Regulacja hormonalna

HORMONY - związki organiczne wydzielane przez gruczoły dokrewne (tzw. wewnątrzwydzielnicze), razem z krwią są transportowane do odpowiednich narządów docelowych i wpływają na ich funkcjonowanie. Ich działanie jest znacznie wolniejsze i długoterminowe w porównaniu z układem nerwowym.

GRUCZOŁ DOKREWNY=WEWNĄTRZWYDZIELNICZY=WYDZIELANY DO KRWI
GRUCZOŁ EPIZODYCZNY - gruczoł występujący okresowo np. grasica u dzieci.

FUNKCJE:
- długoterminowa koordynacja i regulacja pracy narządów
- pobudzanie narządów
- utrzymywanie funkcji takich jak tempo wzrostu, dojrzewanie płciowe itp. na stałym poziomie
- działanie ogólne na cały organizm a nie tylko na pojedyncze efektory

PODZIAŁ HORMONÓW:

BUDOWA:

a) lipidowe(tłuszczowe) - steroidowe np. testosteron, progesteron
b) białkowe np. prolaktyna

ZE WZGLĘDU NA SPOSÓB WYDZIELANIA:

a) tkankowe - wydzielane przez wyspecjalizowane komórki tkanek np. gastryna, sekretyna (układ pokarmowy)
b) gruczołowe(i tymi się zajmę) - wydzielane przez gruczoły
c) neurohormony - statyny, liberyny (wydzielane w podwzgórzu)

ENDOKRYNOLOGIA - nauka zajmująca się badaniem hormonów, gruczołów dokrewnych i chorobami związanymi z zaburzeniami hormonalnymi.

HORMONY GRUCZOŁOWE:

>>>GRUCZOŁ: PRZYSADKA MÓZGOWA (PŁAT PRZEDNI)

a) SOMATOTROPINA - hormon wzrostu

FUNKCJE:
- synteza białek i transport aminokwasów do komórek
- regulacja metabolizmu z katabolizmu na anabolizm
- wzrost kości długich

NIEDOBÓR: karłowatość
NADMIAR: akromegalia(rozrost dłoni, stóp kości twarzy), gigantyzm

b) PROLAKTYNA

FUNKCJE:
- zapoczątkowanie i podtrzymanie laktacji (wydzielanie mleka i te sprawy;))
- zahamowanie owulacji i menstruacji u kobiet karmiących

c) TYREOTROPINA

FUNKCJE:
-pobudzanie i regulacja pracy tarczycy

d) ADRENOKORTYKOTROPINA(tylko tak strasznie brzmi:))

FUNKCJE:
-pobudzanie i regulacja pracy nadnerczy

e) FOLIKULOSTYMULINA

FUNKCJE:

u pań: wzrost i dojrzewanie pęcherzyków Graffa, kontrola pracy jajników i wydzielania estrogenów
u panów zaś: odpowiedzialna za spermatogenezę

f) LUTROPINA

u pań ponownie: odpowiedzialna za jajeczkowanie, wydzielanie estrogenów i progesteronu przez jajniki, powstawanie plamki żółtej
u panów natomiast: odpowiedzialna za pobudzanie wydzielania testosterooooonu przez jądra:)

PŁAT ŚRODKOWY (i tu na szczęście omówimy jeden hormon)

a) MELANOTROPINA

FUNKCJA:
-odpowiedzialna za rozmieszczenie zabarwienia skóry

PŁAT TYLNY - tzw. cz. nerwowa i magazyn wydzielanych hormonów

a) WAZOPRESYNA

FUNKCJE:
- regulacja resorcji wody w kanalikach nerkowych
- pobudza naczynia krwionośne a raczej ich mięśnie gładkie do kurczenia się co powoduje podniesienie ciśnienia

b) OKSYTOCYNA:

FUNKCJE:
-odpowiedzialna za skurcze macicy podczas porodu oraz aktu płciowego

Huraaaa koniec z przysadką...Nie cieszmy się tak szybko. Teraz kolej na... szyszynkę!

>>>SZYSZYNKA:

a) MELANINA:

FUNKCJE:
- pobudzanie ośrodków snu i czuwania, zależna od światła - gdy ciemno idziemy spać, gdy jasno - budzimy się(teraz jest ciemno a ja spać się nie wybieram bo jutro sprawdzian z biologii...)
- regulacja dojrzewania płciowego

>>>TARCZYCA:

a) TYROKSYNA - inaczej trójjodotyronina

FUNKCJE:
- regulacja szybkości przemiany materii, metabolizmu
- zmniejszanie poziomu cholesterolu we krwi

NADCZYNNOŚĆ: choroba Basedowa, chudość, wole, wytrzesz oczy, nerwowość
NIEDOCZYNNOŚĆ: kretynizm(niedorozwój), obrzęk śluzowaty skóry

b) KALCYTONINA:

FUNKCJE:
- transport wapnia z krwi do kości

>>>PRZYTARCZYCA:

a)PARATHORMON:

FUNKCJE:
- regulacja metabolizmu wapnia i fosforu

NADCZYNNOŚĆ: zmiękczenie kości, śpiączka
NIEDOCZYNNOŚĆ: tężyczka - nadmierna pobudliwość, drgawki

>>>GRASICA - przykład gruczołu epizodycznego, występuje w okresie wczesnego dzieciństwa

a) TYMOSTYMULINA

FUNKCJE:
-pobudzanie makrofagów i limfocytów do wytwarzania interferonu - substancji odpowiedzialnej za walkę z wirusami

b) TYMOZYNA

FUNKCJE:
-pobudzanie tkanki limfoidalnej w okresie rozwoju
-regulacja produkcji limfocytów

>>>TRZUSTKA

a) INSULINA

-zmniejszanie poziomu cukru we krwi
-metabolizm węglowodanów i białek

NADCZYNNOŚĆ: zbyt niski poziom cukru we krwi
NIEDOCZYNNOŚĆ: cukrzyca

b) GLUKAGON

FUNKCJE:
antagonista insuliny - podwyższanie poziomu cukru we krwi

>>>NADNERCZA

KORA:

a) GLIKOKORTYKOIDY

FUNKCJE:
-metabolizm węglowodanów i białek
-hamowanie syntezy białek

b) MINERALOKORTYKOIDY

FUNKCJE:
-resorpcja jonów sodu, wydalanie jonów potasu

OBA HORMONY:
NADCZYNNOść: choroba Cushinga, obniżenie odporności
NIEDOCZYNNOŚĆ: choroba Addisona

c) ANDROGENY

FUNKCJE:
-rozwijanie cech płciowych drugorzędnych

NADCZYNNOŚĆ: chłopcy - zbyt szybka dojrzałość płciowa
dziewczynki - maskulimizacja

RDZEŃ:

ADRENALINA:

-pobudza organizm, stawia w stan gotowości
-podwyższa poziom cukru we krwi
-mobilizuje układ autonomiczny część współczulną

>>>JAJNIKI:

a)ESTROGENY

-żeńskie cechy płciowe pierwszo- i drugorzędne
-rozwój narządów i funkcji płciowych
-popęd seksualny

b)PROGESTERON

-przygotowanie macicy na przyjęcie zarodka
-podtrzymywanie ciąży
-rozwój gruczołu mlecznego

>>>JĄDRA:

a)ANDROGENY(testosteron, androsteron)

FUNKCJE:
-dojrzewanie plemników, cech płciowych, rozwój narządów płciowych
-popęd seksualny