stresu ( zawsze jednak szybko wraca do normy)
Cele pomiary cisnienia tetniczego krwi: ocena stanu chorego, rozpoznanie nadciznienia lub niedociśnienia, kontrola skutecznosci leczenia niedocisnienia
Przygotowanie pacjenta do pomiaru: 1) poinformuj pacjenta o celu i przebiegu badania 2) uzyskaj zgode na wykonanie badania3)Zapytaj o czynniki wpływajace na wartość pomiaru (wysiłek leki itp) 4) Zadbaj o wygode pacjenta-posadzenie lub położenie pacjenta 5)Załuż mankiet na ramię tak aby jego dolny brzeg znajdował sie na 2-3 cm powyżej zgięcia łokciowego. Mankiet powinien przylegac do ramienia dość ściśle a jego gumową poduszke należy umieścic nad zgieciem łokciowym. Przed rozpoczeciem pomiaru nalezy upewnic sie ze aparat wskazuje wartość 0mmHg 6) Ustaw manometr na wysokości ramienia badanego. 7) Oprzyj wygodnie reke o blat stołu. Włóż słuchawki do uszu i wolna reko napompuj szybko mankiet do poziomu 20-30mmHg powyżej przewidywanej wartosci cisnienia skurczowego. Przyłóż stetoskop do miejsca w zgieciu łokciowym, gdzie najlepiej wyczuwa sie tetno. Wypuszczaj powoli powietrze z mankietu, nie szybciej niz 2mmHg na sekunde. 8) Moment kiedy usłyszysz 1 ton, odpowiada ciśnieniu skurczowemu, tony są jeszcze słyszalne az do chwili kiedy ucichną . Ostatni słyszalny ton oznacza wartość cisnienia rozkurczowego. 9) Wypusć całkowicie powietrze z mankietu, odczekaj 2 min (minimum 30 sek ) w przypadku kolejnego pomiaru.10) Zapamietaj lub zapisz zmierzone tetno.
Tętno- nazywa sie uderzenie o sciane naczynia fali krwi przepływajacej przez układ tetniczy spowodowane skurczem serca (lewej komory) . Tętno wyczuwa sie tam gdzie tetnice przebiegają powierzchownie i gdzie mozna docisnąć do twardych struktur tkankowych. Tetno prawidłowe charakteryzuje siła i miarowość czyli wszystkie uderzenia maja jednakowa siłe a przerwy miendzy nimi sa równe.
Pomiaru tętna dokonujemy w celu wykrycja zaburzeń: częstotliwości( liczby) napiecia (siły) miarowości (rytmu)
Metody badania tetna: 1) palpacyjna 2) za pomocą stetoskopu 3) po podłaczeniu chorego do kardiomonitora 4) metodą elektroniczna( Pulsoksynometr)
Tętno badamy na: Tetnicy szyjnej udowej ramiennej nad koniuszkiem serca promieniowej
W zaburzeniach tętno bada sie: na tetnicy grzbietowej stopy, podkolanowej piszczelowej tylnej
Czynniki powodujace wzrost szybkiego tętna: 1)fizjologiczne: wiek stany emocjonalne wisiłek fizyczny spożywanie alkocholu nikotyny u ludzi młodych 2) Patologiczne choroby goraczkowe (wzrost o 1C powoduje wzrost tetna o 10-20 uderzeń na minute), choroby serca (nerwica niewydolnosci krażenia)hipowolemia( utrata krwi, odwodnienie)
Czynniki powodujące zwolnienie tetna: 1) fizjologiczne sen pozycja leżąca u sportowców 2) patologiczne wzmożone cisnienie śródczaszki zatrucie pochodzenia wewnetrznego np mocznica zatrucia pochodzenia zewnetrznego np grzybami hipotermia
Bradykardia to zwolniona czynnosc serca poniżej 60u/min tachykardia przyspieszenie czynności serca powyżej 100u/min Arytmia- tetno niemiarowe tachyarytmia tetno przyspieszone i niemiarowe bradyarytmia tetno zwolnione i niemiarowe
Wyrużniamy miarowość: ekstrasystoliczną skurcze dodatkowe zanim skończy sie faza rozkurczu, oddechową okresowe przyspieszenie i zwolnianie akcji serca zalezne od fazy oddychania, całkowitą zupełanie niemiarowe tetno np migotanie przedsionków
Ocena masy ciała: mase ciała ustala sie u lekko ubranego pacjenta bedacego na czczo rano po opróznieniu pecherza moczowego. Pomiar masy ciała wykonuje sie u każdego pacienta przy przyjeciu do szpitala lub z określona częstotliwoscia wynikajaca z istoty choroby. Wartośc masy ciała wpisuje sie do dokumentacji choroby- karty goraczkowej historii choroby historii pielegnowania książeczki zdrowia
Prawidłową mase ciała mozemy okreslić: 1) stosując regułę wzrost -100= prawidlowa masa ciała nadwaga odchylenie do góry o 10% niedowaga ku dołowi o 20% masy ciała. 2) przez określenie wskaznika BMI-liczbowy wskażnik masy ciała który pozwala sprawdzic czy masa ciała jest prawidlowa wzór BMI=masa ciaław kg/wzrost w metrach x wzrost w metrach mniej niz 20 niedowaga 20-25 optymalna masa ciala 25-30 nadwaga 30-40 otyłość
Pomiar masy ciała: cel ustalenie aktualnej masy ciała w celu oceny stanu, okreslenia zwiekszenia lub zmniejszenia masy ciała okreslenie dawki leków
Czas dokonywania pomiarów: przyjecie pacjenta do szpitala, regularnie raz w tyg lub czesciej na zlecenie lekarza