Scharakteryzuj wpływ armii na dzieje państwa rzymskiego w okresie republiki.

„Scharakteryzuj wpływ armii na dzieje państwa rzymskiego w okresie republiki.”


Armia w państwie rzymskim odegrała bardzo ważną rolę, przyczyniając się do jego błyskawicznego rozwoju terytorialnego jak i kulturowego oraz czyniąc je niezrównaną w ówczesnym świecie potęgą militarną. Apogeum rozrostu terytorialnego Republika Rzymska osiągnęła pod koniec swojego istnienia, czyli do roku 31 p. n. e. Rozciągała się ona wtedy na około Morza Śródziemnego, od Hiszpanii poprzez Galię, Italię, Macedonię, Frygię aż do Mezopotamii oraz północne wybrzeża Afryki.

Po wygnaniu z kraju okrutnego króla Tarkwiniusza Pysznego w 509 r. p. n. e. władzę w kraju przejęła arystokracja. Utworzyła się wtedy forma rządów zwana republiką. Władzę w niej pełnili urzędnicy wybierani spośród arystokratycznej warstwy społecznej. Najważniejszymi osobami w państwie byli konsulowie. Jednocześnie władzę sprawowało dwóch konsulów, którzy poza sprawowaniem najwyższej władzy w państwie odgrywali bardzo ważną rolę w życiu religijnym państwa, a w okresie wojny przejmowali najwyższe dowództwo nad armią.

Republika Rzymska swoją gospodarkę oraz potęgę opierała na swojej armii. Podstawowymi obowiązkami każdego obywatela było płacenie podatków oraz służba wojskowa. To właśnie dzięki złożeniu rzymskiej armii z jej obywateli była ona tak potężna. Służyć w wojsku mogli obywatele w wieku od 17 do 46 lat, którzy spełniali kryterium majątkowe (musieli sami, na własny koszt zapewnić sobie ekwipunek niezbędny do walki). Żołnierze mieli wysokie morale, zależało im na wyniku toczonych przez nich wojen, gdyż walczyli dla dobra swojego państwa (w przeciwieństwie do wielu wojsk innych państw składających się w dużej mierze z najemników), a ponadto od tego zależał ich dobrobyt, ponieważ poza żołdem który otrzymywali za służbę dostawali również łupy wojenne. Najbogatsi obywatele pełnili rolę jeźdźców zwanych ekwitami, gdyż tylko ich było wówczas stać na utrzymanie konia i zakup drogiego ekwipunku. Jednak główną siłę armii tworzyła lekko oraz ciężkozbrojna piechota złożona ze średnio zamożnych chłopów. Najwyższe dowództwo w armii posiadali konsulowie. Każdy z nich dowodził przynajmniej dwoma legionami, czyli około 9000 żołnierzy, w których skład wchodziło 6000 ciężkozbrojnych piechurów, 600 jeźdźców oraz 2400 żołnierzy piechoty lekkozbrojnej. Wśród nich poza zwykłymi żołnierzami byli również medycy, kapłani, muzycy i rachmistrzowie. Pełnili oni ważne role podczas kampanii, zapewniając żołnierzom m.in. pomoc medyczną, wsparcie duchowe, zwiększając ich morale do walki. Bardzo wysoka dyscyplina panująca w wojsku rzymskim, absolutna władza dowódcy oraz olbrzymia liczebność wojsk czyniły Republikę Rzymską potęgą militarna, z którą nie mogło się równać żadne ówczesne państwo.

Liczne podboje powodowały szybki rozkwit Republiki Rzymskiej – zarówno terytorialny jak i materialny, kulturowy oraz technologiczny, podnosząc standard życia obywateli. Zdobywając nowe tereny Rzymianie zagarniali bogactwa należące do podbitych państw. Skradziony majątek przechodził na własność państwa, żołnierzy poprawiając sytuację materialną, dając źródło dochodu. Niejednokrotnie również łupami wojennymi hojnie obdarowywano zwykłych obywateli Rzymu, jak czynił to Gajusz Juliusz Cezar po swoim triumfalnym powrocie do stolicy. Z prowincji importowano do Rzymu także zboże po bardzo niskiej cenie, co przyczyniło się do zmniejszenia głodu w mieście. Podbicie terenów oznaczało także napływ niewolników, którzy stanowili ówczesną tanią siłą roboczą. Pracowali na dobrobyt swoich panów, pracując za darmo na ich polach, wykonywali trudne, niechciane prace, stanowili pomoc dla mieszkańców Rzymu, w bardzo dużym stopniu przyczyniając się do podwyższenia komfortu ich życia oraz rozwoju gospodarczego państwa. Źródłem dochodu dla państwa stała się również danina, którą musieli płacić mieszkańcy prowincji – poddani Rzymu.

Prowadzenie licznych wojen wymusiło także na Rzymianach rozwój technologiczny. W ten sposób wojna z Kartaginą wpłynęła na budowę okrętów, floty morskiej oraz poszerzenie przez nich wiedzy o żegludze, doskonalili także metalurgię tworząc lepsze pancerze oraz broń. Konieczna mobilność wojsk, ich szybkiego przemieszczania wpłynęła na budowę licznych dróg. Bardzo często budowane one były właśnie przez legionistów Rzymskich, aby w razie potrzeby ich jednostki mogły szybko dotrzeć na miejsce. Popularne powiedzenie „wszystkie drogi prowadzą do Rzymu” dobrze ilustruje wygląd ówczesnej infrastruktury transportowej, gdzie drogi były budowane od stolicy do kolejnych terytoriów Republiki Rzymskiej.

Wraz z przejmowanymi dobrami i niewolnikami do Rzymu napływała także wiedza oraz kultura podbitej ludności. Zdecydowanie najwięcej Rzymianie zyskali dzięki dorobkowi Greków. To oni mieli bardzo duży wpływ na styl architektoniczny czy chociażby wierzenia Rzymian. Przeniknęły także do nich greckie dzieła literackie, kierunki i mądrości filozoficzne. Wielu greckich niewolników było bardzo dobrze i wszechstronnie wykształconych, więc często pełnili funkcję opiekunów i nauczycieli dla dzieci. Rzymscy pisarze często pisali zainspirowani działami greków i mądrościami ich filozofów.

W monarchii władza bardzo często przechodzi z ojca na syna. Niestety w historii niejednokrotnie zdarzało się, że syn nie dorastał do pięt swojemu ojcu. Powodowało to regres państwa, a nawet jego upadek. Jako, że w Republice Rzymskiej jedną z najważniejszych ról pełniła armia – zapewniała swojemu dowódcy ogromną siłą polityczną. Żołnierze bardziej oddani byli swojemu dowódcy niż państwu, bo to dzięki niemu odnosili sukcesy w bitwach, zdobywali łupy oraz ziemie. Zapewniało im to źródło dochodu oraz możliwość spokojnej starości na swojej posiadłości. Było to korzystne dla państwa, ponieważ żołnierzom często dawano ziemie na granicach państwa rzymskiego, więc zapewniali oni dodatkowo szybszy rozwój tych terytoriów, powodowali ich większą stabilność polityczną i integrację okolicznej ludności przyczyniając się u nich do rozwoju Rzymskiej kultury. Dowódcy wykorzystywali siłę, którą władali by wywierać wpływ na państwo. Najbardziej dobitnym tego przykładem jest Gajusz Juliusz Cezar, który nie chciał rozstawać się z wizją kariery politycznej. Pragnął zostać konsulem. Ubiegał się o to stanowisko, jednak ówczesny konsul Pompejusz chciał mu to uniemożliwić każąc wraz z senatem Juliuszowi aby zwrócił część wojsk daną mu na potrzeby wojen w Galii, chciał także aby Cezar złożył swoją władzę i udał się do Rzymu, aby żył jako zwykły obywatel. On jednak wykorzystując władanie 13 wiernymi mu legionami przekroczył rzekę Rubikon wypowiadając słynne słowa „kości zostały rzucone” i wkroczył do Rzymu powodując przewrót państwowy i przejmując władzę. Tego typu rywalizacja między dowódcami wojsk powodowała, że wpływ i władzę w Republice Rzymskiej często miały wybitne jednostki, ludzie mądrzy, charyzmatyczni, przebiegli, dobrze znający się na wojnie, dowództwie i zarządzaniu. Z pewnością miało to bardzo duży wpływ na stabilność państwa, jego siłę oraz dynamiczny rozwój.