Cudzoziemcy

Temat mojej pracy dotyczy cudzoziemców. Celem pracy jest dokonanie charakterystyki pojęcia „cudzoziemcy” w oparciu o dostępną literaturę. Postaram się wyjaśnić to właśnie pojęcie, wypisać wymogi dla cudzoziemców wjeżdżających na teren państwa trzeciego, prawa i obowiązki cudzoziemców czy też ograniczenia praw cudzoziemców
Cudzoziemcem jest osoba nie posiadająca obywatelstwa państwa, na terytorium, którego przebywa. Do kategorii tej zalicza się zarówno osoby o obywatelstwie innego państwa jak i apatrydów, czyli osoby nie posiadające w ogóle żadnego obywatelstwa. Zgodnie z postanowieniem art. 2 polskiej ustawy z dnia 13 czerwca 2003r. o cudzoziemcach „Cudzoziemcem” jest każdy, kto nie posiada obywatelstwa polskiego.
Sprawę przynależności cudzoziemca do określonego państwa obcego rozstrzygają przepisy tego państwa. Sprawa komplikuje się, jeśli cudzoziemiec posiada obywatelstwo dwóch lub więcej państw. Według prawa polskiego jest on wtedy traktowany jako obywatel tylko jednego z tych państw. Cudzoziemcy przebywający na obszarze innego państwa podlegają jego zwierzchnictwu terytorialnemu oraz zwierzchnictwu personalnemu swego państwa ojczystego- zobowiązani są do odbycia służby wojskowej , odpowiadają karnie za pewne przestępstwa popełnione za granicą według kodeksu karnego swego państwa itp. Spod zwierzchnictwa terytorialnego wyłączone są osoby, którym przysługują specjalne immunitety np. członkowie korpusu dyplomatycznego i konsularnego, obce siły zbrojne. Przepisy
o cudzoziemcach nie dotyczą szefów i pracowników przedstawicielstw dyplomatycznych
i konsularnych państw obcych pod warunkiem, że te osoby posiadają odpowiednie dokumenty.

Dopuszczanie i pobyt cudzoziemców na terytorium innego państwa:
Żadne państwo nie ma obowiązku wpuszczania cudzoziemców- osób nieposiadających jego obywatelstwa- na swe terytorium. Może ono zakazać wstępu, może też ustalić warunki, od spełnienia, których uzależniona jest zgoda. We współczesnym świecie nie ma w zasadzie państwa, które bądź wpuszczałoby na swe terytorium wszystkich cudzoziemców bez jakichkolwiek ograniczeń i warunków bądź odwrotnie, nie wpuszczałoby nikogo.

Wymogi dla cudzoziemców wjeżdżających na teren państwa trzeciego:
• posiadanie paszportu lub innego dokumentu podróży
• obowiązek posiadania wizy
• wymóg posiadania środków pieniężnych niezbędnych na utrzymanie
• wymóg ubezpieczeń społecznych, szczepień
• wymóg biletu powrotnego
Prawa i obowiązki cudzoziemców
Przebywający legalnie na terytorium państwa cudzoziemcy, podlegając jego jurysdykcji, korzystają z określonych praw. Tzw. reżim cudzoziemców określany jest przez ustawodawstwo wewnętrzne oraz przez umowy międzynarodowe. W stosunku do cudzoziemców może mieć zastosowanie albo klauzula narodowa, zrównująca obywateli określonego państwa w prawach obywatelskich z własnymi obywatelami, albo klauzula największego uprzywilejowania, dające obywatelom innego państwa takie same prawa, jakie mają lub z jakich mogą korzystać na terytorium tego kraju obywatele jakiegokolwiek państwa trzeciego. W prawie międzynarodowym widoczna jest tendencja do zrównywania cudzoziemców w zakresie praw i obowiązków z obywatelami.
Ograniczenia praw cudzoziemców
• wyłączenie praw wyborczych
• zakaz zatrudniania cudzoziemców jako kapitanowie, oficerowie, członkowie załogi statków morskich i powietrznych. W Polsce również nie mogą być adwokatami.
• wykonywanie praw politycznych
• zakaz zajmowania stanowisk publicznych
• ograniczenie w zakresie posiadania własności nieruchomej oraz ograniczona swoboda nabycia własności ruchomej
• ograniczenia w dostępie do oświaty
• pewne ograniczenia w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zakupu nieruchomości
• pomoc społeczna świadczona z budżetu państwa
Cudzoziemiec przebywający w obrębie jurysdykcji jakiegoś państwa jest zobowiązany do respektowania jego ustawodawstwa i zarządzeń regulujących jego pobyt.
Trzy zasady traktowania cudzoziemców
1. zasada standard traktowania narodowego - polega na tym, że cudzoziemiec w pewnych sferach praw będzie traktowany jak obywatel danego państwa (głównie prawa dotyczące praw obywatelskich)
2. zasada traktowania specjalnego - przyznanie takich praw jakich nie posiadają pozostali cudzoziemcy (np. członkowie korpusu dyplomatycznego)
3. zasada najbardziej uprzywilejowanego traktowania - cudzoziemiec będzie korzystał z takich praw, z jakich korzysta jednostka posiadająca obywatelstwo państwa najbardziej uprzywilejowanego w danej dziedzinie.
Prawo azylu
Cudzoziemcom prześladowanym w innych państwach udziela się czasami nie tylko prawa przekroczenia granicy i pobytu, ale również szczególnej ochrony, jest tzw. przyznanie azylu terytorialnego. Polega on na udzieleniu zezwolenia na wjazd oraz pobyt cudzoziemcom dyskryminowanym czy prześladowanym za swe przekonania czy działalność polityczną, religijną czy naukową. Osoba, która korzysta z azylu tym samym korzysta z gwarancji, że nie zostanie wydana na żądanie państwa swego obywatelstwa.
Udzielenie schronienia uchodźcy na terenie placówki dyplomatycznej lub konsularnej to azyl dyplomatyczny. Praktyka przyznawania azylu dyplomatycznego jest przyjęta w Ameryce Południowej i nie jest stosowana w prawie międzynarodowym.
W określonych sytuacjach organom administracji państwowej przysługuje prawo wydania cudzoziemców. Uregulowania, co do tej kwestii znajdziemy zarówno w prawie krajowym jak i w umowach międzynarodowych. Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Artykuł 1 Protokołu nr 7 do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności formułuje ogólne zasady dotyczące wydalania cudzoziemców stwarza minimalne wymogi, jakie powinna spełniać procedura wydalania cudzoziemców „…..Cudzoziemcy legalnie przebywający na terytorium jakiegokolwiek państwa nie mogą być z niego wydaleni chyba, że w wyniku podjętej zgodnie z prawem decyzji…..”. W przypadku, gdy cudzoziemcowi przyznano azyl albo status uchodźcy, do wydalenia może dojść dopiero po uprzednim cofnięciu rzeczonego statusu.
Warto zwrócić uwagę też na kwestię ekstradycji, czyli wydanie podejrzanej osoby organom państwa ścigającego tę osobę za dokonane przestępstwa. Wyjątki są przewidziane w odniesieniu do osób, które popełniły przestępstwa polityczne. Państwa zawierają liczne umowy dwustronne w tym zakresie, ponadto obowiązuje szereg umów o charakterze regionalnym. Wielu państwach obowiązuje zakaz ekstradycji własnych obywateli, również w Polsce na podstawie art. 55 ust. 1 Konstytucji RP, który stwierdza „Ekstradycja obywatela polskiego jest zakazana”.
Ekstradycja następuje zazwyczaj na prośbę danego państwa, jej podstawą jest umowa międzynarodowa dwustronna lub wielostronna albo ustawodawstwo krajowe. Aby doszło do ekstradycji muszą obowiązywać następujące zasady:
1. nie wydaje się z reguły własnych obywateli,
2. nie wydaje się przestępców politycznych , którym przysługuje prawo azylu (przestępcom wojennym nie przysługuje azyl)
3. obowiązek ekstradycji przestępców pospolitych istnieje jedyni e w wypadku obowiązywania odpowiedniej umowy
4. ekstradycja może nastąpić tylko wówczas jeśli czyn będący podstawą żądania ekstradycyjnego jest przestępstwem według ustawodawstwa karnego obu państw (zasada identyczności)
5. państwo któremu przestępca został wydany, może sądzić go jedynie za czyn wymieniony w żądaniu ekstradycyjnym (zasada specjalizacji),
6. nie wydaje się zazwyczaj osób, które popełniły lżejsze przestępstwa (zagrożone karą do 1 roku pozbawienia wolności),
7. można odmówić ekstradycji, jeśli według ustawodawstwa kraju, w którym znajduje się przestępca, wyrok nie może być wykonany na skutek upływu terminu przedawnienia. Nie dotyczy to jednak osób którym zarzuca się popełnienie ciężkich zbrodni między narodowych

Uchodźcy
Szczególnej ochronie w prawie między narodowym podlegają uchodźcy. O uzyskanie tego statusu mogą ubiegać się osoby, które w państwie swojego obywatelstwa są prześladowane ze względów rasowych, religijnych lub politycznych. Postanowienia Konwencji Genewskiej dotyczące statusu uchodźcy tworząc wymogi, którym powinno odpowiadać prawo krajowe. Reguluje ona takie kwestie jak:
• status prawny uchodźcy,
• praca zarobkowa,
• warunki bytowe,
• swoboda poruszania się po terytorium państwa, na którym uchodźcy legalnie przebywają,
• wydawanie uchodźcom dowodów tożsamości.
Konwencja jednak nie rozciąga się na osoby, które:
1. popełniły przestępstwa przeciw pokojowi, przestępstwa wojenne oraz przestępstwa przeciw ludzkości w znaczeniu jakie dały tym czynom akty międzynarodowe, sporządzone celem podjęcia środków wobec takich przestępstw,
2. popełniły ciężkie przestępstwo o charakterze niepolitycznym poza krajem, które dało mu azyl, i przedtem zanim zostały dopuszczone do tego kraju w charakterze uchodźcy,
3. są winne dokonania czynów sprzecznych z celami i zasadami ONZ.
W tej pracy zdefiniowałam pojęcie „cudzoziemcy”, napisałam na czym polega Dopuszczanie i pobyt cudzoziemców na terytorium innego państwa
Następnie wymieniłam prawa i obowiązki cudzoziemców, ograniczenia praw cudzoziemców oraz trzy zasady traktowania cudzoziemców. Zajęłam się także omówieniem prawa azylu
Na sam koniec uznałam, że ważne też jest, by napisać o uchodźcach.


Literatura:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Cudzoziemiec
L. Gelberg- „Zarys Prawa Międzynarodowego”, Warszawa 1967 r., wyd. PWN
R. Bierzanek, J. Jakubowski, J. Simonides- „Prawo Międzynarodowe i Stosunki Międzynarodowe”, Warszawa 1980 r. wyd. PWN