Prawa człowieka w Polsce.

PRAWA CZŁOWIEKA W POLSCE I blok tematyczny
KIM JEST CZŁOWIEK? Człowiek posiada dwa elementy fizyczne i duchowe i nie można ich rozdzielić wg. Teorii chrześcijańskiej.
Takie rozumienie osoby powoduje, że przerasta ona całą rzeczywistość:
- wolność
- świadomość
- odpowiedzialność to te 3 elementy są charakterystyczne dla człowieka w płaszczyźnie fizycznej, cielesnej.
Osoba, która pochodzi od BOGA i jest do niego podobna poprzez i element który stanowi fakt wcielenia i odkupienia -> są to elementy charakterystyczne człowieka w płaszczyźnie duchowej.
GODNOŚĆ: osoby- wyznacza absolutna i integralną koncepcję praw człowieka.
Koncepcja ABSOLUTNYCH PRAW CZŁOWIEKA: uważa, że prawa człowieka są uprzednie (pierwsze) w stosunku do państwa wcześniejsze ? inne prawa naturalne (z punktu widzenia praw naturalnych ? wszystkie prawa człowieka pochodzą z faktu godności człowieka, na podstawie jego tylko urodzenia tego człowiek, natomiast PRAWA POZYTYWNE (koncepcja) wynikają np. z prawa konstytucyjnego nadanych praw im w danym państwie.
Koncepcja Integralna:
a. Prawa wolnościowe
b. Prawa społeczne
c. Prawa solidarnościowe
Ad a. Prawa WOLNOŚCIOWE: rozpatrujemy w kategoriach:
- nie tylko zakazów
- KULTUROWA ? wolność poszukiwania prawdy, wolność wyrażania własnych przekonań i opinii
- SPOŁCZENO- GOSPODARCZA- mówimy tu o:
* wolności wyboru pracy
* stowarzyszeniu się
* swobodnej twórczości
* wolności angażowania się w życiu społecznym
-POLITYCZNA-wolność w naukach działalności politycznej, przynależności do partii politycznych
-PŁ. MAŁŻEŃSKO- RODZINNA- swoboda, zawieranie małżeństw, wolność wychowywania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami.
- RELIGIJNA- wolność zapatrywań religijnych, wolność, wyrażania się na zewnątrz, głoszenie swych przekonań, wyrażanie kultu, prowadzenie działalności charytatywnej
Ad B. PRAWA SPOŁECZNE- jest to zbiór wymagań jakie człowiek lub grupa społeczna mogą stawiać społeczności aby zapewniła im środki niezbędne do prowadzenia życia godnego i prawdziwie ludzkiego.
Przykłady praw:
a. Prawo do pracy
b. Prawo do sprawiedliwej pracy
c. Prawo do własności
d. Prawo do udziału w dochodzie
e. Prawo do wyżywienia i mieszkania
f. Prawo do korzystania z dorobku kulturowego
Ad C. PRAWA SOLODARNOŚCIOWE- stoją one w służbie określonych wartości i dóbr człowieka któremu są one należne, ze względu na jego godność np.
-prawo do rozwoju
- prawo do życia
- prawo do pokoju
-prawo do czystego i nieskażonego środowiska
-prawo do powszechnego używania dóbr
Prawa te pojawiły się w nauczeniach poprzez papieży:
1. LEON XII- prawa społeczne- Encyklika Rerum novanus z 1891 roku w niej sformułowano pojęcie sprawiedliwej i słusznej pracy. Kolejne prawo jakie sformułował to PRAWO DO WŁASNOŚCI.
2. PIUS XI- 1931w encyklice poruszył *prawo do płacy i prawo do własności
3. PIUS XII- wymieniał prawa :
1. Prawo do zachowania i rozwoju życia fizycznego, umysłowego i moralnego
2. Prawo do prywatności i publicznej czci Boga łącznie z dobroczynną duchownością religijną.
3. Prawo do zawarcia małżeństwa i do założenia społeczności rodzinnej
4. Prawo do pracy jako niezbędnego środka do utrzymania życia rodzinnego.
5. Prawo do wyboru stanu ( mąż, żona)
6. Prawo do używania dóbr doczesnych
4. JAN XXIII- uważany za papieża, który sformułował KATOLICKI KODEKS PRAW CZŁOWIEKA.
Na pierwszym miejscu wymienia podstawę z której te prawa wypływają i jest GODNOŚĆ OSOBOWA CZŁOWIEKA.
Prawa:
1. Prawo dożycia
2. Prawo do korzystania z wartości moralnych i kulturalnych ( z rozwoju wiedzy, prawo do uzyskiwania wykształcenia, wolność poszukiwania prawdy, wypowiadanie i rozpowszechnianie swoich poglądów).
3. Prawo do oddawania czci Bogu zgodnie z wymaganiami prawego ?[yy nie wiem co tu było ale to tylko 1 słowo)(w jego ramach mieści się sfera osobistych przekonań i sferze zewnętrznej).
4. Prawo do wolnego wyboru stanu i swobody życia rodzinnego (małżeństwo, stan kapłalny lub zakonny).
5. Prawo do gospodarcze
- praca i swoboda w jej podejmowaniu warunki pracy
- sprawiedliwa płac
- posiadanie własności
- prawo do zrzeszanie się ( uprawnienia do tworzenia stowarzyszeń, zrzeszeń i wspólnot)
- prawo do emigracji i imigracji
- prawo do udziału w życiu publicznym (prawo do czynnego udziału w życiu społecznym i prawo do udziału we wspólnocie państwowej i narodowej)
- prawo do ochrony swych praw ( do ochrony praw skutecznej czyli równiej z zasadami równości społecznej.
SOBÓR WATYKAŃSKI II ? FORMUŁUJE 7 GRUP PRAW
1.Podstawowe prawa człowieka jako prawa jednostki do:
- prawo do życia
- prawo do wolności
- prawo do wolności myśli
- prawo do pozyskiwania porady i wyrażana opinii
- prawo do wychowania i kultury
2. Prawo człowieka jako bytu społecznego prawo do:
- prawo do stowarzyszania się
- do udziału w życiu społeczno-gospodarczo-kulturalno-politycznej
3. Prawo człowieka jako członka rodziny:
- prawo do zawarcia związku małżeńskiego i założenia rodziny
- do odpowiedzialnej prokreacji
- do wychowania dzieci zgodnie z własnym światopoglądem
4. Prawo człowieka pracującego:
-prawo do pracy
- prawo do poszanowania osoby
- prawo do wykształcenia zawodowego
- prawo do aktywnej partycypacji
- prawo do solidarnej pracy
-prawo do posiadania wartości
5. Prawo człowieka jako członka wspólnoty politycznej:
-prawo do posiadania obywatelstwa
- do aktywnej partycypacji w życiu politycznym
- do odnawiania parlamentarnej władzy, jeżeli prawa przez nią ustawowo są prawami nie sprawiedliwymi ? aktywne(czynne) i pasywne(bierne) prawo wyborcze, czynne jest wtedy gdy my wybieramy a bierne wtedy kiedy nas wybierają.
6. Prawo człowieka jako członka społeczności ogólnoludzkiej:
- prawo do życia w pokoju
- prawo do rozwoju
- prawo do emigracji
- prawo do kooperacji międzynarodowej w dziedzinie gospodarki naukowej i kulturowej i technicznej.
7. Prawa człowieka jako członka wspólnoty religijnej:
- prawo do wolności sumienia i wyznawania
- prawo do wyznawania religii prywatnie i publicznie
- prawo do tworzenia wspólnot religijnych

5.PAWEŁ VI- ENCYKLIKA Z 1967 ROKU
Prawa do rozwoju: a). rozwój osobisty b). rozwój narodowo- państwowy c). rozwój międzynarodowy
Ad a). każdy posiada jakieś zdolności i talenty które powinien rozwijać
Ad b). w rozwój narodu i państwa wpisany jest los każdego człowieka
6.JAN PAWEŁ II- pierwsza encyklika na temat godności człowieka:
- człowiek jest osoba- ma osobna godność
- Jan Paweł II- osoba która tworzy ? katalog? praw człowieka w którym szczególną troską obejmuje ? prawo do życia i indywidualizacje praw człowieka ( rozpatruje położenie różnych kategorii osób i praw przysługujących
- dzieci, matek, rolników, bezrobotnych, upośledzonych , starych itd.)
- prawo do wolności religijnej (zajmuje szczególne miejsce ).

STOSUNEK JEDNOSTKI DO SPOŁECZEŃSTWA

TRZY TEORIE:
1. Teoria organicystyczna
2. Teoria umowy społecznej (indywidualistyczną)
3. Teoria funkcjonalna (realistyczne)

Ad1. Teoria organicystyczna- jej twórca był Platon
- w nowożytności Spencer
-wg niej (teorii) SPOŁECZEŃSTWI jest uważane za pierwsze i wyższe w stosunku do człowieka społeczeństwo jako całość wcześniejsza czyli organizm decyduje o jego części jaką jest człowiek. Ujęcie to prowadził odo totalitarnych teorii (faszyzm i hitleryzm).
Ad2. Teoria umowy społecznej (indywidualistyczną)- twórca: ANAKSAGORAS i DEMOKRYT , którzy uważali że istnieją tylko rzeczy jednostkowe a systemy są jedynie tworami umysłu ludzkiego a nie ma społeczność żadnego odpowiednika w świecie rzeczywistości.
1i 2 Teorie antyhumanistyczne (deptają godność człowieka i uniemożliwiają jednostkowy rozwój).
Ad3. Teoria funkcjonalna ? twórca Sorakin- teoria czerpie z filozofii św. Tomasza z Akwinu
-wg niej społeczeństwo nie jest bytem substancjalnym a są nim tylko osoby które tworzą to społeczeństwo . społeczności ludzkie istnieją realnie są całościami odrębnymi od osób które je tworzą.
ZASADA DOBRA WSPÓLNEGO :
DOBRO WSPÓLNE- z punktu widzenia przedmiotowego jest to zespół środków wartości i rzeczy którymi społeczność może zaspokoić określone potrzeby swoich członków.
-z punktu widzenia podmiotowego ? jest to cel poszczególnych społeczności (inny cel mają jednostki tworzące rodzinę inny ? jednostki).
Dobro wspólne danej społeczności jest WYŻSZE od dobra poszczególnej jednostki ludzkiej. Dobro jednostkowe i określony cel danej jednostki może być określone tylko przez dobro wspólne.

II blok tematyczny przedstawiciele
Za ojca socjologii uważany jest
1. Józef Supiński ( 1804-1893)? wg niego prawo i dążenie do wiedzy to główne normy życia społecznego.
2. Ludwik Gumplowicz (1838-1901) tworzył koncepcje dodatkowej walki klas
- życia społecznego
- funkcji państwa jako organizacji panowania jednostki nad drugą
3. Bolesław Limanowski (1835-1935) działalność skoncentrował wokół idei socjalistyczno- demokratycznych.
4. Leon Petrażycki( 1867-1931)- interesował się głownie prawem i maralami jako czynnikami determinującymi życie społeczne.
5. Florian Znaniecki (1882-1958)- twórca polskiej socjologii jako dyscypliny akademickiej ? w Poznaniu prowadził działalność przedmiot socjologii to ?czyny społeczne ? stosunki społeczne ? osobowość społeczna ? grupy społeczne , społeczeństwo ma swoje odrębności kulturowe, strukturalne, swoiste osobowości rozwoju i dziejów.
6. Ludwik Krzywicki (1859-1941) zajmował się społeczeństwem wczesnych epok a następnie społeczeństwem Polski
7. Władysław Grabski (1874-1938)- zasłynął jako twórca Instytutu Socjologii Wsi 1936 i czasopisma pt. ? Roczniki socjologii wsi?
8.Tadeusz Szczurkiewicz (1895-1964)- najwybitniejszy krytyk wśród polskich socjologów, ujawnił logiczne i metodologiczne słabości koncepcji socjologicznych.
9. Paweł Rybicki: (1902-1982)- interesował się socjologia ogólną socjologią miasta, historią myśli socjologicznej.
10. Stanisław Ossowski (1897-1964) interesował się problematyka narodu, formami życia społecznego estetyka, stworzył wzór postawy uczonego. I Maria Ossowska (1896-1974)- interesowała się głownie moralnością i normami etycznymi.
11. Jan Szczepański (ur.1913)-twórca pierwszego po wojnie podręcznika socjologii interesuję się: historią socjologii, zmarami społeczeństwa polskiego w procesie uprzemysłowienia, socjologicznymi zagadnieniami narodu i człowieka.

Ad. Zbiorowości społecznych:
WSPÓLNOTA: jest to zbiorowość terytorialna w ramach której członkowie mogą zaspokajać swoje potrzeby

Cech y wyróżniające wspólnotę od innych zbiorowości:
1. Potencjalna samowystarczalność
2. Odizolowanie
3. Poczucie wspólności podstawowych wartości
4. Poczucie związku z terytorium
5. Własna odrębność
6. Wieź społeczna
7. Podobieństwo codziennych spraw
8. Stałe styczności osobiste
9. Podobny styl życia

Krąg społeczny to zespół osób o zmiennym składzie spotykających się stale i utrzymujących stałe styczności osobiste.

Cech y charakterystyczne dla kręgu społecznego:
1. Pewna solidarność
2. Wzajemna odpowiedzialność członków za siebie
3. Zakres kontroli nieformalnej
4. Brak trwałej więzi opartej na instytucji
5. Układ obowiązków i powinności
Rodzaje kręgów:
1. Stycznościowe (np. mieszkańcy dużego bloku spotykają się na klatce)
2. Koleżeńskie (np. wycieczki rowerowe, za miasto, gra w brydża)
3. Środowisko społeczne- to ogół jednostek kręgów społecznych grup, społecznych i innych zbiorowości z którymi osobnik spotyka się w ciągu całego swego życia i które wywierają wpływ na jego zachowanie. Stanowią go kręgi lub grupy pewnej kategorii zawodowej, pozostaje w stałych kontaktach, posiadające wspólne instytucje i wytwarzające wspólne lub podobne podstawy , interesy i styl życia.
KLASA SPOŁECZNA: to zbiór ludzi posiadających pewną cechę stanowiącą podstawę ich wyróżnienia klasami nazywamy zbiorowości różniące się miedzy sobą pod względem zajmowanego przez nie miejsca w historycznym określonym systemie produkcji społecznej pod względem ich stosunku do środków produkcji, pod względem, ich roli w społecznej organizacji pracy, i co za tym idzie pod względem sposobu otrzymywania i rozmiarów tej części bogactwa społecznego którą rozporządzamy.
SPO ŁECZEŃSTWO- to zbiorowość która zawiera wszystkie formy życia zbiorowego współwystępujące, krzyżujące się , uzupełniające się w ramach jednego narodu, państwa konfiguracji kulturowej mające określoną zasadę odrębności, utrzymujące swój byt przez dłuższy okres co najmniej przez kilka pokoleń.

GRUPA SPOŁECZNA: TO CONAJMNIE 3 OSOBY KTÓRE:
- maja określone wspólne zainteresowanie i cele które chcą osiągnąć
-oddziaływają na siebie zgodnie z przyjętymi zasadami i wzorami
-tworzą wewnętrzne i instytucje, normy, systemy, kontroli, które pozwalają, Mn przestrzeganie swojej odrębności w stosunku do innych grup do których nie należą
-posiadają elementy materialne symbole i wartości stanowiące podstawowe, trwania i integracji grupy.
CECHY grup społecznych (po co się je tworzy):
1. Grupa społeczna zaspokaja potrzeby, przynależności jej członków.
2. Daje możliwości wyrażania i zdobywanie uznania
3. Sprzyja wymianie poglądów składających się na poczucie wspólnoty
4. Pomaga w nazewnictwie specyficznych problemów i zarazem chroni członka grupy przed konsekwencjami popełnionych przez niego błędów.
5. Sprzyja udzielaniu pomocy innymi w grupie co stanowi źródło wysokiego prestiżu temu kto jej udziela.
6. Zapewnia swoim członkom cos w rodzaju przewodnika postępowania nie z punktu widzenia lecz tego co jest naprawdę akceptowane i uznane przez grupę jako całość.

CELE GRUPOWE- jest to punkt przestrzeni mający dla członków grupy wartość pozytywna. Pożądają go i chcę go osiągnąć. Cel aby mógł być zrealizowany musi być podzielony na cele cząstkowe czyli zadania np. systematyczność w nauce.
ZADANIA GRUPY (cele cząstkowe)- są to ustalone i świadome zdefiniowane stany rzeczy i zjawiska, które grupa jako całość chce wywołać lub osiągnąć.
TYPY ZADAŃ:
1. Zadania addytywne- polegają na dodaniu do siebie w określonym momencie wysiłków wszystkich członków grupy
2. Zdanie dysjunktywne- polegaj a na wyborze najlepszego rozwiązania spośród innych możliwych.
3. Zadania kompensujące- polegają na ocenami pewnych spraw co do których członkowie grupy nie mają pewnej wiedzy.
4. Zadania koniunktywne: realizacja zadania zależy od umiejętności najsłabszego członka grupy.