W czasach pobożności i przepychu,

Koniec XVI w. i XVII stulecie w dziejach Europy to czasy pełne wojen, śmierci, pożarów oraz grozy. W konflikty polityczne i religijne zaangażowane były niemal wszystkie państwa europejskie. Nieustające wojny zmieniły postawę ludzi wobec życia. Przestali ufnie patrzeć w przyszłość. Zanikała radość życia charakterystyczna dla ludzi renesansu. W czasach, kiedy każdy dzień mógł przynieść nowe cierpienia i śmierć, szukano czegoś trwałego, na czym można by oprzeć swoje życie i co przyniosłoby ulgę umęczonym duszom i ciałom. Wielu w tej sytuacji zwracało się ku Bogu. Wiara w życie wieczne pozwalała przetrwać nawet najcięższe chwile. Wzrost pobożności wyrażał się powrotem do obrzędów znanych ze średniowiecza. Chętnie uczestniczono w różnego rodzaju nabożeństwach, pielgrzymkach oraz procesjach. Rozwinął się także kult świętych. Szczególną czcią otaczano niektóre obrazy i figury o tematyce religijnej. Z okazji świąt kościelnych np. Bożego Narodzenia czy Wielkanocy, w kościołach urządzano przedstawienia - sceny z życia Jezusa Chrystusa oraz świętych (misteria). Popularne stały się pielgrzymki do Ziemi Świętej, czyli Palestyny. Mogli sobie na nie pozwolić jedynie ludzie bogaci. Natomiast ubożsi udawali się do bliżej położonych sanktuariów. Zgodnie z chrześcijańską zasadą miłości bliźniego tworzono zakony, których zadaniem było niesienie pomocy biednym oraz chorym. Jednym z nich było zgromadzenie sióstr szarytek. Nawrót do pobożności nie oznaczał, że wyrzeczono się uciech życia codziennego. Ludzie w XVII . popadali w skrajności. Z jednej strony potrafili oddawać się całkowitej ascezie, czyli postom, leżeniu krzyżem, a nawet biczowaniu się, a z drugiej - uczestniczyli w hucznych, pełnych przepychu zabawach, polowaniach oraz przedstawieniach teatralnych. Nowe myśli i rozbudzone uczucia religijne wpłynęły na rozwój nowego kierunku w sztuce. Styl ten, zwany barokowym, narodził się w drugiej połowie XVI w. we Włoszech. Nazwa barok pochodzi od słowa oznaczającego "nieregularną perłę". W przeciwieństwie do sztuki renesansowej - prostej i harmonijnej - barok charakteryzował się pełnią kontrastów, tak jak i życie codzienne. Jedno z modnych wówczas haseł brzmiało: "chwytaj dzień", inne zaś: "pamiętaj o śmierci". Postawa ludzi czasów baroku, rozdartych między żarliwą wiarą a chęcią skorzystania z krótkich chwil szczęścia w życiu, znajdowała również wyraz w sztuce. Na jednym obrazie mogła znaleźć się więc pełna przepychu i radości scena oraz mroczny szkielet. Budowle barokowe charakteryzowały się na ogół wielkimi rozmiarami. Zdobiono je bogato rzeźbami, płaskorzeźbami i malowidłami, których nagromadzenie sprawiało wrażenie przepychu. Kościół katolicki w okresie reformy szukał sposobów oddziaływania na wiernych. Wspaniałość budowli sakralnych miała ukazać jego potęgę. Sztuka barokowa doskonale odpowiadała potrzebom Kościoła. Bogate świątynie przyciągały wiernych i tych, którzy się wahali między katolicyzmem a protestantyzmem. W okresie baroku powstawały również budowle świeckie - okazałe pałace, dwory i mieszczańskie kamienice.Rozkwitowi sztuki sprzyjał mecenat władców, którzy chcąc podkreślić wielkość, przeznaczali olbrzymie pieniądze na budowę i wystrój swoich siedzib. Wybitnymi przedstawicielami sztuki baroku byli m.on: architekt i rzeźbiarz Giovanni Bernini - twórca kolumnady otaczającej plac św. Piotra w Rzymie, malarze Peter Paul Rubens i Jan Vermeer van Delft. Postacie ludzkie w malarstwie i rzeźbie przedstawiano w bardzo wymyślanych pozach. Artyści starali się ukazać nie tylko ruch, ale i również uczucia. Charakterystyczne było również łączenie kilku rzeźb w grupy. Obok scen religijnych przedstawiano wydarzenia i postacie historyczne, a także sceny rodzajowe i martwą naturę.