Czechy - charakterystyka

Stolica: Praga
Powierzchnia: 78 664 km2
Ludność: ok. 10,3 mln
Gęstość zaludnienia: 131 osób/1km2
Język urzędowy: czeski
Ustrój: republika
Największe miasta: Brno, Ostrawa, Pilzno, Ołomuniec
Najwyższy szczyt: Śnieżka (1602 m)
Główne rzeki: Wełtawa, Łaba, Odra, Morava, Dyje, Opava

HISTORIA PAŃSTWA CZESKIEGO

W starożytności, ziemie dzisiejszego państwa Czeskiego zamieszkiwały ludy celtyckie, których nazwa brzmiała- Bojowie. Od nich wzięła się łacińska nazwa Czech- Bohemia. Założyli oni u zbiegu rzek Wełtawy i Berounki, swoją stolicę, która dała początek Pradze. W I wieku p.n.e. tereny opanowali Markomani i Kwadowie, które następnie zostały wyparte przez plemiona słowiańskie. Pierwsza połowa VII w. n.e. zastała znaczne terytorium dzisiejszych Czech pod znakiem Samona, frankijskiego kupca, który stworzył małe państewko, bardziej związek kupiecki, niźli organizacje polityczną. Po militarnym zwycięstwie nad Awarami, został on władcą zjednoczonych Słowian na terenie Czech, Moraw i Słowacji. Po jego śmierci żaden z jego synów nie był w stanie utrzymać potęgi gospodarczo-organizacyjnej państwa stworzonego przez ojca i związek rozpadł się. Państwo czeskie powstało w X wieku, po upadku Rzeszy Wielkomorawskiej. Rządy rozpoczęli Przemyślidowie. Wtedy rozpoczęła się chrystianizacja Czech. Ród Przemyślidów starał się utrzymywać w miarę dobre stosunki z Polską, wzmocnione dzięki ślubowi Mieszka I z Dobrawą. Taki stan trwał aż do XII w., kiedy to na wskutek zatargów granicznych podbili oni ziemie polskie. Po wielu krwawych bitwach i wojnach na tron, w XVI-tym wieku, weszli Habsburgowie. Wtedy to, po wprowadzonych przez nich obostrzeniach, dotyczących głównie szlachty, rozpoczęła się trzydziestoletnia wojna. Następne spustoszenia przyniosła austriacka wojna sukcesyjna oraz wojna siedmioletnia. W wyniku tych wojen kraj legł w zgliszczach, a liczba ludności zmniejszyła się o 1/3. Nadszedł okres odbudowy i małej stabilizacji. W panującym wówczas baroku wzniesiono wiele kościołów, klasztorów i innych budowli. Krajem nadal rządzili Habsburgowie. W XIX-tym wieku rozpoczął się rozwój przemysłu, hutnictwa i górnictwa. Podczas I Wojny Światowej, Czesi współpracowali ze Słowakami, czego wynikiem był Korpus Czechosłowacki, utworzony z jeńców tych dwóch narodów. Po wojnie stworzono niepodległe państwo Czechosłowację, ale już od samego początku Słowacy, za wszelką cenę, chcieli odłączyć się od dominujących Czechów. II Wojna Światowa była pod znakiem Rzeszy Niemieckiej, dopiero powstanie w Pradze pozwoliło Czechosłowacji na wyswobodzenie się z rąk Niemców. W 1992 roku, a oficjalnie rok później, Czechosłowacja podzieliła się na dwa autonomiczne i niezależne państwa - Czechy i Słowację. W marcu 1999 r. u boku Polski i Węgier Czechy wstąpiły do NATO.

PRAGA

Praga: jest jednym z dziewięciu miast, którym Unia Europejska nadała tytuł Europejskiego Miasta Kultury w roku 2000.

Autorką pomysłu nadawania tego tytułu była w latach osiemdziesiątych minister kultury Grecji, Melina Mercouri. Pierwszym miastem, któremu Rada Ministrów Kultury przyznała tytuł, były Ateny w 1985 r. Rada podkreśliła symboliczne znaczenie roku 2000, kiedy to w Europie nasilają się tendencje do integracji, nadając tytuł równocześnie dziewięciu miastom: oprócz Pragi znalazły się wśród nich Awinion (Francja), Bergen (Norwegia), Bolonia (Włochy), Bruksela (Belgia), Helsinki (Finlandia), Kraków (Polska), Rejkiawik (Islandia) i Santiago de Compostela (Hiszpania). Utytułowane miasta różnią się wielkością, liczbą mieszkańców, przeszłością historyczną i kulturalną oraz możliwościami finansowymi. Ich różnorodność symbolizuje w ten sposób jednolitą Europę, której bogactwo polega na odmienności regionów, narodów i kultur.

Stolicą Republiki Czeskiej jest największy zabytkowy zespół miejski na terenie tego kraju. Od 1992 r. praska starówka o powierzchni 866 hektarów wpisana jest na Listę światowego dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego UNESCO.

W herbie Pragi umieszczone zostały słowa "Praga caput regni". Z całą pewnością Praga na to zasługuje, ponieważ od chwili powstania odgrywała zawsze istotną rolę w dziejach narodu, kraju i Europy. Od średniowiecza cieszy się opinią jednego z najpiękniejszych miast na świecie. Określano ją mianem "złota", "o stu wieżach", "korona świata", "kamienny sen". Przez stulecia hołd Pradze oddawały ważne postacie. Oczarowani jej pięknem byli W. A. Mozart, L. van Beethoven, G. Apollinaire, P. I. Czajkowski, F. M. Dostojewski, A. Rodin, O. Kokoschka, brytyjska królowa Elżbieta II, papież Jan Paweł II i inni. Rodzinna Praga obecna jest w twórczości Jana Nerudy, Jaroslava Haka, Jaroslava Seiferta, Franza Kafki, Maxa Broda czy Egona Erwina Kischa. W Pradze nagromadzona jest wyjątkowa ilość zabytków, nad którymi góruje położony wysoko nad miastem Zamek Praski. Jest połączeniem wszystkich stylów i nurtów w sztuce. Zabytkowa starówka położna jest na obu brzegach rzeki Wełtawy i składa się z 6 dzielnic, dawniej odrębnych miast, które w XVIII w. uległy połączeniu. Są to dzielnice: Stare Miasto, Josefov (dochowana część dawnego Miasta Żydowskiego - obecnie część Starego Miasta), Nowe Miasto, Mała Strana, Hradczany i Wyszehrad. W Pradze skoncentrowana jest ogromna ilość obiektów zabytkowych, muzeów i galerii.

GEOGRAFIA

Republika Czeska liczy 10,4 mln mieszkańców i zajmuje powierzchnię 78 964 km2. Jest krajem śródlądowym, położonym pomiędzy Polską, Słowacją, Austrią i Niemcami. Czechy w swym ukształtowaniu mają znaczną przewagą obszarów wyżynnych od 300 do 1000 m.n.p.m które stanowią 93% powierzchni kraju. Reszta to 5% nizin poniżej 300 m n.p.m. i 2% powyżej 1000 m n.p.m. Różnica wysokości pomiędzy najwyższym punktem Czech - Śnieżką (1602 m) i najniższym - poziom Łaby w Hensku (117 m) wynosi 1485 m n.p.m.
Na obszarze Czech znajdują się dwie jednostki strukturalne: Masyw Czeski, powstały w orogenezie hercyńskiej i fragment Karpat na wschodzie w czasie orogenezy alpejskiej. Do Masywu Czeskiego należą, otaczające z trzech stron, stare góry zrębowe Szumawa, Las Bawarski, Las Czeski, Rudawy oraz najwyższe góry Czech - Karkonosze, ze Śnieżką (1602 m). Powstawaniu Szumaw towarzyszyła działalność wulkaniczna, co jest przyczyną występowania tam gorących źródeł mineralnych i cieplic. W środkowej części Masywu znajduje się zapadlisko tektoniczne - Nizina Połabska z doliną górnej Łaby, głównej rzeki Czech, na południu natomiast Kotliny Trzebońska, Pilzneńska i Budziejowicka. Wschodnia część Czeskiej Republiki to morawsko-śląski pas obniżeń, oddzielający Masyw Czeski od Karpat. Występują tam Karkonosze. W Karpatach natomiast zlokalizowane są Jaworniki, Małe Karpaty i Beskidy Morawskie z najwyższym szczytem Łysa Góra 1324 m n.p.m.
Historycznie Czechy podzielone są na Czechy, krainę leżącą pomiędzy Rudawami i Sudetami oraz Morawy, opierające się o południowy masyw Beskidów i Śląsk, położony na północ od Moraw.

KLIMAT

Klimat Czechy leżą w strefie klimatu umiarkowanego, pozostającego pod wpływem mas powietrza znad Atlantyku. Od południa do kraju napływają masy ciepłego zwrotnikowego, powietrza kontynentalnego. Lata są tu dość ciepłe, a zimy łagodne. Opady oprócz terenów górskich, są stosunkowo niskie, średnio 500-700 mm rocznie.

OCHRONA PRZYRODY

W celu ochrony pierwotnej szaty roślinnej i rzadkich gatunków zwierząt utworzono 3 parki narodowe, 24 parki regionalne, lokalne i okręgowe oraz 1656 rezerwatów i pomników przyrody. W sumie obszary chronione Czech zajmują stosunkowo niewielki obszar, bo 1 310 000 ha, co jest 15% powierzchni kraju. Parki narodowe Republiki to Karkonoski Park Narodowy (385 km2), Szumawski Park Narodowy (685 km2) i Park Narodowy Podyji (63 km 2). Parki te podlegają ścisłej ochronie, co oznacza, że na ich terenie zabrania się łowiectwa, jazdy samochodem, wprowadzania psów oraz biwakowania. Obszary chronione w Czechach są dość małe, dlatego też większość ekosystemów, które powinny podlegać ochronie znalazło się w tak zwanych otulinach, czyli obszarach zamieszkanych, gdzie dozwolona jest turystyka i inne dochodowe rodzaje działalności. W rezerwatach pod ochroną znalazły się zbiorowiska faunistyczne i florystyczne, geologiczne, torfowiska oraz lasy, które w północnej części kraju były bardzo zagrożone i znacznie już zniszczone przez działający tam przemysł.

CZECHY WSCHODNIE

Najbardziej popularnym i odwiedzanym miejscem przez turystów są Karkonosze, graniczące z Polską, najwyższe pogórze Republiki, z najwyższym szczytem Śnieżką 1602 m. Karkonosze są pośrednim ogniwem między średniogórzem a wysokimi górami, co stwarza optymalne warunki dla letniej i zimowej turystyki. Sprzyja temu dobrze rozwinięta sieć hoteli, pensjonatów, schronisk górskich z bogatą ofertą usług i rozrywek. Przeważającą formą rekreacji i sportów jest tu narciarstwo, zarówno zjazdowe, jak i biegowe. Narciarze biegowi korzystają głównie z grzbietów i płaskowyżów górskich z pięknymi pejzażami na okolicę. Większa jednak część ośrodków narciarskich w Karkonoszach i pogórzu karkonoskim, służy do narciarstwa zjazdowego. Faktycznym rajem dla amatorów turystyki zimowej i narciarstwa są tereny w okolicach Jańskich Łaźni, Peca pod Śnieżką, Szpindlerowego Młyna i Zaclerza. Wybór, choć skromniejszy niż w Słowacji, jest dość bogaty pod względem różnorodności terenu, jak również wielkości ośrodków i ich wyposażenia. Zwolennikom romantycznych spacerów polecić można wschodnią część regionu. Jest tam wiele interesujących miejsc, między innymi: gotycki zamek Vizmburg, malownicze tereny koło Małych Swatonowic i Upici oraz Rtynia - pamiątka po chłopskich powstaniach i górnictwie podkarkonoskim. Piękno tego regionu można podziwiać nie tylko podczas pieszych wędrówek, ale również jest możliwość skorzystania z oferty lotów widokowych we Vchrabli i Dvur Kralove. Tereny masywu i podgórza Karkonoszy nadają się też świetnie do uprawiania górskiej turystyki rowerowej.

MORAWY PÓŁNOCNE

Położone blisko polskiej granicy, pogórze - Jesioniki, zajmuje znaczną powierzchnię północnych Moraw. Są najwyższymi górami Moraw, rozbite na kilka samodzielnych, połączonych ze sobą części.Dominującą górą jest Prader-Pradziad
o wysokości 1491 m n.p.m., otoczony niższymi pasmami górskimi.Trochę odcięte, z boku, leży najwyższe i zarazem najmniejsze pod względem powierzchni pogórze Kralick Snenik ze szczytem o tej samej nazwie, sięgającym 1423 m n.p.m. Hrub Jesenk z najlepszymi warunkami śniegowymi jest również odwiedzany przez największą ilość narciarzy. W tym regionie sezon zimowy trwa od listopada do końca kwietnia, najdłużej w Czeskiej Republice. Jeśli chodzi o jakość i długość tras góra Praded ma silną konkurencję w postaci przełęczy ervonohorsk Sedlo. Bardzo dobre warunki narciarskie są też w całym rejonie przełęczy Ramzovsk Sedlo, gdzie zarówno amatorzy zjazdów jak i biegacze mają duże pole do popisu.

KULTURA

Godło Republiki Czeskiej dobrze odzwierciedla koleje historyczne kraju, jak i jego skład etniczny. Lew – jest symbolem historycznych Czech, które stanowią tylko część dzisiejszej republiki. Orzeł na niebieskim tle – to symbol Moraw.
Przez całe wieki kraina ta zachowała swoja odrębność. Mimo, że Morawianie mówią praktycznie tym samym językiem co Czesi, niektórzy z nich uważają się za odrębny naród. Na pewno mogą się poczuć obrażeni, gdy o Morawach mówi się, że jest to część Czech. Owszem, jest to część, ale Republiki Czeskiej. Największy festiwal kultury morawskiej odbywa się w sierpniu w Strażnicach w Morawach Południowych.
Orzeł na żółtym tle to symbol Śląska. To trzecia historyczna kraina Korony Czeskiej, której fragmenty do dziś leżą w republice na północ od Jesioników i Beskidu Morawsko – Śląskiego. Za naród Ślązaków uznało się 0,4 % społeczeństwa. Zamieszkują okolice Ostrawy i Opawy.
Pod względem zwyczajów i kultury jest to grupa zbliżona do mieszkańców naszego Górnego Śląska. Mówią gwarą języka czeskiego, która zawiera wiele słów wspólnych z naszą gwarą śląską. Kryterium narodowościowe jest tu jednak bardzo płynne. Jednocześnie na Śląsku Cieszyńskim zamieszkuje dość duża grupa Polaków.
Beskidy morawskie zamieszkuje grupa etniczna określana w Czechach jako Wołosi. Pod względem kultury wykazują bardzo duże związki z naszą góralszczyzną. Podobne są zwyczaje, budownictwo, również duże związki wykazuje muzyka.Odbywają się tu również festiwale prezentujące muzykę i zwyczaje morawskich górali.
Osobliwą grupą etniczną są Chodowie zamieszkujący okolice Domażlic na zachodzie Czech
Zachowali swoją tożsamość i słowiańskość przez wieki, mimo że ludność zamieszkująca okoliczne tereny w większości uległa germanizacji.
W pozostałych przygranicznych górskich terenach republiki nie zachowała się miejscowa lokalna kultura. Większość bowiem z tych obszarów było zamieszkanych przez ludność niemiecką, wysiedloną w 1947 r. Zamieszkałe są dziś przez ludność napływową, pod względem społecznym jest tu zatem sytuacja podobna jak w Polsce na ziemiach odzyskanych. Podobnie jak w Polsce mieszana ludność zamieszkująca te tereny mówi najbardziej poprawnym językiem.
Język czeski był prawie na wymarciu w końcu XVIII wieku, na skutek ciągłej germanizacji. Dopiero wówczas spisano jego gramatykę, a dla odtworzenia brakujących słów sięgano między innymi do staropolskiego.
Dziś bardzo dba się o jego czystość. Wiele słów międzynarodowych ma wymyślone swoje czeskie odpowiedniki, np. komputer – poita. Jednak tak jak czeski jest dla nas śmieszny, tak samo polski jest śmieszny dla Czechów. Przyczyna tkwi m.in. w tym, że jest wiele podobnych słów w obu językach, które mają zupełnie inne znaczenie.
Żywioł czeski zachował się w przeszłości wśród uboższych warstw społeczeństwa. Kultura czeska, w przeciwieństwie do polskiej, nie miała nigdy charakteru szlacheckiego. Dotyczy to przede wszystkim klasyki literatury, ale widoczne jest nawet dziś w życiu codziennym.
Mniej dba się tu o wystawność i o pokazanie się na zewnątrz. Życie upływa w dowożących do pracy lokalnych pociągach – motorówkach. Po południu spędza się czas ze znajomymi w gospodzie popijając piwo. Najbardziej znane to Budweiser z Czeskich Budziejowic – miasta wojaka Szwejka i Pilzner z Pilzna.
Nawet w zapadłej wiosce nie ma problemu, żeby dobrze zjeść. Czesi jedzą tłusto i ciężko. Do gulaszu najczęściej spożywa się knedliki. W restauracjach trudno dostać dania jarskie, ale prawie zawsze można zjeść smaenỳ sỳr.Wieki sporów i wojen religijnych sprawiły, że Czesi dziś to jeden z najbardziej ateistycznych naródów świata. Aż 40 % nie przyznaje się do żadnego wyznania.

RELIGIA

Jeszcze na początku XX w. 97% Czechów i Morawian było katolikami, a niecałe 3% należało do Kościoła ewangelickiego. W 1918 r. znaczna ich część, w reakcji na powiązania Kościoła katolickiego z byłym cesarstwem austro-węgierskim, znalazła się pod wpływem ruchu „Precz od Rzymu”. Z wiary katolickiej zrezygnowało wtedy około 20% Czechów i Morawian, z których jedna połowa pozostała bez wyznania, natomiast druga założyła Kościół Czechosłowacki (dziś Husycki Kościół Czechosłowacki). W czasach reżimu komunistycznego trend ten pogłębiał się, ale wynikało to raczej ze zmiany stylu życia i tradycji historycznych niż panującego ustroju.
W 1998 r. w Czechach i na Morawach zarejestrowanych było 21 wyznań i stowarzyszeń religijnych, zrzeszających 45% ogółu obywateli. Najwięcej jest katolików – 39%, na drugim miejscu są ewangelicy – 2,0%, a trzecie miejsce zajmują członkowie Kościoła husyckiego – 1,8% (2,2% inne). Bardzo dużo jest osób bezwyznaniowych (40%) oraz takich, które nie są w stanie określić swego stosunku do religii (15%).
Charakterystyczne jest również nierównomierne rozmieszczenie wyznawców, np. najwięcej katolików mieszka na Morawach, w Czechach zaś zdarzają się powiaty, w których osoby deklarujący przynależność do jakiegokolwiek kościoła stanowią mniej niż 10% ludności. Kościół katolicki ma dwa arcybiskupstwa (w Pradze i Ołomuńcu) oraz sześć diecezji (w Litomierzycach, Hradcu Krlov, Czeskich Budziejowicach, Pilźnie, Brnie i Ostrawie).
W niektórych kościołach msze odprawiane są w języku polskim, np. w Pradze w kościele św. Idziego u dominikanów (nd. godz. 12.00) oraz w kościele św. Jakuba u franciszkanów (nd. godz. 9.15).

PRZEMYSŁ

Przez czterdzieści lat komunistycznych rządów Czechosłowacja znacznie zwiększyła produkcję żelaza, stali walcowanej, cementu, silników i innych produktów przemysłu maszynowego, wyposażenia wojskowego, ciężarówek, chemikaliów, nawozów sztucznych i energii elektrycznej. Chociaż wyniki ilościowo były imponujące, to pod względem jakości, cen i technicznej konkurencyjności na rynkach światowych czeskim produktom brakowało jeszcze wiele. W tym okresie silnie rozbudowano przemysł wydobywczy węgla kamiennego w rejonie Ołomuńca i Ostrawy.

ROLNICTWO

Produkcja rolnicza rozwijała się znacznie wolniej, nie zaspokajając często wewnętrznych potrzeb kraju. Ok. 63% ziem ornych kraju było skolektywizowanych. Kolejne 30% znajdowało się w użytkowaniu gospodarstw państwowych. Resztę rozdzielono między 71 tysięcy prywatnych użytkowników, przy czym jedna osoba nie mogła posiadać działki o większej powierzchni niż 1 ha.
Po upadku komunizmu najpilniejszym zadaniem czeskiej polityki gospodarczej stało się zachęcenie zachodniego kapitału do podjęcia inwestycji w kraju, co pomogłoby zmienić przestarzałą strukturę przemysłu, unowocześnić go i podnieść pozycję konkurencyjną czeskich produktów na rynku międzynarodowym. Rząd starał się poprawić obraz kraju na arenie międzynarodowej. Miało temu służyć m.in. podjęcie śledztwa mającego wyjaśnić szczegóły sprzedaży organizacjom terrorystycznym materiałów wybuchowych, który to proceder na szeroką skalę uprawiał rząd komunistycznej Czechosłowacji.
Od stycznia 1991r. rozpoczęto wcielać w życie plan transformacji gospodarki - od centralnie zarządzanej do wolnorynkowej. Program zakładał zniesienie kontroli cen na ok. 85% produkowanych dóbr, zamykanie nierentownych przedsiębiorstw państwowych, prywatyzację handlu, ścisłą kontrolę podaży pieniądza i podjęcie działań zmierzających do wprowadzenia wymienialności waluty. W lutym 1991r. rozpoczęto negocjacje dotyczące prywatyzacji największych zakładów przemysłowych kraju. Wśród chętnych do kupna bądź współpracy pojawiły się największe firmy światowe, m.in. Procter Gamble, któremu sprzedano największe w kraju zakłady produkujące środki czystości oraz koncern Volkswagen, który włączył do swojej grupy zakłady samochodowe koda.
Po podziale Czechosłowacji w styczniu 1993, oba nowo powstałe państwa uzgodniły ustanowienie między nimi unii celnej i handlowej.

CO WARTO ZWIEDZIĆ?

Wiele czeskich zabytków widnieje na liście światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego UNESCO. Najpiękniejsze są stare dzielnice Pragi - Mała Strona, Hradczany, Stare i Nowe Miasto, których historia sięga XI w. Z pewnością warto zwiedzić wznoszący się nad miastem Zamek Hradczany i koniecznie znajdującą się niedaleko Katedrę św. Wita. Świątynia cieszy się ogromną popularnością wśród turystów z całego świata. Tłumy ciekawych wnętrza katedry czekają na placu przed katedrą, aby o godzinie 12:00 móc wejść do środka i podziwiać wielkie witraże, sklepienia ozdobione freskami, zabytkowe, ogromne organy i pięknie wykonane ołtarze. W środku katedry panuje nastrój bardzo mistyczny, zwłaszcza w słoneczny dzień, kiedy promienie słońca wpadają przez strzeliste, kolorowe okna tworząc efekt tęczy. Na listę UNESCO wpisano całe centrum Pragi, jako wyjątkowy zespół architektoniczny.

FRANCISZKOWE ŁAŹNIE

Niewielkie uzdrowisko Franciszkowe Łaźnie wyróżnia się małym, zwartym centrum oraz jednolitą żółtą zabudową. O wiele łatwiej dotrzeć tu z Niemiec niż z Czech, jako że miasto i jego najbliższe okolice z trzech stron otoczone są terytorium niemieckim.

Zmęczony licznymi imprezami i romansami Goethe określił to najmniejsze i najspokojniejsze z wielkiej trójki czeskich uzdrowisk jako raj na ziemi. Polaków zapewne bardziej zainteresuje fakt, że w celach leczniczych przebywała tutaj kiedyś żona Jana Matejki, Teodora. W tym czasie mistrz pędzla zaprosił do swej pracowni w Krakowie jej ponętną siostrzenicę i namalował ją jako Kasztelankę. Nie był to żaden akt, tym niemniej po powrocie Teodora urządziła mężowi karczemną awanturę, niszcząc jeden z wcześniejszych obrazów artysty.

Uzdrowisku patronuje cesarz Franciszek I. Pierwsze próby wykorzystania miejscowych wód są jednak znacznie starsze, sięgają XII w. Wody pijał brat króla Przemysła Ottokara II. W XVI w. prawdziwą reklamę leczniczej wodzie zrobił znany uczony Paracelsus. Uzyskane wówczas dochody pozwoliły zmodernizować chebskie fortyfikacje.

Budowa uzdrowiska z prawdziwego zdarzenia zaczęła się po 1793 r. z inicjatywy dra B. Adlera. Do dziś w architekturze dominuje modny w tym czasie klasycyzm. Otwarcie nastąpiło rok później. Prócz Goethego i żony Matejki Franciszkowe Łaźnie gościły takie znakomitości, jak Beethoven i Bożena Niemcowa najwybitniejsza czeska pisarka.

Przystanek autobusowy usytuowany jest blisko centrum, przy głównej szosie (Americk ul.), a dworzec kolejowy – jakieś 500 m na północny wschód (dojście ul. Ruską, Kollrovą i Ndran). Szachownicę uliczek z trzech stron otaczają tereny zielone, tzw. sady.

KATEDRA ŚW. WITA W PRADZE

Katedra jest strażnicą cennych i świętych skarbów świadczących o wiekach politycznych zmagań. Znajduje się na Hradczanach, którym nadaje specyficzny wygląd. Katedra Św. Wita jest mieszanką stylów, ponieważ jej budowa trwała etapowo na przestrzeni ponad 600 lat. Łączy ona w sobie cechy gotyku, renesansu i baroku. Katedra Św. Wita jest już trzecim kościołem w tym miejscu. Pierwszym była romańska rotunda z 929 roku (X wiek) wybudowana przez Św. Wacława. Po roku 1060 księże Spitygniew ufundował trzynawową romańską bazylikę. Natomiast budowę Katedry Św. Wita – trzeciej już świątyni rozpoczął Karol IV w roku 1344. Wtedy to przekonał on przebywającego na wygnaniu w Awinionie papieża, że Praga zasługuje na status archidiecezji. Wkrótce nad Wełtawę przyjechał papieski architekt Mateusz z Arias (Mathieu d’Arras), który wprawdzie zmarł osiem lat później, ale zdążył przegotować projekt nawiązujący do wcześniejszego dzieła- katedry w Narbonne. Kierownictwo prac objął niemiecki geniusz Peter Parler, który miał zaledwie 23 lata. Wprowadził on do projektu elementy krzykliwego gotyku, kiedy i on zmarł dzieło kontynuowali jego synowie. Niestety budowa musiała zostać wstrzymana w 1420 na skutek wojen husyckich, przez co częściowo wybudowany kościół stał się smutnym symbolem państwa czeskiego. Kolejni budowniczowie nie przejmowali się „ zawartością” architektoniczną świątyni, dzięki czemu nosi ona właśnie cechy barokowe i renesansowe. Do oryginalnych planów powrócili dopiero inżynierowie Josef Cocker i Kamil Hilbert w XIX i XX wieku (1876- rozpoczęcie prac) starając się zachować późnogotycką formą budowli. Oficjalnie zakończenie budowy katedry Św. Wita miało miejsce w 1929 w tysięczną rocznicą śmierci Św. Wacława, patrona czech, ale w rzeczywistości prace wykończeniowe trwały przez 20 następnych lat. Odbywały się w niej koronacje czeskich władców, pogrzeby, wesele i chrzciny królewskich dzieci. Obecnie w świątyni znajduje się setki dzieł sztuki, na obejrzenie, których potrzeb kilku dni.

Katedra Św. Wita zadziwia swoim wyglądem i wielkością: jest długa na 124m, szeroka 60m i wysoka na 34m. Stojąc przed głównym wejściem ma się wrażenie, że olbrzymią katedrę „wciśnięto” na zbyt mały do niej wiecznych budynków, co bardzo uniemożliwia jej dokładne obejrzenie. Sama bryła kościoła przypomina ogromny odwrócony okręt z łukami przyporowymi i ostro nachylonym, pociętym siatką rombów dachem. Zachodnią fasadę wyróżniają trzy pary drzwi z brązu oraz dwie bliźniacze, neogotyckie i wyniosłe wieże, pomiędzy którym nad głównym portalem widać szerokie okno rozetowe. Przed zwiedzaniem wnętrza warto z trzeciego dziedzińca Zamku praskiego obejrzeć południową ścianę świątyni, ponieważ tylko z większej odległości można zauważyć, że wysoka na 96m.Wieża Południowa nakryta jest cebulastym barokowym hełmem odstającym nieco od całości. Wieża, dzieło Purela, została dobudowana w 1770 roku. Warto też zwrócić uwagę na Złotą Bramę( Zlata brna) z 1367 znajdującą się na prawo od wieży, świadczy o kunszcie niemieckich mistrzów. Stanowiła ona niegdyś główne wejście do katedry. Złota Brama to wspaniały zwrócony w stronę starego pałacu królewskiego portal pochodzący z pierwszego okresu budowy kościoła ( zaprojektował go Peter Purler). Nad trzyczęściowym wejściem znajduje się wielkie, pólokręgłe okno, a pod nim XIV-wieczna, wenecka mozaika przedstawiająca scenę ze sądu ostatecznego. Warto także zwrócić uwagę na kamienne maswerki (ornamenty architektoniczne) zdobiące spiralą klatek schodowych po prawej stronie. Eleganckie łuki przyporowe pięciu wielokątnych kaplic dodaj urody pięknemu prezbiterium, które zbudował francuzki mistrz Mateusz z Arras.
Po wejściu do świątyni uwagę zwraca się przede wszystkim na jej wielkość i olbrzymie okna z witrażem. Miłośnicy malarstwa Alfonsa Muchy w trzeciej kaplicy mogą zobaczyć witraż przedstawiający Cyryla i Metodego, wykonany w 1931 według projektu artysty. Dopiero po chwili można dostrzec układ 22 kaplic, których wyposażenie pochodzi z różnych okresów (od gotyku do baroku). Najsłynniejszym skarbem katedry jest Kaplica Św. Wacława umieszczona z boku południowej nawy, po prawej stronie, koło Złotej bramy i kasy biletowej. Peter Parter zbudował ją, na zlecenie Karola IV, w miejscu gdzie znajdował się grób świętego. Konstrukcja na planie kwadratu jest bogato zdobiona – do wykonania okładzin ścian użyto złota i około 1370 półszlachetnych kamieni. Kaplica miała pokazać, obraz Nowej Jerozolimy z Księgi. Objawienia, a Malowidła obrazowały epizody z życia Św. Wacława i sceny z Męki Chrystusa. Znajdujące się nad ołtarzem Klęczące postacie przedstawiają Karola IV i jego czwartą żoną, Elżbietę Pomorską. Górne części ścian zdobione są ufundowanymi przez Jagiellonów freskami ukazującymi sceny z życia Św. Wacława. Ciekawostką jest to , że Karol IV wznosząc tak bogatą kaplice miał na uwadze własne cele. Wykorzystując osobę świętego, chciała umocnić swoją pozycję na tronie, podkreślając pochodzenie w prostej linii od Przemyśliów. Warty zobaczenia jest również wspaniały wzniesiony ku górze świecący się srebrem barokowy grobowiec Św. Jana Nepomucena, który znajdujące się w prezbiterium po prawej stronie ołtarza głównego. Miał on stanowić przeciwwagę dla kaplicy Św. Wacława.(3700 kg srebra!!!). Zaprojektował go Ludwig Fischer w latach 1733-36. Elementem równie rzucającym się w oczy jest mauzoleum cesarskie, które znajduje się przed schodami. Ołtarzowymi, niemal na środku prezbiterium. Mauzoleum cesarskie jest to duży, otoczony renesansową kratą nagrobek białego marmuru, w kształcie łoża, na którym spoczywają trzy postacie, które przedstawiają: Anne Jagiellonkę jej męża-cesarz Ferdynanda I i ich syna Maksymiliana II- niedoszłego króla Polski. W prezbiterium oprócz królewskiego mauzoleum i nagrobka Jana Nepomucena, po obu stronach ołtarza znajduje się drewniane płaskorzeźby (1630) ze scenami ucieczki Federyka Federyka po bitwie baiłogórskiej oraz splądrowaniu katedry w 1619 przez kalwinistów. Podsumowując wiadomości o prezbiterium warto dodać, że jego budowa została rozpoczęta w 1372 przez Petera Parlera. Jej cechą charakterystyczną są wybujałe strzeliste ożywione zawiłym żebrowaniem gotyckich maswerków( ornamentów architektonicznych). Przed prezbiterium i muzoleum cesarskim znajduję się schody prowadzące do krypty królewskiej, w której można obejrzeć groby królewskie m.in. Karola IV i jego czterech żon, groby innych władców i ich rodzin(Władysław Pogrobowiec, Jerzy, z Podiebradów i Rudolf II), ale także zachowane fragmenty świątyń, które stały w miejscu dzisiejszej katedry Św. Wita. W katedrze znajduje się znacznie więcej kaplic, krypt oraz cennych zabytkowych rzeczy, które wprawiają człowieka w niepowtarzalną „atmosferę” zadziwienia i zdumienia w katedrze, podczas jej zwiedzania. Jego ciekawostkę o katedrze Św. Wita można powiedzieć, dlaczego to właśnie Św. Wit zostaje jej patronem. Otóż opieką kościoła powierzył Św. Witowi księże Wacław, kanonizowany po śmierci, który zbudował pierwszy kościół 926r. na miejscu słowiańskiej świątyni czterogłowego światowida. Św. Wit miał pomóc wypełnić pogańskie wierzenia i stworzyć warunki rozwoju chrześcijaństwa.Katedra Św. Wita jest zdecydowanie miejscem wartym zobaczenia. Jest to cenny zabytek pełen historii i sztuki. Powstawał na przestrzeni lat, co sprawia, że zawiera w sobie elementy z różnych epok(gotyku, renesansu, baroku). Wygląd katedry z zewnątrz i wewnątrz, jej rozmiary oraz „wyposażenie” robi na człowieku wielkie wrażenie. Będąc w katedrze warto zobaczyć m.in. bogato zdobioną kaplice Św. Wacława, grobowiec Św. Jana Nepomucena, muzoleum cesarskie oraz złotą bramę. Wnętrze katedry Św. Wita pozwala się cofnąć w czasie o kilka stuleci. Wchodząc przez zachodnim portalem można dostrzec wiele znajomych neogotyckich elementów architektonicznych. Mijając później rząd bocznych kaplic ujrzymy wiele obiektów kultu religijnego, takich jak święte relikwie oraz dzieła sztuki sakralnej począwszy od renesansowych obrazów po współczesne rzeźby. To wszystko, ta „cała wspaniałość” sprawia, że katedra Św. Wita jest wyjątkowym, niezwykłym i charakterystycznym miejscem w Pradze, które zawsze i regularnie przyciąga wielu turystów.Ktedra Św. Wita jest nie tylko jednym z najcenniejszych zabytków, ale także jednym z symboli Pragi. Jej ostre kształty sprawiają, że jest charakterystycznym punktem w mieście. Jako, kościół

ZAMEK HRADCZANY

Siedziba władców Czech znajdowała się przez całe tysiąclecie na wschodnim cyplu wyniosłego wzgórza na lewym brzegu Wełtawy. Właśnie od zamku, czyli hradu, wzgórze i rozpościerająca się na nim dzielnica otrzymała swoją nazwę. Pierwszy drewniano-ziemny gród istniał tu już w końcu IX w. W powstałym na jego miejscu zamku rezydowali do 1306 książęta i królowie z dynastii Przemyślidów. Pod koniec tej długiej epoki budowla spłonęła (1303), a jej odbudowę przeprowadził już król, i zarazem cesarz niemiecki, Karol IV z nowej dynastii Luksemburgów. Ze swoich rodzinnych Niderlandów sprowadził mistrza Mateusza z Arras (1333-52), któremu zlecił wzniesienie nowej katedry Św. Wita i siedziby monarszej, godnej nowej roli Pragi, stolicy Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Dzieło kontynuowali królowie jagiellońscy, zwłaszcza Władysław Rex-Bene (1471-1516). Z jego polecenia Benedykt Rieth von Piesting wybudował 1493-1502 ogromną tronową Salę Władysławowską, perłę późnego gotyku w środkowej Europie. Po kolejnym pożarze w 1541 Hrad odbudował w renesansowej szacie nowy pan Czech, przyszły cesarz, Ferdynand I Habsburg. W ogrodach zamkowych w latach 1534-63 powstał elegancki pawilon letni, nazwany Belwederem. Za rządów kolejnych Habsburgów, Rudolfa II i Macieja (1576-1619), zamek znów był siedzibą cesarską i wielkim ośrodkiem sztuk, w tym także alchemicznej. W 1618 zbuntowani Czesi (protestanci) dokonali na Hradzie słynnej defenestracji praskiej, wyrzucając przez okno przedstawicieli nowego króla Ferdynanda II, gorliwego katolika. Dało to początek wojnie trzydziestoletniej i upadkowi odrębności Czech. W połowie XVIII w. rezydencja praska została gruntownie przebudowana w stylu późnego baroku austriackiego z polecenia cesarzowej Marii Teresy. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 na Hradzie urzędowali prezydenci Czechosłowacji, a od 1993r.Czech.
Katedra św. Wita Początki katedry praskiej, górującej z wysokości Hradczan nad miastem, sięgają początków X w., kiedy to za czasów św. Władysława wzniesiono niewielką rotundę Św. Wita. Katedra św. Wita jest nie tylko główną świątynią Zamku, ale również duchowym centrum i klejnotem architektonicznym w skali całego kraju. Złotą Bramę - kiedyś główne wejście do katedry - oddziela od nawy głównej przedsionek, który należy do najpiękniej zdobionych kamieniarką części świątyni. Najcenniejszą ozdobą zwieńczenia portalu Złotej Bramy jest mozaika, przedstawiająca Sąd Ostateczny: pośrodku widnieje postać Chrystusa, pod nim klęczące postacie patronów czeskich, a jeszcze niżej, po obu stronach, postacie Karola IV i jego żony Elżbiety Pomorskiej. Mozaikę wykonano w latach 1370-1371 (według projektu mistrzów włoskich) z drobnych kawałków kwarcu i szkła w 33 odcieniach kolorystycznych. Wieża katedralna ma 96,5 m wysokości; nakrywa ją renesansowy hełm zwieńczony złoconym Rześkim Lwem wysokości 3,5 m. W wieży tej znajdują się 4 dzwony, z których dzwon Zygmunt, odlany w 1549 roku jest największym dzwonem w Czechach.
Zawdzięcza swą sławę malutkim domkom, w których mieszkali strzelcy zamkowi. Domki te dobudowane zostały pod koniec XVI wieku do wnęk zamkowych murów obronnych. Początkowo uliczka była zabudowana po obu stronach, tak że jej szerokość nie przekraczała miejscami jednego metra. W uliczce znajdowało się również więzienie żeńskie. Jedynie do legend należy twierdzenie, że za czasów Rudolfa II zamieszkiwali ją alchemicy, zajmujący się wyrabianiem dlań złota. Niestety, strzelcom zamkowym zapewne daleko było do wynalezienia czegokolwiek. W miarę jak traciła na znaczeniu ich profesja, osobliwe domki zaczęli zajmować różni rzemieślnicy, urzędnicy, dzwonnicy i kapelmistrze, a w latach późniejszych także praska biedota i element przestępczy. W XIX wieku niektórzy ludzie zaczęli doceniać romantyczny urok tego miejsca;w XX wieku uliczkę zamieszkiwało kilka wybitnych osób. W domu pod numerem 22 miał swoją pracownię Franz Kafka.

Most Karola Słusznie uważany jest za perłę budownictwa średniowiecznego. Imię swego fundatora nosi dopiero od roku 1870. Przedtem nazywany byt Mostem Kamiennym lub Mostem Praskim. Tak jak wiele innych budowli gotyckich, również Most Karola miał swego poprzednika - kamienny Most Judyty (Judyta była żoną króla Władysława I). Most Judyty był węższy i miał dużo potężnych szerokich filarów. W 1342 roku został zerwany pod naporem wielkiej powodzi. I tak 9 lipca 1357 roku Karol IV położył po stronie staromiejskiej kamień węgielny pod budowę obecnego mostu. Jego budowniczym stał się Peter Parler. Budowę mostu rozpoczęto w 1357 roku, a ukończono w początkach XV wieku. Most Karola ma 520 m długości i 9,5 m szerokości. 16 przęseł spoczywa na 2 podporach skrajnych, 12 filarach z fundamentami pod wodą i 3 filarach na wyspie Kampa. Od samego początku most posiadał nawierzchnię brukową. Początkowo był przyozdobiony jedynie prostym krucyfiksem, natomiast rzeźby dekorują most dopiero od XVII wieku.

Staromiejska Wieża Mostowa Jest najpiękniejszą tego rodzaju budowlą w Europie. Wzniósł ją w 1380 roku Peter Parter, budowniczy katedry św. Wita. Prace związane z wystrojem wieży kontynuowano jeszcze w latach późniejszych. Wschodnia fasada wieży posiada bogatą dekorację rzeźbiarską. Gotycki tuk przejazdu zdobi 28 rozet. Nad tukiem umieszczone są herby ziem należących do Luksemburgów. Na wysokości l piętra znajdują się figury tronujących władców - Karola IV i Wacława IV, pośrodku między nimi posąg patrona mostu św. Wita, który jest także patronem Rzeszy i Królestwa Czeskiego. Prace te są wybitnymi dziełami rzeźbiarstwa gotyckiego z roku 1380. Na wysokości II piętra pod blankami z korytarzem mieszczą się wielkie okna, a w niszach rzeźby przedstawiające patronów Czech - św. Wojciecha i św. Zygmunta. Postaciom władców i patronów towarzyszy wszechobecny zimorodek. Zimorodek był ulubionym symbolem Wacława IV, a poza tym także godłem łaziebników; stąd zrodziła się legenda o łaziebnej Zuzannie, która uratowała króla. W wieży znajdowała się brama, która - podobnie jak inne bramy w murach obronnych - zamykano żelazną kratą. Opuszczano ją w momentach grożącego niebezpieczeństwa. Doszło do tego m. in. w lutym 1611 roku, kiedy to na Pragę uderzyli Pasawianie. Po splądrowaniu Małej Strany spiesznie parli przez most na prawy brzeg Wełtawy, by ograbić także Stare Miasto. Powitani zostali wszakże spuszczoną kratą i ogniem broniących się prażan. W rezultacie Pasawianie nie zdołali się przedrzeć na teren Starego Miasta. Podobnie też wsławiła wieżę bohaterska obrona miasta przeciw napaści Szwedów w roku 1648. Jednakże ich natarcie oznaczało stratę wystroju tylnej fasady bramy. Wskutek szwedzkiego ostrzeliwania wieży jej dekoracja uległa takiemu zniszczeniu, że reszty ozdób musiano obtłuc, by zapobiec dalszym zranieniom.
Teatr Narodowy Ma szczególne znaczenie dla narodu czeskiego. W połowie XVIII wieku Praga nie miała teatru, który grałby wyłącznie w języku czeskim, Wprawdzie mowę czeską można było usłyszeć na niektórych scenach teatralnych, ale tylko w określonych okolicznościach. Własnego budynku teatr czeski nie posiadał. W porywającej atmosferze, towarzyszącej procesowi uświadamiania sobie tożsamości narodowej, urządzano w całym kraju - pod hasłem "Naród sobie" -zbiórki środków na budowę własnego teatru. W 1868 roku położono uroczyście kamień węgielny pod nową budowlę. Gmach Teatru Narodowego wzniesiony został w stylu późnorenesansowym według projektu architekta Josefa Zitka. Budowę ukończono w 1881 roku, ale wkrótce potem, w trakcie prac wykończeniowych na dachu teatru, wybuchł przez niedbalstwo rzemieślników pożar, który strawił scenę i widownię. Z nowych składek społeczeństwa podjęto odbudowę teatru, którą ukończono w 1883 roku (według projektu architekta Josefa Schulza). Na uwagę zasługuje wystrój malarsko-rzeźbiarski gmachu teatru.

Plac Wacława Plac Wacława jest dziś główną arterią praską, która w dzień i w nocy tętni życiem handlowym i kulturalno-towarzyskim. Jego nazwa związana jest z pomnikiem przedstawiającym św. Wacława w otoczeniu czterech patronów ziemi czeskiej(dzieło J. V. Myślibeka). Plac istniał już w średniowieczu, służąc jako targowisko zwane Końskim Targiem. Było to jedno z trzech targowisk, których utworzenie zainicjował Karol IV przy zakładaniu Nowego Miasta. Pierwotnie targowisko to - a później i plac - spełniało funkcje wyłącznie handlowe. Ale w miarę upływu czasu i zachodzących przemian społecznych, plac przeistaczał się w swego rodzaju trybunę publiczną, gdzie lud mógł wyrażać swoje zadowolenie czy też niezadowolenie. Wielokroć patrzył święty Wacław na burzliwe manifestacje tłumów zalegających plac. Do tych niezapomnianych zaliczyć należy z pewnością demonstracje, w czasie których domagano się przywrócenia niezawisłości narodowej oraz publicznie protestowano przeciwko każdej formie totalitaryzmu. Obok pomnika św. Wacława znajduje się symboliczny pomnik pamięci ofiar reżimów totalitarnych. Plac Wacława zamyka monumentalny gmach Muzeum Narodowego, wznoszący się w miejscu, gdzie niegdyś stała Brama Prokopa, zwana też Końską.

Kościół Panny Marii przed Tynem Stanowi godną przeciwwagę Ratusza Staromiejskiego. Powstał pod koniec panowania Jana Luksemburskiego, a przy jego budowie zatrudniony był od 1380 roku warsztat Parlera. 80-metrowe wieże nakryte są ostrym hełmem z czterema wieżyczkami. Między obiema wieżami wznosi się potężny późnogotycki szczyt (z roku 1463), którego wnęki mieściły niegdyś husycki kielich i posąg Jerzego z Podiebradów. Oznaczało to, że kościół Tyński należał do świątyń z zakorzenioną tradycją reformatorską. W kościele wygłaszali kazania poprzednicy Husa: Konrad Waldhauser, Jan Milic z Kromehza i Thomas Munzer, przedstawiciel radykalnego skrzydła reformacji niemieckiej. Po bitwie pod Białą Górą ów posąg został usunięty (1623 r.); zastąpiono go potem figurą Panny Marii. Jej aureolę wykonano ze wspomnianego kielicha husyckiego. W miejscu, gdzie wznosi się dziś kościół Panny Marii przed Tynem, stał niegdyś kościółek romański z roku 1135. Należał do Dworu Tyńskiego, gdzie zatrzymywali się obcy kupcy, przywożący do Czech przeróżne towary Przebudowano go wprawdzie w stylu wczesnogotyckim, ale w połowie XIV wieku ustąpił miejsca budowie nowej świątyni, którą wykończono dopiero na początku XVI wieku. Mistrzowskim wytworem architektonicznym jest północny portal kościoła, będący dziełem warsztatu Parlera.

Dom Miejski Ten wspaniały gmach secesyjny, zbudowany w latach 1905-1911 według projektu Antonina Balśanka i Osvalda Polivki, wznosi się na pamiętnym miejscu. Właśnie tutaj stał niegdyś Królewski Dwór, rezydencja królów czeskich, założona przez Wacława IV w dobie, gdy znaczną część Zamku Praskiego zniszczył pożar. Również i kilku kolejnych władców zamieszkiwało na stałe ów Dwór na Starym Mieście; dopiero w roku 1483 Władysław II Jagiellończyk przeniósł swą siedzibę z powrotem na Zamek Praski. Później obiekty Królewskiego Dworu zmieniały swych właścicieli, stopniowo niszczały, aż wreszcie w 1903 roku zostały zburzone, a na ich miejscu zaczął wyrastać piękny gmach secesyjny, tworzący harmonijną kompozycję ze stojącą obok historyczną Bramą Prochową. Jego znakomitą architekturę secesyjną uzupełniają na elewacjach i we wnętrzach dzieła najwybitniejszych artystów czeskich tamtej doby. Nad portalem znajduje się wielka mozaika "Hołd składany Pradze", zaprojektowana przez Karela Spillara. Ten sam artysta jest autorem wystroju malarskiego Sali Smetany - centralnej części Domu Miejskiego oraz sali koncertowej. Ściany bocznych balkonów przyozdobione zostały alegorycznymi wyobrażeniami Muzyki, Tańca, Poezji i Dramatu, sufit sali - figuralnymi malowidłami pędzla Frantiśka Źeniska. Również inne pomieszczenia (z salonami włącznie) są bogato zdobione dziełami artystów, do których należeli m. in. rzeźbiarze: J. Maratka, L. Śaloun, J. V. Myslbek, czy malarze: A. Mucha, M. Svabinsky, J. Panuśka i M. Aleś.

Bazylika św. Jerzego Jest drugim co do wielkości kościołem Zamku Praskiego. Dwie białe smukłe, ale różnej szerokości wieże z opoki, lśnią w panoramie Hradczan. Kamień węgielny pod budowę świątyni - natenczas jeszcze rotundy - położył około roku 920 książę Wratysław (ojciec św. Wacława). W 973 roku Młoda, siostra Bolesława II, założyła przy kościele klasztor. To właśnie ona, wyświęcona w Rzymie, sprowadziła do Czech pierwsze zakonnice reguły św. Benedykta. Młoda zainicjowała także rozbudowę i przekształcenie romańskiej rotundy w trójnawową bazylikę. Na początku XIII wieku do południowej wieży dobudowano późnoromańską kaplicę św. Ludmiły. Południowy portal bazyliki (od strony ul. Jirskiej) ozdobiony jest reliefem przedstawiającym scenę walki św. Jerzego ze smokiem (autor - Benedikt Ried). Aczkolwiek barok definitywnie zaznaczył się w południowej fasadzie bazyliki, obecny wygląd nadali kościołowi Francesco Caratti (w 1671 roku) i Frantiśek Maximilian Kańka (w latach 1718-1722). Na fasadzie umieszczone są figury księcia Wratysława i ksieni Mlady.

Pałac Wystawowy Tereny Wystawowe. Został zbudowany w roku 1891 przez architekta Bedricha Munzbergera w związku z Jubileuszową Wystawa Krajową. W 1897 i 1898 roku dokonano przebudowy secesyjnej według projektu architektów B. Ohmanna i A. Dryaka. Ostatnie przekształcenia z roku 1907 są dziełem Josefa Fanty. W 1991 roku cały zespół został w uroczystym duchu zrekonstruowany (łącznie ze słynną fontanną Kriźika) z okazji Czechosłowackiej Wystawy Jubileuszowej 1991.

Orloj Zegar ratuszowy.Wykonany został w 1410 roku przez zegarmistrza Mikulaśa z Kadania i astronoma Jana Śindela. W 1490 roku owa "cudowna machina" została przebudowana przez mistrza Hanuśa z Ruźy Figurki apostołów, które co godzinę ukazują się w okienkach Orloja, zostały zainstalowane dopiero w XVII wieku. W XIX wieku dokonano gruntownej naprawy zegara oraz umieszczono nową tarczę kalendarzową, będącą dziełem czeskiego malarza Josefa Manesa. Jednakże Orloj nie sprowadza się tylko do figurek apostołów, Śmierci, Chciwości i Próżności; jest także wytworem wiedzy astronomicznej. Orloj pokazuje lata, miesiące, dni i godziny wskazuje wschód i zachód Słońca i Księżyca w znakach zodiaku. Jest rzeczą osobliwą, że w środku tarczy zegarowej widnieje Ziemia, wokół której krąży Słońce. Na praskim Orloju przedstawiono więc geocentryczną teorię budowy Wszechświata.

Brama Prochowa Zwana pierwotnie Nową Wieżą - zbudowana została po roku 1475 przez Mateja Rejska na koszt miasta. Wzniesiono ją na miejscu dawnej bramy (noszącej nazwę Obdarta), która była jedną z bram fortyfikacji staromiejskich. Inspirację i wzór dla Nowej Wieży (65 m wysokości) znalazł budowniczy Rejsek w Staromiejskiej Wieży Mostowej, będącej dziełem Petera Parlera. Również i Rejsek bogato ozdobił swą wieżę, z tym że nadał dekoracji wyraz bardziej niefrasobliwy. "Złoty wiek" tej wieży bramnej przypadł na czasy, kiedy w jej sąsiedztwie (w miejscu obecnego Domu Miejskiego) wyrastał Królewski Dwór (koniec XIV wieku) - rezydencja królów czeskich w dobie husyckiej. Gdy jednak Władysław II Jagiellończyk - który osobiście położył kamień węgielny pod budowę Nowej Wieży -przeniósł się stąd na Zamek, brama straciła swoją funkcję reprezentacyjną, a prace nad jej dalszą budową ustały, l tak wieża pozostała nie dokończoną budowlą, którą prowizorycznie zadaszone. Ciężki cios zadał bramie rok 1757, gdy Pragę oblegały wojska pruskie. Wtedy to wieża stała się składem prochu strzelniczego; od tego czasu zwana jest Prochową. Resztki pierwotnej dekoracji rzeźbiarskiej możemy obejrzeć na l piętrze wieży. W latach 1875-1886
architekt Josef Mocker dokonał renowacji Bramy Prochowej.