Fundamentalne zasady demokracji

Państwo demokratyczne - państwo konstytucyjne, państwo prawa, które realizuje zasady: suwerenności narodu, pluralizmu, oraz trójpodziału władz.

Zasady państwa demokratycznego (podstawowe zasady demokracji):

Zasada suwerenności narodu - źródłem władzy jest naród, który jest uprawniony do decydowania i rozstrzygania w sprawach najważniejszych dla państwa (sprawowanie władzy pośredniej- wybierając parlament, prezydenta itp., bezpośredniej- uczestnicząc w referendum lub korzystając z prawa weta i inicjatywy ludowej). W warunkach demokracji możliwe jest prawo do obywatelskiego nieposłuszeństwa.

Zasada pluralizmu - realizowana w płaszczyźnie politycznej, społecznej, ideowej i ekonomicznej. Pluralizm polityczny polega na tym, że w państwie możliwe jest istnienie wielu partii i innych organizacji politycznych, które są niezależne od władz państwowych ani od siebie wzajemnie. Mogą tworzyć programy i strukturę organizacyjną, maja różną tożsamość ideową. Mogą też swobodnie ze sobą rywalizować (w ramach prawa i ustalonych reguł)o poparcie wyborców, dzięki któremu niektóre z nich będą rządzić państwem, a inne będą tworzyć opozycję lub zabiegać o wpływ na politykę państwa.

Zasada podziału władz - władza państwowa dzieli się na ustawodawczą (odpowiedzialną za stanowienie prawa), wykonawczą (mającą je realizować w praktyce) i sądowniczą (rozstrzygająca spory na podstawie obowiązujących norm prawnych).

Zasada państwa prawa - Państwo prawa istnieje wtedy, gdy organizacja i działanie władzy publicznej oparte są na prawie. Prawo określa wzajemne stosunki między władzami, władzą i jednostkami jako podmiotami prawa i między jednostkami. W takim państwie zagwarantowana jest równość obywateli. Dozwolone jest wszystko, czego nie zabrania prawo. Prawa jednych ograniczone są prawami drugich. Prawem związane jest społeczeństwo i władza. Prawo stoi ponad władzą. Podstawą rozstrzygania praw publicznych jest zasada większości.

Konstytucjonalizm i praworządność - Konstytucjonalizm współcześnie rozumiany jest jako ustrój oparty na konstytucji, a także jako określenie sprawowania władzy zgodnie z ustawą zasadniczą. Jest on również związany z praworządnością, czyli rządzeniem zgodnie z obowiązującym prawem.

Zasada przedstawicielstwa (reprezentacji) - władza pośrednia, przedstawiciele są wybierani w cyklicznych, wolnych i tajnych wyborach. Lud nie sprawuje swojej władzy bezpośrednio, a wybiera do jej sprawowania swoich przedstawicieli przed nim odpowiedzialnych.

Zasada ograniczonych rządów większości lub Rządy większości z poszanowaniem praw mniejszości - rządy większości z zastrzeżeniem, że żadna mniejszość nie może być represjonowana. Początkowo dotyczyła głównie mniejszości religijnych (Lord Acton, który nie mógł studiować w Wielkiej Brytanii z powodu bycia katolikiem) i etniczne, dopiero później polityczne.