Międzynarodowa pozycja konkurencyjna - pojęcie i mierniki

Przez pojęcie międzynarodowej pozycji konkurencyjnej rozumie się stan i zmiany udziałów danego kraju w szeroko rozumianych obrotach międzynarodowych – w handlu międzynarodowym towarami i usługami oraz w międzynarodowych przepływach czynników wytwórczych, a także ewolucję struktury tych obrotów z odpowiednimi przemianami jakościowymi włącznie.
Analizując międzynarodową pozycję konkurencyjną danego kraju bierze się pod uwagę zarówno kształtowanie się udziałów, jak i struktury jego uczestnictwa we współczesnym międzynarodowym podziale pracy z uwzględnieniem relacji przyczynowo skutkowych towarzyszących rozwojowi zewnętrznych powiązań gospodarczych tego kraju.
Częścią składową pojęcia międzynarodowa pozycja konkurencyjna jest międzynarodowa pozycja rynkowa danego kraju. Chodzi tutaj o kształtowanie się udziałów analizowanego kraju w obrotach międzynarodowych towarami, usługami, siłą roboczą, kapitałem. Inaczej mówiąc, międzynarodowa pozycja rynkowa danego kraju to pojęcie, które odnosi się do jego określonego miejsca w różnorodnych formach międzynarodowych powiązań gospodarczych oraz zmian w tych zakresach.
Międzynarodowa pozycja konkurencyjna oraz międzynarodowa pozycja rynkowa zmieniają się w czasie. Pozycja konkurencyjna (w tym pozycja rynkowa) danego kraju w obrocie międzynarodowym umacnia się, gdy zwiększa on swój udział w eksporcie towarów, usług, kapitału, wiedzy technicznej. Umocnienie to może nastąpić również w przypadku, gdy w obrocie wybranej grupy towarowej udział ten zmniejszy się, a w innych zwiększy. Taka sytuacja może świadczyć o pogłębieniu specjalizacji i zwiększeniu korzyści związanych z jednej strony z zaniechaniem nierentownej produkcji, a z drugiej ze zwiększeniem tej, która jest najbardziej opłacalna.
Mierniki międzynarodowej pozycji konkurencyjnej:
udziały w handlu światowym (eksporcie, imporcie),
salda w obrocie,
wskaźniki penetracji importu,
wskaźniki relacji importowo-eksportowej,
wskaźniki eksportu hipotetycznego,
wskaźniki RCA (ujawnionej przewagi komparatywnej),
wskaźniki IIT (handlu wewnątrzgałęziowego),
udziały w światowych obrotach czynników wytwórczych,
saldo inwestycji zagranicznych do PKB,
wydatki na naukę, prace badawcze,
absolutne i względne rozmiary zgłoszeń patentowych,
wskaźniki produkcyjności wieloczynnikowej TFP.