Socjologia organizacji

1. Socjologia naukowa a socjologia potoczna.
Wiedza o życiu społecznym może być potoczna i naukowa. Stąd też podział socjologii na potoczną i naukową.
Socjologia naukowa opiera się na systematycznych badaniach, na posługiwaniu się ustalonym aparatem pojęciowym, na sprawdzaniu hipotez i twierdzeń. Zaś socjologia potoczna oparta jest na zdrowym rozsądku, na uogólnianiu codziennych doświadczeń, często w sposób emocjonalny, niesystematyczny i niezweryfikowany. Charakterystyki socjologii potocznej dokonali Wiliam Isaac Thomas i Florian Znaniecki. Wskazali oni na trzy jej błędy:
1) pierwszym błędem jest mylne jej założenie, że znamy rzeczywistość, ponieważ w niej żyjemy i na tej podstawie życiowej znajomości możemy przyjąć jako pewne nasze wiadomości o stosunkach społecznych.
2) drugim błędem socjologii potocznej jest stosowanie niewłaściwej metody.

2. Przedmiot i zastosowanie praktyczne socjologii.
Przedmiotem jej badań są zjawiska i procesy tworzenia się różnych form życia zbiorowego ludzi, struktury tych zbiorowości, zjawiska i procesy zachodzące w tych zbiorowościach, wynikające ze wzajemnego oddziaływania ludzi na siebie, siły skupiające i siły rozbijające te zbiorowości, zmiany i przekształcenia w nich zachodzące. Zadaniem tych działów socjologii jest systematyczny opis poszczególnych dziedzin i wyjaśnianie zachodzących w nich zjawisk. Socjologia ogólna na podstawie materiałów, uogólnień, prawidłowości ustalonych w badaniach szczegółowych, tworzy teorie obejmujące zespoły zjawisk występujące w społeczeństwach. Jej zadaniem jest także ustalanie pojęć. Zastosowania wiedzy socjologicznej do regulowania stosunków międzyludzkich w przemyśle, do określania decyzji wyborczych obywateli, decyzji konsumentów na rynku, w badaniach opinii publicznej, badaniach zachowania się tłumów, morale armii, w reklamie itp. zyskały miano inżynierii społecznej bądź socjotechniki przez analogię do praktycznych zastosowań wiedzy technicznej. Użytek czyniony z socjologii zawiera w sobie pewną dwuznaczność. Z jednej strony prowadzi do ulepszeń i racjonalizacji życia społecznego. Z drugiej strony usługi socjologów przyczyniają się do usprawiedliwienia technik rządzenia społeczeństwami, manipulacji postawami ludzkimi, zwiększenia wydajności na rzecz prywatnych zysków. Socjologia jako nauka praktyczna, wyjaśnia fakty społeczne. Ujmują to jej funkcje:
-poznawcza ? badanie i dostarczanie wiedzy o rzeczywistości społecznej,
-humanistyczna ? oddziaływanie na świadomość ludzi wiedzy o zbiorowościach, zjawiskach i procesach społecznych,
-socjotechniczna ? wykorzystanie wiedzy, teorii i pojęć socjologicznych w praktycznym działaniu.

3. Podstawowe stanowiska teoretyczne.
Nazwa nauki socjologia została wprowadzona przez przedstawiciela francuskiej myśli oświeceniowej Augusta Comte?a. Nazwa pierwotnie przez niego używana to fizyka społeczna. Używając nazwy fizyka społeczna Comte chciał podkreślić, że nauka o społeczeństwie bada podstawowe zasady funkcjonowania świata społecznego. Wierzył, że poznając te zasady można je wykorzystać do polepszenia warunków życia człowieka. Comte jednakże terminu socjologia używał zamiennie z terminami filozofia społeczna, filozofia polityczna. Według Comte?a socjologia jest nauką pozytywną, ponieważ przezwycięża pozostałości myślenia teologicznego i metafizycznego oraz gromadzi empirycznie sprawdzalną wiedzę i odkrywa prawa pozwalające przewidywać dalszy przebieg procesów badanych i praktycznie oddziaływać na rzeczywistość. Comte wskazał również na metody badań socjologii. Wkład Comte?a w rozwój socjologii polegał przede wszystkim na zdecydowanych działaniach ku temu, żeby socjologia została uznana za pełnoprawną dziedzinę badań naukowych. Herbert Spencer ? podstawowy problem, jaki stawiał do rozwiązania socjologii, to: Co sprawia, że społeczeństwo nie rozpada się, w miarę jak staje się coraz większe, bardziej złożone, zróżnicowane, wyspecjalizowane i podzielone? Emile Durkheim poszukując odpowiedzi na pytanie dotyczące spójności społeczeństwa stwierdził, że szczególnie ważną podstawę integracji społeczeństwa stanowią systemy symboli kulturowych, tj. wartości, przekonań, dogmatów religijnych, ideologii itp., tworzące zbiorową świadomość społeczeństwa. Nastawił się na badanie zjawisk w skali mikro i doszedł do wniosku, że spoiwo utrzymujące społeczeństwo w całości jest wytworem konkretnych interakcji jednostek. Tym samy otworzył nowy kierunek w socjologii ? badań skierowanych na jednostki. Badaniami struktur i procesów społecznych po to, by ulepszyć społeczeństwo zajmował się Karol Marks. Nie wierzył, że socjologia może odkrywać odwieczne prawa, takie jak odkrywają nauki przyrodnicze. Natomiast Karol Marks uważał, że podstawowe prawa historii można odnaleźć w strukturze ekonomicznej społeczeństwa. Zainspirował on powstanie teorii socjologicznej znanej jako teoria konfliktu lub socjologia konfliktu. Maks Weber uważał, że analiza socjologiczna powinna być obiektywna i neutralna w sprawach moralnych. Celem socjologii opisywanie i próba zrozumienia, w jaki sposób i dlaczego powstają wzory społeczne oraz jak one funkcjonują.
Teorie:
A/ teoria struktur społecznych ? ustala zależności funkcyjne między zjawiskami społecznymi /statyka społeczna/,
B/ teoria zmiany ? formułuje prawa zmian kierunkowych i następstwa zdarzeń /dynamika społeczna/,
C/ teoria zachowania się jednostek ? ustala prawa ludzkich reakcji na bodźce z zewnątrz,
D/ teoria zachowania się zbiorowości ? bada reakcje mas ludzkich na fakty społeczne, ekonomiczne i polityczne.

4. Proces socjalizacji. Socjalizacja a wychowanie.
Socjalizacja jest procesem ciągłym, zachodzącym przez całe życie. Procesem socjalizacji zwie się proces, który wprowadza jednostkę w życie społeczne, uczy ją zachowania i porozumiewania się wg ustalonych wzorów. Efektem procesu socjalizacji są określone cechy osobowości, postawy, poglądy, respekt dla norm i wartości powszechnie akceptowanych. Człowiek jest istotą społeczną, ukształtowaną przez kulturę w procesie socjalizacji. W procesie tym człowiek uczy się panowania nad popędami i potrzebami, a także zaspokajania ich w sposób przyjęty w danym społeczeństwie. Socjalizacja ma również ogromne znaczenie w kształtowaniu systemu wartości do tego, aby osiągać pewne dobra, uczucia czy cechy. Wszystkie społeczeństwa muszą sobie radzić z problemami socjalizacji w kolejnych fazach cyklu życia. Społeczeństwa przewidują odmienne aranżacje socjalizacji w poszczególnych fazach życiowych. Chociaż różnie mogą definiować dzieciństwo, zaczynają proces socjalizacji tak szybko, jak to tylko możliwe. Socjalizacja jest w pierwszych latach bardzo intensywna i zaskakuje, że rezultaty są tak szybko osiągane. Przykładowo odpowiedź na zachowania innych ludzi i wywoływanie reakcji jest osiągana bardzo wcześnie. Socjalizacja w cyklu życia: wczesne dzieciństwo, średni wiek dziecięcy, późne dzieciństwo, wiek dojrzewania, wczesny etap dorosłości ? młodość, wiek dojrzały, wiek podeszły, starość. Wychowanie jest to pojęcie węższe niż socjalizacja. Procesu socjalizacji nie należy utożsamiać z wychowywaniem. Wychowanie polega na wdrażaniu do określonego postępowania poprzez wskazanie jednostce wzorów, jak należy postępować w sposób właściwy, łącząc to z nakłanianiem do akceptowania wartości, którym realizowanie tych wzorów ma służyć. Dokonuje się tego przez perswazję, chwalenie, ganienie, nagradzanie, karanie. Wychowanego traktuje się jako osobę, a nie jako przedmiot do obrobienia w określony sposób. Wychowanie to działanie jawne, celowe w stosunkach asymetrycznych. Wychowywanie jako proces oddziaływania instytucji wychowawczych, składa się z 10 zjawisk: globalizacja, etatyzacja, nacjonalizacja, kolektywizacja, polityzacja, biurokratyzacja i profesjonalizacja, socjalizacja, inkulturacja i personalizacja, wychowanie i jurydyfikacja, kształcenie i humanizacja, hominizacja.