Akupunktura

„ Pan nas jeszcze uczył,
że historia medycyny rozpoczyna się
od Starożytnych Greków
i że to Grecja była źródłem stanu lekarskiego
oraz wszelkiej myśli lekarskiej.
Jak wielkim zmianom uległy jednak
nasze wyobrażenia !
Teraz wiem, że Pan się mylił, bowiem nie tylko
lekarze, lecz także początki myśli lekarskiej sięgają
tysiąca lat wstecz, zanim w historii pojawił się
pierwszy lekarz grecki.
Mimo znacznych niedogodności przekazu historycznego
Otworzą się jeszcze przed nami
Dawniejsze obszary historii medycyny.

Fragment listu lekarza i historyka medycyny Paula Cardano



Medycyna rozwijała się od najdawniejszych stuleci. Wraz z rozwojem starożytnych cywilizacji i powiększaniem świadomości człowieka zyskiwała coraz to nowsze i skuteczniejsze metody. Opierały się one głównie na religii i naturze. Mędrcami, medykami czy znachorami byli najczęściej kapłani do których ludzie mieli zaufanie i poświęcali swoje zdrowie ich opiece. Oni to prowadzeni doświadczeniem, obserwacja natury i pewnymi zagadnieniami religii opracowali szereg metod leczniczych charakterystycznych dla danego regionu. Metody te były praźródłem stosowanych dziś często tylko wzbogaconych współczesną wiedzą terapii. Do takich należy niewątpliwie jeden z najciekawszych sposobów lecznictwa pochodzących ze świata starożytnego akupunktura. Pochodzi ona z Chin, kraju o bardzo starych i bogatych tradycjach medycznych. Leczenie igłami stanowi odrębny dział.

Akupunktura prawdopodobnie wywodzi się z nauki najwcześniejszych lekarzy, a może nawet szamanów. Poprzez nakłucia ciała igłami mieli oni przypuszczalnie walczyć ze złymi demonami znajdującymi się w ciele chorego. Następnie uczeni lekarze wyżej oceniali akupunkture w swym rozległym systemie lecznictwa. Już nie demony zwalczano igłami wbijanymi w różne, dokładnie określone miejsca ciała, lecz nadmiar lub niedobór siły YANG i YIN.

System leczenia tą metodą wywodził się z zasadniczej myśli, że pewne określone miejsca naczyń żylnych i nerwów w których działały elementy Yang iYin, nalęży otworzyć i podrażnić, aby usunąć nadmiar jednego lub drugiego i zatrzymany ruch wprowadzić w ponowny obieg. Dawni lekarze Chin dalecy byli od fantastycznej precyzji współczesnej akupunktury, w późniejszych wiekach naliczono bowiem blisko 700 punktów nakłuć. Jednak trzeba stwierdzić, że i wtedy istniał zbliżony system rozplanowania nakłuć. System leczenia ta metoda był związany ściśle z naturą czyli żywiołami, planetami, porami roku i dnia. Wierzono i praktykowano iż np: trzeciego dnia miesiąca nie wolno było przeprowadzać zabiegów akupunktury i nagrzewania na udzie, szesnastego dnia na piersi. Były dni dla Yang i Yin, w których można był leczyć tylko pewne części ciała, po lewej albo po prawej stronie.

Twórcą medycyny ludowej w Chinach był lekarz Bjan – Cjao, żyjący w Vw p.n.e.
Był on z jednym pierwszych stosujących nakłucie igłami w różnych chorobach. W starej chińskiej „Huan- dinej- czin- su- wen- lin- szu” („Księga o przyrodzie i życiu”), składających się z 18 tomów , napisanej w 221 r p.n.e. uogólniono osiągnięcia medycyny ludowej za okres poprzednich 2 tyś. lat. W księdze tej był obszerny rozdział poświęcony nakłuwaniu igłami i nagrzewaniu. Opisano w niej dziewięć rodzajów metalowych igieł oraz sposoby i wskazania do leczenia różnych chorób oraz podano 365 punktów leczniczych. W starożytności igły wyrabiano z twardego kamienia a następnie 400- 300 lat p.n.e. zastąpiono je metalowymi.

Lekarz Huan- Fu- Mi, zyjący w III w p.n.e. był autorem pierwszej księgi o leczeniu igłami pt: „Czja- I- Czin” składajaca się z 12 tomów. W księdze tej, która przetrwał do naszych czasów, wyłożona metody nakłuwania igłami oraz pokazano rysunki ciała ze wskazanymi punktami nakłuć. W późniejszych czasach rozróżniono już leczenie igłami i nagrzewanie.

Nazwa akupunktura dla tego sposobu leczenia rozpowszechniła się jednak nie w Chinach, a głównie w XVII wiecznej Francji, gdzie metoda ta została rozpowszechniona przez misjonarzy z dalekiego wschodu. Leczenie za pomocą nakłuwania igłami i nagrzewania rozwijało się szeroko przede wszystkim w Chinach. Tam też napisano pierwsze podręczniki o leczeniu ta metoda oraz opisano techniki i wyniki leczenia różnych chorób. W 650 r n.e. w medycznej szkole w TAJSZU było kilka oddziału następujących specjalnościach: chorób wewnętrznych, dziecięcych, chirurgicznych oraz farmakologii i akupunktury. W 1026 r n.e. WAN- WEI- I opracował trzy tomowe dzieło, w którym dokładnie określił i usystematyzował ok. 600 punktów nakłuć związanych z różnymi narządami. W następnych stuleciach rozwój akupunktury uległ zahamowaniu z powodu różnych przyczyn (zakazy państwa, wpływy religii, wpływy medycyny europejskiej), ale nie wątpliwie efekty lecznicze uzyskiwane za pomocą nakłuć igłami w określonych chorobach zapewniły przetrwanie tej metody przez wieki. Dynamiczny rozwój akupunktury nastąpił z chwilą powstania Chińskiej Republiki Ludowej w 1949r. Już w czasie wielkiego marszu z północy na południe kraju w latach 1933- 34 stosowano akupunkturę w leczeniu ran i chorób, co okazało się nie małą pomocą dla armii narodowo wyzwoleńczej. Po zakończeniu wojny domowej powstała w Pekinie Akademia Chińskiej Medycyny Ludowej, w której znalazł się min. Instytut Naukowo- Badawczy Akupunktury.

W VI w n.e. akupunktura dotarła do Japonii, potem do Korei, Wietnamu i Indii.
W XVIII w został przeniesiona do Francji, Niemiec i innych krajów. Rozwój akupunktury w wielu krajach przyczynił się do powstania Międzynarodowego Towarzystwa Akupunktury, w skład której weszła Francja, Belgia, RFN, Argentyna, Hiszpania, Japonia oraz Włochy. Z organizacja tą utrzymywały kontakty ponad 33 państwa, a w tej liczbie Bułgaria, Czechosłowacja, Rumunia, Polska, ZSRR. Dalszy dynamiczny rozwój akupunktury obserwuje się po 1950 r. Powstają instytuty naukowo badawcze, kliniki oraz liczne poradnie. W celu wymiany doświadczeń między lekarzami były organizowane kongresy naukowo badawcze. W Polsce 1979 r rozpoczęto planowe szkolenie lekarzy w zakresie akupunktury.

Powstały pierwsze placówki lecznicze. Obecnie tym zagadnienie zajmuje się kilka ośrodków akademickich min. Warszawa, Łódź, Kraków, Szczecin, Lublin oraz Poznań. W ramach Polskiego Towarzystwa Lekarskiego powstała Sekcja Reflekso- terapii (akupunktury). W 1982 r w Warszawie odbyła się pierwsza krajowa Konferencja Naukowa Akupunktury podczas której omówiona wyniki obecnych badań naukowych na tym odcinku. W naszym kraju podobnie jak w innych częściach świata problemami akupunktury interesuje się coraz więcej lekarzy i pacjentów. Powodem tego jest skuteczność lecznicza akupunktury.

Akupunktura nie jest wyodrębnioną specjalizacja lekarską, natomiast jako jedna z metod leczenia może być bardzo przydatna w rękach lekarza specjalisty. Prawidłowe stosowanie metody i techniki nie powoduje powikłań, ani też nie pogarsza przebiegu choroby. Metoda akupunktury nie jest lekiem na wszystkie choroby. Wymaga ścisłego wyboru chorych z dokładnie ustalonymi rozpoznaniami chorób, gdyż np: w przypadku długotrwałego leczenia można przeoczyć konieczność interwencji chirurgicznej lub zastosowania innej metody leczenia. W jednych chorobach akupunktura jest metodą leczenia z wyboru (np: choroby uczuleniowe), ale w innych (choroba wrzodowa żołądka, dwunastnicy) lub w razie współistnienia niektórych chorób może być stosowana w połączeniu ze środkami farmakologicznymi i innymi metodami leczenia. Akupunktura można leczyć wiele chorób. Wśród nich 20% stanowią objawy bólowe a 80% inne schorzenia. Głównymi wskazaniami są:

- choroby obwodowego ukł. nerwowego z zaburzeniami czuciowymi i ruchowymi,
- nerwice,
- choroby autonomiczne ukł. nerwowego,
- stany alergiczne,
- choroby stawów,
- choroby mięśni,
- choroby kręgosłupa pochodzenia reumatycznego,
- zespoły bólowe różnego pochodzenia.

Do chorób, których nie należy leczyć akupunkturą należą:
- nowotwory złośliwe,
- choroby infekcyjne,
- stany gorączkowe,
- przewlekłe choroby,
- niewydolność oddechowa i krążeniowa,
- stany ostrego pobudzenia psychicznego.

Na podstawie teorii starochińskiej można powiedzieć, ze akupunktura reguluje zakłócony obieg energii w organizmie. Na podstawie współczesnych badań twierdzi się że pozwala ona poprzez ostre, lokalne podrażnienia skóro-nerwowe, i receptorowe – w zależności od podrażnienia określonej postaci, siły i czasu trwania – uzyskiwać regularne miejscowe, segmentarno-narzadowe oraz ogólne reakcje, koordynujące zaburzenia stanu poszczególnych narządów, układów i całego organizmu.
Ustalono także, że istota akupunktury polega nie tylko na sposobie działania, których jest wiele np: nakłuwanie igłami, uciskanie mechaniczne i masaż w okolicy odpowiednich punktów ciała, nagrzewanie powierzchowne i głębokie, przepuszczanie prądu elektrycznego, punktowe naświetlanie promieniami nadfioletowymi, naświetlanie laserem, wprowadzenie różnych środków leczniczych w odpowiednie punkty.

Istota omawianej metody leczniczej- według dawnej chińskiej wiedzy
O wzajemnych stosunkach skóry i wewnętrznych narządach- jest w pełni zgodna z obecnymi pojęciami współczesnej fizjologii medycyny. Metody akupunktury różnią się od innych metod fizycznej terapii odruchowej przede wszystkim ostrym, miejscowym i bezpośrednim działaniem na ściśle określone aparat recepcyjny, położony bardziej powierzchownie, lub tez głębiej w powłokach ciała. W związku z tym można wywołać wiele podrażnień, modyfikować ich postaci, siłę i czas trwania, uzyskiwać swoiste, tzw. Przewidziane odczucia i dzięki temu osiągnąć pożądane wyniki.

Koncepcja akupunktury, która wyjaśnia mechanizmy jej działania,
przez długi czas nie była akceptowana przez europejskich lekarzy. Wielu z nich zarzucało tej metodzie brak naukowości i odnosiło się do niej ze sceptycyzmem. Głębsze studia nad akupunkturą pozwoliły udoskonalić tą metodę i została ona zaakceptowana na całym świecie.



BIBLIOGRAFIA:
- Grot Zdzisław, Ziółkowska Teresa „Dzieje kultury fizycznej”
- Sabelanka Ewa „W Encyklopediach nie znajdziesz- czyli leksykon rzeczy śmiesznych, poważnych i osobliwych”
- Thorwald Jurgen „Dawna medycyna jej tajemnica i potęga”
- Sapińscy Włodzimierz, Ilona „O leczeniu akupunkturą”
- Wilk Sławomir „Historia rehabilitacji”
- Encyklopedia Guttenberga