Wykorzystanie produktów pszczelich w lecznictwie

Apiterapia to metoda leczenia, profilaktyka i promocja zdrowia za pomocą produktów pszczelich i preparatów czyli apiterapeutyków sporządzonych z użyciem tych produktów. Mówiąc o właściwościach biotycznych produktów pszczelich i ich zastosowaniu w apiterapii, podkreślić należy ich wielokierunkowe działanie: antybakteryjne, cytostatyczne, regeneracyjne, lipostabilne, stymulujące metaboliczne, detoksykacyjne, immunomodulacyjne, znieczulające i hormonopodobne
Wszystkie produkty pszczele wykorzystywane są w mniejszym lub większym stopniu przy leczeniu, bądź też zapobieganiu chorobom różnego rodzaju. Znacznym ułatwieniem jest fakt, że apiterapeutyki można sporządzać samemu.

Tam gdzie dominuje roślinność jednego gatunku, pszczelarze pozyskują miody odmianowe. Najczęściej jednak miód pochodzi z nektaru różnych kwiatów. Ponieważ rośliny zawierają różne substancje farmakologiczne, niektóre gatunki miodu mogą zawierać składniki leczące pewne schorzenia.


Miód

Miód akacjowy – kolor biały lub kremowy, zapach kwiatów akacji, smak słodki, mdły. Znajduje zastosowanie przy zaburzeniach układu trawiennego (zgaga, kwasota), za sprawą olejków eterycznych, flawonów i śluzów. Długo nie krystalizuje. Miód rzepakowy – barwy białej do jasnożółtej, o słabym zapachu kwiatów rzepaku, o smaku słodkim z dodatkiem gorzkiego. Zawiera olejki eteryczne, goryczki, witaminy i sporo aminokwasów. Łatwo przyswajalny przez wątrobę; posiada duże właściwości detoksykacyjne. Szybko krystalizuje, zapach i wygląd po skrystalizowaniu mało apetyczny, jednak najlepszy w chorobach serca. Miód lipowy – kolor herbaciany, zapach kwiatów lipy, smak ostry, gorzkawy. Zawiera olejki eteryczne, saponiny, kwas askrobinowy i inne składniki o działaniu napotnym, przeciwgorączkowym, wykrztuśnym i uspakajającym. Posiada dużą aktywność antybiotyczną. Miód koniczynowy – z koniczyny białej – słomkowy o słodkim smaku; z czerwonej – łososiowy, lekko kwaśny. Słaby zapach kwiatów koniczyny. W miodzie tym jest dużo glikozydów, alkaloidów, kurmaryny, witamin i barwników. Działa uspakajająco, stosowany jest w wyczerpaniu nerwowym i anemii. Miód malinowy – barwy złocistomalinowej o zapachu malin o kwaśnym smaku. Zawiera dużo kwasów organicznych, w tym salicylowy, dużo pektyn i witamin oraz sporo mikroelementów. Wykazuje działanie napotne, przeciwgorączkowe i antyseptyczne. Podawany jest również w niedokrwistości i miażdżycy.
MIODY CIEMNE
Miód wielokwiatowy – zbierany z różnych ziół i roślin uprawnych. Najczęściej jest koloru jasnobrązowego, o zapachu zależnym od zebranego nektaru. Stosowany przeciw anemii i przeciwalergiczny. Miód gryczany – koloru bursztynowego lub brązowego, o silnym zapachu kwiatów gryki i ostrym, lekko piekącym smaku. Zawiera dużo magnezu i witamin. Stosowany w schorzeniach układu krążenia, miażdżycy, osłabieniu pamięci, a także po złamaniach. Miód wrzosowy – koloru brunatnego, o zapachu kwiatów wrzosu i ostrym, gorzkawym smaku. Zawiera arbustynę, dużo soli mineralnych, kwasy organiczne i garbniki. Jest dobry na zapalenia dróg moczowych, kamicę nerkową oraz zapalenie jelit.
MIODY SPADZIOWE
Miód ze spadzi drzew iglastych – jest szarozielony, o zapachu korzennym, smaku delikatnym, aczkolwiek mało słodki. W tym miodzie występuje cukier spadziowy – melicytoza, oraz dużo dekstryn, związków azotowych i mikroelementów. Działa przeciwzapalnie, wykrztuśnie i antyseptycznie. Stosowany przy obniżonej odporności organizmu, schorzeniach płuc, stawów i układu nerwowego. Przeciwdziała promieniowaniu jonizującemu. Miód ze spadzi drzew liściastych – głównie lipy, klonu jawora, o barwie zielonkawozłocistej i szarozielonej. Posiada słaby zapach korzenny, a smak raczej cierpki. Ma właściwości moczopędne, żółciopędne oraz przeciwzapalne i dezynfekujące. Miód mieszany spadziowo – nektarowy – kolor brunatnozielony, zapach różny, przeważnie korzenny; mało słodki. Ma dużą aktywność antybiotyczną

Bezsenność:
spożyć przed snem 1-2 łyżeczki.
Choroba wrzodowa:
pić ciepły roztwór miodu 1 godzinę przed posiłkiem i 3 godziny po posiłku (nie pić zimnego roztworu, który może drażnić śluzówkę żołądka).
Katar sienny:
dwa miesiące przed przewidywanym pojawieniem się objawów schorzenia żuć kilka razy dziennie kawałki plastra z miodem lub tzw. zasklep.
Kosmetyczne maseczki miodowe:
Jedno utarte żółtko, łyżeczka miodu, łyżeczka gliceryny.
Jedno utarte żółtko, łyżeczka miodu, łyżeczka mąki owsianej.
Jedno utarte żółtko, łyżeczka miodu, łyżeczka świeżej śmietany.
Pół szklanki miodu, pół szklanki otrąb.
Na rozgrzewkę (z miodem pitnym):
50g Starki, 100g miodu pitnego, szczypta goździków, cynamonu i starej skórki z cytryny.
Miód pitny z gorącą herbatą, wiśniówką, goździkami i startą skórką z cytryny.
Na rozgrzewkę (napoje bezalkoholowe):
100ml soku winogronowego białego, 100ml soku jabłkowego, łyżeczka od herbaty miodu, dwie szczypty mielonego cynamonu. Zagrzać, przecedzić, wypić.
300ml soku z cytryny, 1-2 łyżeczki od herbaty miodu, 200ml gorącej wody.
100ml soku winogronowego, 100ml soku porzeczkowego, dwie łyżeczki od herbaty miodu, rozgnieciony goździk, szczypta cynamonu, ziarnko ziela angielskiego. Zagrzać, przecedzić, wypić.
Nieżyt oskrzeli:
30g wysuszonego tymianku gotować w 0,75 litra wody – do czasu uzyskania 0,5 litra wywaru. Po odcedzeniu dodać 0,25 kilograma miodu. Pić co godzinę łyżeczkę od herbaty.
Do szklanki ciepłego mleka dodać dwie łyżeczki miodu i jedną łyżeczkę masła. Pić 2-3 szklanki dziennie.
Owrzodzenia:
Świeży miód nakłada się na otwarte rany.
Dwie krople tranu zmieszać z łyżeczką miodu i nakładać na ranę.
Odmrożenia, popękania skóry:
8 gramów gliceryny zmieszać ze 100 gramami miodu.
Schorzenia wątroby, żółtaczka:
Napój miodowo-cytrynowy: do pół szklanki wody dodać dwie łyżeczki miodu i sok z połówki cytryny.
Napój j.w. z oliwą (łyżka stołowa): po wypiciu leżeć 20-30 minut na prawym boku.
Schorzenia nerek:
herbata z owoców róży z miodem.
Schorzenia serca:
pić roztwór: łyżka stołowa miodu w 1/2 szklanki przegotowanej wody - rano i wieczorem.
Upośledzona funkcja wydzielnicza żołądka:
szklankę wody mineralnej zmieszać z dwoma łyżkami octu winnego i dwiema łyżeczkami miodu.
Pić 15 minut przed każdym posiłkiem.
Wysypka, egzema:
100g pokrojonych płatków róży zalać 500g 65% alkoholu.
Po 24 godzinach przefiltrować, dodać 900g miodu i 100g gliceryny -
pozostawić w temperaturze pokojowej do czasu odparowania do uzyskania wagi 1 kg.
Wyczerpanie psychiczne, przed wysiłkiem umysłowym, po stresie:
szklankę kefiru zmieszać z jedną łyżką stołową miodu, dwiema łyżkami płatków owsianych i jednym surowym żółtkiem.
Zapalenie zatok obocznych nosa:
żuć przez 10-15 minut kawałek świeżego plastra z miodem - co godzinę aż do ustąpienia dolegliwości (leczenie trwa od jednego dnia do tygodnia).

Kit pszczeli

Zarówno roztwory propolisowe (o różnych stężeniach), jak i maści, których głównym składnikiem jest kit pszczeli, ze względu na właściwości są wykorzystywane w lecznictwie. Roztwór propolisowy - posiada właściwości bakteriostatyczne, bakteriobójcze, regenerujące. Polecany w stanach zapalnych, schorzeniach górnych dróg oddechowych i przewodu pokarmowego. Działa podobnie jak antybiotyki. Stosuje się od 15 do 25 kropli na miód, cukier lub wodę 2 razy dziennie, przed śniadaniem i po kolacji. Dzieci nie więcej jak po 10 kropli 2 razy dziennie. Masć propolisowa - znalazła zastosowanie w trudno gojących się ranach, oparzeniach, odleżynach, odmrożeniach, niektórych grzybicach i łuszczycach

Wyciąg propolisowy:
50g rozdrobnionego propolisu, 500cm3 alkoholu etylowego 70% (350ml spirytusu i 150ml przegotowanej wody) - pozostawić w temperaturze pokojowej, bez dostępu światła, przez ok. 14 dni - codziennie wstrząsać. Wstawić na 24 godziny do lodówki. Przecedzić. Przechowywać w temperaturze pokojowej w ciemnym szklanym naczyniu.

Masło propolisowe:
1 kg masła rozpuścić, wsypać 150g rozdrobnionego propolisu, wymieszać, przetrzeć przez sitko lub gazę. Przechowywać w lodówce.

Mleko propolisowe:
1 litr świeżego mleka zagotować, dodać 50g rozdrobnionego propolisu, wymieszać, przecedzić przez sitko lub gazę, ostudzić, zebrać wierzchnią warstewkę wosku, przechowywać w lodówce
.
Maść propolisowa:
70g wazeliny i 15g rozdrobnionego propolisu wymieszać w naczyniu wstawionym do gorącej wody, przetrzeć przez sitko lub gazę, ostudzić.

Nagniotki (maść):
50g kitu pszczelego, 20g wosku, sok z jednej cytryny; ucierać "na ciepło", aż powstanie jednolita maść. Stosować codziennie na nagniotek, aż zbieleje; po wymoczeniu wyjąć razem z "korzeniem".


Pyłek

Pyłek stanowią męskie elementy rozrodczych roślin nasiennych. Należy on do ważnych składników pożywienia pszczół, stanowiąc źródło substancji odżywczych i mineralnych, niezbędnych pszczołom do produkcji mleczka pszczelego, będącego pokarmem dla wylegających się larw. Pszczeli pyłek kwiatowy jest nowoczesnym wieloskładnikowym, naturalnym preparatem pszczelim niezbędnym do właściwego przebiegu podstawowych reakcji życiowych.
Pszczeli pyłek kwiatowy zawiera flawonoidy, białka, aminokwasy, witaminy, węglowodany, dezoksyrybonukleotydy, enzymy, koenzymy, substancje mineralne i pierwiastki śladowe - niezbędne do właściwego przebiegu podstawowych reakcji życiowych. Pszczeli pyłek kwiatowy poprawia bilans energetyczny tkanek zwiększając poziom ATP i neutralizując w ten sposób wpływ wielu toksycznych czynników, a co za tym idzie, podnosi odporność organizmu i umożliwia szybsze przywrócenie zaburzonej równowagi. Bierze udział w wielu ogniwach przemiany białkowej, uczestniczy w syntezie kwasów nukleinowych, jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu krwiotwórczego oraz do prawidłowego rozwoju wszystkich komórek ustroju. Odgrywa ważną rolę w pobudzaniu i hamowaniu szeregu reakcji enzymatycznych. Pszczeli pyłek kwiatowy ma również duży wpływ na metabolizm tłuszczów, powodując zwiększoną ich oksydację, a więc przyspieszając ich wykorzystanie, w wyniku czego zmniejsza się w wątrobie zawartość trójglicerydów. Powoduje zwiększoną dehydrogenację kwasów tłuszczowych oraz zwiększa stężenie kwasu linolowego, linolenowego i archaidonowego w surowicy krwi i w wątrobie. Odgrywa ważną rolę w procesach przeciwmiażdżycowych. Pszczeli pyłek kwiatowy, dzięki dużej zawartości witamin rozpuszczalnych w wodzie, uczestniczy w procesach energetycznych prowadzących do syntezy nukleotydów oraz w procesach neurofizjologicznych. Zapobiega gromadzeniu się, w dużych ilościach, kwasu pirogronowego i kwasu mlekowego w tkankach i płynach ustrojowych. Jest to szczególnie korzystne dla układu nerwowego, utrzymania prawidłowej mineralizacji ustroju oraz aktywacji jego mechanizmów odpornościowych. Uwzględniając fakt, iż w ogólnej konsumpcji jest coraz większy udział żywności przetworzonej przemysłowo, w której zawartość witamin jest dużo mniejsza niż w surowcach, pszczeli pyłek kwiatowy jest w tej sytuacji głównym źródłem uzupełniania niedoborów. Dzięki obecności tokoferoli spełnia on również rolę przeciwutleniacza w stosunku do karotenoidów, sprzyjając ich lepszemu zachowaniu. Pyłek należy do czynników wybitnie wzmagających wzrost absorpcji żelaza, równoważąc jego straty w ustroju. Absorpcja żelaza jest modyfikowana dodatnio dzięki innym składnikom zawartym w pyłku. Oznacza to, że pyłek pszczeli zapobiega różnym postaciom niedokrwistości na tle niedoboru żelaza. Oddziaływując stymulująco na swoiste i nieswoiste mechanizmy obronne, zwiększa odporność człowieka na czynniki chorobotwórcze. Biorąc pod uwagę wiele zmian biologicznych zachodzących w ustroju ludzi w podeszłym wieku, takich jak gorsze trawienie i słabsza przyswajalność składników pokarmowych, a zarazem większe ich zapotrzebowanie, spożywanie pyłku pszczelego dla tej grupy wiekowej jest uzasadnione

Pyłek zmieszany i spożywany w niewielkich ilościach z miodem stanowi dobrą odżywkę, wpływającą na ogólną poprawę samopoczucia i powiększenia wagi.
Spożywanie mieszanki pyłku z miodem działa skutecznie w anemii, chorobach systemu nerwowego, zmęczeniu, zniechęceniu, dodając nowych sił życiowych. Trzy razy dziennie jedna łyżeczka pyłku zmieszana z taką samą ilością miodu jest najlepszą dawką.
Wrażliwi na żołądek dobrze znoszą pyłek rozpuszczony w mleku.
Pyłek pomaga w dolegliwościach kiszek, osłabieniach, wyczerpaniu nerwowym, wzmaga przekrwienie mózgu, wzmacnia siłę wzroku, zdolność myślenia, wzmacnia słabe anemiczne dzieci, wspomaga we wzroście, przy zaburzeniach w krwioobiegu, leczy wady organiczne. W przypadkach tych używa się go, żując świeży lub suchy z łyżką wody ewentualnie łyżeczką miodu. Można też sporządzić papkę z sera , marmolady. Stosuje się go mieszając z mlekiem, sokiem owocowym lub papką z płatków owsianych.

Mleczko pszczele

Mleczko pszczele jest produkowane w gruczołach gardzielowych robotnic. Są to pszczoły w wieku 4-14 dni. Mleczkiem pszczelim karmione są wszystkie larwy czerwiu trutowego i pszczelego do trzeciego dnia życia; larwy, z których rozwijają się matki pszczele - do 5 dnia życia, oraz potem (po wygryzieniu się z matecznika) - przez całe życie pszczoły królowej. W mleczku pszczelim zawarte są nie poznane jeszcze substancje, które powodują, że z takiego samego jajeczka rozwija się albo pszczoła, albo królowa.
ęJest to substancja o konsystencji gęstej śmietany, barwy białej z odcieniem perłowym. Mleczko pszczele, pod względem biotycznym, to koncentrat substancji niezbędnych dla utrzymania i przedłużenia życia. Zawiera: białka, aminokwasy, cukry, lipidy, dużą ilość witamin, mikroelementy, hormony.

Wskazania:
Okresy zdrowienia, stany wyczerpania i zmęczenia połączone ze spadkiem napędu psychoruchowego, niedobory witaminowe oraz osłaniająco przy leczeniu antybiotykami.
Choroby przewlekłe i wyniszczające, ostre i przewlekłe choroby zakaźne.
Dzieci: niedostateczne odżywianie z braku łaknienia, niedobór witamin i pierwiastków śladowych. Pszczeli pyłek kwiatowy dostarcza wybiórczo czynniki niezbędne dla równowagi odżywczej i prawidłowej czynności krwiotwórczej.
Niedokrwistość, wywołana np. niedoborem żelaza lub zakażeniem i polekową biegunką. Normalizacja wskaźników hematologicznych występuje najwcześniej w poziomie żelaza oraz hemoglobiny. Kwiatowy pyłek pszczeli jest najbezpieczniejszym sposobem uzupełniania ustrojowych zapasów żelaza drogą doustną w niedokrwistościach będących wynikiem schorzeń uogólnionych.
Wypadanie włosów, zwiększa łamliwość i nadmierna miękkość paznokci, pęknięcia w kątach ust.
Hiperlipidemia i miażdżyca. Pyłek pszczeli obniża poziom lipidów we krwi, skraca czas fibrynolizy, zmniejsza zawartość fibrynogenu oraz zmniejsza agregację płytek krwi u ludzi.
Działa ochronnie i odtruwająco na komórki wątroby. Chroni wątrobę przed szkodliwym działaniem toksyn bakteryjnych i wirusowych oraz trucizn (alkohol); niewydolność wątroby, stany zapalne i zatrucia wątroby.
Dawkowanie pyłku zależy od wieku:
Dzieci 3 do 5 lat 5 do 10 g dziennie (1 - 2 łyżeczki).
Dzieci 6 do 12 lat 10 do 15 g dziennie.
Dorośli 20 do 40 g dziennie
W praktyce pyłek przyjmuje się 3 razy dziennie na 30 minut do 2 godzin przed jedzeniem.. Kurację trwającą miesiąc najlepiej przeprowadzić w porze zimowo-wiosennej i letnio-jesiennej. Pyłek można zemleć przed podaniem lub dokładnie rozgryzając obnóża starannie żuć przed połknięciem. Obnóża pyłkowe można też zalać ciepłą wodą o temp. 45o C i zostawić na kilka godzin celem rozpęcznienia. Pyłek przyjmować można z miodem, mlekiem, jogurtem itp.


Wosk

Wosk pszczeli jest to wydzielina gruczołów woskowych znajdujących się na brzusznej stronie pszczoły robotnicy. Największy rozwój gruczołów woskowych przypada na okres od 12 do 18 dnia jej życia, następnie gruczoły te ulegają uwstecznieniu. Wosk pszczeli w temperaturze pokojowej jest ciałem stałym, barwy od jasnożółtej, zielonożółtej, pomarańczowej do ciemnobrązowej. Zapach jest podobny do aromatu miodu
ęOprócz zastosowania w pszczelarstwie wykorzystywany jest też w przemyśle i lecznictwie. Świece czysto-woskowe z wosku pszczelego charakteryzują się przyjemnym wyglądem czystego produktu natury, najszlachetniejszego pochodzenia. Spalają się bezdymowo, rozsiewając w pomieszczeniu zapach czystości, a po pewnym czasie - delikatny zapach miodu.

Maści:
30g niesolonego smalcu wieprzowego, 30g wosku, dodać nieco oliwy - wymieszać.
10g olejku rozmarynowanego, 10g olejku jałowcowego, 20g wosku, 20g olejku muszkatołowego, 80g łoju (np. owczego), 160g niesolonego smalcu wieprzowego.


Jad

Produkują go pszczoły-robotnice i pszczoła-matka. Trutnie pozbawione są tej zdolności. Jad powstaje w gruczołach jadowych mieszczących się w tylnej części odwłoka i gromadzony jest w zbiorniku jadowym. Zbiornik ten może zawierać ok. 80 mikrogramów jadu. Pszczoła-matka produkuje jad całe życie, natomiast pszczoła-robotnica od 2 do 20 dnia życia. Jad służy do obrony. Po użądleniu człowieka do skóry przedostaje się ok. 12 mikrogramów jadu. Jest substancją bezbarwną, wodnistą, o silnym działaniu biotycznym. Jad pszczeli, pod względem biotycznym, to koncentrat enzymatyczno-hormonalny.
Wskazania i przeciwwskazania:
Podstawowym przeciwwskazaniem do stosowania jadu pszczelego jest indywidualna nadwrażliwość na ten produkt. Leczenie przy użyciu jadu należy prowadzić według zaleceń lekarza i pod jego nadzorem. Jadu pszczelego nie stosuje się u dzieci poniżej 5 lat, u osób powyżej 70 roku życia, u kobiet w ciąży i okresach osłabienia organizmu. Najstarszym sposobem leczenia są użądlenia przez pszczoły najczęściej zewnętrznych powierzchni ud i ramion - razem około 30 użądleń w czasie jednego pełnego cyklu leczenia poczynając od użądlenia jednej pszczoły, a w ciągu następnych dni zwiększa się stopniowo ilość użądleń. Inne metody podają nawet 180 - 200 użądleń w trakcie jednego cyklu leczenia. Współczesne metody leczenia polegają na wstrzyknięciu standaryzowanych, jałowych preparatów jadu pszczelego podskórnie w okolice ogniska chorobowego. Jad pszczeli można wprowadzać także pod skórę przy pomocy prądu elektrycznego o małym natężeniu lub energii ultradźwiękowej (elektroforeza lecznicza lub fonoforeza). Jad pszczeli w maściach i mazidłach stosuje się wcierając w bolące miejsca rano i wieczorem. W Polsce nie produkuje się preparatów na bazie jadu pszczelego.
Zastosowanie jadu pszczelego:
choroby reumatyczne reumatoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, gościec zwyradniający
choroby układu nerwowego nerwobóle (rwa kulszowa, lumbago), zapalenie wielonerwowe
choroby serca i naczyń obwodowych zapalenie mięśnia sercowego na tle reumatycznym, miażdżyca zarostowa kończyn dolnych i zapalenie naczyń krwionośnych zakrzepowo - zarostowe (choroba Buergera)
zespoły bólowe pourazowe dyskopatie, porażenia nerwów spowodowane nagłym ochłodzeniem lub urazem, zapalenie kaletek maziowych i pochewek ścięgien, zwichnięcia



Naukowcy uważają...

Naukowcy z Chorwacji uważają, że produkty wytwarzane przez pszczoły, jak miód, propolis (kit pszczeli), mleczko pszczele, a nawet jad pszczeli, mogą znaleźć zastosowanie w leczeniu i prewencji nowotworów.

Wyniki ich badań na myszach publikuje pismo "Journal of the Science of Food and Agriculture".

Zespół Nady Orsolic z Uniwersytetu w Zagrzebiu analizował skuteczność produktów pszczelich w prewencji i leczeniu raka u myszy, u których rozwój nowotworu wywoływano poprzez wstrzyknięcie komórek nowotworowych.

Zwierzętom podawano różne produkty - miód, kit i mleczko pszczele, a nawet jad - zarówno doustnie jak i w zastrzykach. Część myszy otrzymywała je jeszcze przed wstrzyknięciem komórek nowotworowych, a inne już po ich wstrzyknięciu.

"Okazało się, że produkty pszczele wyraźnie spowalniały wzrost guzów, jak również ich przerzuty do innych organów i tkanek, wydłużały też życie zwierząt" - komentuje dr Orsolic.

Propolis i zawarty w nim kwas kawowy znacznie ograniczały wzrost guzów podskórnych i sprzyjały dłuższemu przeżyciu zwierząt. Miód podawany przed wstrzyknięciem komórek nowotworu hamował przerzuty raka. Wstrzykiwanie mleczka pszczelego również znacznie ograniczało tworzenie przerzutów.

Z kolei wstrzykiwanie jadu pszczelego bezpośrednio do guza, powodowało zmniejszenie jego rozmiarów i opóźnienie wzrostu. Myszy, którym wstrzykiwano jad żyły ponadto dłużej od nieleczonych rówieśniczek.

Produkty pszczele są źródłem cennych substancji odżywczych (jak białka, tłuszcze czy węglowodany), ale też witamin (np. z grupy B), różnych pierwiastków (potas, wapń, żelazo, magnez). W kicie zawarte są na przykład flawonoidy roślinne - związki doskonale neutralizujące wolne rodniki oraz różne kwasy i żywice. Maja one działanie odkażające, przeciwzapalne, odtruwające, regenerujące, a ponadto wzmacniają odporność.

Jednak mechanizm przeciwnowotworowego działania produktów pszczelich nie jest na razie znany. Autorzy spekulują, że być może wywołują one apoptozę komórek raka, czyli programowaną, samobójczą śmierć, mogą też wpływać na nie toksycznie lub pobudzać układ odporności do walki z nimi.

Zdaniem badaczy, ich wyniki wskazują, że produkty pszczele mogą znaleźć zastosowanie w leczeniu chorób nowotworowych, mogą też dawać dobre wyniki w ich prewencji. Dr Orsolic uważa, że celowe byłoby sprawdzenie na pacjentach terapii, która polegałaby na połączeniu leków chemioterapeutycznych z miodem lub propolisem.