Czechy

Historia Pańtwa Czeskiego

W starożtnośi, ziemie dzisiejszego pańtwa Czeskiego zamieszkiwał ludy celtyckie, których nazwa brzmiał- Bojowie. Od nich wzięuc0ł sięłcińka nazwa Czech- Bohemia. Załżli oni u zbiegu rzek Weławy i Berounki, swojąstolicę która dał począek Pradze. W I wieku p.n.e. tereny opanowali Markomani i Kwadowie, które nastepnie został wyparte przez plemiona słwiańkie. Pierwsza połwa VII w. n.e. zastał znaczne terytorium dzisiejszych Czech pod znakiem Samona, frankijskiego kupca, który stworzyłmał pańtewko, bardziej zwiąek kupiecki, niźi organizacje polityczną
Po militarnym zwyciętwie nad Awarami, zostałon włdcązjednoczonych Słwian na terenie Czech, Moraw i Słwacji. Po jego śierci żden z jego synów nie byłw stanie utrzymaćpotęi gospodarczo-organizacyjnej pańtwa stworzonego przez ojca i zwiąek rozpadłsię Pańtwo czeskie powstał w X wieku, po upadku Rzeszy Wielkomorawskiej. Rząy rozpoczęi Przemyśidowie. Wtedy rozpoczęuc0ł sięchrystianizacja Czech. Ród Przemyslidów starałsięutrzymywaćw miarędobre stosunki z Polską wzmocnione dzięi śubowi Mieszka I z Dobrawą Taki stan trwałażdo XII w., kiedy to na wskutek zatargów granicznych podbili oni ziemie polskie. Po wielu krwawych bitwach i wojnach na tron, w XVI-tym wieku, weszli Habsburgowie. Wtedy to, po wprowadzonych przez nich obostrzeniach, dotycząych głwnie szlachty, rozpoczęuc0ł siętrzydziestoletnia wojna. Nastęne spustoszenia przyniosł austriacka wojna sukcesyjna oraz wojna siedmioletnia. W wyniku tych wojen kraj ległw zgliszczach, a liczba ludnośi zmniejszył sięo 1/3. Nadszedłokres odbudowy i małj stabilizacji. W panująym wówczas baroku wzniesiono wiele kośiołw, klasztorów i innych budowli. Krajem nadal rzązili Habsburgowie. W XIX-tym wieku rozpocząuc0łsięrozwój przemysł, hutnictwa i górnictwa. Podczas I Wojny Śiatowej, Czesi współracowali ze Słwakami, czego wynikiem byłKorpus Czechosłwacki, utworzony z jeńów tych dwóch narodów. Po wojnie stworzono niepodległ pańtwo Czechosłwację ale jużod samego począku Słwacy, za wszelkącenę chcieli odłuc0ązyćsięod dominująych Czechów. II Wojna Śiatowa był pod znakiem Rzeszy Niemieckiej, dopiero powstanie w Pradze pozwolił Czechosłwacji na wyswobodzenie sięz rą Niemców. W 1992 roku, a oficjalnie rok późiej, Czechosłwacja podzielił sięna dwa autonomiczne i niezależe pańtwa - Czechy i Słwację W marcu 1999 r. u boku Polski i Węier Czechy wstąił do NATO.





Republika Czeska liczy 10,4 mln mieszkańów i zajmuje powierzchnię78 864 km2.
Jest krajem połżnym pomięzy Polską Słwacją Austriąi Niemcami. Republika Czeska jest samodzielnym pańtwem od 1 stycznia 1993 r., kiedy to nastąiłrozpad Czechosłwacji. Jej terytorium leż w więszośi na obszarach wyżnnych i górskich, nie ma dosutęu do morza. Czechy w swym ukształowaniu mająznacznąprzewagąobszarów wyżnnych od 300 do 1000 m n.p.m., które stanowią93% powierzchni kraju. Reszta to 5% nizin poniżj 300 m n.p.m. i 2% powyżj 1000 m n.p.m. Różica wysokośi pomięzy najwyżzym punktem Czech - Śieżą(1602 m) i najniżzym - poziom Łby w Hnsku (117 m) wynosi 1485 m n.p.m.
Na obszarze Czech znajdująsiędwie jednostki strukturalne: Masyw Czeski, powstał w orogenezie hercyńkiej i fragment Karpat na wschodzie w czasie orogenezy alpejskiej. Do Masywu Czeskiego należuc0ą otaczająe z trzech stron, stare góry zręowe Szumawa, Las Bawarski, Las Czeski, Rudawy oraz najwyżze góry Czech - Karkonosze, ze Śieżą(1602 m). Powstawaniu Szumaw towarzyszył działlnośuc0ćwulkaniczna, co jest przyczynąwystęowania tam gorąych źódełmineralnych i cieplic. W śodkowej częuc0śi Masywu znajduje sięzapadlisko tektoniczne - Nizina Połbska z dolinągórnej Łby, głwnej rzeki Czech, na połdniu natomiast Kotliny Trzebońka, Pilzneńka i Budziejowicka. Wschodnia częuc0śuc0ćCzeskiej Republiki to morawsko-śąki pas obniżń oddzielająy Masyw Czeski od Karpat. Wystęujątam Karkonosze.
W Karpatach natomiast zlokalizowane sąJaworniki, Mał Karpaty i Beskidy Morawskie z najwyżzym szczytem Łsa Góra 1324 m n.p.m.
Historycznie Czechy podzielone sąna Czechy, krainęleżuc0ąąpomięzy Rudawami i Sudetami oraz Morawy, opierająe sięo połdniowy masyw Beskidów i Śąk, połżny na półoc od Moraw.

Klimat

Klimat Czechy leżuc0ąw strefie klimatu umiarkowanego, pozostająego pod wpłwem mas powietrza znad Atlantyku. Od połdnia do kraju napłwająmasy ciepłgo zwrotnikowego, powietrza kontynentalnego. Lata sątu dośuc0ćciepł, a zimy łgodne. Opady oprócz terenów górskich, sąstosunkowo niskie, śednio 500-700 mm rocznie.

Rośinnośuc0ći wody

Lasy zajmująokoł 30% powierzchni kraju.Przeważjąlasy iglaste, z udziałm śierków,jodełi buków; moża spotkaćrównieżlasy mieszane z dęem i brzoząW Czechach znajduje sięponad 450 jezior i ponad 21000 sztucznych zbiorników, głwnie stawów hodowlanych. Czesi słnąz hodowli karpia.

Ochrona przyrody

W celu ochrony pierwotnej szaty rośinnej i rzadkich gatunków zwierzą utworzono 3 parki narodowe, 24 parki regionalne, lokalne i okręowe oraz 1656 rezerwatów i pomników przyrody. W sumie obszary chronione Czech zajmująstosunkowo niewielki obszar, bo 1 310 000 ha, co jest 15% powierzchni kraju. Parki narodowe Republiki to Karkonoski Park Narodowy (385 km2), Szumawski Park Narodowy (685 km2) i Park Narodowy Podyji (63 km2). Parki te podlegająśisłj ochronie, co oznacza, ż na ich terenie zabrania sięłwiectwa, jazdy samochodem, wprowadzania psów oraz biwakowania. Obszary chronione w Czechach sądośuc0ćmał, dlatego teżwięszośuc0ćekosystemów, które powinny podlegaćochronie znalazł sięw tak zwanych otulinach, czyli obszarach zamieszkanych, gdzie dozwolona jest turystyka i inne dochodowe rodzaje działlnośi. W rezerwatach pod ochronąznalazł sięzbiorowiska faunistyczne i florystyczne, geologiczne, torfowiska oraz lasy, które w półocnej częuc0śi kraju był bardzo zagrożne i znacznie jużzniszczone przez działjąy tam przemysł


Czechy wschodnie

Najbardziej popularnym i odwiedzanym miejscem przez turystów sąKarkonosze, granicząe z Polską najwyżze pogórze Republiki, z najwyżzym szczytem Śieżą1602 m. Karkonosze sąpośednim ogniwem mięzy śedniogórzem a wysokimi górami, co stwarza optymalne warunki dla letniej i zimowej turystyki. Sprzyja temu dobrze rozwinięa siećhoteli, pensjonatów, schronisk górskich z bogatąofertąusłg i rozrywek. Przeważjąąformąrekreacji i sportów jest tu narciarstwo, zarówno zjazdowe, jak i biegowe. Narciarze biegowi korzystajągłwnie z grzbietów i płskowyżw górskich z pięnymi pejzażmi na okolicę Więsza jednak częuc0śuc0ćośodków narciarskich w Karkonoszach i pogórzu karkonoskim, słż do narciarstwa zjazdowego. Faktycznym rajem dla amatorów turystyki zimowej i narciarstwa sątereny w okolicach Jańkich Łźi, Peca pod Śieżą Szpindlerowego Młna i Zaclerza. Wybór, choćskromniejszy niżw Słwacji, jest dośuc0ćbogaty pod wzglęem różorodnośi terenu, jak równieżwielkośi ośodków i ich wyposażnia. Zwolennikom romantycznych spacerów polecićmoża wschodniączęuc0śuc0ćregionu. Jest tam wiele interesująych miejsc, mięzy innymi: gotycki zamek Vizmburg, malownicze tereny koł Małch Svatonowic i Upici oraz Rtynia - pamiąka po chłpskich powstaniach i górnictwie podkarkonoskim. Pięno tego regionu moża podziwiaćnie tylko podczas pieszych węrówek, ale równieżjest możiwośuc0ćskorzystania z oferty lotów widokowych we Vchrabli i Dvur Kralove. Tereny masywu i podgórza Karkonoszy nadająsięteżśietnie do uprawiania górskiej turystyki rowerowej.


Morawy półocne

Połżne blisko polskiej granicy, pogórze Jesenky - Jesioniki, zajmuje znacznąpowierzchniępółocnych Moraw. Sąnajwyżzymi górami Moraw, rozbite na kilka samodzielnych, połuc0ązonych ze sobączęuc0śi. Dominująy jest Hrub Jesenk z najwyżzągórąPraded - Pradziad, o wysokośi 1491 m n.p.m., otoczony niżzymi pasmami górskimi Niskiego Jesenku, pogórzy Hanuovick vrchovina, Zlatohorsk vrchovina i Rychlebsk hory. Trochęodcięe, z boku, leż najwyżze i zarazem najmniejsze pod wzglęem powierzchni pogórze Kralick Snenik ze szczytem o tej samej nazwie, sięająym 1423 m n.p.m. Hrub Jesenk z najlepszymi warunkami śiegowymi jest równieżodwiedzany przez najwięsząilośuc0ćnarciarzy. W tym regionie sezon zimowy trwa od listopada do końa kwietnia, najdłżj w Czechach. Jeśi chodzi o jakośuc0ći dłgośuc0ćtras góra Praded ma silnąkonkurencjęw postaci przełuc0ęzy rvonohorsk Sedlo.

Rolnictwo

Grunty orne,sady, łuc0ąi i pastwiska zajmująponad 55% powierzchni Czech. Wiekszośuc0ćużtków rolnych znajduje sięw ręach spółzielni produkcyjnych,w których srednia wielkoś gospodarstwa wynosi 1400 ha. Ze wzglęu na zróżicowanie śodowiska naturalnego poszczególne regiony Czech specjalizująsięw różych uprawach.
Na Wyżnie Czesko-Morawskiej gdzie panuje dos chlodny klimat i sa śedniej jakośi uprawia sie głwnie ziemniaki i zboż. Na nizinach z dobrymi ziemiami i ciepłm klimatem uprawia sięprzenice, jęzmieńi buraki cukrowe. Na połdnie od Brna uprawia sięwinoroś. Nad Łbąznajduje sięnajwiekszy w Europie obszar uprawy chmielu. Chmiel uprawia sięw Czechach jużod XII wieku. Sudety, Szumawa, Karpaty i Las Czeski to tereny górzyste na których hoduje sie bydł.

Przemysł

Głwne okręi przemysłwe wykształił sięna począku XX wieku.
W sudetach i na półocnych Morawach rozwinąuc0łsięprzemysłwłkienniczy, odzieżwy i szklarski.
Eksploatowany w Zaglebiu Ostrawsko-Karwińkim (przedłżnie Górnośąkiego Zagłuc0ęia
Wglowego) węiel kamienny stałsiępodstawądo rozwoju hutnictwa żlaza i przemysł maszynowego. Węiel brunatny wydobywany w Półocnoczeskim Zagłuc0ęiu Węlowym stanowi głwne paliwo w okolicznych ciepłwniach.
Oprócz surowców energetycznych w Czechach istniejąrównieżniewielkie złż rud uranu, cynku i ołwiu oraz złta i grafitu.
W Czechach na uwagęzasłguje przemysłpiwowarski (7 miejsce na śiecie w produkcji piwa), maszynowy oraz cementowy i szklarski.

Śięa pańtwowe w Republice Czeskiej

· 1 stycznia - Powstanie Pańtwa Czeskiego
· Wielkanoc
· 1 maja - Śięo Pracy
· 8 maja - DzieńZwyciętwa,
· 5 lipca - DzieńApostołw Słwiańkich Cyryla i Metodego
· 6 lipca - Rocznica śierci Jana Husa
· 28 paźziernika - DzieńOdzyskania Niepodległśi
· 17 listopada - Aksamitna Rewolucja
· 24-26 grudnia - Boż Narodzenie

Czeski smak

Poznają inny kraj, warto teżpoznaćjego kuchnię Czeski smak to przede wszystkim knedliki „knedlky“, choćoczywiśie knedliki sązwykle tylko dodatkiem do potrawy, a rzadziej daniem głwnym. Zastąiącał posiłk, gdy bęąto np. knedliki ziemniaczane „bramborov knedlky“ nadziewane mięem lub owocami (pyszne sąśiwkowe). Nieprawdąteżjest to, co sięniektórym wydaje, ż Czesi jedząknedliki na okrął. Mimo ż knedliki wystęująpod wieloma postaciami, nasi połdniowi sąiedzi jako dodatek jedząteżna szczęuc0śie ryż kaszę ziemniaki (w każej formie: gotowane, pieczone, opiekane w łpinach, smażne itp.) i placki ziemniaczane. Do placków – co moż Polaków trochędziwić– dodająteżsporo czosnku. Placki na słdko, np. z cukrem jak w Polsce, to potrawa wielu Czechom nieznana. Trzeba tu przyznać ż czeska tradycyjna kuchnia nie należ do najlżjszych i dlatego ostatnio – ulegają modzie na zdrowe i dietetyczne żwienie – zaczęuc0ł sięzmieniać Do potraw coraz częuc0śiej dodaje sięwarzywa: śież i gotowane, w postaci surówek i sałtek. Potrawy mięne wzbogaca siętakż smakiem owoców, np. brzoskwini czy ananasa. A jeszcze kilkanaśie lat temu warzywa był na talerzu tylko wielokolorowądekoracją Na czeskie stoł – duż chęniej niżkiedyś– stawia sięteżdania z innych kuchni narodowych, zwłszcza wtedy, gdy ich głwnym skłdnikiem jest mięo.


Przy pisaniu pracy korzystałm:
- 'Żcie Śiata'
- 'Atlas Śiata"
- "Encyklopedia powszechna "