Przedstaw obraz miłości i śmierci w wybranych utworach literackich i dziełach sztuki (np. filmowych

Temat : Przedstaw obraz miłości i śmierci w wybranych utworach literackich i dziełach sztuki (np. filmowych)
I. Literatura podmiotu
A. Dzieła literackie
1. Pieśń o Rolandzie, w przekładzie T. Boya-Żeleńskiego, Krystyny Kasprzyk, Warszawa 1959
2. Goethe J.W., Cierpienia Młodego Wertera, Warszawa 1993
B. Dzieła plastyczne
1. Klimmt G., Pocałunek, olej na płótnie, 1908
C. Filmy
1. Brooks J., Czułe Słówka, USA 1983
2. Janda K., Pestka, Polska 1995
II. Literatura przedmiotu
1. Kosmal L., Stefański J., Wątróbski A.: Język Polski: Repetytorium: starożytność -
średniowiecze. Wyd. 4 . Warszawa 2003, (s.157-158: Prawzór śmierci heroicznej w „Pieśni o
Rolandzie”)
2. Tomala S., Cierpienia młodego Wertera Johana Wolfganga Goethego, Warszawa 1991
3. Drabarek B., Rowińska I., Stachowicz A.: Szkoła analizy tekstów kultury. Wyd. 2 popr. Warszawa 2000, s. 200-204 Gustaw Klimt Pocałunek
4. Kopaliński W., Leksykon wątków miłosnych, Warszawa 2002
III. Ramowy plan wypowiedzi
1. Określenie problemu:
W jaki sposób ukazywane są motywy miłości i śmierci w literaturze i sztuce na podstawie wybranych przykładów?
2. Kolejność prezentowanych argumentów:
a) Ukazanie motywu śmierci w literaturze i sztuce:
-heroiczna śmierc rycerza ukazana w „Pieśni o Rolandzie”,
b) Ukazanie motywu miłości w literaturze i sztuce:
-„Pocałunek” Klimmta jako obraz przedstawiający miłośc kobiety i mężczyzny,
-męskośc i kobiecośc w akcie połączenia na obrazie pt. „Pocałunek”.
c) Przeplatanie się motywów śmierci i miłości:
-śmierc Wertera jako ucieczka od niemozliwości bycia z ukochaną,
-„Pestka” jako opowieśc o nieszczęśliwej miłości
-ukazanie miłości pod wpływem bliskości śmierci w „Czułych słówkach” Jamesa Brooksa.
3. Wnioski:
Sposób ukazania śmierci zależny jest od epoki i celów artysty tworzącego dane dzieło. a tej z obrazu Klimmta, gdzie para może bez problemów oddawac się pocałunkom. Oba motywy często przeplataja się ze sobą. Bardzo często miłośc prowadzi do samobójstwa czego przykładem jest postac Wertera. Podobnie bohaterowie „Czułych słówek”, u których miłośc pomiędzy matką i córką ukazuje się pod wpływem bliskości śmierci Emmy.
IV. Materiały pomocnicze
1.Reprodukcje obrazów z literatury podmiotu.
2.Fragmenty filmów na CD.

TREŚC!!!!

Na początku swej wypowiedzi pragnę podzielic się swoimi przemyśleniami dotyczącymi samych omawianych motywów tj. miłości i śmierci.
Śmierc towarzyszy człowiekowi od samego początku jego istnienia. Różne religie i systemy filozoficzne różnie definiują śmierc. Dla chrześcijan jest końcem życia ziemskiego a początkiem nowego życia. W zależności od tego jaki wiedliśmy żywot trafimy do nieba, czyścca lub piekła. Podobnie w judaizmie i islamie, dla wiernych czego nagroda po śmierci. Odmiennie życie pozagrobowe postrzegają wyznawcy hinduizmu. Wierzą oni w reinkarnacje. Każda istota po śmierci odradza się pod nową postacią. W zależności od tego jaką karmę mieliśmy możemy przejśc w wyższy lub niższy byt aż do pełnego zjednoczenia się z Brahmanem.
Kolejnym częstym motywem wystepującym w różnych dziełach jest miłośc. Pojawia się ona w zasadzie w niemal wszystkich utworach literackich czy działach malarskich. Jedną z cech które świadczą o człowieczeństwie jest zdolnośc do miłości i potrzeba bycia kochanym. Wyróżnic tu można wiele rodzajów miłości. Począwszy od miłości matki czy ojca do swojego dziecka, mężczyzny do kobiety, po miłośc przyjacielską czy dziecka i osoby starszej.
Temat o miłości i śmierci bardzo mnie zaciekawił z uwagi na powszechnośc występowania ich w literaturze. Oba wydają się być bardzo odległe od siebie. Jeden dostarczac powinien radości a drugi smutku. Często jednak przeplatają się ze sobą prowadząc do tragedii. Dalszą częśc swojej pracy podzieliłam na cztery części. Najpierw przedstawię motyw śmierci w literaturze oraz filmie na przykładzie filmu „Czułe słówka” oraz „Pieśni o Rolandzie”. Następnie skupię się na obrazie miłości przedstawionej na obrazie „Pocałunek” Gustava Klimmta. Trzecia częśc będzie zespoleniem występowania obu motywów w literaturze i sztuce. Na sam koniec podzielę się swoimi przemyśleniami i wnioskami wynikającymi z omawianego przeze mnie tematu.
Z uwagi na powszechnośc śmierci stała się ona tematem wielu dzieł sztuki i literatury. Przykładem może tu być Roland z „Pieśni o Rolandzie”. Był on walecznym rycerzem w służbie Karola Wielkiego. Dowodził on tylną straża wojsk frankijskich. Napadnięty przez oddział Saracenów wstrzymywał się z wezwaniem na pomoc reszty wojsk Franków, gdyż byłoby to według średniowiecznych niehonorowe. W czasie tej bitwy giną wszyscy rycerze chrześcijańscy. W ciekawy sposób została ukazana śmierc samego hrabiego Rolanda.
Ranny Roland mdleje z powodu zbyt dużego ubytku krwi. Najpierw prosi Boga, aby przyjął dusze poległych rycerzy chrezścijańskich do siebie. Potem prosi archanioła Gabriela, aby zabrał jego duszę do raju. Kładzie się pod drzewem, trzymając w jednej recę miecz zwany Durandalem, a w drugiej róg. Zaatakowany przez Saracena rozbija swój róg łamiąc poganinowi czaszke. Roland żegna się ze swoim mieczem. Próbuje go zniszczyc, aby nikt inny go nie dzierżył. Miecz jednak zdobiony relikwiami świętych i strzępem szaty Maryi, nie chce się złamac. Kładzie się twarzą ku ziemi, pod sobą kładzie miecz swój i róg. Głowę odwraca ku zgrai pogan, aby wojska Karola wiedziały iż zginął w walce, a nie podczas ucieczki. Na sam koniec przeprasza Boga za swe grzechy bijąc się w piersi. Wyciąga prawą rękawicę ku niebu. Podobnie jak rycerz w momencie składania hołdu swemu Panu. Po tym aniołowie zabierają duszę Rolanda do nieba.
Przedstawiony obraz śmierci odpowiada średniowiecznemu wizerunkowi śmierci idealnej dla rycerza. Sposób w jaki żegna się z tym światem hrabia Roland przypomina sztukę ars moriendi (sztuka śmierci). Wykonuje on określone gesty, które mają mu zapewnic chwałę i zbawienie.
Inaczej śmierc została ukazana w filmie „Czułe słówka” z 1983 roku w rezyserii Jamesa Brooksa. Ten amerykański film jest opowieścią o życiu Emmy, jej matki Aurory Greenway, męża Flapa Hortona oraz dzieci Emmy i Flapa. Film zdobył 5 statuek Oscara, a do kolejnych 6 był nominowany. Oprócz tego otrzymał wiele innych nagród filmowych.
Emma, główna bohaterka jest córką Aurory, która owdowiała niedługo po porodzie. Pani Greenway wychowywała córkę bardzo troskliwie. Jej nadopiekuńczośc sprawiła, że Emma chcąc uwolnic się od matki bardzo młoda poślubiła Flapa. Ich szczęście nie trwało długo z uwagi na romanse Hortona. Kobieta w zasadzie sama zajmowała się dziecmi pod ciągłą nieobecnośc męża. Dodatkowo zaczęły pojawiac się problemy finansowe oraz pogarszac relacje z matką. Ostatecznie u kobiety stwierdzono śmiertelną chorobę. Załamana, bliska śmierci kobieta coraz lepiej dogaduje się z matką.
Szczególnie chciałam zwrócic uwagę na scenę, gdy Emma lezy w łóżku szpitalnym czekając na śmierc. Matka sprawia, że sala Emmy przypomina jej pokój. Na ścianie wiesza nawet obraz Augusta Renoira wartego bardzo dużo pieniędzy. Pogarszający się stan zdrowia Emmy sprawia, że kobieta zastanawia się nad dalszym losem jej dzieci. Ostatecznie Aurora przyprowadza je do córki. Dzieci bardzo przezywają widok umierającej matki.
[Tutaj można włączyc ten fragment]
Właśnie to miłośc jest kolejnym częstym motywem literackim. Pojawia się ona w zasadzie w niemal wszystkich utworach literackich czy działach malarskich. Jedną z cech które świadczą o człowieczeństwie jest zdolnośc do miłości i potrzeba bycia kochanym. Wyróżnic tu można wiele rodzajów miłości. Począwszy od miłości matki czy ojca do swojego dziecka, mężczyzny do kobiety, po miłośc przyjacielską czy dziecka i osoby starszej. Przykładem ukazania piękna miłości może byc obraz Gustava Klimmta pt. „Pocałunek”, szczytowe dzieło modernizmu.
Dzieło to powstało w 1907-08 roku, czyli tzw. „złotym okresie” twórczości Klimta metodą oleju na płótnie, popularną metodą w okresie secesji. Nazwa ta wzięła się od często używania tej barwy w swoich dziełach. Sprawiała ona wrażenie dostojności, bogactwa i mistycyzmu dla przedstawionych scen. Wśród cech modernistycznych można tutaj dostrzec giętka linię i bogata ornamentykę roślinną jak również geometryczną.
Przedstawia ona mężczyznę i kobietę na chwilę przed pocałunkiem. Akcja rozgrywa się na skraju kwiecistej łąki. Dominującym kolorem jest złoto. Postacie zapewne kleczą i za chwilkę się pocałują. Twarz kobiety sprawie wrażenie omdlewającej z zachwytu. Jedna jej ręka spoczywa na karku ukochanego, druga zaś czule obejmuje jego rękę. Jej ramie i łydka wystają z różnokolorej sukienki, przyozdobionej w kwiaty stylizowane w koło- symbol kobiecości i delikatne linie. Obejmowana jest przez mężczyznę o ciemnych włosach, którego ręce spoczywają blisko twarzy kochanki. Ubrany jest w szaty w kwadratowe i prostokątne wzory- symbole męskości. Nie widac jego twarzy, ale widac z jej ułożenia że zbliza się by pocałowac kobietę.
Obie postacie ukazane na obrazie są równorzędne, żadna z nich nie dominuje, co czyni ich miłośc idealną. Użycie barwy złotej podnosi miłośc na piedestał najcenniejszych rzeczy w zyciu człowieka. Dodaje jej dostojności i mistycyzmu.
Przeplatanie się motywów miłości i śmierci pojawia się w dziełach wielu twórców już od starożytności. Dostrzegali oni, że oba wymienione motywy pojawiają się w zyciu codziennym i oddziaływują na siebie.
Literatura dostarcza wielu przykładów nieszczęśliwej miłości, która zamiast szczęścia przynosi ból i ceirpienie i w w ielu przypadkach kończy się samobójstwem. Postac taką wykreował Johann Wolfgang Goethe w „Cierpieniach Młodego Wertera”.
Werter jest młodym mężczyzną, który lubi rysowac. Jego artystyczna dusza sprawia, że często zastanawia się nad otaczającym go swiatem. Podczas jego z balów poznaje Charlottę S., którą nazywał Lotta. Była ona zaręczona z Albertem. Werter zakochał się w niej i chciał być jak najbliżej swej ukochanej. Werter wierzy, że Lotta odwzajemnia jego uczucia. Wspólnie spedzają dużo czasu. Werter zaprzyjaźnia się również z rodzeństwem Lotty. Ciosem dla młodego mężczyzny jest powrót Alberta, który mimo iż jest przyjaźnie nastawiony do Wertera, doprowadza swą obecnoscią do wyjazdu głównego bohatera. Werter nie może znieśc że jego ukochana jest u boku innego mężczyzny i liczy że rozłąka dobrze mu zrobi. Jego uczucie nie gaśnie mimo odległości o czym świadczy ton listu gratulacyjnego z okazji ślubu Alberta i Lotty. Nastrój Wertera pogarsza się, gdy zostaje wyproszony z uczty hrabiego von C., z uwagi na niższe pochodzenie, bowiem Werter był mieszczaninem. Ponownie udaje się w wędrówkę. Odwiedza swoją rodzinną miejscowośc, a następnie udaje się by spotkac Lottę do której żywi wciąż żywe uczucie. Lotta zauważa duże zmiany w młodzieńcu. Nie smakują mu już te same potrawy a muzyka wywołuje tylko wspomienia i nie chce jej słuchac. Miłośc sprawia, że Werter popada w obłęd. Za namową Alberta Lotta namawia młodzieńca do wyjazdu i poszukania szczęścia daleko od niej. Werter prosi jednak Alberta o pozyczenie pistoletów. Ubiera się w strój, w którym poznał Lottę i popełnia samobójstwo. Prędzej pisze list w którym wierzy że po smierci będą razem, co swiadczy o tym iż wierzy że Lotta odwzajemnia jego uczucie.
Historia ta pokazuje jak wielkim uczuciem jest miłośc.Człowiek nie potrafi życ bez ukochanej osoby i albo popada w obłęd, albo prowadzi go ona do samobójstwa.
Innym mężczyzną, który oszalał przez Lottę jest Henryk. Był on pisarzem u ojca Lotty, przedstawionego jako Komisarz S.. Henryk zakochał się w córce swojego pracodawcy i chciał się oświadczyc. W wyniku tego zostal zwolniony. Bardziej martwiła go jednak niemożliwośc bycia z ukochaną w wyniku czego popadł w obłęd i melancholie. Przebywał nawet w domu wariatów. Czasem chodzi po skałach i szuka kwiatów dla swojej ukochanej Lotty.
Goethe przedstawił również bardzo ciekawie postaw parobka pewnej bogatej wdowy. Meżczyzna ten szlaeńczo zakochał się w kobiecie. Po pewnym czasie zauważył, że pani darzy go olbrzymim szacunkiem. Jej usposobienei sprawia, że parobek pragnie poślubic kobietę. Ich coraz większa zażyłośc niepodoba się bratu wdowy, gdyż zagraża ona przejściu spadku na jego dzieci. Efektem tego jest zwolnienie mężczyzny ze służby. Biedak jest załamany i szaleje z miłości. Dowiaduje się również, że wdowa ma wyjśc za innego mężczyznę. Sprawia to iż były już parobek postanawia zabic konkurenta. Stwierdzając jednocześnie, że skoro on nie może jej mieć to nikt nie będzie miał.
Obraz ten pokazuje, że miłośc potrafi doprowadzic do szaleństwa i być motywem odebrania zycia innej osobie.
Podobne przeplatanie się śmierci i miłości występuje w „Pestce” autorstwa Anny Kowalskiej. Na podstawie jej książki powstał film wiernie odzwierciedlający książkę. Przeniesieniu tragicznej historii Agaty na ekran podjęła się Krystyna Janda w 1995 roku. Obok niej w filmie zagrały sławy polskiego kina takie jak Daniel Olbrychski, Anna Dymna czy Jan Englert.
Film ukazuje historię Agaty (w tej roli Anna Dymna), która jest początkująca poetką. Zakochuje się w żonatym mężczyźnie Borysie. Agatą targają sprezczne uczucia. Z jednej strony pragnie ukochanego na wyłącznośc. Wie jednak, że mężczyzna przysięgał miłośc innej kobiecie. Miłośc Agaty i Borysa sprawia, że mężczyzna musi prowadzic podwójne życie. Taki stan rzeczy nie może jednak trwac wiecznie, gdyż żona Borysa- Teresa, dowiaduje się o tym związku. Mężczyzna wybiera jednak Agatę zamiast żony i dwójki dzieci. Agata jednak czuje że zniszczyła szczęście trojgu ludziom. Ten skomplikowany stan rzeczy doprowadza do braku szczęścia u początkującej poetki. Nie jest szczęśliwa z mężczyzną którego kocha, z drugiej strony nie potrafi bez niego zyc. Jedynym rozwiązaniem okazuję się samobójstwo, które rozwiązuje tą sytuację. Śmierc przynosi ukojenie kobiecie.
Przedstawione przeze mnie dzieła dowodzą, że miłośc i śmierc mają potężną moc. Są nieodłącznie połączone ze sobą. Nieszczęśliwa miłośc prowadzi do śmierci jak to było w przypadku bohaterów „Cierpień Młodego Wertera” Goethego. Werter popełnił samobójstwo licząc, że po śmierci będzie z ukochaną Lottą, zaś parobek zabił konkurenta, aby nie mógł ożenic się z jego ukochaną. Śmierc towarzyszy również bohaterce filmu „Pestka”, która rzuca się pod pociąg. Obraz śmierci ukazany jest także w „Czułych słówkach” oraz „Pieśni o Rolandzie”. Na przeciwległym biegunie leży szczęśliwa miłośc jaką darzą się kochankowie z obrazu Gustava Klimta pt. „Pocałunek”.